«Βρίσκεστε στο δωμάτιο 9, είναι ένα από τα διμερή μας δωμάτια». Πώς θα σας φαινόταν να ακούσετε αυτή τη φράση από έναν ιδιοκτήτη ξενοδοχείου;
Κι όμως, υπάρχει ένα ξενοδοχείο, στο La Cure, ένα μικροσκοπικό χωριουδάκι που βρίσκεται στην κορυφή των βουνών Juras, τα οποία χωρίζουν τη Γαλλία και την Ελβετία, το οποίο είναι χτισμένο ακριβώς στα σύνορα αυτών των δύο χωρών.
Χτισμένο στο ρουστίκ στιλ, που είναι τόσο διαδεδομένο σε αυτό το μέρος της Ευρώπης, το μικρό οικογενειακό ξενοδοχείο Hotel Arbez Franco Suisse -που ονομάζεται επίσης L'Arbézie- έχει την ιδιαιτερότητα να βρίσκεται ακριβώς πάνω σε ένα διεθνές σύνορο.
Πώς χτίστηκε αυτό το ξενοδοχείο ακριβώς πάνω στα σύνορα
Πώς συνέβη όμως αυτό; Χάρη σε μια ελάχιστα γνωστή διεθνή συνθήκη, τη Συνθήκη του Dappes του 1862, με την οποία η Γαλλία και η Ελβετία συμφώνησαν σε μια μικρή εδαφική ανταλλαγή, προκειμένου να επιτραπεί ο πλήρης γαλλικός έλεγχος ενός κοντινού στρατηγικού δρόμου.
Η συνθήκη προέβλεπε πως όλα τα κτίρια κατά μήκος των συνόρων θα παρέμεναν στη θέση τους, γεγονός που εκμεταλλεύθηκε ένας ντόπιος επιχειρηματίας για να ανοίξει ένα κατάστημα και ένα μπαρ, προκειμένου να επωφεληθεί από το διασυνοριακό εμπόριο. Το ξενοδοχείο θα ακολουθούσε το 1921.
Το αποτέλεσμα είναι πως περίπου το μισό ξενοδοχείο βρίσκεται στη Γαλλία και το άλλο μισό στην Ελβετία, με τα διεθνή σύνορα να διχοτομούν το εστιατόριο και αρκετά από τα δωμάτια.
Ακόμη και τα ίδια τα δωμάτια είναι διχοτομημένα. Για παράδειγμα, σε ένα από αυτά (το δωμάτιο αριθμός 9), τα σύνορα περνούν ακριβώς μέσα από το μπάνιο και το κρεβάτι. Δηλαδή, κοιμάσαι με το κεφάλι σου στην Ελβετία και τα πόδια σου στη Γαλλία. Ενώ από το παράθυρο μπορείς να δεις σε κοντινή απόσταση τα δύο συνοριακά φυλάκια, το ελβετικό στη δεξιά πλευρά, το γαλλικό λίγο πιο κάτω στα αριστερά.
Νομικές πολυπλοκότητες και παράξενες ιστορίες
Αυτή η διασυνοριακή πραγματικότητα είναι ενσωματωμένη στην προσωπικότητα του τόπου. Από τους παγκόσμιους πολέμους μέχρι την πρόσφατη πανδημία του κορωνοϊού, η μοναδική θέση του ξενοδοχείου υπήρξε ατέλειωτη πηγή περίεργων καταστάσεων και ιστοριών. Αντανακλάται, επίσης, σε αρκετά από τα διακοσμητικά στοιχεία που βρίσκονται σε όλο το ακίνητο. Ορισμένα είναι προφανή, όπως οι σημαίες που κοσμούν ορισμένους από τους τοίχους, αλλά υπάρχουν και πιο διακριτικά.
«Οι καθρέφτες και τα παράθυρα δεν προορίζονται μόνο ως διακοσμητικό στοιχείο, αλλά και ως σύμβολο σύνδεσης μεταξύ γειτονικών κόσμων και πραγματικοτήτων» λέει στο CNN ο Αλεξάντερ Πεϊρόν, διευθυντης του ξενοδοχείου που διοικείται από την οικογένειά του εδώ και γενιές, κατά την ξενάγηση σε μία από τις σουίτες.
Μια αναπαράσταση του διάσημου πίνακα του Paul Cézanne «Οι χαρτοπαίκτες» δεσπόζει πάνω από το εστιατόριο, κρεμασμένη ακριβώς στο σημείο όπου περνούν τα σύνορα.
Η σκηνή, η οποία απεικονίζει δύο άνδρες να παίζουν χαρτιά και βρίσκεται επίσης σε μια μεγάλη τοιχογραφία σε έναν από τους εξωτερικούς τοίχους του ξενοδοχείου, παραπέμπει σε ένα περιστατικό που έλαβε χώρα στο ξενοδοχείο τη δεκαετία του 1920, λέει ο Πεϊρόν: «Ένας Ελβετός τελωνειακός υπάλληλος επέβαλε πρόστιμο σε μια ομάδα πελατών τους οποίους έπιασε να παίζουν χαρτιά. Το αδίκημα; Δεν ήταν ο τζόγος, όπως λανθασμένα υπέθεσαν κάποιοι εκείνη την εποχή, αλλά το γεγονός ότι χρησιμοποιούσαν ένα σετ τραπουλόχαρτα γαλλικής κατασκευής στην ελβετική πλευρά του ξενοδοχείου, χωρίς να έχουν προηγουμένως καταβάλει τελωνειακούς δασμούς».
Μέχρι σήμερα, το ξενοδοχείο επιτρέπει τα παιχνίδια με χαρτιά, αρκεί να μην έχουν περάσει τα σύνορα.
Πολύπλοκη ακόμη και η επιλογή του φαγητού
Θέμα κάνουν, επίσης, και την επιλογή του φαγητού. Αν καθίσεις στη γαλλική πλευρά του εστιατορίου, μη διανοηθείς να παραγγείλεις εκείνο το tomme Vaudoise. Αυτό το τοπικό ελβετικό τυρί δεν μπορεί να σερβιριστεί στη γαλλική πλευρά, λόγω των αυστηρών ευρωπαϊκών κανονισμών που αφορούν τα μη παστεριωμένα γαλακτοκομικά προϊόντα. Το ίδιο, αλλά αντίστροφα, συμβαίνει και με ορισμένες γαλλικές σπεσιαλιτέ, όπως το saucisse de Morteau, μια ποικιλία λουκάνικου, του οποίου η διανομή δεν επιτρέπεται στην Ελβετία.
Πιο εύκολα είναι, πάντως, τα πράγματα όταν έρχεται η ώρα του λογαριασμού, καθώς γίνονται δεκτά τόσο τα ευρώ όσο και τα ελβετικά φράγκα. Ομοίως, το ξενοδοχείο διαθέτει δύο τηλεφωνικούς αριθμούς, έναν για κάθε χώρα, και τα δωμάτια είναι εξοπλισμένα με δύο τύπους πρίζας ρεύματος, καθώς η Γαλλία και η Ελβετία χρησιμοποιούν διαφορετικά πρότυπα.
Οι φόροι καταβάλλονται και στις δύο χώρες, σύμφωνα με μια συγκεκριμένη αναλογική φόρμουλα, σε συμφωνία με τις φορολογικές αρχές των δύο χωρών.
Χώρος ασύλου στον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο
Όταν η Ελβετία προσχώρησε στον χώρο ελεύθερης κυκλοφορίας Σένγκεν το 2008, τα πράγματα απλοποιήθηκαν λίγο, αλλά στην πραγματικότητα είχε ελάχιστες πρακτικές επιπτώσεις στην καθημερινή λειτουργία του ξενοδοχείου, δεδομένου ότι πρόκειται πάντα για έναν ιδιαίτερο διασυνοριακό χώρο.
Ένα ιδιαίτερα δραματικό παράδειγμα αυτού συνέβη κατά τη διάρκεια του Β' Παγκοσμίου Πολέμου, λέει ο Πεϊρόν, όταν η γερμανοκρατούμενη περιοχή Vichy της Γαλλίας συνέκλινε με την ελεύθερη Ελβετία ακριβώς στο σημείο όπου βρίσκεται το ξενοδοχείο.
Οι Γερμανοί κατέλαβαν το γαλλικό μισό του ξενοδοχείου, αλλά καθώς η σκάλα που οδηγούσε στα δωμάτια βρισκόταν εν μέρει σε ελβετικό έδαφος, οι επάνω όροφοι παρέμειναν εκτός ορίων γι' αυτούς, καθιστώντας τους ένα σχετικά ασφαλές καταφύγιο για τους πρόσφυγες και τους δυνάμει πιλότους των συμμάχων.
Σε μια κατάσταση που θύμιζε την κλασική βρετανική τηλεοπτική κωμική σειρά της δεκαετίας του 1980 «'Allo, 'Allo», σε περιστάσεις που οι Γερμανοί ήταν αφηρημένοι, έτρωγαν ή έπιναν στο μπαρ, οι ιδιοκτήτες του ξενοδοχείου κατάφερναν να περάσουν κρυφά τους φυγάδες κάτω από τη μύτη τους στην ασφάλεια της ουδέτερης Ελβετίας.
Ο ιδιοκτήτης Μαξ Αρμπεζ αναγνωρίστηκε ως Δίκαιος των Εβραίων από το Μνημείο Γιαντ Βασσέμ στην Ιερουσαλήμ, για το ρόλο του στη διάσωση των Εβραίων προσφύγων. Μια επιστολή ευγνωμοσύνης από τον διοικητή των Συμμάχων, στρατάρχη Μοντγκόμερι, εκτίθεται σήμερα περήφανα δίπλα σε αυτήν τη «σκάλα της ελευθερίας».
Τόπος διεξαγωγής μυστικών συνομιλιών
Αυτή όμως δεν ήταν και η μοναδική φορά που το ξενοδοχείο μπλέχτηκε σε διεθνή γεωπολιτικά ζητήματα με υψηλά διακυβεύματα. Στις αρχές της δεκαετίας του 1960, το Hotel Arbez ήταν επίσης το σκηνικό των μυστικών διαπραγματεύσεων που οδήγησαν στην ανεξαρτησία της Αλγερίας από τη Γαλλία το 1962.
Φοβούμενοι τη σύλληψη, οι Αλγερινοί διαπραγματευτές δεν ήθελαν να πατήσουν το πόδι τους σε γαλλικό έδαφος, ενώ οι γαλλικές αρχές επιθυμούσαν να διεξάγουν τις συνομιλίες διακριτικά εντός των συνόρων τους. Ένα ιδιωτικό δωμάτιο στο ξενοδοχείο προσέφερε την ιδανική λύση.
Το ιδιότυπο καθεστώς του ξενοδοχείου μπορεί επίσης να χρησιμοποιήθηκε κατά καιρούς από άτομα με λιγότερο καλές προθέσεις. Στις αρχές του 2002, όχι πολύ καιρό μετά την 11η Σεπτεμβρίου, ο Πεϊρόν λέει ότι το ξενοδοχείο επισκέφθηκαν πράκτορες μιας άγνωστης υπηρεσίας ασφαλείας για να διερευνήσουν την πιθανότητα ότι ένας πράκτορας της Αλ Κάιντα μπορεί να είχε χρησιμοποιήσει τη διαμονή του για να περάσει απαρατήρητος τα σύνορα.
Τι συνέβη την περίοδο της πανδημίας
Πιο πρόσφατα, με το ξέσπασμα της πανδημίας Covid-19, το Hotel Arbez βρέθηκε και πάλι στην πρώτη γραμμή.
Όπως και η υπόλοιπη τουριστική βιομηχανία, το ξενοδοχείο επλήγη σε μεγάλο βαθμό, αν και κατάφερε να παραμείνει ανοιχτό για κάποιο χρονικό διάστημα, προκειμένου να παρέχει καταλύματα για το υγειονομικό προσωπικό.
Οι διευθυντές του, ωστόσο, έπρεπε να αντιμετωπίσουν την πολυπλοκότητα δύο διαφορετικών και συνεχώς εξελισσόμενων συνόλων περιορισμών, επιλέγοντας συνήθως να εφαρμόσουν τον αυστηρότερο από τους δύο, που, τις περισσότερες φορές ήταν εκείνος της γαλλικής πλευράς.