Ξανθιά, με έντονο μαύρισμα και μονίμως με ένα μαγιό, η ταξιδιωτική μπλόγκερ Άτζι Λαλ με έδρα το Λος Άντζελες, δεν είναι και το πιο προφανές άτομο για να διαφημίσεις τις ομορφιές της Σαουδικής Αραβίας. Ωστόσο, αυτή την άνοιξη φρόντισε να ενημερώσει τους 800.000 οπαδούς της στο Instagram πως βρίσκεται στην Σαουδική Αραβία εξερευνώντας τα ερείπια και ποζάροντας στην έρημο.
Για την 31χρονη Λαλ ήταν μια σπάνια ευκαιρία να ανακαλύψει μια χώρα διαφορετική από όλες τις άλλες – και με τα έξοδά της όλα πληρωμένα. Μια νέα τάση των influencers που βγάζουν τα έξοδά τους από τις αναρτήσεις τους. Για το ισλαμικό όμως κράτος, ήταν μια χρήσιμη δημοσιότητα, την ώρα που παλεύει να διατηρήσει το κοινό της μετά την διεθνή κατακραυγή για την δολοφονία του δημοσιογράφου Τζαμάλ Κασόγκι πέρυσι.
Ο πρίγκιπας Μοχάμεντ μπιν Σαλμάν επιχείρησε να ανοίξει τα σύνορα της χώρας του στον δυτικό κόσμο προτού δολοφονηθεί ο Κασόγκι. Και τώρα, προκειμένου να γίνει και πάλι θελκτικός προορισμός η Σαουδική Αραβία, τόσο ο ίδιος όσο και η χώρα του καλωσορίζουν τους influencres όπως η Λαλ.
Με πληρωμένα ταξίδια διαφημίζουν τις ομορφιές της χώρας
Η 10ήμερη περιοδεία της διοργανώθηκε από την Gateway KSA, ένα πρόγραμμα που ξεκίνησε να προσφέρει εκδρομές πριν από δύο χρόνια και χρηματοδοτείται από χορηγίες της Σαουδικής Αραβίας. Επικεφαλής είναι ο πρίγκιπας Τούρκι αλ Φασάαλ, πρώην αρχηγός των μυστικών υπηρεσιών, που διετέλεσε για ένα διάστημα πρεσβευτής της Σαουδικής Αραβίας στις ΗΠΑ μετά τις τρομοκρατικές επιθέσεις της 11ης Σεπτεμβρίου.
Ο πρίγκιπας Μοχάμεντ χαλάρωσε τους κοινωνικούς περιορισμούς και άρχισε να προωθεί διάφορες εκδηλώσεις, όπως μια συναυλία του Γάλλου DJ, Νταβίντ Γκετά σε ένα φεστιβάλ motor racing όπου παραβρέθηκαν και influencers. Η χώρα σχεδιάζει επίσης, να εκδώσει τουριστικές βίζες για πρώτη φορά αργότερα αυτό τον μήνα. Την ίδια ώρα όμως, ο de facto ηγέτης του έθνους, έχει κυνηγήσει τους αντιφρονούντες και έχει κλιμακώσει τον πόλεμο με την Υεμένη.
«Θέλουμε να δείξουμε στους νέους πως υπάρχει μια άλλη πλευρά της Σαουδικής Αραβίας»
«Αυτό που παρουσιάζουμε σε αυτούς τους νέους είναι πως υπάρχει μια άλλη πλευρά στην ιστορία της Σαουδικής Αραβίας για την οποία δεν διαβάζει ο κόσμος στον Τύπο» λέει ο πρίγκιπας Τούρκι για τους επισκέπτες της Gateway KSA. «Έχουμε πολλά ακόμη να κάνουμε στο βασίλειο για να επηρεάσουμε την γνώμη των άλλων».
Η προσπάθεια του προγράμματος «δείχνει ότι οι Σαουδάραβες λεχουν πάψει πλέον να εναπόκεινται στην άσκηση πιέσεων και τις εταιρείες δημοσίων σχέσεων για να συγκεντρώσουν την προσοχή της Δύσης» λέει ο Μπεν Φρίμαν, διευθυντής της Πρωτοβουλίας Διαφάνειας και Επιρροής. Μετά τις προσπάθειες της Σαουδικής Αραβίας να ξανακερδίσει την φήμη της και να αλλάξει το όνομά της από την δολοφονία του Κασόγκι «απλά φαίνεται πως βγάζει νόημα το γεγονός πως ακολουθούν εναλλακτικούς τρόπους επιρροής όπως αυτός» λέει.
Η δολοφονία Κασόγκι έπληξε την Σαουδική Αραβία
Ο πρίγκιπας Μοχάμεντ δέχθηκε έντονη κριτική από το εξωτερικό τον περασμένο Οκτώβριο, μετά την δολοφονία του Τζαμάλ Κασόγκι από πράκτορες στο προξενείο της Σαουδικής Αραβίας στην Κωνσταντινούπολη. Η κυβέρνηση της Σαουδικής Αραβίας αρνήθηκε οποιαδήποτε εμπλοκή. Αλλά οι εταιρείας PR που εκπροσωπούσαν την χώρα στην Ουάσινγκτον, ήταν στο στόχαστρο. Ξένοι αξιωματούχοι που κάποτε ήταν φιλικοί με τον πρίγκιπα Μοχάμεντ διέκοψαν τις σχέσεις τους ή τις προγραμματισμένες επισκέψεις τους.
Ένα πρόγραμμα όπως το Gateway KSA θα ήταν αδιανόητο στη Σαουδική Αραβία πριν από πέντε χρόνια όπου η ισλαμική θρησκευτική αστυνομία έκανε βόλτες στους δρόμους απαιτώντας από τις γυναίκες να καλύπτουν τα ορατά μέρη του σώματός τους. Και τώρα το βασίλειο είναι πρόθυμο να χρησιμοποιήσει τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης για να δείξει μια πιο ήπια πλευρά του.
Και όντως, όσα έκανε αυτό το πρόγραμμα με τους influencers ήταν ανήκουστο για τα στάνταρ της Σαουδικής Αραβίας. Σε μια χώρα όπου τα άγαμα ζευγάρια μπορεί να βρεθούν αντιμέτωπα με την σύλληψη, μία από τις νικήτριες αυτής της χρονιάς του προγράμματος, μια πρώην διαγωνιζόμενη σε ριάλιτι, έφερε μαζί της τον σύντροφό της και ξάπλωσαν κάτω από τον έναστρο ουρανό. Η Λαλ και ο ημίγυμνος άνδρας, με το πρόσωπό του καλυμμένο, ποζάρουν στην έρημο με ένα σπαθί στο χέρι.
Πώς δημιουργήθηκε το Gateway KSA και πώς λειτουργεί
Το πρόγραμμα Gateway KSA γεννήθηκε όταν η influencer με καταγωγή από την Ολλανδία και την Αυστραλία, Νελέκε βαν Ζαντβούρτ Κίσπελ επισκέφθηκε το βασίλειο για δουλειές. Είδε μια ευκαιρία να δείξει μια άλλη πλευρά της χώρας και πρότεινε την ιδέα στον πρίγκιπα Τούρκι όταν συναντήθηκαν σε μια εκδήλωση στο πανεπιστήμιο της Τζορτζτάουν. Η πρώτη αποστολή της Gateway KSA, μια ομάδα φοιτητών του Χάρβαρντ, έφθασε στην χώρα το 2018.
Μέχρι στιγμής πάνω από 200 άνθρωποι έχουν επισκεφθεί το βασίλειο, με τους επισκέπτες να χωρίζονται σε δύο ομάδες: φοιτητές πανεπιστημίων και influencers. Τα έξοδά τους είναι πληρωμένα, αλλά δεν πληρώνονται για το ταξίδι τους.
Η Gateway KSA δεν έχει άμεση σχέση με την κυβέρνηση, αν και στους χορηγούς της περιλαμβάνονται και κρατικές εταιρείες όπως οι Saudi Telecom, Saudi Basic Industries και Saudi Arabian Airlines. «Δεν είναι ότι δεν συμπαθώ τους Σαουδάραβες ή έχω πολιτική ατζέντα» λέει η Κίσπελ. «Νομίζω ότι ο τρόπος που δείχνουμε την χώρα είναι πιο λεπτός και δίκαιος».
Κάνουν ότι μπορούν για να αλλάξουν την εικόνα της Σαουδικής Αραβίας - Πιέζουν ακόμη και τους καλλιτέχνες της χώρας
Και το όραμά της αυτό φαίνεται πως ταιριάζει με την στρατηγική της κυβέρνησης για την αποκατάσταση της εικόνας της χώρας. Η κυβέρνηση έχει εστιάσει στην διάδοση του μηνύματος πως ακόμη και στην Σαουδική Αραβία υπάρχουν σπάνιες ομορφιές που μαγεύουν αλλά και ένας πιο χαλαρός τρόπος ζωής, προκειμένου να αντιμετωπίσει αντιπάλους όπως η Τουρκία. Οι αξιωματούχοι μάλιστα πιέζουν τους καλλιτέχνες της χώρας να βοηθήσουν στην φιλοξενία ποπ συναυλιών. Και οι influencers παίζουν ένα βασικό ρόλο στη διάδοση του μηνύματος αυτού.
Ενώ μερικοί από τους οπαδούς της Λαλ της επιτέθηκαν για τις «προπαγανδιστικές» της αναρτήσεις, άλλοι είπαν πως ανυπομονούν να επισκεφθούν την χώρα. Έκανε πολλά instastories περιγράφοντας την διαμονή της εκεί, όπως το πώς κατά λάθος μπέρδεψε τις εισόδους (υπάρχον διαφορετικές είσοδοι για άνδρες και άλλες για γυναίκες) σε ένα Starbucks. Ανέφερε επίσης, και τις συζητήσεις που είχε με τους Σαουδάραβες που γνώρισε για την δολοφονία του Κασόγκι, με τους ντόπιους να της λένε πως δεν ήταν περήφανοι για το τι έκανε η κυβέρνησή τους.
Η κακή δημοσιότητα δεν είναι κάτι νέο για την Σαουδική Αραβία, λέει ο πρίγκιπας Τούρκι. Όμως οι επισκέπτες της Gateway KSA είναι ελεύθεροι να πουν ότι θέλουν για το ταξίδι τους. Και κάπως έτσι, η Σαουδική Αραβία προσπαθεί να αλλάξει πρόσωπο και να δείξει την ήπια πλευρά της στον δυτικό κόσμο.