Στην καστροπολιτεία της Μονεμβασιάς στέκει επιβλητική η κατοικία του σπουδαίου ποιητή Γιάννη Ρίτσου.
Η Μονεμβασιά, η μικρή ιστορική πόλη της ανατολικής Πελοποννήσου, είναι γνωστή για τη μαγευτική καστροπολιτεία της, που μέχρι σήμερα σαγηνεύει χιλιάδες επισκέπτες ανά τον κόσμο, και ως γενέτειρα του σπουδαίου ποιητή Γιάννη Ρίτσου.
Στην είσοδο της καστροπολιτείας, εκεί που ο χρόνος γυρίζει τους επισκέπτες αιώνες πίσω, βρίσκεται μέχρι σήμερα η οικία του διεθνούς ποιητή, η οποία είναι επισκέψιμη για το κοινό. Μάλιστα, πριν από λίγες ημέρες το υπουργείο Πολιτισμού ανακοίνωσε πως η οικία του Γιάννη Ρίτσου θα μετατραπεί σε δημοτικό μουσείο.
Γιάννης Ρίτσος: Τα παιδικά χρόνια στη Μονεμβασιά
Γεννημένος την 1η Μαΐου του 1909, στη Μονεμβασιά, ο Γιάννης Ρίτσος ήταν το τελευταίο παιδί της οικογένειας. Ο πατέρας του, Ελευθέριος, με καταγωγή από την Κρήτη, ήταν κληρονόμος τεράστιας κτηματικής περιουσίας, είχε συναναστροφές με τον Κλήρο και τελείωσε μόνο το δημοτικό.
Από την άλλη, η μητέρα του, Ελευθερία Βουζουναρά, γεννημένη το 1879, ήταν κόρη πλούσιων εμπόρων από το Γύθειο και παντρεύτηκε σε ηλικία 13 ετών - είχε συμφωνηθεί ότι θα συζούσαν οριστικά μόλις τελείωνε το γυμνάσιο.
Οι γονείς του ποιητή Γιάννη Ρίτσου δεν είχαν αρμονική συνύπαρξη, ωστόσο απέκτησαν μαζί τέσσερα παιδιά: τη Νίνα το 1898, τον Δημήτρη το 1899, τη Σταυρούλα (Λούλα) το 1908 και τον Γιάννη το 1909.
Μετά τη γέννηση του σπουδαίου ποιητή η οικογένεια, που μέχρι τότε ζούσε απέναντι από την Παναγία τη Χρυσαφίτισσα, μετακόμισε στο σπίτι που αγόρασε ο πατέρας στην είσοδο της καστροπολιτείας, δίπλα στα τείχη.
Τα παιδικά του χρόνια ο ποιητής Γιάννης Ρίτσος τα πέρασε στη γενέτειρά του, τη Μονεμβασιά. Χρόνια ανέμελα με παιχνίδια στη φύση και έντονη κλίση στις τέχνες. Σύμφωνα με τη βιογραφία του, η μητέρα του ποιητή, η οποία ήταν ιδιαίτερα καλλιεργημένη για την εποχή της, έδειχνε στον γιο της πολλή αγάπη και τρυφερότητα, ενώ η γιαγιά του, Άννα, δεν σταματούσε να του διαβάζει παραμύθια.
Η κλίση του Γιάννη Ρίτσου στις τέχνες φάνηκε από μικρή ηλικία. Ξεκίνησε να ζωγραφίζει, να μαθαίνει πιάνο και σύμφωνα με τον ίδιο έγραφε στίχους από τότε που έγινε 7 ετών. Η μητέρα του ήταν ένθερμη οπαδός του, τον υποστήριζε πολύ και ήταν ένας από τους λόγους για τους οποίους τον έγραψε ως συνδρομητή στο περιοδικό «Η Διάπλασις των Παίδων».
Τα ανέμελα παιδικά χρόνια σταμάτησαν με την έναρξη του σχολείου, μιας και ο Γιάννης Ρίτσος προτιμούσε να παίζει από το να παρακολουθεί μαθήματα. Μάλιστα, τα τετράδιά του ήταν γεμάτα ζωγραφιές. Ο ίδιος, κάποια χρόνια αργότερα, θα πει «Έφτιαχνα μαργαρίτες και παπαρούνες, σβήνοντας τους αριθμούς».
Ο ίδιος τελείωσε το δημοτικό στη Μονεμβασιά, πήγε γυμνάσιο στο Γύθειο και τον Σεπτέμβριο του 1925 μετακόμισε μαζί με την αδερφή του, Λούλα, στην Αθήνα. Είχαν προηγηθεί κάποια δυσάρεστα γεγονότα, όπως ο θάνατος από φυματίωση του αδερφού τους, Δημήτρη, και της μητέρας τους. Η αδερφή τους Νίνα παντρεύτηκε έναν χωροφύλακα, με αποτέλεσμα τα δύο μικρότερα παιδιά της οικογένειας Ρίτσου να ζουν μαζί έχοντας μια δεμένη σχέση.
Γιάννης Ρίτσος: Έγραψε τα πρώτα του ποιήματα στη Μονεμβασιά
Ερχόμενος στην Αθήνα, ο Γιάννης Ρίτσος έπιασε δουλειά ως δακτυλογράφος στο γραφείο ενός συμβολαιογράφου - στη βιβλιοθήκη του θα γνωρίσει, μεταξύ άλλων, τον Άγγελο Σικελιανό και τον Κωστή Παλαμά.
Ο Γιάννης Ρίτσος θα διαγνωστεί με φυματίωση και θα επιστρέψει πίσω στη γενέτειρά του, τη Μονεμβασιά. Γυρνώντας από την πατρίδα του, είχε έτοιμες δύο ποιητικές συλλογές: «Στο Παλιό μας Σπίτι» και το «Δάκρυα και Χαμόγελα».
Μέσα στο σπίτι του Γιάννη Ρίτσου στη Μονεμβασιά
Το διώροφο σπίτι του Γιάννη Ρίτσου βρίσκεται στην είσοδο της καστροπολιτείας και ακολουθεί την αρχιτεκτονική του τόπου. Περπατώντας μέσα στην οικία όπου έζησε τα παιδικά του χρόνια και δημιούργησε τις πρώτες ποιητικές του συλλογές ο Ρίτσος, σε πιάνει δέος.
Στο ισόγειο του σπιτιού βρίσκεται το σαλόνι με τον ξύλινο μπουφέ, ένα υπνοδωμάτιο, η κουζίνα και ένα μεγάλο μπάνιο.
Στον πρώτο όροφο είναι η τραπεζαρία, τα δύο υπνοδωμάτια, ένας χώρος με ντουλάπα, ένα μικρό WC. Κυριαρχούν τα ξύλινα έπιπλα και τα πορτρέτα τόσο του σπουδαίου ποιητή όσο και της οικογένειάς του.
Η θέα από το μπαλκόνι του πρώτου ορόφου κόβει την ανάσα, καθώς έχει άπλετη θέα σε ολόκληρη την καστροπολιτεία και στη θάλασσα.
Στον εξωτερικό χώρο του σπιτιού στέκει επιβλητικά η προτομή του σπουδαίου ποιητή Γιάννη Ρίτσου.