Με αφορμή την Παγκόσμια Ημέρα Ελιάς και Ελαιολάδου (26 Νοεμβρίου) το iefimerida.gr φιλοξενήθηκε από το δήμο Καλαμάτας που είχε ετοιμάσει ένα πλούσιο πρόγραμμα για τη γιορτή της ελιάς. Όσα αξίζει να κάνεις στη πόλη, οι στάσεις για φαγητό και οι βιωματικές επισκέψεις σε ελαιουργεία, τυροκομείο και οινοποιίο της ευρύτερης περιοχής.
Η πρωτεύουσα του νομού Μεσσηνίας μπορεί τα τελευταία χρόνια να είναι ανάμεσα στους πιο δημοφιλείς καλοκαιρινούς προορισμούς, ωστόσο όπως μου είπαν οι ντόπιοι η Καλαμάτα είναι πανέμορφη τους χειμερινούς μήνες.
Προσωπικά κάνοντας μια σύγκριση με αρχές φθινοπώρου όπου η ζέστη και η υγρασία δεν μου επέτρεψαν τόσο πολύ να περιπλανηθώ στη πόλη, αυτή την περίοδο την απόλαυσα και με το παραπάνω, καθώς περπάτησα από το Ιστορικό κέντρο μέχρι την αγορά, εξερεύνησα την ευρύτερη περιοχή και δοκίμασα ντόπια φαγητά όπως γουρουνοπούλα, λαλάγγια και σφέλα- το παραδοσιακό τυρί της Μεσσηνίας.
Η Καλαμάτα βρίσκεται νοτιοδυτικά της Πελοποννήσου με την πόλη να είναι κτισμένη στους πρόποδες του όρους Καλάθι, στην καρδιά του μεσσηνιακού κόλπου. Από την Αθήνα τη χωρίζουν 223 χιλιόμετρα και 715 χλμ από τη Θεσσαλονίκη.
Κάνοντας μια βόλτα αμέσως αντιλαμβάνεσαι πως πρόκειται για μια ζωντανή πόλη με πολλά εστιατόρια, ταβερνάκια και μπαρ για όλα τα γούστα. Κατά τους χειμερινούς μήνες η διασκέδαση χτυπάει στο ιστορικό κέντρο της πόλης, ενώ το καλοκαίρι μεταφέρεται δίπλα στη θάλασσα και το προάστιο Βέργα.
Αυτή τη περίοδο η καρδιά της πόλης «χτυπάει» στα ελαιοτριβεία -στο μέρος όπου φτιάχνεται το λάδι της χρονιάς και θα διανεμηθεί τόσο στην Ελλάδα όσο και στο εξωτερικό. Γενικά στη περιοχή δεν είναι πολλά ελαιοτριβεία επισκέψιμα για το κοινό, όμως το τελευταίο διάστημα γίνονται μεμονωμένες προσπάθειες προκειμένου ο επισκέπτης να δει από κοντά πως από τη συγκομιδή της ελιάς φτάνουμε στο τελικό στάδιο που είναι το λάδι.
Αξιοθέατα
Μάνα- Ελιά
Στην οδό Λακωνικής 85 σε οικόπεδο του Πανεπιστημίου Πελοποννήσου βρίσκεται η «Μάνα Ελιά», το αειθαλές δέντρο που έχει φυτευτεί αιώνες πριν και έχει κηρυχτεί «Διατηρητέο μνημείο της φύσης».
Βόλτα στο Ιστορικό Κέντρο
Από τα πιο χαρακτηριστικά σημεία της πόλης είναι το Ιστορικό Κέντρο εκεί όπου το παρελθόν συνδέεται με το σήμερα. Κάνοντας μια βόλτα ο επισκέπτης θα δει πλήθος πολιτιστικών, ιστορικών και θρησκευτικών μνημείων τα οποία μας μεταφέρουν πίσω στο χρόνο και σε γεγονότα που σημάδεψαν την ιστορία μας.
Στο Ιστορικό Κέντρο δεσπόζει και η εκκλησία των Αγίων Αποστόλων, από τα πιο γνωστά μνημεία που σχετίζονται απόλυτα με την Επανάσταση του 1821. Η εκκλησία βρίσκεται στην πλατεία «23ης Μαρτίου» παίρνοντας την ονομασία της από την ημερομηνία που απελευθερώθηκε η Καλαμάτα από τους Τούρκους κατακτητές.
Σιδηροδρομικό Πάρκο
Ένα μοναδικό υπαίθριο μουσείο το οποίο βρίσκεται μέσα στη πόλη και εντυπωσιάζει τους επισκέπτες. Το θεματικό πάρκο έχει ιστορική σημασία, ιδιαίτερη ομορφιά και έχει βραβευτεί από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή. Μέσα σε 54 περίπου στρέμματα με λίμνες, πολύ πράσινο, παιδική χαρά, ποδηλατόδρομο χώρους για αθλήματα, τρένα, σταθμούς επιβίβασης και ένα αναψυκτήριο- σταθμαρχείο είναι από τα πιο όμορφα αξιοθέατα, αλλά και ένα πάρκο που θέλεις να το περπατήσεις.
Συλλογή Ελληνικών Ενδυμασιών «Βικτωρία Γ. Καρέλλια»
Στην καρδιά της παλιάς πόλης της Καλαμάτας, σε ένα ανακαινισμένο νεοκλασικό τριώροφο κτίριο του 1873, στεγάζεται η Συλλογή Ελληνικών Ενδυμασιών «Βικτωρία Γ. Καρέλλια». Πρόκειται για μια από τις πληρέστερες συλλογές ελληνικών ενδυμασιών σε πανελλήνιο επίπεδο περιλαμβάνοντας έναν μεγάλο αριθμό πλήρων ενδυματολογικών συνόλων, γυναικείων και ανδρικών από όλες τις περιοχές της Ελλάδας, καθώς και έναν αριθμό μεμονωμένων ενδυματολογικών εξαρτημάτων. Ανάμεσα στα τελευταία ξεχωρίζουν οι ομάδες των χρυσοκέντητων επενδυτών, των χρυσοΰφαντων ανατολίτικων καβαδιών και των κοσμημάτων, που δεν καλύπτουν απλώς τις ανάγκες συμπλήρωσης και στολισμού των ενδυμασιών, αλλά αποτελούν αυτόνομα και σημαντικά σύνολα της συλλογής. Αυτή τη περίοδο η έκθεση φιλοξενεί την έκθεση του διεθνούς γλύπτη Νίκου Φλώρου με τίτλο «Ήρωες από Μέταλλο».
Γαστρονομία και στάσεις για φαγητό
Η Μεσσηνία είναι ένας τόπος ευλογημένος που έχει πολλά νόστιμα τοπικά προϊόντα που την έχουν κάνει γαστρονομικό προορισμό. Αναμφισβήτητα το παρθένο ελαιόλαδο της που είναι ΠΟΠ και από τα καλύτερα ανά τον κόσμο και οι ελιές Καλαμών είναι συνυφασμένα με τον τόπο, αλλά η φήμη τους έχει βγει εκτός συνόρων. Δεν είναι άλλωστε τυχαίο που γίνονται μεγάλες εξαγωγές σε Ευρώπη, Αμερική και Αυστραλία.
Φτάνοντας στην Καλαμάτα ο επισκέπτης θα διαπιστώσει πως η γουρουνοπούλα που η ιστορία της ξεκινάει από τα οθωμανικά χρόνια είναι το street food της περιοχής, ενώ ακολουθεί το χοιρινό παστό -από την πλευρά της Καλαμάτας κρατούν τη συγκεκριμένη ονομασία, ενώ στη Μάνη λέγεται σύγκλινο. Μάλιστα, θα βρεις παστό λουκάνικο με φλούδες από πορτοκάλι.
Τα λαλάγγια είναι περιζήτητα και φτιάχνονται με αλεύρι, λάδι, μαγιά και νερό και τηγανίζονται σε άφθονο ελαιόλαδο. Τις γιορτινές ημέρες δεν λείπουν από κανένα σπίτι και πωλούνται σε πολλούς φούρνους και μαγαζιά με τοπικά προϊόντα.
Από τα πιο γνωστά τυριά της περιοχής είναι η σφέλα, ένα ημίσκληρο τυρί, πολύ κοντά σε γεύση με τη φέτα. Στην επίσκεψη μου στο τυροκομείο «Ο Πολύφημος» στην Εύα Μεσσηνίας ο κύριος Πετρόπουλος μου έδωσε περισσότερες πληροφορίες, την ώρα που η παραγωγή έφτιαχνε το τοπικό τυρί, γιαούρτι και μυζήθρα. Το συγκεκριμένο τυροκομείο δραστηριοποιείται από το 1930 και τώρα τα ηνία έχει αναλάβει και η τέταρτη γενιά. Η σφέλα «Πολύφημος» η οποία βρίσκεται στα 50 καλύτερα τυριά της Ελλάδας και έχει πάρει πλατινένια διάκριση σε γαστρονομικά event της Ευρώπης χρειάζεται 3 μήνες ωρίμανση (ένα μήνα μένει στο θάλαμο και δύο στο ψυγείο) μέχρι να φτάσει στον καταναλωτή και είναι αρκετά αλμυρή. Λίγο πριν μπει στο θάλαμο βάζουν μπόλικο χοντρό αλάτι ώστε να πάρει γεύση, δεν κιτρινίζει και είναι φυσικό συντηρητικό. Η σφέλα στην Καλαμάτα γίνεται σαγανάκι και ταιριάζει άψογα με ζυμωτό ψωμί, ντομάτα και ελιές, ενώ είναι το καλύτερο συνοδευτικό με τα λαλάγγια. Μεταξύ άλλων θα βρεις φέτα, γραβιέρα, κεφαλοτύρι (και με πιπέρι), τυριά λαδιού, ξεροσφέλι, γιαούρτι στραγγιστό και φρέσκο και μυζήθρα- όλα γίνονται με φρέσκο γάλα από τοπικούς παραγωγούς και μόνο.
Στα plus η βόλτα στην κεντρική αγορά που είναι συγκεντρωμένη σε συγκεκριμένο σημείο και θα βρεις όλα τα τοπικά προϊόντα στα καταστήματα.
Ο Θίασος
Στο κέντρο της πόλης βρίσκεται ένα μοντέρνο καφενείο-ουζερί με παραδοσιακές γεύσεις, μικρό μενού που αλλάζει ανά εποχή. Τα τραπεζάκια όταν έχει καλή ημέρα στρώνονται κάτω από τα αιωνόβια πλατάνια και χωρίς κράτηση δεν ξέρω αν βρίσκεις εύκολα τραπέζι. Σίγουρα από τα πιάτα που θα πρέπει να δοκιμάσεις είναι η γουρουνοπούλα φούρνου που συνοδεύεται με πατάτες είναι καλομαγειρεμένη, νόστιμη και κυριολεκτικά λιώνει στο στόμα. Τα ντολμαδάκια με λάπατα, η χορτόπιτα που έρχεται μαζί με γαλοτύρι, τα χόρτα εποχής είναι όλα πολύ προσεγμένα και με λαχανικά από τον κήπο του ιδιοκτήτη Κώστα Πιέρρου. Αν βρεις στον κατάλογο την κρεατόπιτα να τη δοκιμάσεις γιατί είναι τόσο ισορροπημένη σε γεύση και με μπόλικο κρέας.
Σουβλάκια ο Τζίμης
Στη πλατεία «23ης Μαρτίου» στην Παλαιά Πόλη βρίσκεται ο Τζίμης, γνωστός και περιζήτητος για τα σουβλάκια του. Ένα μικρό μαγαζί που συγκεντρώνει τους επισκέπτες και τους κατοίκους για αυθεντικό σουβλάκι και πεντανόστιμες πατάτες τηγανιτές. Το τυλιχτό έχει πολύ νόστιμη πίτα, καθόλου λαδερή, κρέας της επιλογής σου (γύρο χοιρινό, καλαμάκι χοιρινό, κεμπάπ, λουκάνικο, καλαμάκι χοιρινό/κοτόπουλο και κοτομπέικον) πατάτες, ντομάτα και χειροποίητο τζατζίκι. Ο Τζίμης χαμογελαστός και ιδιαίτερα επικοινωνιακός θα σε εξυπηρετήσει, ενώ όλα παρασκευάζονται από την μητέρα του, η οποία βρίσκεται στο μαγαζί από νωρίς το πρωί μέχρι αργά το βράδυ.
Εργαστήρι Οικονομάκος
Στο Ιστορικό Κέντρο της Καλαμάτας βρίσκεται από το 1995 ένα γουστόζικο αλλαντοποιείο παντοπωλείο με εκλεκτά προϊόντα, ενώ στο διπλανό μαγαζί ψήνεται κάθε Τετάρτη και Σάββατο πεντανόστιμη γουρουνοπούλα με τραγανή πέτσα. Η οικογένεια Οικονομάκου έχει παράδοση με τα κρέατα καθώς από το 1883, τη γενιά του Καποδίστρια, έχουν κρεοπωλεία. Πλέον έχουν το αλλαντοποιείο όπου φτιάχνουν το λουκάνικο και το μανιάτικο παστό με την παραδοσιακή συνταγή που έχουν μάθει τα δύο αδέρφια από τον πατέρα τους μια συνταγή που έχει παραμείνει από τη παλαιότερη γενιά. Στο μαγαζί θα βρεις εκλεκτά τοπικά προϊόντα όπως ελιές καλαμών, διάφορα τουρσιά, τυριά, χύμα αλάτι Μάνης.
Luna
Το Luna lounge βρίσκεται μέσα σε μια από τις πιο ιστορικές στοές της Καλαμάτας, η οποία χτίστηκε το 1928. Στέγαζε το καπελάδικο του Μουταβελή για άνδρες και του Παπαδογιάννη για γυναίκες, ενώ στο υπόγειο υπήρχε ένα καμπαρέ που λειτούργησε από το 1928 μέχρι το 1940 όταν έγινε επίταξη του χώρου κατά τη διάρκεια του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου και χρησιμοποιήθηκε για αεροπορικό καταφύγιο. Εμπνευσμένο από το Luna Lounge 3159 στο κεντρικό Σικάγο άνοιξε για πρώτη φορά το 2008 και είναι ένας ατμοσφαιρικός χώρο για κάθε ώρα της ημέρας. Από το πρωί σερβίρει καφέ και ζεστά αφεψήματα, έχει μενού για brunch με τα αυγά benedict πάνω σε τραγανό ψωμί με μπέικον και σως ολανδέζ να θεωρείται το best seller του. Από τη λίστα δεν λείπουν τα ποτά, τα cocktails, τα κρασιά και οι μπύρες που συνοδεύονται με γευστικές προτάσεις όπως πίτσα και μπέργκερ.
Ταβέρνα «Η Θώμη»
Στην αρχαία Μεσσηνία, το μέχρι άλλοτε χωριό Μαυρομάτη Θώμης, βρίσκεται ένα παραδοσιακό ταβερνάκι που λειτουργεί όλες τις ώρες και έχει θέα τον αρχαιολογικό χώρο. Εκεί ο Βασίλης ζυμώνει ψωμί με προζύμι, φτιάχνει γουρουνοπούλα- μέλι,ενώ τους καλοκαιρινούς μήνες στο μενού υπάρχουν πολλά μαγειρευτά φαγητά όπως μπριαμ, μουσακάς και γεμιστά. Αυτή την εποχή οι επιλογές είναι λιγότερες αλλά πολύ γευστικές: λαχανοντολμάδες, κοκκινιστό και κάποιες φορές αγριογούρουνο.
Επίσκεψη σε οινοποιείο
Στο χωριό Βασιλάδα βρίσκεται το οινοποιείο «Ψαρούλης» μέσα σε μια έκταση γεμάτη ελιές με φόντο την Καλαμάτα. Ο ιδιοκτήτης του Κωνσταντίνος Ψαρούλης μαζί με τον πατέρα του το 2013 άνοιξαν ένα boutique οινοποιείο, το οποίο είναι επισκέψιμο για το κοινό. Μάλιστα, διοργανώνει ξεναγήσει στους αμπελώνες, βραδιές γευσιγνωσίας και φυσικά prive γεύμα ή δείπνο μέσα στο οινοποιείο. Βγάζει 8 βραβευμένες ετικέτες κρασιού λευκό, κόκκινο και ροζέ – και το νέο του best seller κρασί είναι το «Kisses» ένα ημίγλυκο αφρώδες κρασί από ποικιλία μαλαγουζιά πολύ ιδιαίτερο και αρωματικό. Τα κρασιά του έχουν καταφέρει να ξεχωρίσουν στο εξωτερικό (χρυσά μετάλλια σε αγορές όπως της Κίνας, της Βιέννης και των Βρυξελλών, ενώ το κρασί «Υπογραφή» κατάφερε να μπει στα πιο ξεχωριστά κρασιά του κόσμου). «Η θέση των αμπελώνων που έχουμε επιλέξει είναι μια κοιλάδα που ήταν πυθμένας προϊστορικής λίμνης- αυτό δημιουργεί ένα μικροκλίμα με μεγάλες εναλλαγές θερμοκρασίας. Το καλοκαίρι από τους +45 βαθμούς την ημέρα μπορεί να έχει 17-18 το βράδυ -έχουμε μετρήσει μέχρι 28 βαθμούς διαφορά σε θερμοκρασία από ημέρα σε νύχτα και το συγκεκριμένο φυσικό φαινόμενο που δημιουργείται στο συγκεκριμένο τερουάρ δίνει μια διαφορετική φινέτσα στα κρασιά μας» αναφέρει ο ιδιοκτήτης, ο οποίος είναι γεωπόνος και καλλιεργεί 75 στρέμματα αμπελώνες με ελληνικές και διεθνείς ποικιλίες.
Επίσκεψη σε τυποποιητήριο ελαιολάδου
Στην αγροτική ζώνη της Καλαμάτας βρίσκεται το τυποποιητήριο «Επίκουρος», το οποίο κάνει 100% εξαγωγές σε 22 χώρες και τα τρία βραβευμένα βασικά του προϊόντα είναι το έξτρα παρθένο ελαιόλαδο, οι βιολογικές ελιές Καλαμών και οι πράσινες ελιές. Μπαίνοντας μέσα στο σύγχρονο τυποποιητήριο μας δίνουν να φορέσουμε ειδική στολή προκειμένου να μας ξεναγήσουν. Ιδιαίτερο ενδιαφέρον είχε η τυποποίηση της πράσινης ελιάς με γέμιση κόκκινη πιπεριά που γινόταν στο χέρι από τις γυναίκες.
Επίσκεψη σε ελαιοτριβείο
Το ελαιοτριβείο του Ηλία Τσαούση είναι επισκέψιμο για το κοινό και ο επισκέπτης θα ξεναγηθεί στο χώρο και θα μάθει για το λάδι μέσα από τη γευσιγνωσία. Όπως μας εξήγησε ο κύριος Τσάουσης, ο οποίος συνεχίζει την οικογενειακή παράδοση, στο ελαιοτριβείο έρχονται τσουβάλια με ελιές και ξεκινάει η διαδικασία για να βγει το λάδι που θα διανεμηθεί στην αγορά και θα πάει για εξαγωγή.
Στην Ανδρούσα βρίσκεται το ελαιοτριβείο της οικογένειας Κοντόπουλου που από το 1904 το όνομα έχει συνδεθεί με το έξτρα παρθένο ελαιόλαδο και τα ηνία πλέον έχει η πέμπτη γενιά.
Η επιχείρηση ασχολείται αποκλειστικά με την παραγωγή , την τυποποίηση και το εμπόριο εξαιρετικού παρθένου ελαιολάδου και το ελαιοτριβείο είναι επισκέψιμο στο κοινό κάθε εποχή του χρόνου. Εδώ μπορείς να δεις όλη τη διαδικασία πώς από την ελιά γίνεται το λάδι, επίσκεψη στους ελαιώνες και γευσιγνωσία. Μάλιστα, με βάση το ελαιόλαδο και τις ελιές μπορείς να δοκιμάσεις κι άλλα παραδοσιακά πιάτα του τόπου, αλλά και από την αρχαία Ελλάδα. Ο χώρος της γευσιγνωσίας γίνεται στο παλαιό ελαιοτριβείο και είναι ιδιαίτερα ατμοσφαιρικό. Ο στόχος είναι η προβολή του ελαιόλαδου με τον επισκέπτη να ενημερώνεται για τα χαρακτηριστικά και να ξεχωρίζει τις γεύσεις.
Διαμονή
Elite City Resort
Το Elite city resort είναι ένα πολυτελές συγκρότημα χτισμένο στους πρόποδες του Ταΰγετου και με θέα τον μαγευτικό μεσσηνιακό κόλπο το οποίο παραμένει ανοιχτό όλες τις εποχές του χρόνου. Μάλιστα το ξενοδοχείο έχει δημιουργήσει δύο χώρους καταλυμάτων το Elite City και τα Elite Villas -κάποιες από τις βίλες έχουν και ιδιωτική πισίνα. Ο επισκέπτης μπορεί να απολαύσει το φαγητό του στο εστιατόριο, ή προτάσεις για σνακ στο lobby με θέα τη θάλασσα, χώρους ευεξίας και για τις οικογένειες υπάρχει παιδότοπος για να παίζουν με ασφάλεια τα παιδιά. Το πρωινό του είναι πλούσιο για όλα τα γούστα και τα τοπικά προϊόντα έχουν περίοπτη θέση στο μπουφέ. Γευστικό ενδιαφέρον παρουσιάζει και η healthy γωνιά του πρωινού με φρούτα εποχής και αποξηραμένα, γιαούρτι, μέλι, σταφίδες και ποικιλία ξηρών καρπών.