Λευκές κουκκίδες σε γκρι βράχους, με γαλάζιες «ποδιές» στα πόδια τους ή μικρές «πολιτείες» στις γραφικές Χώρες των νησιών. Κάθε νησί και μοναστήρι (ή και μοναστήρια), όλα με τη δική τους ξεχωριστή ιστορία.
Ιερή Μονή Αγίου Ιωάννου του Θεολόγου - Πάτμος
Ξεκινάμε με το πιο ιερό νησί του Αιγαίου, που δεν είναι άλλο από την Πάτμο.
Η Πάτμος, το νησί της Αποκάλυψης, μπορεί να είναι ένα από τα πιο μικρά νησιά του Αιγαίου Πελάγους, διατηρεί όμως έναν από τους μεγαλύτερους θησαυρούς της Ορθοδοξίας.
Η Μονή του Αγίου Ιωάννου του Θεολόγου είναι Ορθόδοξο μοναστήρι που ιδρύθηκε το 1088 στην Χώρα της Πάτμου και μάλιστα το 1999 κηρύχθηκε Μνημείο Παγκόσμιας Κληρονομιάς από την UNESCO.
Κτίστηκε στο σημείο που πιστεύεται τόσο από την Καθολική όσο και από την Ορθόδοξη Εκκλησία ότι ο απόστολος Ιωάννης συνέγραψε το Ευαγγέλιο και την Αποκάλυψη, κοντά στο σπήλαιο όπου είχε τα οράματα της Αποκάλυψης.
Το 1088 ο βυζαντινός αυτοκράτορας Αλέξιος Α' Κομνηνός παραχώρησε το νησί της Πάτμου στον μοναχό Χριστόδουλο. Το μεγαλύτερο τμήμα του μοναστηριού ολοκληρώθηκε από τον Χριστόδουλο τρία χρόνια αργότερα, ο οποίος οχύρωσε το εξωτερικό του λόγω των απειλών από τους πειρατές και τους Σελτζούκους Τούρκους, επί υψώματος ψηλότερα από του σπηλαίου της Αποκαλύψεως ακριβώς επί του αρχαίου βωμού της Θεάς Άρτεμης.
Φτάνοντας λοιπόν στη Μονή, σας καλοσωρίζουν τα πελώρια τείχη που είναι δείγμα της ιδιαίτερης Βυζαντινής αρχιτεκτονικής. Γραφικά παρεκκλήσια, όπως αυτό των Αγίων Αποστόλων και του Αγίου Γεωργίου, βρίσκονται επίσης στον χώρο.
Η ιερά Μονή του Αγίου Ιωάννου του Θεολόγου μετράει 932 χρόνια αδιάκοπης ζωής και συνεχίζει στις μέρες μας να είναι φύλακας της βυζαντινής παράδοσης και των θησαυρών της Ορθοδοξίας.
Πώς να πάω: Μπορείτε να φτάσετε περπατώντας και από το λιμάνι της Σκάλας (2,3χμ) και από τη Χώρα (2,2χμ). Η είσοδός βρίσκεται πάνω στον κεντρικό δρόμο που συνδέει τη Σκάλα με τη Χώρα. Αν επιλέξετε να μετακινηθείτε με λεωφορείο, τα δρομολόγια είναι συχνά, και θα κατεβείτε στο μισό της απόστασης μεταξύ Σκάλας και Χώρας, κοντά στην είσοδο του μοναστηριού.
Ιερή Μονή Παναγιάς Χoζοβιώτισσας - Αμοργός
Στην Αμοργό θα βρείτε «κρεμασμένο» πάνω σε έναν απότομο βράχο και από κάτω το απέραντο γαλάζιο της Αγίας Άννας τη διάσημη Μονή της Παναγίας της Χοζοβιώτισσας.
Το Μοναστήρι Παναγίας Χοζοβιώτισσας στέκει εκεί κατάλευκο από το 1088 που ιδρύθηκε.
Σύμφωνα με την παράδοση, η θαυματουργή εικόνα έφτασε, κατά την εποχή της εικονομαχίας, από τα Χόζοβα της Παλαιστίνης στην θέση της παραλίας «Αγία Άννα». Λέγεται ότι ήταν μέσα σε μια βάρκα, απεσταλμένη από μια ευσεβή γυναίκα, που ήθελε να σώσει την εικόνα από την καταστροφή. Είναι άξιο θαυμασμού το γεγονός ότι η τοποθεσία που βρίσκεται η Χοζοβιώτισσα, και που ονομαζόταν δαιμονότοπος, μοιάζει καταπληκτικά με το τόπο από όπου ξεκίνησε.
Προς τιμή της Παναγίας, οι Αμοργιανοί, ξεκίνησαν την κατασκευή μιας εκκλησίας. Όμως κάθε πρωί, έβλεπαν ό,τι είχαν κτίσει την προηγούμενη μέρα να είναι την επόμενη γκρεμισμένο. Μέχρι που μια μέρα είδαν τα εργαλεία τους κρεμασμένα σε μία σμίλη ψηλά σε απάτητο σημείο του βράχου, το οποίο και έλαβαν σαν θέλημα της Παναγίας: να κτίσουν το εκκλησάκι της εκεί ψηλά.
Δεσπόζει επιβλητική και κατάλευκη, σκαρφαλωμένη σε απότομους βράχους, 300 μέτρα πάνω από τη θάλασσα και είναι ορατή μόνο από τη θάλασσα.
Γιορτάζει στις 21 Νοεμβρίου και προς τιμήν της Παναγίας διοργανώνεται μεγάλο πανηγύρι. Μάλιστα, την παραμονή της μεγάλης γιορτής της Παναγίας (20η Νοέμβρη), ο κόσμος που επιθυμεί, μπορεί να διανυκτερεύσει στο Μοναστήρι. Είναι μια μοναδική εμπειρία, καθώς το να βρεθείς εκεί πάνω τη νύχτα, νιώθεις σαν να βρίσκεσαι στον ουρανό, και γίνεσαι ένα με τα αστέρια που ακουμπούν το βράχο.
Τα ξημερώματα, το θέαμα είναι εκπληκτικό, με τον ήλιο που ανατέλλει μέσα από τη θάλασσα, δίνοντας στα νερά απίστευτα χρώματα. Η γιορτή είναι μεγάλη και προσελκύει κόσμο από όλη την Ελλάδα. Προσφέρεται μπακαλιάρος, φάβα, ψάρια, κρασί, ψημένη ρακή, παστέλι και πολλά άλλα γλυκά.
Κάτω από το Μοναστήρι, η παραλία της Αγίας Άννας είναι πολύ γνωστή για τα πεντακάθαρα νερά της και το εκκλησάκι θεωρείται από τα πιο δημοφιλή για γάμους. Στο σημείο αυτό γυρίστηκε επίσης η ταινία «Το Απέραντο Γαλάζιο», που έκανε την Αμοργό γνωστή σε όλο τον κόσμο.
Πώς να πάω: Η πρόσβαση, όπως αντιλαμβάνεστε, δεν είναι και το ευκολότερο πράγμα καθώς στο μονοπάτι προς την Παναγιά υπάρχουν πολλά σκαλιά πλατιά αλλά αρκετά ανηφορικά, ίσως και λίγο απότομα και γλιστερά. Φροντίστε να αποφύγετε την ανάβαση στο μοναστήρι μεσημέρι με ζέστη για αυτονόητους λόγους.
Για να φτάσετε πριν το μονοπάτι, υπάρχει το τοπικό λεωφορείο της Αμοργού που φτάνει κοντά στο μοναστήρι της Παναγιάς της Χοζοβιώτισσας, ενώ μπορείτε να καλέσετε και τοπικό ταξί. Επίσης, υπάρχει πάντα η λύση να πάτε με ιδιωτικό αυτοκίνητο.
Μονή των Ταξιαρχών - Σέριφος
Ανάμεσα στη διασταύρωση προς Πλατύ Γιαλό και το χωριό Γαλανή, στο βόρειο τμήμα της Σερίφου, βρίσκονται η εκκλησία της Παναγιάς Ζωοδόχου Πηγής με το μικρό κοιμητήριο και απέναντι το ανδρικό Μοναστήρι των Ταξιαρχών αφιερωμένο στους προστάτες του νησιού Αρχάγγελους Γαβριήλ και Μιχαήλ, η θαυματουργή εικόνα των οποίων μεταφέρθηκε εδώ από την Κύπρο.
Αν και υπάρχει κάποια σύγχυση σχετικά με τον ακριβή χρόνο της ίδρυσης της Μονής, επικρατεί η άποψη ότι χτίστηκε το 1572. Βέβαιο όμως είναι ότι ξαναχτίστηκε το 1659 αφού είχε υποστεί καταστροφές όπως αναφέρεται σε επιγραφή που υπάρχει στην είσοδό της. Ένα χαμηλό μπλε πορτάκι στην κορυφή των απότομων σκαλιών οδηγεί στο εσωτερικό του μοναστηριού και το δικό του λιτό, απέριττο κι ευλαβικό χώρο.
Το ενδιαφέρον συγκεντρώνει η αρχιτεκτονική του, μιας και διαθέτει πολεμίστρες και μια μόνο είσοδο στα 4 μέτρα ύψος, την οποία προσέγγιζαν με κινητή σκάλα, με σκοπό την πλήρη ασφάλιση του οχυρού της Μονής. Αξίζει να σημειωθεί ότι από το 1617 ως το 1911 λειτουργούσε εδώ διδακτήριο. Την περίοδο της Ενετοκρατίας λεηλατήθηκε αρκετές φορές και οι πειρατές δεν το άφησαν σε ησυχία. Για το λόγο αυτό πήρε και τη φρουριακή μορφή που το βλέπουμε σήμερα και τα παράθυρά του μοιάζουν με πολεμίστρες, όπως προαναφέραμε. Ιδιαίτερο ενδιαφέρον παρουσιάζουν το τέμπλο του καθολικού, σμιλεμένο με μάρμαρο και ξύλο, καθώς και δύο τοιχογραφίες. Αξίζει, επίσης, να προσέξετε τον ανάγλυφο δικέφαλο αετό στη μαρμάρινη πλάκα του δαπέδου της εκκλησίας (κατασκευή του 1659).
Η Μονή Ταξιαρχών γιορτάζει στις 8 Νοεμβρίου που γίνεται ο επίσημος εορτασμός των Ταξιαρχών.
Πώς να πάω: Η πρόσβαση γίνεται με ιδιωτικό αυτοκίνητο, πριν την επίσκεψή σας όμως φροντίστε να επικοινωνήσετε τηλεφωνικά στο 22810 51027, για να ενημερωθείτε για τις ώρες που είναι ανοιχτή προς το κοινό.
Μονή Χρυσοσκαλίτισσας, Χανιά
Ένα από τα δημοφιλέστερα μοναστήρια της Κρήτης, λόγω της εντυπωσιακής αρχιτεκτονικής του και της μικρής απόστασης που το χωρίζει από το Ελαφονήσι, είναι η Ιερά Μονή της Παναγιάς Χρυσοσκαλίτισσας.
Το μοναστήρι βρίσκεται 72χλμ νοτιοδυτικά των Χανίων, πάνω σε ένα βράχο 35μ με θέα το Λιβυκό πέλαγος. Πρόκειται για μία κατάλευκη μονή με φρουριακή αρχιτεκτονική. Μάλιστα, αποτελεί ένα από τα σημαντικότερα μνημεία της νοτιοδυτικής Κρήτης.
Το Καθολικό της μονής είναι αφιερωμένο στην Αγία Τριάδα και στην Κοίμηση της Θεοτόκου.
Δεν είναι γνωστό το έτος ίδρυσης της μονής ωστόσο, σύμφωνα με την παράδοση, χτίστηκε όταν ένας γεωργός βρήκε σε κόγχη βράχου εικόνα της Κοίμησης της Θεοτόκου. Την εν λόγω εικόνα λέγεται ότι την έκρυψαν εκεί την περίοδο της εικονομαχίας, 726-842 μ.Χ. με την εικόνα να βρίσκεται ακόμα στην εκκλησία της μονής.
Το μοναστήρι αναφέρεται στην ενετική απογραφή του 1637 ως Παναγία Γουνοσκαλίτισσα. Η ονομασία Χρυσοσκαλίτισσα οφείλεται στο τελευταίο από 98 σκαλοπάτια της μονής, το οποίο, όπως λέγεται, ήταν χρυσό και πωλήθηκε επί Τουρκοκρατίας. Ωστόσο, ο θρύλος λέει ότι το χρυσό σκαλοπάτι το βλέπουν ακόμα μόνο όσοι είναι αληθινοί πιστοί.
Εκτός από την ξεχωριστή αρχιτεκτονική και την επιβλητική θέα, στη Μονή Χρυσοσκαλίτισσας θα θαυμάσετε και την θρυλική εικόνα της Κοίμησης της Θεοτόκου, η οποία λέγεται ότι έχει γίνει πριν από 1.000 χρόνια. Θα δείτε αυτήν τη ξεχωριστή εικόνα στη μικρή εκκλησία του μοναστηριού, το οποίο μοιάζει να έχει μείνει ξεχασμένο στο διάβα των αιώνων…
Γιορτάζει στις 15 Αυγούστου.
Πώς να πάω: Η πρόσβαση γίνεται με ιδιωτικό αυτοκίνητο και μπορεί να συνδυαστεί με το μπάνιο σας στο Ελαφονήσι.
Μοναστήρι Ζωοδόχου Πηγής - Ανδρος
Το μεγαλύτερο μοναστήρι της Ανδρου είναι το μοναστήρι της Ζωοδόχου Πηγής. Οι ντόπιοι το ονομάζουν «της Αγίας» και γιορτάζει την πρώτη Παρασκευή μετά την Κυριακή του Πάσχα. Βρίσκεται ανάμεσα στο Γαύριο και το Μπατσί.
Είναι άγνωστο το πότε χτίστηκε. Μια ανεπιβεβαίωτη πληροφορία υποστηρίζει πάντως ότι τα βυζαντινά χρόνια ήταν Σχολή και έγινε μοναστήρι το 842 από την αυτοκράτειρα Θεοδώρα. Ακόμα, αναφέρεται, ότι πολλοί ευγενείς Ανδριώτες και μη μορφώθηκαν στη σχολή του, που έδωσε πολλούς ιερείς, επισκόπους αλλά και πατριάρχες.
Η Μονή αναφέρεται, για πρώτη φορά σε έγγραφο του 1400, ενώ στην εκκλησία της υπάρχει εικόνα με χρονολογία 1325. Ανακαινίστηκε κατά τον 16ο αιώνα αλλά και τον 20ο, και η αρχική του βυζαντινή μορφή αλλοιώθηκε. Το 1928 το μοναστήρι μετατράπηκε σε γυναικείο και σήμερα μόνο μία γερόντισσα ζει σε αυτό.
Η εκκλησία του μοναστηριού είναι βυζαντινού ρυθμού με ξυλόγλυπτο τέμπλο και η ζωγραφική του διακόσμηση χρονολογείται στη μεταβυζαντινή περίοδο. Ακόμα, υπάρχουν εικόνες του 14ου και 16ου αιώνα. Στο μοναστήρι υπάρχει πλούσια βιβλιοθήκη με βιβλία και χειρόγραφα, μουσείο με ιερά άμφια και σκεύη, και μια μικρή συλλογή προϊστορικών εργαλείων.
Πώς να πάω: Ακολουθώντας τον δρόμο από το Γαύριο στο Μπατσί, μετά την παραλία Κυπρί και λίγο πριν τον Άγιο Κυπριανό, στρίψτε αριστερά και ακολουθήστε τον ανηφορικό δρόμο που θα σας οδηγήσει έξω από το μοναστήρι. Από Γαύριο και Μπατσί η απόσταση είναι 7 χλμ ενώ από τη Χώρα είναι 33 χλμ.