Σε τι βαθμό οι μικρομεσαίες επιχειρήσεις στην Ελλάδα έχουν εντάξει στην λειτουργία τους νέες ψηφιακές εφαρμογές και πόσο αποδοτική αποδεικνύεται μία τέτοια ενσωμάτωση; Πώς διαμορφώνονται τα ποσοστά χρήσης ψηφιακών εργαλείων και ποιοι οι ανασταλτικοί παράγοντες στη χρήση νέων τεχνολογιών;
Έρευνα που εκπονήθηκε από το Εργαστήριο Ηλεκτρονικού Εμπορίου (ELTRUN) του Οικονομικού Πανεπιστημίου Αθηνών σε συνεργασία με την COSMOTE παρουσιάζει τις σύγχρονες τάσεις και αξιολογεί τον ψηφιακό εγγραμματισμό των ελληνικών ΜμΕ. Σύμφωνα, λοιπόν, με την έρευνα «Η Ψηφιακή Ετοιμότητα των Μικρομεσαίων Επιχειρήσεων στην Ελλάδα» καταγράφεται αύξηση 17% στον μέσο όρο του Δείκτη Ψηφιακής Ετοιμότητας σε σχέση με το 2022. Η διαχείριση σχέσεων με πελάτες, η αποτελεσματική επικοινωνία και η βελτίωση της εμπειρίας πελάτη είναι τα κυριότερα οφέλη από τη χρήση ψηφιακών τεχνολογιών. Αξίζει να σημειωθεί πως η έρευνα πραγματοποιήθηκε με τη μέθοδο των τηλεφωνικών συνεντεύξεων τον Μάιο του 2024, ενώ αντίστοιχες έρευνες είχαν πραγματοποιηθεί το 2022 και το 2020. Στην φετινή έρευνα πραγματοποιήθηκαν συνολικά συνεντεύξειςμε 400 μικρομεσαίες επιχειρήσεις πανελλαδικά.
Οι μικρομεσαίες επιχειρήσεις (με 1-50 εργαζομένους) αποτελούν τη ραχοκοκαλιά της εθνικής οικονομίας, καθώς καλύπτουν το 99,2% του συνολικού αριθμού επιχειρήσεων στην Ελλάδα (689.665 επιχειρήσεις) και το 67,2% των εργαζομένων στον ιδιωτικό τομέα. Η εν λόγω έρευνα κατέγραψε την ψηφιακή ωριμότητα των ΜμΕ σε όλους τους κλάδους της αγοράς (εμπόριο, μεταποίηση, επαγγελματίες-επιστήμονες, τουρισμός-εστίαση, κατασκευαστικές-οικοδομικές εταιρείες, υπηρεσίες), με βάση την υιοθέτηση και χρήση 10 σημαντικών ψηφιακών εργαλείων και υποδομών. Τα ψηφιακά αυτά εργαλεία αφορούν: στην Ψηφιακή Παρουσία και Επικοινωνία (ιστοσελίδα, τηλεφωνικό κέντρο, τηλεδιάσκεψη), τις Ψηφιακές Συναλλαγές και Προώθηση (e-shop, digital campaigns, Social Media), τις Ψηφιακές Υποδομές (ψηφιακή ασφάλεια, Cloud) και τα Διοικητικά Συστήματα για τη διαχείριση πόρων (ERP, CRM, IoT ή data analytics ή ΑΙ).
Επιτεύγματα και ανασταλτικοί παράγοντες
Πόσο έχουν ωφελήσει τις μικρομεσαίες επιχειρήσεις οι ψηφιακές τεχνολογίες σύμφωνα με την έρευνα COSMOTE – ΕLTRUN 2024; Η βελτίωση της εμπειρίας των πελατών και η αύξηση της παραγωγικότητας αποτελούν τα κύρια επιτεύγματα των επιχειρήσεων που χρησιμοποιούν ψηφιακές τεχνολογίες. Αντίθετα, η έλλειψη εκπαίδευσης του προσωπικού και οι περιορισμένοι χρηματοοικονομικοί πόροι κρίνονται ως ανασταλτικοί παράγοντες στην αξιοποίηση των τεχνολογιών από τις ΜμΕ, οι οποίες κατάφεραν να αξιοποιήσουν μόνο το 25% από τις σχετικές επιχορηγήσεις και επιδοτήσεις.
Τι συμβαίνει, όμως, και με την ψηφιακή ασφάλεια των επιχειρήσεων; Σύμφωνα με την έρευνα, αν και 8 στις 10 ΜμΕ χρησιμοποιούν λύσεις ψηφιακής ασφάλειας, η συντριπτική πλειοψηφία περιορίζεται σε βασικές λύσεις όπως antivirus. Επομένως, όπως ειπώθηκε και κατά τη διάρκεια της παρουσίασης της έρευνας, οι ΜμΕ οφείλουν να δώσουν έμφαση στην οργάνωση ενός σχεδίου δράσης που να περιλαμβάνει εκπαίδευση προσωπικού, οργανωμένα backup, λύσεις ασφαλείας στο cloud, στο IoT ή τα managed security services, προκειμένου να προστατευτούν από πιθανές κυβερνοεπιθέσεις και να διασφαλίσουν την ομαλή λειτουργία τους.
Σχολιάζοντας τα αποτελέσματα της έρευνας, ο κ. Θάνος Φαλάγγας, Διευθυντής B2B Marketing, CRM & Channel Management Ομίλου ΟΤΕ δήλωσε: «Η μετάβαση στην ψηφιακή εποχή είναι κρίσιμο ζήτημα για τις μικρομεσαίες επιχειρήσεις και είναι σημαντικό να τις βοηθήσουμε όλοι. Όπως είδαμε στην έρευνα, οι ΜμΕ έχουν προοδεύσει αρκετά στο ταξίδι του ψηφιακού μετασχηματισμού τους, υπάρχουν όμως περιθώρια βελτίωσης. Στην COSMOTE, μέλος του Ομίλου Telekom, στεκόμαστε σταθερά στο πλευρό των ελληνικών επιχειρήσεων, στηρίζοντας έμπρακτα την ανάπτυξη της μικρομεσαίας επιχειρηματικότητας με υπηρεσίες, εργαλεία, λύσεις και την υποστήριξη που χρειάζονται για να το πετύχουν».
Επίσης, ο καθηγητής του Οικονομικού Πανεπιστημίου Αθηνών & Ιδρυτής του Εργαστηρίου Ηλεκτρονικού Εμπορίου και Ηλεκτρονικού Επιχειρείν (ELTRUN), κ. Γιώργος Δουκίδης, ανέφερε σχετικά: «Τα τελευταία χρόνια υπάρχει σημαντική πρόοδος στην ψηφιακή αναβάθμιση των μικρών επιχειρήσεων στην Ελλάδα. Παρ όλα αυτά η ψηφιακή τους ετοιμότητα είναι ακόμη σε πρώιμα στάδια αφού χρησιμοποιούν κατά μέσο όρο μόνο το 50% των γνωστών ψηφιακών συστημάτων και τεχνολογιών, ενώ μόνο το 25% αξιοποίησαν επιχορηγήσεις ή επιδοτήσεις για τις τεχνολογικές επενδύσεις που έκαναν».
Συμπεράσματα
Με βάση τα συμπεράσματα της έρευνας καταγράφεται πρόοδος της τάξης του 17% στον μέσο όρο του δείκτη ψηφιακής ετοιμότητας σε σχέση με το 2022,από 4,49/10 σε 5,24/10 το 2024. Συγκριτικά με το Μ.Ο. του δείκτη της αντίστοιχης έρευνας του 2020 (4,06/10), η πρόοδος αυτή αγγίζει το 29% σε βάθος τετραετίας. Ειδικότερα, το 2024 το 39% των ΜμΕ στην Ελλάδα βρίσκεται ακόμη στα δυο πρώτα στάδια του δείκτη ψηφιακής ετοιμότητας (Elementary και Basic), ενώ το 33% κατατάσσεται στα δύο προχωρημένα στάδια (Advanced και Ideal), με τις ΜμΕ που ανήκουν στo Advanced στάδιο να σημειώνουν αύξηση, από 18% το 2022 σε 32%. Ωστόσο, παρά τον τριπλασιασμό των επιχειρήσεων που βρίσκονται στην advanced κατηγορία, η ψηφιακή ετοιμότητα των ΜμΕ επιχειρήσεων είναι ακόμη σε πρώιμα στάδια, αφού χρησιμοποιούν κατά μέσο όρο μόνο το 50% των διαθεσίμων ψηφιακών συστημάτων και τεχνολογιών.
Σημαντικά στοιχεία που επηρεάζουν την ψηφιακή ετοιμότητα είναι τόσο το μέγεθος, όσο και ο κλάδος της επιχείρησης. Οι επιχειρήσεις με 10 και πλέον εργαζομένους και οι επιχειρήσεις παροχής υπηρεσιών τοποθετούνται υψηλότερα στον δείκτη, με τους κλάδους του εμπορίου, των επιστημονικών δραστηριοτήτων και της βιομηχανίας-μεταποίησης να ακολουθούν. Ωστόσο, ακόμα και πολύ μικρές επιχειρήσεις (1-10 εργαζόμενοι) μπορούν να βελτιώσουν την λειτουργία και την ανταγωνιστικότητα τους, αρκεί να αξιοποιήσουν τις νέες τεχνολογίες.
Σημαντική παραμένει το 2024 η παρουσία των ΜμΕ στο διαδίκτυο (7 στις 10). Επίσης, στις περισσότερες ψηφιακές τεχνολογίες καταγράφεται αύξηση των ποσοστών χρήσης, με την μεγαλύτερη να είναι στις ψηφιακές καμπάνιες και στη χρήση social media, στην αξιοποίηση υποδομών Cloud και στις εναλλακτικές μορφές επικοινωνίας.
Επιπλέον, αν και καταγράφεται αύξηση στη χρήση/ενσωμάτωση προχωρημένων ψηφιακών τεχνολογιών όπως IoT, AI και Data Analytics, η αξιοποίηση τους είναι για απλές χρήσεις και αρκετά επιφανειακή ακόμη. Περιορισμένη είναι και η χρήση της τεχνητής νοημοσύνης (AI), με 8 στις 10 ΜμΕ, ωστόσο, να δηλώνουν πρόθυμες να χρησιμοποιήσουν εργαλεία Generative AI στο μέλλον.
Αναφορικά με τις ψηφιακές δεξιότητες των εργαζομένων, 1 στους 2 εργαζόμενους δεν διαθέτει τις απαραίτητες γνώσεις για τη σωστή αξιοποίηση των ψηφιακών τεχνολογιών, ενώ μόνο 1 στους 3 παρακολουθεί εκπαιδευτικά προγράμματα. Ωστόσο, ένα θετικό εύρημα είναι ότι οι μισές ΜμΕ έχουν την αναγκαία επιχειρηματική κουλτούρα αξιοποίησης των νέων τεχνολογιών, αφού 1 στις 2 βάζει στο επίκεντρο τις απαραίτητες ψηφιακές δεξιότητες.
Η έρευνα COSMOTE – ΕLTRUN 2024 σκιαγραφεί την ψηφιακή εξέλιξη των ελληνικών ΜμΕ. Η αύξηση της ψηφιακής ωριμότητάς τους, όπως καταγράφηκε και από τον Δείκτη Ψηφιακής Ετοιμότητας, είναι αδιαμφισβήτητη, ωστόσο, υπάρχουν ακόμη σημαντικά περιθώρια βελτίωσης, τόσο στην αξιοποίηση των διαθέσιμων τεχνολογιών και επιδοτήσεων όσο και στην εκπαίδευση του προσωπικού.
Περισσότερες πληροφορίες για την έρευνα εδώ