Περίπλοκα καιρικά μοτίβα ανακάλυψαν οι Αστρονόμοι που για πρώτη φορά ανέλυσαν την τρισδιάστατη δομή της ατμόσφαιρας ενός πλανήτη εκτός του Ηλιακού μας Συστήματος.
Η νέα ανακάλυψη, που δημοσιεύθηκε στο περιοδικό Nature, είναι κομβικής σημασίας καθώς ανοίγει την πόρτα για την λεπτομερή μελέτη του καιρού άλλων πλανητών.
Αστρονομία: Για πρώτη φορά αναλύεται η ατμόσφαιρα ενός εξωπλανήτη σε τέτοιο βάθος
Αυτή είναι η πρώτη φορά που οι αστρονόμοι είναι σε θέση να μελετήσουν την ατμόσφαιρα ενός πλανήτη εκτός του Ηλιακού μας συστήματος σε τέτοιο βάθος και λεπτομέρεια.
«Η ατμόσφαιρα αυτού του πλανήτη συμπεριφέρεται με τρόπους που προκαλούν την κατανόησή μας για το πώς λειτουργεί ο καιρός - όχι μόνο στη Γη, αλλά σε όλους τους πλανήτες...Μοιάζει σαν κάτι βγαλμένο από επιστημονική φαντασία», λέει η Julia Victoria Seidel, ερευνήτρια στο Ευρωπαϊκό Νότιο Αστεροσκοπείο (ESO) στη Χιλή και επικεφαλής συγγραφέας της μελέτης.
Ειδικότερα, η τρισδιάσταστη μελέτη έγινε για τον πλανήτη WASP-121b (γνωστός και ως Tylos), που βρίσκεται σε απόσταση περίπου 900 ετών φωτός, στον αστερισμό Πρύμνη (Puppis). Πρόκειται για έναν εξαιρετικά θερμό γίγαντας αερίων που περιφέρεται γύρω από το άστρο που τον φιλοξενεί. Η μία πλευρά του πλανήτη είναι καυτή, καθώς είναι πάντα στραμμένη προς το άστρο, ενώ η άλλη πολύ πιο δροσερή.
Περίπλοκα καιρικά μοτίβα τσην ατμόσφαιρα του πλανήτη
Συνδυάζοντας και τις τέσσερις τηλεσκοπικές μονάδες του Πολύ Μεγάλου Τηλεσκοπίου (VLT) του Ευρωπαϊκού Νότιου Παρατηρητηρίου (ESO) οι επιστήμονες εντόπισαν ισχυρούς ανέμους που μεταφέρουν χημικά στοιχεία, όπως ο σίδηρος και το τιτάνιο, δημιουργώντας περίπλοκα καιρικά μοτίβα στην ατμόσφαιρα του πλανήτη.
Ένας αεροχείμαρρος περιστρέφει το υλικό γύρω από τον ισημερινό του πλανήτη και το ρεύμα αυτό εκτεινόμενο στον μισό πλανήτη, αποκτά ταχύτητα και αναστατώνει βίαια την ατμόσφαιρα ψηλά στην ατμόσφαιρα, καθώς διασχίζει τη θερμή πλευρά του πλανήτη. Εν τω μεταξύ στα χαμηλότερα επίπεδα της ατμόσφαιρας εντοπίστηκε μια ξεχωριστή η οποία μετακινεί αέριο από τη θερμή πλευρά προς την ψυχρότερη. Αυτό το είδος κλίματος δεν έχει παρατηρηθεί ποτέ στο παρελθόν σε κανέναν πλανήτη.
«Αυτό που βρήκαμε ήταν εκπληκτικό: ένας αεροχείμαρρος περιστρέφει το υλικό γύρω από τον ισημερινό του πλανήτη, ενώ μια ξεχωριστή ροή σε χαμηλότερα επίπεδα της ατμόσφαιρας μετακινεί αέριο από τη θερμή πλευρά προς την ψυχρότερη πλευρά. Αυτό το είδος κλίματος δεν έχει παρατηρηθεί ποτέ πριν σε κανέναν πλανήτη», λέει η Julia Seidel, η οποία είναι επίσης ερευνήτρια στο Εργαστήριο Lagrange, που ανήκει στο Observatoire de la Côte d'Azur, στη Γαλλία.
«Ακόμα και οι ισχυρότεροι τυφώνες στο ηλιακό σύστημα φαίνονται ήρεμοι, συγκρινόμενοι μαζί του», λέει η Seidel.
Έκπληξη η παρουσία τιτανίου κάτω από τον αεροχείμαρρο
Σε συνοδευτική μελέτη που δημοσιεύθηκε στο περιοδικό «Astronomy and Astrophysics», οι ερευνητές περιγράφουν ότι εντόπισαν την παρουσία τιτανίου ακριβώς κάτω από τον αεροχείμαρρο. Το εύρημα αυτό αποτέλεσε έκπληξη για εκείνους, καθώς προηγούμενες παρατηρήσεις του πλανήτη είχαν δείξει ότι το στοιχείο αυτό απουσίαζε, ενδεχομένως επειδή είναι κρυμμένο βαθιά στην ατμόσφαιρα.
«Είναι πραγματικά εντυπωσιακό το γεγονός ότι είμαστε σε θέση να μελετήσουμε λεπτομέρειες όπως η χημική σύσταση και τα καιρικά πρότυπα ενός πλανήτη σε τόσο μεγάλη απόσταση», λέει η Bibiana Prinoth, διδακτορική φοιτήτρια στο Πανεπιστήμιο Lund της Σουηδίας και στον ESO, η οποία ηγήθηκε της συνοδευτικής μελέτης και συμμετείχε στη συγγραφή της δημοσίευσης στο Nature.
Εν αναμονή του ELT που θα αποκαλύψει πράγματα που σήμερα μόνο να ονειρευτούμε μπορούμε
Τώρα, όλα τα βλέμματα είναι στραμμένα στο Εξαιρετικά Μεγάλο Τηλεσκόπιο (ELT) του ESO, το οποίο βρίσκεται υπό κατασκευή στην έρημο Atacama της Χιλής, και στο όργανο υψηλής ανάλυσης ANDES.
«Το ELT θα αλλάξει τα δεδομένα για τη μελέτη των ατμοσφαιρών των εξωπλανητών», λέει η Bibiana Prinoth.
«Αυτή η εμπειρία με κάνει να αισθάνομαι ότι βρισκόμαστε στα πρόθυρα της αποκάλυψης απίστευτων πραγμάτων που τώρα μόνο να ονειρευτούμε μπορούμε», προσθέτει.