ΠΛΗΘΩΡΙΣΜΟΣ
Ο πληθωρισμός είναι η γενική αύξηση τιμών σε αγαθά και υπηρεσίες. Ο πληθωρισμός λοιπόν, εμφανίζεται όταν υπάρχει γενικευμένη αύξηση τιμών κι όχι μιας συγκεκριμένης κατηγορίας πραγμάτων. Αυτό πρακτικά σημαίνει, ότι αν κάποιος έχει 1 ευρώ σήμερα, θα αγοράσει λιγότερα αγαθά και υπηρεσίες, απ' ό,τι χθες. Κοντολογίς, ο πληθωρισμός μειώνει την αξία του νομίσματος με την πάροδο του χρόνου. Θα πρέπει ωστόσο να αποσαφηνιστεί ότι ορισμένες αυξήσεις τιμών είναι πιο σημαντικές από άλλες. Όπως εξηγεί η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα, όταν υπολογίζεται η μέση αύξηση των τιμών, δίνεται μεγαλύτερη βαρύτητα στις τιμές των προϊόντων για τα οποία δαπανώνται περισσότερα χρήματα - όπως το ηλεκτρικό ρεύμα - σε σχέση με τις τιμές των προϊόντων για τα οποία δαπανώνται λιγότερα - π.χ. ζάχαρη ή γραμματόσημα.
Πληθωρισμός και νοικοκυριά
Το κάθε νοικοκυριό έχει διαφορετικές καταναλωτικές συνήθειες: κάποιοι έχουν αυτοκίνητο και τρώνε κρέας, άλλοι μετακινούνται μόνο με τα μέσα μαζικής μεταφοράς ή είναι χορτοφάγοι. Οι μέσες καταναλωτικές συνήθειες του συνόλου των νοικοκυριών καθορίζουν τη βαρύτητα που αποδίδεται στα διάφορα προϊόντα και υπηρεσίες κατά τη μέτρηση του πληθωρισμού.
Για τη μέτρηση του πληθωρισμού, λαμβάνονται υπόψη όλα τα αγαθά και οι υπηρεσίες που καταναλώνουν τα νοικοκυριά, όπως τα είδη καθημερινής χρήσης (τρόφιμα, εφημερίδες, βενζίνη κ.α.), τα διαρκή αγαθά (είδη ένδυσης, ηλεκτρονικοί υπολογιστές, πλυντήρια, κ.α.), υπηρεσίες (κομμωτήρια, ασφάλειες, ενοικιαζόμενες κατοικίες, κ.α.). Όλα τα αγαθά και οι υπηρεσίες που καταναλώνουν τα νοικοκυριά στη διάρκεια ενός έτους αντιπροσωπεύονται από ένα «καλάθι» ειδών. Κάθε προϊόν στο καλάθι αυτό έχει μια τιμή, η οποία μπορεί να μεταβληθεί με την πάροδο του χρόνου. Ο ετήσιος ρυθμός πληθωρισμού είναι η τιμή του συνολικού καλαθιού ένα συγκεκριμένο μήνα σε σύγκριση με την τιμή που είχε τον ίδιο μήνα ένα έτος νωρίτερα.
Πληθωρισμός και αίτια
Από πολλές οικονομικές θεωρίες ο πληθωρισμός θεωρείται ένα Νομισματικό Φαινόμενο, δηλαδή ότι ο πληθωρισμός είναι αποτέλεσμα μόνο της αυξημένης προσφοράς χρήματος. Ένα παράδειγμα είναι ο υψηλός πληθωρισμός στην Ελλάδα της δεκαετίας του '80 που οφειλόταν εν μέρει στην εκτύπωση χρήματος από την Τράπεζα της Ελλάδος για να καλύψει τις αυξημένες παροχές που προσέφερε η κυβέρνηση.