Μια μίνι σειρά -ντοκιμαντέρ για την ταινία «Το τελευταίο τανγκό στο Παρίσι», η οποία προκάλεσε σάλο με την επίμαχη σκηνή βιασμού της 19χρονης Μαρίας Σνάιντερ από τον Μάρλον Μπράντο, πρόκειται να προβληθεί σε λίγο καιρό.
Η σειρά με τίτλο «Τango», που θα κυκλοφορήσει στις αρχές του 2022, εξετάζει τα «ταραχώδη γεγονότα γύρω από τη δημιουργία της ταινίας του 1973», σύμφωνα με τις εταιρείες παραγωγής.
Η ταινία είναι γνωστή για τη διαβόητη σκηνή βιασμού της Σνάιντερ, για την οποία ο Μπερτολούτσι παραδέχτηκε δεκαετίες αργότερα ότι δεν ήταν συναινετική, προκαλώντας ένα μεγάλο κύμα αντιδράσεων στο Χόλιγουντ και όχι μόνο. Όπως υποστήριξαν πολλοί, πρόκειται για ένα περιστατικό πραγματικής σεξουαλικής ταπείνωσης.
Το παρασκήνιο πίσω από την ταινία
Την παραγωγή της νέας σειράς, έχουν αναλάβει τα CBS Studios και η εταιρεία Stampede Ventures, τη σκηνοθεσία η Λίζα Μπρίχλμαν («Killing Eve») και ο Χοσέ Παντίλια («Narcos»), ενώ το σενάριο υπογράφουν οι Τζέρεμι Μίλερ και Ντάνιελ Κον.
Τα επεισόδια θα αφηγηθούν όλα όσα συνέβησαν κατά τη διάρκεια 18 μηνών, πριν, κατά τη διάρκεια των γυρισμάτων, αλλά και μετά την ολοκλήρωση του «Last Tango in Paris» παραθέτοντας τα γεγονότα σύμφωνα με την εκδοχή των τριών «εμπλεκομένων»: των πρωταγωνιστών Μάρλον Μπράντο και Μαρία Σνάιντερ και του Ιταλού σκηνοθέτη, Μπερνάρντο Μπερτολούτσι. Την ίδια στιγμή, το «Tango» θα επιχειρήσει να θίξει θέματα όπως η ταυτότητα, η φήμη και η καλλιτεχνική φιλοδοξία.
Κατά τη διάρκεια των γυρισμάτων, ο Μπερτολούτσι χρησιμοποίησε αδίστακτες τακτικές για να συλλάβει πραγματικά συναισθήματα που τελικά έβαλαν τους ηθοποιούς σε κίνδυνο, σύμφωνα με όσα έχουν δει το φως της δημοσιότητας.
Με φόντο την Ιταλία, τη Γαλλία και τις ΗΠΑ, η σειρά ξεκινά με τον Μπερτολούτσι να ταξιδεύει στο Λος Άντζελες το 1971 για να πείσει έναν καταρρακωμένο και χρεοκοπημένο Μπράντο να παίξει έναν ρόλο στην επερχόμενη ταινία του.
«Όταν με πλησίασαν ο Χοσέ και άτομα από τη Stampede, με συνεπήρε αμέσως το έργο και η ευκαιρία να δω πιο προσεκτικά ένα από τα μεγαλύτερα σκάνδαλα της ιστορίας του κλάδου μας – παρόλο που δεν αντιμετωπίζονταν έτσι εκείνη τη στιγμή», είπε η Μπρίχλμαν. «Η ευκαιρία να βουτήξουμε σε αυτόν τον κόσμο, σε όλους αυτούς τους συναρπαστικούς χαρακτήρες, και ειδικά η δυνατότητα να δώσουμε φωνή στη Μαρία Σνάιντερ, είναι πραγματικά συναρπαστική».
«Το “Tango” αφηγείται την ιστορία δύο ανδρών που κακοποιούν μια νεαρή και άπειρη γυναίκα, όχι για σεξ, αλλά για χάρη της τέχνης. Το έκαναν στην κάμερα και η σκηνή που προέκυψε την έκανε μια σημαντική ταινία μεγάλου μήκους, που έγινε αποδεκτή από τους κριτικούς και το κοινό», συμπλήρωσε ο Παντίλια. «Ο σκηνοθέτης και οι ηθοποιοί σημείωσαν μεγάλη επιτυχία, ενώ ο πόνος της Μαρίας έμεινε στην άκρη. Είμαι ενθουσιασμένος που εξερευνώ μια ιστορία για την ηθική της τέχνης, ένα σημαντικό αλλά συχνά παραμελημένο θέμα, σε συνεργασία με τη σκηνοθέτιδα Λίζα Μπρίχλμαν».
Αυτή είναι η δεύτερη εμβληματική ταινία του Μπράντο που ακολουθεί τον δρόμο για την τηλεόραση. Η Paramount+ (η οποία μοιράζεται τη μητρική εταιρεία ViacomCBS με το CBS Studios) κάνει μια δραματική σειρά για τη δημιουργία του «Νονού» («The Godfather»).
Η διαβόητη σκηνή του βιασμού
Ο χαρακτήρας του Μάρλον Μπράντο, Πολ, βιάζει τον χαρακτήρα της ηθοποιού Μαρία Σνάιντερ, Ζαν, χρησιμοποιώντας ένα κομμάτι βούτυρο ως λιπαντικό. Σε μια συνέντευξη του 2007 στην Daily Mail, η Σνάιντερ είπε ότι η σκηνή δεν ήταν στο αρχικό σενάριο και ότι ο Μπράντο και ο Μπερτολούτσι της το είχαν πει λίγο πριν ξεκινήσουν τα γυρίσματα.
Η σκηνή ήταν γραμμένη να είναι βίαιη και ανατριχιαστική, με τον Πολ να χτυπά τη Ζαν και να διεισδύει μέσα της καθώς εκείνη κλαίει. Αλλά όπως κατέστησε σαφές η Σνάιντερ, τα αισθήματα βιασμού που βλέπουμε στην οθόνη δεν είναι απλώς υποκριτικά - είναι αληθινά.
«Ήμουν τόσο θυμωμένη», είπε. «Ένιωσα ταπεινωμένη και για να είμαι ειλικρινής, ένιωσα βιασμένη, τόσο από τον Μάρλον όσο και από τον Μπερτολούτσι».
Ο Μπράντο και ο Μπερτολούτσι βγήκαν κερδισμένοι σημαντικά τόσο χρηματικά, όσο και καλλιτεχνικά. «Το τελευταίο τανγκό στο Παρίσι», έκανε εισπράξεις 186 εκατ. δολαρίων (παραμένει η τρίτη ξενόγλωσση ταινία με τις μεγαλύτερες εισπράξεις μέχρι σήμερα), ενώ αμφότεροι έλαβαν υποψηφιότητες για Όσκαρ, Α′ Ανδρικού ρόλου και Σκηνοθεσίας αντίστοιχα.
Η 19χρονη τότε Σνάιντερ, ωστόσο, έγινε αντικείμενο εκμετάλλευσης και γελοιοποίησης με τη συμμετοχή της στην ταινία, γεγονός που την οδήγησε σε έναν δρόμο εθισμού, ενώ πάλευε και με θέματα ψυχικής υγείας. Η μόνη αποζημίωση που έλαβε ποτέ για τον ρόλο της, ήταν 4.000 δολάρια. Πέθανε στο Παρίσι, στις 3 Φεβρουαρίου 2011 από καρκίνο.
Τι παραδέχτηκε ο Μπερτολούτσι για τη σκηνή του βιασμού
Η σκηνή του βιασμού, ήρθε ξανά στο προσκήνιο το 2016, όταν ένα βίντεο από το 2013, στο οποίο ο Μπερνάρντο Μπερτολούτσι συζητούσε για την ταινία κατά τη διάρκεια ενός σεμιναρίου στο Cinemathèque Francaise, έγινε viral. Ο σκηνοθέτης αναγνώρισε ότι είχε αποκαλύψει τη λεπτομέρεια στη Σνάιντερ την τελευταία στιγμή, επειδή ήθελε η ταπείνωση και η οργή της στην οθόνη να είναι αληθινές. «Ήθελα η Μαρία να νιώθει, όχι να υποδύεται», είπε.
Ο Μπερτολούτσι υποστήριξε ότι ήταν απαραίτητο να ταπεινωθεί η Σνάιντερ για να γίνει η ταινία του. Αλλά αυτό το επιχείρημα αποκαλύπτει μια θεμελιώδη ανισότητα που το κίνημα #MeToo άρχισε να αποκαλύπτει: στο Χόλιγουντ, μερικοί άνθρωποι, οι περισσότεροι από τους οποίους είναι άνδρες, έχουν τη δύναμη να αποφασίσουν τι συνιστά την τέχνη σπουδαία και ποιος αξίζει να πληγωθεί για να δημιουργηθεί.
Εξηγώντας πώς προέκυψε η σκηνή, ο Ιταλός σκηνοθέτης ανέφερε τα εξής: «Στο σενάριο έπρεπε να τη βιάσει με κάποιο τρόπο. Σκεφτήκαμε τη σκηνή εκείνο το πρωί, λίγες ώρες πριν από το γύρισμα της. Τρώγαμε με τον Μάρλον πρωινό στο πάτωμα του διαμερίσματος όπου κάναμε τα γυρίσματα και υπήρχε μια μπαγκέτα και βούτυρο. Κοιταχτήκαμε και χωρίς να πούμε τίποτα, ξέραμε τι θέλαμε».
Ο Μπερτολούτσι αναγνώρισε ότι δεν είχε πει πρωτύτερα στη Σνάιντερ για το βούτυρο. «Ήθελα την αντίδρασή της ως κορίτσι, όχι ως ηθοποιό», είπε. «Ήθελα να αντιδράσει ταπεινωμένη. Με μισούσε για όλη της τη ζωή μετά».
Ο σκηνοθέτης είπε ότι ένιωθε ένοχος για τον τρόπο που φερόταν στη Σνάιντερ, αλλά δεν το μετάνιωσε. Ως κινηματογραφιστής, είπε, «πρέπει να είσαι εντελώς ελεύθερος».
Το master class κατά το οποίο έκανε αυτές τις δηλώσεις, δεν ήταν η μόνη δημόσια συζήτηση για τη σκηνή του Μπερτολούτσι. Ο ίδιος έκανε έναν παρόμοιο απολογισμό σε μια συνέντευξη του το 2013 στον
Guardian, προωθώντας την ταινία του «Me and You». Αυτή τη φορά, φάνηκε να δίνει ως δικαιολογία την ηλικία και την απειρία της.
«Ήταν μια 19χρονη που, όπως οι ηθοποιοί στο Me and You, δεν είχε παίξει ποτέ πριν», είπε. «Ίσως, μερικές φορές στην ταινία, δεν της είπα τι συνέβαινε, επειδή ήξερα ότι η υποκριτική της θα ήταν καλύτερη».
Ωστόσο, σύμφωνα με την Washington Post, το παρασκήνιο πίσω από τη σκηνή του βουτύρου κέρδισε τη διεθνή προσοχή το 2016, όταν η ισπανική μη κερδοσκοπική οργάνωση El Mundo de Alycia δημοσίευσε ένα κλιπ από το master class του 2013 στον ιστότοπό της, προς τιμήν της Παγκόσμιας Ημέρας για την Εξάλειψη της Βίας κατά των Γυναικών.
Η Μαρία Σνάιντερ μίλησε δημόσια για τη σκηνή βιασμού το 2007
Το «Last Tango in Paris» αφηγείται την ιστορία μιας σχέσης μεταξύ ενός μεγάλου σε ηλικία χήρου και μιας νεαρής γυναίκας, που συναντιούνται όταν και οι δύο βλέπουν ένα διαμέρισμα προς ενοικίαση στο Παρίσι. Ο Μπράντο ήταν 48 ετών όταν γυρίστηκε η ταινία, ο Μπερτολούτσι ήταν στα τριάντα του και η Σνάιντερ μόλις 19.
«Αυτή η σκηνή δεν ήταν στο αρχικό σενάριο», είπε η Σνάιντερ στην Daily Mail. «Η αλήθεια είναι ότι ήταν ο Μάρλον αυτός που σκέφτηκε την ιδέα. Ο Μάρλον μου είπε: "Μαρία, μην ανησυχείς, είναι απλώς μια ταινία", αλλά κατά τη διάρκεια της σκηνής, παρόλο που αυτό που έκανε ο Μάρλον δεν ήταν αληθινό, έκλαιγα με αληθινά δάκρυα».
«Θα έπρεπε να είχα καλέσει τον ατζέντη μου ή να είχε έρθει ο δικηγόρος μου στο σετ, γιατί δεν μπορείς να αναγκάσεις κάποιον να κάνει κάτι που δεν υπάρχει στο σενάριο, αλλά εκείνη τη στιγμή δεν το ήξερα αυτό», πρόσθεσε.
Η Σνάιντερ είπε ότι ο Μπράντο δεν της ζήτησε συγγνώμη μετά τη σκηνή, αλλά ότι είχαν στενή σχέση γενικά και παρέμειναν φίλοι μετά το τέλος των γυρισμάτων. Η ηθοποιός είπε επίσης ότι ένιωθε χειραγωγημένη από τον Μπερτολούτσι καθ' όλη τη διάρκεια των γυρισμάτων και ότι η αντίδραση του κοινού την οδήγησε σε αδιέξοδο.
«Οι άνθρωποι νόμιζαν ότι ήμουν σαν το κορίτσι της ταινίας, αλλά δεν ήμουν», εξήγησε. «Ένιωσα πολύ λυπημένη γιατί με αντιμετώπιζαν σαν σύμβολο του σεξ. Ήθελα να με αναγνωρίσουν ως ηθοποιό και όλο το σκάνδαλο και τα επακόλουθα της ταινίας με τρέλαναν και κατέρρευσα».
Πρόσθεσε επίσης ότι έκανε χρήση ναρκωτικών και απόπειρα αυτοκτονίας, αλλά τελικά «καθάρισε» το 1980 αφού γνώρισε τον επί μακρόν σύντροφό της, τον οποίο δεν κατονόμασε.
Πολλοί θεωρούν, πως αυτό που συνέβη στα γυρίσματα της ταινίας-σκάνδαλο ήταν - σύμφωνα πάντα με όσα έχουν υποστηρίξει ο Μπερτολούτσι και η Σνάιντερ - ήταν βιασμός: δύο μεγαλύτεροι και ισχυρότεροι άνδρες συνωμοτούν για να ταπεινώσουν μια νεαρή γυναίκα για μια πιο πειστική ερμηνεία, επικαλούμενοι την τέχνη.
Ωστόσο, η δημοσιογράφος Λίντσεϊ Ζόλαντζ από τον ιστότοπο The Ringer, υποστήριξε πως πρόκειται για διαδεδομένη παρανόηση ότι η ταινία απεικονίζει έναν πραγματικό βιασμό στη μεγάλη οθόνη. Στην πραγματικότητα, σύμφωνα με δημοσίευμα της ιστοσελίδας, τόσο ο Μπράντο όσο και ο Σνάιντερ δήλωσαν ότι οι σκηνές συνουσίας της ταινίας ήταν προσομοίωση. Η Σνάιντερ, είχε πει προηγουμένως ότι «αισθάνθηκε λίγο βιασμένη» γυρίζοντας τη σκηνή, αλλά σύμφωνα με τα λεγόμενα της ίδιας, του Μπερτολούτσι και του Μπράντο, δεν έλαβε χώρα σεξουαλική επαφή κατά τη διάρκεια των γυρισμάτων.
Όμως, δεν είναι απολύτως σαφές για το τι ήταν προετοιμασμένη Σνάιντερ πριν από τη σκηνή. Σε μια δήλωση το 2016, αφού το κλιπ του 2013 έγινε viral, ο Μπερτολούτσι υποστήριξε ότι η ηθοποιός γνώριζε πλήρως ότι η σκηνή περιλάμβανε βιασμό. «Η μόνη καινοτομία ήταν η ιδέα του βουτύρου», είπε.
Ένα πράγμα είναι σίγουρο. Ότι όταν παρακολουθεί κανείς αυτή τη σκηνή, παρακολουθεί την καταπάτηση της εμπιστοσύνης και της αξιοπρέπειας μιας νεαρής ηθοποιού.
Φωτογραφίες: Getty Images