Οι μύθοι, οι θρύλοι για θησαυρούς, το μέγεθος, η τεχνολογική τους καινοτομία κι η ιστορία που έγραψαν ορισμένα από τα διασημότερα ναυάγια όλων των εποχών εξακολουθούν να εξάπτουν τη φαντασία.
Το πρώτο που έρχεται κατά νου από τα τουλάχιστον τρία εκατομμύρια ναυάγια που βρίσκονται στους βυθούς των ωκεανών, σύμφωνα με εκτιμήσεις του ΟΗΕ, είναι ο Τιτανικός, που αποσυντίθεται ταχύτατα παραδομένος στον καταλύτη χρόνο, τη διάβρωση, τα θαλάσσια ρεύματα και τα βακτήρια που κατατρώνε τον μεταλλικό σκελετό του. Αλλά υπάρχουν κι άλλα, εξίσου εμβληματικά ναυάγια , που μαγνητίζουν υποβρύχιους αρχαιολόγους, ερασιτέχνες δύτες, αλλά και κυνηγούς θησαυρών...
Τιτανικός
Στην κορυφή της λίστας φιγουράρει ο Τιτανικός της White Star Line, την τραγωδία του οποίου αποτύπωσε με το μπλοκμπάστερ του ο Τζέιμς Κάμερον το 1997 περιλαμβάνοντας και αυθεντικά πλάνα από το στοιχειωμένο ναυάγιο του πλοίο. Το «αβύθιστο», όπως θεωρείτο υπερωκεάνιο -ένα μνημείο πολυτέλειας για την εποχή του, με πισίνες, χαμάμ, γυμναστήριο και εκτόπισμα 46,328 τόνων- απέπλευσε για το παρθενικό του ταξίδι στις 10 Απριλίου του 1912 για να πέσει τέσσερις μέρες αργότερα, λίγο πριν τα μεσάνυκτα, πάνω σ’ ένα παγόβουνο και να βυθιστεί μέσα σε τρεις ώρες παρασέρνοντας στον υγρό του τάφο 1.514 ζωές.
Χρειάστηκε να περάσουν 73 χρόνια για να εντοπιστεί το ναυάγιό του το 1985, σε βάθος 12.500 πόδια στις ακτές της Νέας Γης. Πρόσφατες καταδύσεις αποκάλυψαν ότι ο Τιτανικός, αποσυντίθεται με πολύ γρήγορο ρυθμό και όπως εκτιμάται σε κάποια χρόνια θα επιστρέψει πίσω στη Φύση.
Λουζιτάνια
Το βρετανικό Λουζιτάνια, που ανήκε στην εταιρεία Cunard, ήταν το μεγαλύτερο επιβατικό πλοίο και το πιο γρήγορο της κλάσης του στις αρχές του 20ου αιώνα. Η βύθισή του στις 7 Μαϊου του 1915 από γερμανικό υποβρύχιο τύπου U-20 κοντά στις ιρλανδικές ακτές και η απώλεια 1.198 επιβατών από τους συνολικά 1.962 ταξιδιώτες - μεταξύ των οποίων και 114 Αμερικανοί, συνέβαλε στην είσοδο των ΗΠΑ στον πόλεμο.
Σήμερα το ναυάγιο του Λουζιτάνια είναι σε κατάσταση ακραίας αποσύνθεσης, πολύ μεγαλύτερης από εκείνη του Τιτανικού αφού είχε κάνει 202 ταξίδια στον Ατλαντικό, και μεγάλο τμήματα του καταστράφηκε από την έκρηξη της τορπίλης. Βρίσκεται περίπου 11 μίλια νότια του Κιν της Ιρλανδίας. Καταδύσεις έφεραν στο φως διάφορα αντικείμενα από το πλοίο, ορισμένα από τα οποία εκτίθενται σε μουσεία ανά την υφήλιο.
World Discoverer
Ένα από τα διασημότερα ναυάγιο το δανέζικο κρουαζιερόπλοιο MS World Discoverer ξεκίνησε τα ταξίδια το 1974.
26 χρόνια αργότερα έπεσε σε έναν ύφαλο, που δεν εμφανιζόταν στους χάρτες ναυσιπλοϊας, στα Νησιά του Σολομώντα. Ευτυχώς, κανένας από τους επιβάτες και από το πλήρωμα δεν πνίγηκε, καθώς όλοι επιβιβάστηκαν με ασφάλεια σε άλλο πλοίο. Παρά τις κατά καιρούς προσπάθειες διάσωσής του το σκουριασμένο σκαρί του πλοίου παραμένει στον Κόλπο Ρόντερικ αποτελώντας έναν δημοφιλή τουριστικό προορισμό, που είναι ορατός ακόμη και στους χάρτες της Google.
Black Swan
Έναν απίστευτο θησαυρό αξίας μισού δισ. δολαρίων σε χρυσά και ασημένια νομίσματα ανακάλυψε το 2007 η αμερικανική εταιρεία υποβρύχιων διασώσεων Odyssey Marine Exploration στο ναυάγιο με την κωδική ονομασία “Black Swan” («Μαύρος Κύκνος»).
Το ναυάγιο θεωρήθηκε πως ανήκε στο ισπανικό πολεμικό πλοίο Nuestra Senora de las Mercedes, που βυθίστηκε ανοικτά της Πορτογαλίας το 1804. Η ανακάλυψη οδήγησε την ισπανική κυβέρνηση στη διεκδίκηση του θησαυρού, φθάνοντας μέχρι το Ανώτατο Δικαστήριο των ΗΠΑ, για να επιστρέψει τελικά ο χρυσός το 2012 στα χέρια ειδικών στην Ισπανία.
Dona Paz
Η βύθιση του φέρι μποτ Dona Paz έχει καταγραφεί στην ιστορία ως η φονικότερη ναυτική τραγωδία εν καιρώ ειρήνης όλων των εποχών.
Το πλοίο -«Τιτανικό της Ασίας» το αποκαλούν διεθνή ΜΜΕ- που ήταν καταχωρημένο στο νηολόγιο των Φιλιππίνων έπεσε πάνω στο δεξαμενόπλοιο MT Vector στις 20 Δεκεμβρίου 1987. Από την έκρηξη που ακολούθησαν μόνον 24 άνθρωποι επέζησαν από τους 4.386 επιβαίνοντες. Οι φιλιππινέζικες αρχές πληροφορήθηκαν το συμβάν οκτώ ολόκληρες ώρες μετά και χρειάστηκαν άλλες οκτώ ώρες μέχρι να οργανώσουν μια σωστική αποστολή! Λόγω της πυρκαγιάς το μεγαλύτερο μέρος του πλοίου καταστράφηκε.
QUEEN ANNE’S REVENGE
Το Queen Anne’s Revenge («Η εκδίκηση της βασίλισσας Άννας») ήταν ένα βρετανικό πολεμικό πλοίο του 18ου αιώνα, που έμεινε στην ιστορία ως το σκάφος του Έντουαρντ Τιτς, του διαβόητου πειρατή Μαυρογένη.
Το πλοίο είχε πέσει στα χέρια των Γάλλων προτού το καταλάβουν το 1717 πειρατές. Παρά το γεγονός ότι ο Μαυρογένης το χρησιμοποίησε για περίπου έναν χρόνο, κατάφερε στο διάστημα αυτό να συγκεντρώσει το μεγαλύτερο μέρος της λείας του. Το 1718 το προσάραξε και το εγκατέλειψε για να σκοτωθεί μαζί με αρκετά μέλη του πληρώματός του στη διάρκεια μιας άγριας μάχης από μία μικρή δύναμη ναυτικών υπό την ηγεσία του υποπλοίαρχου Ρόμπερτ Μέιναρντ. Ό,τι απέμεινε από το ναυάγιο του Queen Anne’s Revenge εντοπίστηκε το 1997 ανοιχτά των ακτών της Βόρειας Καρολίνα και από τότε περίπου 250.000 αντικείμενα, από χρυσά νομίσματα και άλλα πολύτιμα είδη, μέχρι κανόνια, άγκυρες και τμήματα του κύτους ανελκύστηκαν, με σκοπό τη μελέτη και την έκθεσή τους.
VASA
To σουηδικό πολεμικό πλοίο Vasa ναυπηγήθηκε κάπου ανάμεσα στο 1626 και το 1628. Δεν πρόλαβε να αποπλεύσει στις 10 Αυγούστου του 1628 για την παρθενική του αποστολή και είκοσι λεπτά αργότερα βυθίστηκε σε απόσταση μισού μιλίου από την ακτή προς μεγάλη απογοήτευση του βασιλιά Γουσταύου Αδόλφου.
Έγιναν αρκετές απόπειρες ανάσυρσης του ναυαγίου και η τελευταία, το 1961, στέφθηκε με επιτυχία. Παρά τους αιώνες που πέρασαν το περίτεχνο πλοίο διατηρείται σε πολύ καλή κατάσταση -έγιναν φυσικά και αρκετές επισκευές και εργασίες συντήρησης- και αποτελεί δημοφιλή τουριστικό προορισμό στη Σουηδία προσελκύοντας μέχρι σήμερα πάνω από 22 εκατομμύρια επισκέπτες.
Mary Rose
Το Mary Rose ήταν ένα από τα αγαπημένα πολεμικά πλοία του Ερρίκου Η΄. Ναυπηγήθηκε το 1510 και μετείχε σε πολλές ναυμαχίες μέχρι το 1545 που πήρε κλίση λόγω δυνατών ανέμων, άρχισε να μπάζει νερά από τις θυρίδες των κανονιών και σύντομα αναποδογύρισε παρασέρνοντας στο βυθό 660 από τα 700 μέλη του πληρώματος. Το ναυάγιο του εντοπίστηκε το 1971 κοντά στη Νήσο του Ράιτ και ανασύρθηκε το 1982 σε μια επιχείρηση που αναμεταδόθηκε ζωντανά από την τηλεόραση.
Το 2013 δημιουργήθηκε ένα ολόκληρο μουσείο για το ναυάγιο του Mary Rose στο Πόρτσμουθ της Βρετανίας και μάλιστα στο χώρο του ναυπηγείου όπου είχε ναυπηγηθεί πριν από πέντε αιώνες. Μεταξύ των περίπου 20.000 εκθεμάτων περιλαμβάνονται κανόνια του πλοίου και άλλο πολεμικό υλικό καθώς και προσωπικά αντικείμενα των ναυτών.
USS Arizona
Το USS Arizona (BB-39) ήταν θωρηκτό του αμερικανικού Πολεμικού Ναυτικού, κλάσης Πενσυλβάνια.
Είχε συνοδέψει τον πρόεδρο Γούντροου Γουίλσον στην Ειρηνευτική Διάσκεψη των Παρισίων, αργότερα εστάλη στη Μεσόγειο και στις 11 Μαϊου του 1919 κατέπελευσε στη Σμύρνη μεσούσης της μικρασιατικής εκστρατείας, αλλά στην παγκόσμια ναυτική ιστορία έμεινε περισσότερο γνωστό για την καταστροφή του στη διάρκεια της ιαπωνικής επίθεσης στο Περλ Χάρμπορ τον Δεκέμβριο του 1941, όταν σκοτώθηκαν 1.177 αξιωματικοί και μέλη του πληρώματός του. Το 1962 το ναυάγιο του USS Arizona αναγνωρίστηκε επίσημα ως αμερικανικό εθνικό ναυτικό μνημείο και σήμερα μαζί με τον περιβάλλοντα χώρο αποτελεί ναυτικό μουσείο, όπου έχει διασκευαστεί και ειδικός πλωτός εκθεσιακός διάδρομος και προσελκύει κάθε χρόνο περί τα δύο εκατομμύρια επισκέπτες.