Πρόκειται για ένα ρολόι που τα τελευταία χρόνια έχει γίνει συνώνυμο της πολυτέλειας και πολλοί είναι οι διάσημοι που σπεύδουν να το αγοράσουν, επιδεικνύοντας το νέο τους απόκτημα. Ο λόγος για το Cartier Crash, με τον Τζέι Ζι και την Κιμ Καρντάσιαν να το έχουν ήδη στην κατοχή τους.
Τι είναι όμως αυτό που το διαφοροποιεί από τα υπόλοιπα ρολόγια που επιλέγουν οι διασημότητες; Κατευθείαν βγαλμένο από τη swinging δεκαετία του ‘60, το σχήμα του -σαν να έχει λιώσει- μοιάζει βγαλμένο από τα σουρεαλιστικά έργα τέχνης του Σαλβαντόρ Νταλί.
Η ιστορία «γέννησής» του
Την ίδια ώρα και η ιστορία προέλευσής του -αν και απόκρυφη- είναι τόσο ασυνήθιστη όσο και το στρεβλό, ασύμμετρο σχήμα του.
Ο θρύλος ξεκινά το 1967 στο Λονδίνο, όταν ένας πελάτης έφτασε στην μπουτίκ της Cartier στη New Bond Street για να επισκευάσει ένα ρολόι που είχε υποστεί ζημιά σε ένα αυτοκινητικό ατύχημα. Ο Jean-Jacques Cartier, δισέγγονος του ιδρυτή Louis-François Cartier, λέγεται ότι «γοητεύτηκε τόσο πολύ από το σχήμα που αποφάσισε να το αναπαραγάγει», υποστηρίζει το τμήμα μάρκετινγκ της εταιρείας, σύμφωνα με το CNN.
Λίγοι είναι ωστόσο αυτοί που πείθονται από τη συγκεκριμένη ιστορία -και μεταξύ αυτών η εγγονή του Jean-Jacques, Francesca Cartier Brickell, η οποία δίνει τη δική της εξήγηση. Στο βιβλίο της με τίτλο «The Cartiers» του 2019, έγραψε ότι ο παππούς της και ο σχεδιαστής Rupert Emmerson αποφάσισαν να προσαρμόσουν το ήδη δημοφιλές μοντέλο Cartier Maxi Oval για τους πιστούς τους πελάτες που ζητούσαν μοναδικά ρολόγια. Και τότε ήταν που σκέφτηκαν πως το σχήμα του ρολογιού θα μπορούσε να γίνει έτσι ώστε να μοιάζει «σαν να είχε πέσει σε σύγκρουση», ανέφερε.
Πάντως, ανεξάρτητα από το πώς γεννήθηκε το Crash, ο μύθος ενισχύει την ήδη μεγάλη φήμη του, σύμφωνα με τον Benjamin Clymer, ιδρυτή της ιστοσελίδας πολυτελών ρολογιών Hodinkee. «Νομίζω ότι η ιστορία που έχει διαιωνιστεί είναι απλά τόσο συναρπαστική, τόσο υπέροχη, ρομαντική και συνάμα τρελή», δήλωσε στο CNN. «Αλλά και το όνομα, Cartier Crash, με τα διπλά σύμφωνα, χτυπάει κάπως».
Γιατί δεν έγινε αμέσως επιτυχία - Το περίεργο σχήμα του και οι μπελάδες που δημιούργησε
Μόνο δώδεκα ρολόγια πιστεύεται ότι προέκυψαν από αυτή την πρώτη παραγωγή. Το ακανόνιστο σχήμα του Crash έκανε την κατασκευή του πολύ δύσκολη -και οι χαρακτηριστικοί λατινικοί αριθμοί και οι δείκτες σε σχήμα σπαθιού της Cartier αποδείχθηκαν μπελάς.
«Αυτό το πρώτο ρολόι Crash προκάλεσε πολλούς πονοκεφάλους», λέει η Brickell για τον παππού της. «Βλέπετε, είναι πολύ ωραίο να δημιουργείς ένα όμορφο σχέδιο, αλλά έπρεπε να λέει και την ώρα. Και επειδή το καντράν ήταν ακανόνιστο, οι αριθμοί δεν βρίσκονταν στις συνηθισμένες θέσεις».
Το Crash πάντως δεν έγινε αμέσως επιτυχία. Ένας από τους μεγαλύτερους κινηματογραφικούς αστέρες της εποχής, ο Στιούαρτ Γκρέιντζερ, ήταν μεταξύ των πρώτων πελατών, αν και επέστρεψε το δικό του μέσα σε μία εβδομάδα, επειδή ήταν «πολύ ασυνήθιστο», σύμφωνα με την Brickell.
«Δεν νομίζω ότι το συγκεκριμένο σχέδιο είχε απήχηση τότε», λέει η εγγονή του Cartier, προσθέτοντας ότι ήταν «σχεδόν πολύ ριζοσπαστικό για την πελατεία της Cartier» εκείνη την εποχή.
Πόσο κοστίζει ένα Cartier Crash;
Το πρώτο Crash πιστεύεται ότι πωλήθηκε για περίπου 1.000 δολάρια (περίπου 9.000 δολάρια σε σημερινή αξία). Αλλά έκτοτε, η τιμή του έχει εκτοξευτεί.
Το 2021, ένα από τα συγκεκριμένα ρολόγια, που χρονολογούνται από το 1970, έπιασε πάνω από 806.000 ελβετικά φράγκα (908.000 δολάρια) στον οίκο Sotheby’s στη Γενεύη, σημειώνοντας ρεκόρ για το μοντέλο. Λιγότερο από έναν χρόνο αργότερα, ένα εξαιρετικά σπάνιο πρωτότυπο του 1967 έσπασε ξανά το ρεκόρ όταν πωλήθηκε για πάνω από 1,65 εκατ. δολάρια μέσω του διαδικτυακού ιστότοπου δημοπρασιών ρολογιών Loupe.
Αυτές οι αστρονομικές τιμές μπορούν να αποδοθούν, εν μέρει, στη σπανιότητα του μοντέλου στην αγορά των συλλεκτών, σύμφωνα με τον Τομ Χιπ, ειδικό σε ρολόγια στον οίκο Sotheby’s του Λονδίνου. Αν και η Cartier δεν δημοσιοποιεί τον συνολικό αριθμό που κατασκευάστηκε, οι ειδικοί πιστεύουν ότι είναι εκατοντάδες και όχι χιλιάδες. Υπάρχουν σε «απροσμέτρητα μικρές ποσότητες», πρόσθεσε ο Χιπ στο CNN.
Μετά την αρχική παρτίδα, η Cartier συνέχισε να παράγει Crashes κατά παραγγελία. Έφτιαξε νέες εκδόσεις σε λευκόχρυσο, ροζ χρυσό και πλατίνα (κυρίως σε μια περιορισμένη έκδοση το 1991, αν και αυτές πιστώνονται στο Cartier Paris και συνήθως πωλούνται σε χαμηλότερη τιμή από τα παλαιότερα μοντέλα του Λονδίνου).
Στη συνέχεια, το 2018, η Cartier διέθεσε δύο νέα Crashes περιορισμένης έκδοσης μέσω του καταστήματός της στη New Bond Street -το ένα με θήκη από κίτρινο χρυσό 18 καρατίων και το άλλο από λευκόχρυσο και επενδυμένο με διαμάντια. Η τιμή τους δεν ήταν πολύ υψηλή, 27.000 ευρώ και 65.000 ευρώ αντίστοιχα, αν και ο Χιπ δήλωσε ότι προορίζονταν κυρίως για τους «κορυφαίους πελάτες της Cartier».
Όταν ξαφνικά το Cartier Crash έγινε διάσημο
Ωστόσο, η σπανιότητα από μόνη της δεν μπορεί να εξηγήσει την ξαφνική άνοδο των τιμών του συγκεκριμένου μοντέλου. Το σημείο καμπής ήρθε το 2018, όταν ο Κάνιε Γουέστ εθεάθη να φοράει ένα στο ειδικό αφιέρωμα του David Letterman στο Netflix.
Οι επακόλουθες διαφημίσεις από διασημότητες βοήθησαν να εκτοξευτούν οι τιμές στα ύψη. Ο Tyler the Creator, για παράδειγμα, φόρεσε ένα Crash στο βίντεο «Lumberjack» του 2021, προτού εντοπιστεί να φοράει ένα σε μια δημοπρασία ρολογιών Cartier στο Μονακό αργότερα το ίδιο έτος. Ο πρωταγωνιστής του «Schitt's Creek» Dan Levy φόρεσε επίσης ένα στο Met Gala.
Τι άλλο όμως μπορεί να συνέβαλε στην ξαφνική δημοφιλία του συγκεκριμένου ρολογιού Cartier;
Ίσως δεν είναι τυχαίο πως η αναζωογόνηση της τύχης του συμπίπτει με το ανανεωμένο ενδιαφέρον για το κίνημα του Σουρεαλισμού, το οποίο αποτελεί αντικείμενο πρόσφατων (και επερχόμενων) εκθέσεων σε ιδρύματα όπως το MET, η Tate Modern και το Design Museum του Λονδίνου.
Το πόσο, αν όχι καθόλου, οι Jean-Jacques Cartier και Emmerson επηρεάστηκαν από τον πίνακα του Σαλβαντόρ Νταλί «Η επιμονή της μνήμης» του 1931 -τον εμβληματικό πίνακα με τα ρολόγια που φαίνεται να λιώνουν σε ένα λιτό τοπίο- ίσως να παραμείνει μυστήριο για πάντα. Ανεξάρτητα από αυτό, ο Clymer πιστεύει ότι η σύνδεση μεταξύ της ωρολογοποιίας και του πολιτισμού στο σύνολό του αντικατοπτρίζει τον αυξανόμενο ρόλο των ρολογιών πολυτελείας στην κυρίαρχη συνείδηση.
«Όλα τα σημαντικά ρολόγια χειρός λαμβάνουν τώρα πολύ περισσότερη προσοχή απ' ό,τι ακόμη και πριν από τρία χρόνια, πριν από την πανδημία του κορωνοϊού», δήλωσε, προσθέτοντας: «Έτσι, όταν συμβαίνει κάτι (στην ευρύτερη κουλτούρα), όπως η αναβίωση του ενδιαφέροντος για τον υπερρεαλισμό, είναι πολύ πιο εύκολο για τους ανθρώπους να κάνουν τη σύνδεση μεταξύ αυτού και ενός Cartier Crash».
Για τον Χιπ, η απήχηση του Crash μεταξύ των συλλεκτών μπορεί επίσης να οφείλεται στο «ατελές και πολύ οργανικό» σχήμα του -ένα σχήμα που θα ήταν σχεδόν αδύνατο να παραχθεί μαζικά.
«Μοιάζει σχεδόν σαν να είναι υγρό ή ρευστό. Όταν σηκώνεις ένα, αισθάνεσαι ότι πρόκειται να κινηθεί ή να ταλαντευτεί», είπε και πρόσθεσε: «Σε αντίθεση με πολλά κομμάτια στις μέρες μας... μπορείς να πεις ότι έχει φτιαχτεί από έναν άνθρωπο. Υπάρχει ένα ανθρώπινο στοιχείο σε αυτό».