Την ερχόμενη εβδομάδα, την 1η Ιουλίου, «η πιο διάσημη γυναίκα στον κόσμο», η πριγκίπισσα Νταϊάνα, θα γινόταν 60 ετών.
Η Daily Mail επανεξετάζει τις τελευταίες ημέρες της και έχει μιλήσει με μια σειρά από κρίσιμους μάρτυρες και μέλη του εσωτερικού κύκλου της, πολλοί από τους οποίους δεν είχαν μιλήσει πριν.
Η «πριγκίπισσα του λαού», όπως είχε γίνει γνωστή σε όλους η Νταϊάνα, έχασε τη ζωή της σε ένα φριχτό αυτοκινητιστικό δυστύχημα στις 31 Αυγούστου 1997, στο Παρίσι. Τι ακριβώς συνέβη αμέσως μετά το μοιραίο εκείνο βράδυ, όταν η πριγκίπισσα Νταϊάνα πέρασε στην αιωνιότητα; Η βρετανική εφημερίδα αποκαλύπτει…
Παρίσι: 7:06 π.μ. τοπική ώρα, Κυριακή 31 Αυγούστου 1997
Στο κάστρο Μπαλμόραλ, 800 μίλια στα βόρεια, ο πρίγκιπας της Ουαλίας ετοιμάζεται να πετάξει από το Αμπερντίν στο Παρίσι. Οι δύο πρώην νύφες του θα τον συνοδεύσουν.
Στο τεράστιο και ιστορικό Πανεπιστημιακό Νοσοκομείο Pitié-Salpêtrière στο 13ο διαμέρισμα, βρίσκεται το σώμα της Νταϊάνα, της πριγκίπισσας της Ουαλίας. Τρεις ώρες και έξι λεπτά έχουν περάσει από τότε που κηρύχθηκε νεκρή μετά από μια απελπιστική μάχη των γιατρών για να την κρατήσουν στη ζωή.
Η δυτική κατεύθυνση της σήραγγας κάτω από τη γέφυρα Pont de l'Alma παραμένει κλειστή και θα παραμείνει έτσι για τρεις ώρες ακόμη. Τα σημάδια στον 13ο πυλώνα θα παραμείνουν εκεί πολύ περισσότερο.
Αυτό είναι το σημείο όπου η μαύρη Mercedes S280 που μετέφερε την πριγκίπισσα Νταϊάνα και τον φίλο της, τον Ντόντι Φαγιέντ, με οδηγό τον Ανρί Πολ, προσέκρουσε στην τσιμεντένια κολόνα της σήραγγας (διαβάστε αναλυτικά το τελευταίο 24ωρο της ζωής της πριγκίπισσας Νταϊάνα).
Από το δυστύχημα σκοτώθηκαν η Νταϊάνα, ο Ντόντι και ο Πολ, ενώ τραυματίστηκε σοβαρά ο σωματοφύλακας του Ντόντι, Τρέβορ Ρις-Τζόουνς. Ο Γάλλος υπουργός Εσωτερικών Ζαν-Πιερ Σεβενεμάν βρίσκεται στο νοσοκομείο για αρκετές ώρες, όπως επίσης ο Βρετανός πρέσβης σερ Μάικλ Τζέι και ο γενικός πρόξενος Κιθ Μος. Στο πλευρό της πριγκίπισσας Νταϊάνα κλήθηκε να βρεθεί και ο καθολικός ιερέας Yves-Marie Clochard-Bossuet.
Ο Frederic Mailliez, ο γιατρός εκτός υπηρεσίας που βρέθηκε πρώτος στη σκηνή μετά το δυστύχημα, οδηγώντας στο σπίτι του από πάρτι γενεθλίων ενός φίλου, ανακαλύπτει ότι η «όμορφη» άγνωστη στην οποία είχε δώσει τις πρώτες βοήθειες δεν είναι μόνο νεκρή αλλά και η πιο διάσημη γυναίκα στον κόσμο. «Εξεπλάγην», θυμάται μιλώντας στη Mail.
Το Λονδίνο είναι μία ώρα πίσω από το Παρίσι. Αλλά και οι αντιδράσεις τού τι έχει συμβεί γίνονται αισθητές και εκεί. Κάποιος σφυροκοπεί τις πόρτες και τα παράθυρα του διαμερίσματος του Νότινγκ Χιλ, που ανήκει στον έμπιστο της πριγκίπισσας Νταϊάνα και βασιλικό ανταποκριτή της Daily Mail, Ρίτσαρντ Κέι. Είναι το τελευταίο άτομο που μίλησε ποτέ η πριγκίπισσα Νταϊάνα στο κινητό της τηλέφωνο, το προηγούμενο βράδυ. Στη συνέχεια, εκείνος είχε υπακούσει πιστά στην τελική της οδηγία: να κλείσει τα τηλέφωνά του και να κοιμηθεί. Και έτσι δεν έχει ακούσει τίποτα για την τραγωδία. Μέχρι που ο επικεφαλής δημοσιογράφος της Mail, Ντέιβιντ Γουίλιαμς, πήγε στο Νότινγκ Χιλ.
«Τι συμβαίνει;», τον ρώτησε. «Έχω άσχημα νέα. Ας ανοίξουμε την τηλεόραση», του απάντησε εκείνος. Όταν ο Κέι άνοιξε το κινητό του, άρχισαν τα μηνύματα να χτυπάνε το ένα μετά το άλλο. Ήταν ο Πολ Μπαρέλ, ο μπάτλερ της πριγκίπισσας Νταϊάνα. Ήθελε να πάει μαζί του ο Κέι στο Παρίσι για να βοηθήσει να φέρει τη σορό της Νταϊάνα πίσω στο σπίτι.
Όμως ήταν πολύ αργά για αυτό τώρα. Ο Μπαρέλ βρίσκεται ήδη στο αεροδρόμιο Χίθροου για να επιβιβαστεί στο πρώτο αεροπλάνο προς τη γαλλική πρωτεύουσα. Συνοδεύεται από τον βοηθό της πριγκίπισσας Κόλιν Τεμπάτ, ο οποίος εργαζόταν στη βασιλική προστασία. Αποσύρθηκε το 1993 και προσλήφθηκε από την πριγκίπισσα Νταϊάνα τρία χρόνια αργότερα, αφού διέκοψε την επίσημη αστυνομική της προστασία μετά το διαζύγιό της, επειδή νόμιζε ότι την κατασκοπεύουν για το Παλάτι. Είναι πιθανό ότι αυτή η «παράνοια» ενισχύθηκε από τους δόλιους ισχυρισμούς του δημοσιογράφου του BBC, Μάρτιν Μπασίρ, ο οποίος εξασφάλισε την περίφημη συνέντευξη του 1995 μαζί της.
Ένω όλα τα βλέμματα ήταν στραμμένα στο Παλάτι του Μπάκιγχαμ, οι πιστοί βοηθοί της ασφάλισαν το σπίτι της και έβαλαν σε χρηματοκιβώτιο ό,τι αντικείμενο αξίας υπήρχε δικό της. Και φυσικά, το δεξί της χέρι, ο Κόλιν Τέμπατ, πέταξε αμέσως για να βρεθεί στο πλευρό της. Όταν φτάνει στο δωμάτιο του νοσοκομείου, την αντικρίζει ξαπλωμένη σε ένα κρεβάτι, σκεπασμένη, σαν να κοιμάται όπως δηλώνει.
«Εκεί ήταν το αφεντικό, σε ένα συνηθισμένο κρεβάτι, καλυμμένη με ένα σεντόνι μέχρι το πηγούνι της, σαν να κοιμόταν. Είχε ένα ελαφρύ σημάδι στα δεξιά του προσώπου της και τα μαλλιά της ήταν λίγο ατημέλητα. Ήταν μια συγκλονιστική στιγμή. Αλλά έπρεπε να συγκεντρωθώ και είπα: “Δεν νομίζω ότι οι άνθρωποι θα έπρεπε να μπαινοβγαίνουν στο δωμάτιό της. Αυτό είναι σαφές. Μπορείτε να μου πείτε τι πρόκειται να συμβεί;”». Αμέσως μόλις ενημερώνεται, ζητά να φυλάσσεται το δωμάτιό της.
Το πρόβλημα όμως δεν ήταν μόνο μέσα στο νοσοκομείο. Έξω γινόταν χαμός. «Κοίταξα έξω από τα παράθυρα και μπορούσα να δω ανθρώπους σε κοντινές στέγες», θυμάται ο Τέμπατ. «Δεν μπορούσα να το πιστέψω. Δεν νομίζω ότι ήξεραν ακριβώς πού ήμασταν γιατί ήταν ένα μεγάλο νοσοκομείο, αλλά προσπαθούσαν να τραβήξουν φωτογραφίες και δεν υπήρχαν κουρτίνες στα παράθυρα».
Για άλλη μια φορά, η πριγκίπισσα Νταϊάνα δεν έχει ιδιωτικότητα και ίχνος σεβασμού, ακόμη και τώρα, στον θάνατό της. «Ζήτησα αμέσως κουβέρτες και τις τοποθετήσαμε στα παράθυρα», θυμάται ο Τέμπατ. «Αλλά ήταν μια καυτή μέρα. Ήταν Αύγουστος και είχε πάρα πολλή ζέστη. Και όταν καλύψαμε το δωμάτιο έγινε ακόμα πιο ζεστό. Ρώτησα γιατί η πριγκίπισσα ήταν σε αυτό το κρεβάτι και όχι στο νεκροτομείο -όπως περίμενα- όπου θα ήταν ασφαλής με κάθε τρόπο και μου είπαν πως το Παλάτι είπε ότι δεν πρέπει να την αγγίξουν, ούτε να τη μετακινήσουν, μέχρι να φτάσουν οι απεσταλμένοι από το γραφείο κηδειών της Αγγλίας, Leverton & Sons».
«Σκέφτηκα ότι η πριγκίπισσα Νταϊάνα ήταν ακόμα ζωντανή»
Ο Τέμπατ ζητά να μετακινηθούν επειγόντως οι φορητές μονάδες κλιματισμού. «Τις έφεραν λοιπόν και όταν τις έβαλα να χτυπούν προς το κρεβάτι σκέφτηκα, για ένα δευτερόλεπτο, ότι η πριγκίπισσα Νταϊάνα ήταν ακόμα ζωντανή. Επειδή τα μαλλιά της κινούνταν, όπως και τα βλέφαρά της. Και για ένα κλάσμα του δευτερολέπτου η καρδιά μου σταμάτησε και έπρεπε να γυρίσω προς τον τοίχο, όπως και ο Πολ επίσης. Ήμασταν και οι δύο απολύτως… δεν μπορούσαμε να μιλήσουμε. Σε αυτή την αναλαμπή έμοιαζε η κυρία μου να είναι ακόμα ζωντανή. Προσπάθησα να συνέλθω. Φυσικά δεν ήταν ζωντανή, ήταν απλώς ο αέρας που τα έκανε να κινούνται. Αλλά αυτή ήταν η χειρότερη στιγμή. Ίσως η χειρότερη στιγμή της ζωής μου, εκτός από τότε που πέθαναν η μητέρα και ο πατέρας μου».
Οι Τέμπατ και Μος πρέπει συνεχώς να ενημερώνουν τους υπαλλήλους στο Λονδίνο και στο Μπαλμόραλ, το οποίο τελικά δίνει την άδεια να πάνε κάποιοι άνθρωποι από γραφείο κηδειών, για να φροντίσουν την πριγκίπισσα Νταϊάνα. Αυτό θα οδηγήσει κατά λάθος σε μία από τις πιο τοξικές θεωρίες συνωμοσίας για την πριγκίπισσα Νταϊάνα. Μια κυρία και ένας κύριος έφτιαξαν τα μαλλιά της. Στη συνέχεια ασχολήθηκαν με το πρόσωπό της και ενώ ο Τεμπάτ περίμενε ότι θα κάνουν μια επιφανειακή δουλειά, οι υπεύθυνοι του γραφείου κηδειών του νοσοκομείου αποφάσισαν να την ταριχεύσουν.
Η απόφασή τους εγκρίνεται από τις γαλλικές Αρχές και η διαδικασία λαμβάνει χώρα. Ο Μοχάμεντ αλ Φαγέντ αργότερα ισχυρίστηκε ότι η διαδικασία έγινε για να κρύψει το γεγονός ότι η πριγκίπισσα Νταϊάνα ήταν έγκυος από τον γιο του.
Έχει πάει απόγευμα. Ο διάδρομος έξω από το δωμάτιο της πριγκίπισσας Νταϊάνα έχει ασφαλιστεί. Εκτός από τους αστυνομικούς, υπάρχει η μόνιμη παρουσία μόνο του Κόλιν Τέμπατ, του γενικού προξένου, μιας νοσοκόμας, του Πολ Μπαρέλ και του ιερέα, ο οποίος έχει πει πως ο μπάτλερ Μπάρελ συγκλονίστηκε πραγματικά από τον θάνατο της Νταϊάνα, σε αντίθεση με ορισμένους από τους «υποκριτές» αξιωματούχους.
Ξαφνικά, εμφανίζεται ο Ζακ Σιράκ και η σύζυγός του, οι οποίοι αποτίουν φόρο τιμής και λίγο αργότερα ο πρίγκιπας Κάρολος και η αδερφή της πριγκίπισσας Νταϊάνα, λαίδη Σάρα ΜακΚορκουντέιλ και η λαίδη Τζέιν Φέλοους. Αφού ευχαρίστησε τον Κόλιν που βρισκόταν εκεί, ζήτησε να πάει να δει την πριγκίπισσα Νταϊάνα, με τη συνοδεία κλήρου και των αδελφών της. «Ο πρίγκιπας Κάρολος ήταν πολύ φιλικός, πολύ απλός, πολύ καλός. Με ευχαρίστησε και με κάλεσε να έρθω και να προσευχηθώ μαζί τους».
Οι προσευχές διαρκούν ένα τέταρτο της ώρας. Ο ιερέας παρατηρεί ότι η εμφάνιση της πριγκίπισσας Νταϊάνα έχει αλλάξει από τότε που την είδε τελευταία φορά. Η Νταϊάνα τώρα είναι προετοιμασμένη και ντυμένη με άλλα ρούχα. «Της είχαν βάλει σκιά ματιών και μέικ απ», θυμάται. «Δεν είχε τη φυσικότητα που είχε πριν. Φαινόταν σαν κούκλα, ενώ πριν ήταν μια πολύ όμορφη γυναίκα». Μια εικόνα των δύο γιων της πριγκίπισσας Νταϊάνα, που ήταν στην τσάντα της, έχει τοποθετηθεί στα χέρια της μαζί με ένα ροζάριο που της είχε δώσει η Μητέρα Τερέζα. Φορά τα κοσμήματα που έχουν ανακτηθεί από τη Mercedes, αν και λείπει ένα σκουλαρίκι, το οποίο θα ανακτηθεί αργότερα από τα συντρίμμια.
6:35 μ.μ.: Το φέρετρο της πριγκίπισσας Νταϊάνα μεταφέρεται με σκούρα μπλε νεκροφόρα. Αναχωρεί από το νοσοκομείο για το στρατιωτικό αεροδρόμιο του Villacoublay, όπου το φέρετρο μεταφέρεται σε αεροσκάφος της Royal Flight. «Καθώς περνούσαμε στους δρόμους του Παρισιού, όλοι χειροκροτούσαν», θυμάται ο Τέμπατ. «Ήταν καταπληκτικό. Πολύ, πολύ συγκινητικό».
Λίγο αργότερα, 19 εκατομμύρια άνθρωποι παρακολουθούν από την τηλεόραση την άφιξη του αεροπλάνου στο Northolt στο Δυτικό Λονδίνο. Μια ειδική ομάδα της αστυνομίας συνοδεύει την αυτοκινητοπομπή. Αν και αργά πλέον, η πριγκίπισσα Νταϊάνα παίρνει την αστυνομική προστασία που είχε απορρίψει. Καθώς περνάει κάτω από γέφυρες, οι παρευρισκόμενοι ρίχνουν λουλούδια στον δρόμο. Ο πρίγκιπας Κάρολος επιβιβάζεται στο αεροπλάνο για να επιστρέψει στο Μπαλμόραλ και στους συντετριμμένους γιους του.
Δευτέρα & Τρίτη 1 & 2 Σεπτεμβρίου
Το σώμα της Νταϊάνα έχει παραμείνει υπό αστυνομική φρουρά όλη τη νύχτα στο νεκροταφείο του Φούλαμ. Βρίσκεται τώρα στο παρεκκλήσι Royal στο St James's Palace. Στο πλαίσιο της προετοιμασίας για την κηδεία, το φέρετρο θα μεταφερθεί αργότερα στο διαμέρισμά της στο Παλάτι του Κένσιγκτον.
Οι αποσκευές της Νταϊάνα στο Παρίσι κατέληξαν στο γραφείο του Μοχάμεντ αλ Φαγέντ στο πολυκατάστημα Harrods. Ο Τέμπατ πηγαίνει εκεί για να τις παραλάβει εκ μέρους των αδελφών της.
Σάββατο 6 Σεπτεμβρίου: Η κηδεία της πριγκίπισσας Νταϊάνα
Ο Κόλιν Τέμπατ και η σύντροφός του, Λιζ, δεν βρίσκονται απλά στο Αβαείο του Ουεστμίνστερ, αλλά ακριβώς στο μπροστινό μέρος της σειράς VIP δίπλα στην οικογένεια της πριγκίπισσας Νταϊάνα. Ο κόσμος χειροκροτούσε. Μετά σιωπή και θλίψη.
«Ήμουν απλώς έκπληκτος που ήμουν εκεί και ήμουν πάρα πολύ συγκινημένος. Ο θάνατός της με επηρέασε αργότερα περισσότερο από ό,τι τη νύχτα που έλαβε χώρα, όταν απλά δεν μπορούσα να πιστέψω ότι συνέβαινε. Ήταν μια φυσιολογική γυναίκα που είχε ελαττώματα όπως όλοι μας. Ήταν δύσκολη, αλλά μου άρεσε πάρα πολύ η Νταϊάνα ως άνθρωπος».