Οι ηθοποιοί πρέπει συχνά να υποδυθούν ότι είναι μεθυσμένοι ή υπό την επήρεια ναρκωτικών. Πώς το κάνουν αυτό και ποια είναι τα κόλπα της βιομηχανίας;
Σε μια από τις πολλές αντίστοιχες σκηνές του «Λύκου της Γουόλ Στριτ», οι ηθοποιοί, προεξάρχοντος του Λεονάρντο Ντι Κάπριο, σνιφάρουν (κάτι που μοιάζει με) κοκαΐνη και κατόπιν επιδίδονται σε μια αλκοολική συνεδρία σαν να... εξαρτάται η ζωή τους από αυτό.
Γνωρίζουμε ότι οι ηθοποιοί δεν είναι πιθανό να κατεβάζουν... τεκίλες ή να σνιφάρουν πραγματική κόκα στην οθόνη.
Αλλά πώς καταφέρνουν να το κάνουν να φαίνεται τόσο αληθινό; Κατά ειρωνικό τρόπο, απαιτείται πολύ μεγάλη αυτοσυγκέντρωση γι' αυτό το είδος υποκριτικής.
Ένα κοινό μυστικό
Για τον ηθοποιό Sagar Radia της σειράς «Industry», κάπως αντιφατικά, αυτό σήμαινε ότι έπρεπε να συγκεντρωθεί πολύ στο να φαίνεται νηφάλιος.
Στο πλατό, ο Konrad Kay, ένας από τους συμβούλους της σειράς, τον συμβούλευσε να σταθεροποιεί τα πόδια του, ώστε να μην υπερβάλλει. «Είναι αυτό το κλασικό πράγμα που οι μεθυσμένοι άνθρωποι δεν προσπαθούν να... το παίξουν μεθυσμένοι», λέει ο Radia. «Οι μεθυσμένοι άνθρωποι προσπαθούν με κάθε τρόπο να είναι νηφάλιοι».
Θα ήταν αφελές ωστόσο να πιστεύει κανείς ότι η σπουδαία υποκριτική υποστηρίζει σώνει και ντε όλες τις απεικονίσεις του ποτού και της χρήσης ναρκωτικών στην οθόνη. Κάποιοι ηθοποιοί εκεί έξω... μεθάνε όντως προκειμένου να «υποστηρίξουν» σωστά έναν μεθυσμένο.
Λόγου χάρη, ο Τζέιμς Γκαντολφίνι και ο Μάικλ Ιμπεριόλι ήταν κάποτε τόσο μεθυσμένοι στα γυρίσματα των «Sopranos» που αλυσοδέθηκαν σε ένα δέντρο για να μην πέσουν από έναν γκρεμό. Η κατάρρευση του Billy Bob Thornton στο εμπορικό κέντρο με το αλκοόλ στην ταινία «Bad Santa» προήλθε από ένα πραγματικό περιστατικό με μπόλικη αλκοολική κραιπάλη.
Και αργότερα θα έλεγε ο ίδιος μιλώντας στο Entertainment Weekly: «Ήπια περίπου τρία ποτήρια κόκκινο κρασί για πρωινό και μετά πέρασα σε βότκα και χυμό βατόμουρου, ενώ μετά ήπια μερικές μπίρες Bud Light».
Υπάρχουν επίσης και οι πιο επικίνδυνες ιστορίες ηθοποιών που εμφανίστηκαν εντελώς μεθυσμένοι στο πλατό για άσχετους λόγους, όπως ο σπουδαίος Oliver Reed, που -όπως λέει ο Ridley Scott- «ήπιε μερικές μπίρες [κατά τη διάρκεια των γυρισμάτων του Gladiator], μετά είπε "Δεν αισθάνομαι καλά", ξάπλωσε στο χαλί και μετά... πέθανε»!
Μετά από οκτώ χρόνια κριτικής επιτυχίας και τη σφραγίδα του στην τηλεοπτική ιστορία, το δράμα του AMC «Mad Men» ολοκληρώθηκε τελικά το 2015. Σε όλη τη διάρκεια της χαοτικής αλλά και μοναδικά εστιασμένης αφήγησης της σειράς, το κοινό είδε άφθονο κάπνισμα, ποτό και σεξ.
Ήταν σχεδόν σαν ο δημιουργός της σειράς να ήθελε να κάνει το κοινό να πιστέψει ότι τέτοιες συμπεριφορές καθόριζαν μια εποχή που έπρεπε πάντα να πιστεύουμε ότι ήταν πολύ πιο συντηρητική και «κουμπωμένη». Αυτός ο ισχυρισμός μπορεί να υποστηριχθεί περαιτέρω από τις... ορέξεις ορισμένων από τους βασικούς ηθοποιούς της σειράς.
Ο Jon Hamm και το «Mad Men Effect»
Ο ηθοποιός που υποδύθηκε τον κεντρικό χαρακτήρα Ντον Ντρέιπερ, ο Τζον Χαμ, μπήκε σε κέντρο αποτοξίνωσης για κατάχρηση αλκοόλ, αναφέροντας ότι ο ρόλος του ως Ντρέιπερ συνέβαλε στην... αλκοολική κατρακύλα του.
[Και όλα αυτά παρά το ότι τα ποτά που φέρονται να καταναλώνουν οι ηθοποιοί της σειράς δεν περιέχουν αλκοόλ, αλλά είναι κατά βάση ελαφρείς μηλίτες με μηδενικό οινόπνευμα].
Σε συνέντευξή του στο περιοδικό Variety, ο Hamm υποστήριξε ότι το να πρέπει να ζει μέσα στο κεφάλι του Draper (ενός αλκοολικού, ηθικά ελαττωματικού και «γυναικά» στελέχους διαφημιστικής εταιρείας) είχε σημαντικό συναισθηματικό αντίκτυπο πάνω του.
Ο Χαμ έφτασε μάλιστα στο σημείο να πει ότι ήθελε να αποστασιοποιηθεί από παρόμοιους ρόλους στη συνέχεια της καριέρας του.
Αν και δεν είναι σπάνιο ένας ρόλος να μπορεί να επηρεάσει τόσο βαθιά και βαθιά τον ηθοποιό που τον υποδύεται, πρέπει επίσης να αναρωτηθούμε πόσο τα προσωπικά ζητήματα και το οικογενειακό ιστορικό συνέβαλαν στον αλκοολισμό του Jon Hamm. Ωστόσο, αν αυτά που λέει είναι ακριβή, μιλάει για την επίδραση της σειράς όχι μόνο στο κοινό αλλά και σε όσους εργάζονται στη σειρά από την αρχή της - αυτό είναι το λεγόμενο Mad Men Effect που είχε ένας ρόλος πάνω στον πρωταγωνιστή του.
Ο δημιουργός Matt Weiner παραδέχεται ότι η εξέλιξη του χαρακτήρα του Draper τον οδήγησε σε ένα όλο και πιο σκοτεινό μονοπάτι. Ο Χαμ εξομολογήθηκε ότι αυτά τα οκτώ χρόνια που ήταν ο Ντον Ντρέιπερ εξαντλήθηκε συναισθηματικά.
Τι συμβαίνει με τα ναρκωτικά;
Ο Al Pacino στο «Scarface» εικονίζεται μπροστά από ένα τραπέζι κοκαΐνης. Τα ναρκωτικά παίζουν εδώ και καιρό πολύ σημαντικό ρόλο στις κινηματογραφικές και τηλεοπτικές αφηγήσεις. Σκεφτείτε το «The Wolf of Wall Street», το «Boogie Nights», το «Pulp Fiction», το «Blow».
Τι υποκαθιστά λοιπόν την κοκαΐνη;
Πίσω στις μέρες του «Σημαδεμένου», εκείνα τα τεράστια βουνά κοκαΐνης ήταν στην πραγματικότητα απλά... βουνά από παιδικό καθαρτικό σε σκόνη. Η παιδική πούδρα χρησιμοποιείται ακόμα και σήμερα, συχνά αναμεμειγμένη με λίγο άμυλο καλαμποκιού.
Ωστόσο, αυτό ισχύει περισσότερο για σκηνές που απεικονίζουν τη συσκευασία κοπής, και τη διανομή. Αυτό συμβαίνει επειδή ορισμένοι ηθοποιοί έχουν υποστεί τραυματισμούς από το σνιφάρισμα υπερβολικής ποσότητας τέτοιας σκόνης. Ναι, οι ηθοποιοί πραγματικά σνιφάρουν το υλικό αυτό. «Για πολλά χρόνια μετά είχα διάφορα πράγματα μέσα στην μύτη μου», δήλωσε ο Pacino το 2015. «Δεν ξέρω τι συνέβη στη μύτη μου, αλλά έχει αλλάξει».
Για να αποφύγουν τους τραυματισμούς, οι τεχνικοί έχουν στραφεί σε εναλλακτικές λύσεις. Τα τρία πιο συχνά χρησιμοποιούμενα υποκατάστατα για την κόκα είναι η λακτόζη σε σκόνη, η σκόνη βιταμίνης D και η ινοσιτόλη (ένα σάκχαρο που παράγεται από τον οργανισμό).
Η λακτόζη σε σκόνη είναι απλώς ένα προϊόν που είναι ασφαλές να σνιφάρει κανείς χωρίς παρενέργειες ή αίσθημα καυσίματος στην μύτη. Εάν ένας ηθοποιός έχει δυσανεξία στη λακτόζη, θα χρησιμοποιήσει σκόνη βιταμίνης D ή ινοσιτόλη.
Και τα δύο αυτά προϊόντα είναι εύκολο να τα βρείτε σε καταστήματα υγειονομικού ενδιαφέροντος και είναι ασφαλή στη λήψη. Τούτου λεχθέντος, η υπερβολική ποσότητα από οτιδήποτε μπορεί να επηρεάσει την υγεία σας.
«Αν βάζεις τόση σκόνη στους πνεύμονές σου, αρρωσταίνεις», δήλωσε ο Jonah Hill για τα γυρίσματα του «The Wolf of Wall Street», μετά τα οποία κατέληξε με μια κρίση βρογχίτιδας. «Σνιφάραμε ψεύτικη κόκα για επτά μήνες κάθε μέρα. Ποτέ δεν είχα πάρει περισσότερη βιταμίνη D σε ολόκληρη τη ζωή μου».
Λιγότερο αποδεκτό πλέον
Στις μέρες μας, όπως είναι αναμενόμενο, το αλκοόλ στα γυρίσματα είναι λιγότερο αποδεκτό, αν και όχι εντελώς ανήκουστο - ειδικά όταν ένας καλλιτέχνης παλεύει με πρόβλημα αλκοόλ εκτός οθόνης.
«Υπήρξαν φορές που ένας ηθοποιός αντικατέστησε το μη αλκοολούχο ποτό του με ένα αλκοολούχο», λέει μιλώντας στον Guardian ο Matt Longley, ένας από τους ιδρυτές του 6ft from the Spotlight, ενός μη κερδοσκοπικού οργανισμού που στοχεύει στην υποστήριξη των ηθοποιών και του συνεργείου κατά τη διάρκεια των γυρισμάτων εκείνων που απαιτούν ενασχόληση με ουσίες όπως το αλκοόλ και τα ναρκωτικά.
Η οργάνωση έχει εκπαιδεύσει μέχρι σήμερα 40 άτομα για να πηγαίνουν στα πλατό, να συμπληρώνουν αξιολογήσεις κινδύνου και να προσφέρουν υποστήριξη στο καστ και το συνεργείο.
«Όλο μας το βάρος πέφτει στο να βρούμε ποια μπορεί να είναι τα προβλήματα πριν ξεκινήσουμε, περνώντας από το σενάριο», λέει ο Longley. «Προσφέρουμε επίσης εκπαίδευση εκ των προτέρων, έτσι ώστε οι άνθρωποι να μπορούν να υποστηρίξουν ο ένας τον άλλον μέσα από αυτή τη διαδικασία».
Στις ΗΠΑ, ένας παρόμοιος ρόλος έχει επίσης αρχίσει να γίνεται πιο διαδεδομένος εντός των κινηματογραφικών πλατό. Συντονιστές ψυχικής υγείας εργάζονται πλέον σε όλα τα μεγάλα στούντιο, σύμφωνα με την Amanda Edwards, θεραπεύτρια που έχει πρωτοστατήσει στο συγκεκριμένο κίνημα.
Οι συντονιστές υποστηρίζουν τους ηθοποιούς και το συνεργείο με παρόμοιο τρόπο με τους αντίστοιχους του Ηνωμένου Βασιλείου και προσφέρουν επίσης καθοδήγηση γύρω από την ίδια τη διαδικασία της υποκριτικής. «Πρόκειται για το πώς να παίξεις το ρόλο σου χωρίς να τραυματίσεις τον εαυτό σου ή να διακινδυνεύσεις να τραυματιστείς», λέει η Edwards.
Αυτό μπορεί να σημαίνει ότι πρέπει να βρεθούν τρόποι προσαρμογής της αναπνοής ενός ηθοποιού και του τρόπου με τον οποίο κινεί τους μύες του προσώπου του, ή να τροποποιηθούν τα μοτίβα ομιλίας, ο φωνητικός τονισμός και η στάση του σώματος.
Είναι εξίσου σημαντικό να σκεφτεί κανείς πώς θα μπει στον χαρακτήρα, όπως είναι σημαντικό να σκεφτεί πώς θα βγει από αυτόν μόλις ολοκληρωθεί η παραγωγή, καταλήγει εμφατικά η Edwards.