Όταν ο γιος του Τζον Χάρις, ο Τζέιμς, διαγνώστηκε με αυτισμό, όλα φάνηκαν αυτομάτως πολύ δύσκολα. Αλλά η μουσική των Beatles πρόσφερε στον James κάτι που μπορούσε να κάνει άψογα.
Μέχρι τα 3 του χρόνια, ο Τζέιμς Χάρις ήταν ένα παιδί όπως όλα τα άλλα γύρω του. Οι γονείς του, ο Βρετανός δημοσιογράφος Τζον Χάρις και η μητέρα του, Τζίνι, δεν είχαν υποψιαστεί το οτιδήποτε στη συμπεριφορά του μικρού Τζέιμς.
Λίγο πριν ο Τζέιμς γίνει τριών ετών, κάτι συμβαίνει. «Ένα απόγευμα, η Τζίνι επιστρέφει από τον παιδικό σταθμό στον οποίο πηγαίνει ο Τζέιμς εδώ και τρεις εβδομάδες. Κατά την παράδοση και την παραλαβή, έχουμε αρχίσει να διακρίνουμε ένα αίσθημα ανησυχίας από τους ανθρώπους με τους οποίους μιλάμε», διηγείται σήμερα στον Guardian ο πατέρας του, Τζον.
«Μόλις μου είπαν ένα σωρό πράγματα γι' αυτόν», του λέει η Τζίνι. «Πιστεύουν ότι μπορεί να είναι αυτιστικός», προσθέτει.
«Ξαφνικά μοιάζει χαμένος και εύθραυστος»
«Αυτό που συμβαίνει στη συνέχεια είναι ότι η αντίληψή μου για τον Τζέιμς αλλάζει. Πριν, ήταν απλά γεμάτος ζωή και χαρά και ιδιορρυθμίες. Τώρα, ξαφνικά μοιάζει χαμένος και εύθραυστος. Επειδή τα περισσότερα από όσα μας λένε οι ειδικοί και οι επαγγελματίες αφορούν υποτίθεται φυσιολογικά πράγματα που δεν μπορεί να κάνει, ό,τι λέει ή κάνει είναι φορτωμένο με ανησυχητικά προμηνύματα», αναφέρει ο πατέρας του. Και συνεχίζει:
«Αφού πάμε να δούμε τον παθολόγο μας, αρχίζει μια ατελείωτη σειρά από συμπληρώσεις εντύπων για εμάς και αναπτυξιακές εξετάσεις για τον James. Μια εκπαιδευτική ψυχολόγος έρχεται στο σπίτι με ένα κουτί με σύνεργα και προσπαθεί -μάταια, ως επί το πλείστον- να πείσει τον James να χτίσει πύργους από μικρά τουβλάκια και να μαζέψει μικροσκοπικές χάντρες, ενώ εκείνη βάζει σταυρούς και "τικ" στα χαρτιά της. Η ζωή μοιάζει πλέον παράξενη: όλα αφορούν τον James και το τι θα μπορούσαμε να κάνουμε για να τον βοηθήσουμε».
Μόνο το 22% των αυτιστικών ατόμων στη Βρετανία έχουν δουλειά όταν μεγαλώσουν και το 80% των γονέων αυτιστικών παιδιών λένε ότι συχνά «ξεπερνούν τα όριά τους».
Επιπλέον, οι γονείς παιδιών με διάγνωση αυτισμού έχουν πολύ περισσότερες πιθανότητες διαζυγίου από ό,τι τα υπόλοιπα ζευγάρια.
Η μόνη παρηγοριά: η μουσική των Beatles
Αυτό που τους κρατάει όλους σε μια κατάσταση ελπιδοφόρας εγρήγορσης είναι η απόλαυση που παίρνει ο Τζέιμς από τη μουσική - και συγκεκριμένα εκείνη των Beatles.
Ο Τζέιμς τραγουδάει το «I Am the Walrus» χωρίς ούτε ένα λάθος: έχει απομνημονεύσει τέλεια όλες τις λεπτομέρειές του. Όταν βάζει το «Paperback Writer», ξέρει όλους τους στίχους και τα μέρη φαλτσέτο που έρχονται μετά από κάθε στίχο.
Τα «Can't Buy Me Love» και «All My Loving» τον κάνουν να κάνει χαρούμενες βόλτες μέσα στην κουζίνα. Επειδή μπορεί να χειρίζεται με αυτοπεποίθηση το iPod, συνηθίζει να «σκρολάρει» όλα τα άλμπουμ των Beatles και να βρίσκει τα άλλα τραγούδια που γίνονται μέρος του προσωπικού του ρεπερτορίου: «Help!», «Here Comes The Sun», «I Feel Fine».
Ένα Σάββατο, ο πατέρας του του δείχνει το DVD της ταινίας «Yellow Submarine», ένας 90λεπτος μουσικός καλειδοσκοπικός φανταστικός κόσμος όπου οι κακοί Blue Meanies εισβάλλουν σε μια αρμονική ουτοπία που ονομάζεται Pepperland, θέτουν εκτός νόμου τη μουσική και τους κάνουν όλους πέτρα. Στη συνέχεια, κληθέντες από το Λίβερπουλ, οι Beatles ξεκινούν μια οδύσσεια που οδηγεί στην απελευθέρωση της Pepperland και στη μεταστροφή των Meanies στην αγάπη και την ειρήνη.
«Ο Τζέιμς βάζει το πρόσωπό του σε απόσταση όχι μεγαλύτερη από δέκα εκατοστά από την τηλεόραση και είναι αδύνατο να τον απομακρύνω. Λατρεύει τη σκηνή στο "When I'm Sixty-Four", όταν οι Beatles συρρικνώνονται και γίνονται μικρά παιδιά και στη συνέχεια γερνούν γρήγορα, βγάζοντας τεράστια γκρίζα γένια και μουστάκια καθώς τα ρολόγια τρέχουν προς τα εμπρός. Τη βρίσκω ξανά στο YouTube: για τουλάχιστον μια εβδομάδα, τουλάχιστον 10 φορές την ημέρα, ανταποκρίνεται σε αυτήν με ένα χαμόγελο και ένα διαδοχικό παλαμάκι», διηγείται συγκινημένος ο πατέρας του.
Με τον καιρό, θα απομνημονεύσει σχολαστικά τη χρονιά που έγινε κάθε άλμπουμ τους και πού βρίσκεται το καθένα στη σειρά, έτσι ώστε το «Please Please Me» να είναι το νούμερο ένα και το «Let It Be» το άλμπουμ νούμερο 12. «Από τότε που ήμουν στην ηλικία του Τζέιμς, είχα μια βαθιά αίσθηση της ευφυΐας των Beatles- τώρα την έχει ανακαλύψει κι εκείνος», σημειώνει ο Τζον Χάρις.
Η βοήθεια από άλλους μουσικούς
Τα τελευταία χρόνια, ο Χάρις είναι πολύ φίλος με τον τραγουδιστή Billy Bragg. Ζει στο Ντόρσετ και συχνά πυκνά επισκέπτεται το σπίτι των Χάρις.
«Ο Μπίλι ρωτάει την Ginny και εμένα πώς είναι ο James. Του αναφέρουμε ότι καθώς έχουμε αρχίσει να του μιλάμε για το τέλος της θητείας του στο πρώτο του σχολείο και για το τι θα συμβεί στο επόμενο, ο Τζέιμς τραγουδάει ένα συνεχόμενο "μάντρα" τριών λέξεων. Τότε ο Billy πιάνει την κιθάρα και συνδυάζει τη φράση του James με δύο συγχορδίες - το ηχητικό αποτέλεσμα ακούγεται σαν μια παρωδία των Clash», θυμάται ο Χάρις και επισημαίνει:
«Πάω να φέρω το μικρόφωνο και τον ενισχυτή που έχουμε στο δωμάτιο μουσικής. Καθισμένος δίπλα του, ο Τζέιμς συμμετέχει διστακτικά, καθώς το βιντεοσκοπούμε. "Πιο δυνατά!" λέει ο Billy στον Τζέιμς και εκείνος τραγουδάει όσο πιο φωναχτά γίνεται. Οπότε, αν ο Τζέιμς μπορεί να διαβάσει τόσο θαυμάσια και έχει τόσο καλό αυτί για τη μουσική, δεν είναι καιρός να βρούμε κάποιον να του μάθει ένα μουσικό όργανο;»
Κιθαρίστας ή ντράμερ; Πιανίστας!
Ο Χάρις αρχίζει να ψάχνει στο διαδίκτυο για «δασκάλες πιάνου για παιδιά για ειδικές ανάγκες». Βρίσκει όντως μια γυναίκα, την Hajnalka, η οποία είναι από την Ουγγαρία. Πηγαίνουν μαζί με τον Τζέιμς στο σπίτι της.
Εκεί υπάρχει ένα παλιό σινθεσάιζερ Yamaha. Ο Τζέιμς κάθεται στη θέση του μπροστά στο σινθεσάιζερ. «Τι μπορείς να παίξεις, Τζέιμς;» τον ρωτάει η δασκάλα. Το παιδικό τραγουδάκι «Twinkle, Twinkle, Little Star», το οποίο του πήρε περίπου 90 δευτερόλεπτα για να μάθει.
Το να πείσεις τον Τζέιμς να εξασκηθεί στο σπίτι, όμως, είναι δύσκολο.
«Τα περισσότερα κομμάτια -Girls and Boys, Come Out to Play, Austrian waltz, Oats and Beans προκύπτουν μάλλον άχαρα. Μερικές φορές αντιδρά με κραυγές: "ΔΕΝ ΘΕΛΩ ΝΑ ΚΑΝΩ ΕΞΑΣΚΗΣΗ, ΘΕΛΩ ΝΑ ΠΑΙΞΩ ΠΑΙΧΝΙΔΙΑ ΣΤΟΝ ΥΠΟΛΟΓΙΣΤΗ"», θυμάται ο Χάρις και προσθέτει:
«Λίγο μετά την έναρξη των μαθημάτων πιάνου, του μαθαίνω κάτι. Πρώτα στο iPod και μετά στο Spotify, ο James έχει κολλήσει σε ένα ακόμη τραγούδι: το "I'm Waiting for the Man" από τους Velvet Underground. Νομίζω ότι ξέρω γιατί του αρέσει: έχει να κάνει με την εκπληκτικά επαναλαμβανόμενη μουσική του. Η μουσική με αυτή την αδιάκοπη ποιότητα τείνει να εντυπωσιάζει τον James - έχει παρόμοια εμμονή με το τραγούδι "Autobahn" των Kraftwerk. Φαίνεται να αντανακλά την προτίμησή του σε αυτό που τα διαγνωστικά εγχειρίδια αποκαλούν «άκαμπτη και επαναλαμβανόμενη» συμπεριφορά, και τη συνήθειά του να παίζει μικρά μέρη τραγουδιών ξανά και ξανά».
Ο Τζέιμς έγινε γυμνασιόπαιδο
Fast forward λίγα χρόνια. Ο Τζέιμς είναι πλέον 12 ετών και ξεκινάει το γυμνάσιο. «Ως εκ τούτου, τα πράγματα στη ζωή του εξακολουθούν να μοιάζουν εύθραυστα και άστατα, αλλά ο Τζέιμς σημειώνει διαρκή πρόοδο. Το εβδομαδιαίο αποκορύφωμά του είναι το μάθημα μουσικής που διευθύνει μια καθηγήτρια που ονομάζεται Miss Parsons, η οποία μοιάζει με συνταξιούχο χορεύτρια μπαλέτου. Η Miss Parsons δείχνει πάντα στον James τραγούδια και riffs που μπορεί να παίξει στο σινθεσάιζερ. Του επιτρέπεται τακτικά να περνάει μέρος του μεσημεριανού του διαλείμματος κάνοντας ό,τι θέλει με τα όργανα στην αίθουσα μουσικής του σχολείου», λέει ο πατέρας του.
Σε διαγωνισμό μουσικών ταλέντων
«Τελικά, η κυρία Parsons μας μιλάει για την ετήσια παραγωγή του τμήματός της. Ονομάζεται «Oakfield's Got Talent», και αναρωτιέται αν ο James θα μπορούσε να εμφανιστεί; Όταν τον ρωτάω, λαμβάνω ένα ένθερμο "ναι"- για να μειωθούν οι πιθανότητες να συμβεί κάτι απρόοπτο, συμφωνεί με την πρόταση να τον συνοδεύσω με μια ακουστική κιθάρα», λεει ο Χάρις.
Πάτερας και γιος εξασκούνται, κάνουν πρόβες, μαθαίνουν να συνοδεύουν μουσικά ο ένας τον άλλον. Αποφασίζουν να παίξουν ζωντανά τα «When the Saints Go Marching In» και το «I'm Waiting for the Man», στα οποία έχουν εξασκηθεί εκτενώς.
«Είμαστε το πρώτο νούμερο που θα εμφανιστεί στον διαγωνισμό. Η αίθουσα του σχολείου είναι κατάμεστη και εγώ είμαι γεμάτος άγχος. Όμως ο Τζέιμς δεν φαίνεται καθόλου νευρικός», προσθέτει ο Βρετανός δημοσιογράφος.
«Αυτός είναι ο Τζέιμς Χάρις και ο μπαμπάς του!» λέει ο κονφερασιέ, και το δίδυμο πατέρα-γιου βγαίνει στη σκηνή. Γίνονται αρκετά λάθη, αλλά, όπως τονίζει εμφατικά ο Χάρις, «όπως πάντα, ο Τζέιμς είναι πολύ καλός στο να διορθώνει τα λάθη του. Ένα μακάριο και ευτυχισμένο χαμόγελο φαίνεται στο πρόσωπό του. Το χειροκρότημα που λαμβάνουμε είναι το κάτι άλλο: μια μεγάλη θερμή έκρηξη ενθάρρυνσης και εκτίμησης που με κάνει να ανατριχιάζω. Κυρίως για τον γιο μου, που βρήκε τον δρόμο του».