Όταν η Βρετανίδα Ζόι Στίβενς πέταξε στο νησί Τόνγκα του νότιου Ειρηνικού τον περασμένο Μάρτιο, σχεδίαζε να μείνει μόνο ένα Σαββατοκύριακο.
Με καταγωγή από το Κρόσμπι του Ηνωμένου Βασιλείου, η 27χρονη ζούσε στην Κίνα για δυόμισι χρόνια, πριν ταξιδέψει στην Ασία και στα Φίτζι. Θέλοντας να αποφύγει τη συζήτηση για τον ιό, που κυριαρχούσε στις ειδήσεις όπου κι αν πήγαινε, έκλεισε μια πτήση για την Τόνγκα, μια χώρα της Πολυνησίας που αποτελείται από περισσότερα από 170 νησιά του νότιου Ειρηνικού.
Ωστόσο, ήταν ακόμα κολλημένη στο μικροσκοπικό αρχιπέλαγος - το οποίο τυχαίνει να είναι ένα από τα λίγα μέρη στον κόσμο που έχει παραμείνει εντελώς απαλλαγμένο από τον Covid -19 - σχεδόν 18 μήνες αργότερα. Τελικά, στις αρχές του Σεπτεμβρίου, κατάφερε επιτέλους να «απεγκλωβιστεί» και να ταξιδέψει πίσω στην πατρίδα της.
«Είμαι πιθανώς ένας από τους λίγους ανθρώπους στον κόσμο που δεν χρειάστηκε ποτέ να φορέσει μάσκα», δήλωσε η Στίβενς στο CNN Travel, πριν λήξει η περιπέτειά της.
«Δεν έχω φορέσει μάσκα σε όλη αυτή την πανδημία. Νομίζω ότι θα είναι πολύ περίεργο να πάω σε έναν κόσμο όπου τόσοι πολλοί άνθρωποι τις φορούν», συμπλήρωσε.
Κατά τη διάρκεια της παραμονής της στην Τόνγκα, η οποία έχει πληθυσμό λίγο πάνω από 100.000 κατοίκους, η Στίβενς ξεκίνησε μεταπτυχιακό στις διεθνείς επικοινωνίες στο διαδίκτυο και ζούσε σε ένα παραλιακό σπίτι.
«Νιώθεις αρκετά απομονωμένος»
Αλλά ενώ η ζωή σε ένα απομακρυσμένο νησί μπορεί να ακούγεται ως ο ιδανικός τρόπος για να αντιμετωπίσει κανείς μια παγκόσμια πανδημία και η Στίβενς να αισθάνεται «τυχερή» που βρισκόταν εκεί, φαίνεται ότι η εμπειρία δεν ήταν τόσο υπέροχη όσο μπορεί να ακούγεται.
«Δεν υπάρχουν πολλοί άνθρωποι που μπορούν να ταυτιστούν με το να έχουν κολλήσει σε ένα νησί χωρίς τους φίλους ή την οικογένειά τους, σε μια χώρα στην οποία δεν καταλήγεις σκόπιμα», λέει η Στίβενς στο CNN Travel.
«Ή το να μείνεις κλειδωμένος έξω από τη χώρα στην οποία ζεις και μετά να μην μπορείς να επιστρέψεις. Και να φοβάσαι να επιστρέψεις στην πατρίδα σου λόγω ενός περίεργου ιού που κυκλοφορεί. Έτσι νιώθεις αρκετά απομονωμένος με όλο αυτό».
Επισημαίνει επίσης ότι ενώ η Τόνγκα μέχρι στιγμής έχει αποφύγει τυχόν κρούσματα κορωνοϊού, όσοι ζουν εδώ εξακολουθούν να έχουν επηρεαστεί πολύ από τον ιό. «Δεν είχαμε κορωνοϊό εδώ, αλλά εξακολουθείς να έχεις την αίσθηση του γύρω σου», εξηγεί. «Δεν είναι ότι δεν μας επηρεάζουν όλα».
Όπως πολλοί άνθρωποι σε όλο τον κόσμο, η Στίβενς ήταν αρχικά ατάραχη όταν άκουσε για πρώτη φορά για τον κορωνοϊό στις αρχές του 2020. Αλλά τα πράγματα πήραν άλλη τροπή όταν έφυγε από την Κίνα για να επισκεφθεί τη Νότια Κορέα και επιβεβαιώθηκε ότι τα κρούσματα άρχισαν να αυξάνονται στη χώρα, ενώ ήταν μακριά.
Καθώς η κατάσταση έγινε πιο σοβαρή και εφαρμόστηκαν μέτρα για κλειστά σύνορα, η Στίβενς επέλεξε να συνεχίσει τα ταξίδια για να αποφύγει την καραντίνα όταν θα επέστρεφε στην Κίνα.
Αλλά συνειδητοποίησε ότι κάτι δεν πήγαινε καλά, σχεδόν αμέσως μετά την πτήση της στην Τόνγκα από τα Φίτζι, όταν ο οδηγός του ταξί της, της είπε ότι η χώρα του Νότιου Ειρηνικού είχε μόλις αναφέρει τα πρώτα της κρούσματα Covid-19.
«Απλώς νόμιζα ότι ήταν μια λανθασμένη επικοινωνία», λέει. «Αλλά έφτασα στον ξενώνα και μου είπαν, «δεν θέλουμε να σε πάμε, μόλις ήρθες από τα Φίτζι». Η Στίβενς σύντομα ανακάλυψε ότι η Τόνγκα θα έμπαινε σε lockdown και δεν θα μπορούσε να φύγει για λίγο.
«Χρειάστηκε περίπου μία εβδομάδα για να σταματήσουν εντελώς οι πτήσεις», λέει. «Είχαμε ένα lockdown τριών εβδομάδων, το οποίο ήταν πραγματικά, πολύ έντονο. Μπορούσες να φύγεις από το σπίτι σου μόνο μία φορά την εβδομάδα για να πας και να αγοράσεις είδη παντοπωλείου και σου αφαιρούσαν την άδεια κυκλοφορίας του αυτοκινήτου σου. Όλα σε ολόκληρη τη χώρα ήταν κλειστά. Καταστήματα, εστιατόρια, όλα εκτός από ένα ή δύο καταστήματα».
Ζώντας σε κατάσταση αναμονής
Η Τόνγκα κήρυξε ότι βρίσκεται κατάσταση έκτακτης ανάγκης τον Μάρτιο του 2020 και έκτοτε το έθνος παρέμεινε κλειστό σε ξένους υπηκόους. Τους πρώτους μήνες, η Στίβενς έλεγε στον εαυτό της ότι θα μπορούσε να επιστρέψει στην Κίνα και ότι απλώς έπρεπε να κάνει υπομονή μέχρι να ανοίξουν ξανά τα σύνορα.
Παρέλειψε μάλιστα μια πτήση επαναπατρισμού από την Τόνγκα στην Ευρώπη, καθώς ήταν τόσο πεπεισμένη ότι θα επέστρεφε στην Κίνα.
Ωστόσο, καθώς περνούσε ο καιρός, η συνειδητοποίηση ότι η διαμονή της θα ήταν πολύ μεγαλύτερη από ό,τι μπορούσε να φανταστεί, άρχισε σιγά - σιγά να γίνεται κάτι παραπάνω από αισθητή.
«Πέρασα περίπου έξι μήνες σε αυτή την περίεργη κατάσταση αναμονής», λέει. «Αυτό ήταν ίσως το πιο δύσκολο πράγμα. Τότε κάπως τακτοποιήθηκα».
Αφού προσπάθησε και απέτυχε να επιστρέψει στην Κίνα για μήνες και μήνες, η Στίβενς δέχτηκε ότι δεν θα είναι σε θέση να επιστρέψει στη ζωή της εκεί στο εγγύς μέλλον. «Έπρεπε να τα παρατήσω», παραδέχεται. «Ήξερα ότι η Κίνα δεν θα ανοίξει για πολύ καιρό».
Ενώ είχε στο παρελθόν την ευκαιρία να επιστρέψει στο Ηνωμένο Βασίλειο, οι λίγες πτήσεις της που ήταν διαθέσιμες, συνέπεσαν με περιόδους όπου τα κρούσματα Covid ήταν ιδιαίτερα υψηλά.
«Νομίζω ότι τον περασμένο Μάρτιο, έψαχνα να επιστρέψω και τότε τα πράγματα ήταν τρελά [στο Ηνωμένο Βασίλειο]», λέει.
Η Στίβενς παραδέχεται ότι βρήκε την εμπειρία να παρακολουθεί την οικογένεια και τους φίλους της να αντιμετωπίζουν την πραγματικότητα του ιού από μακριά, απίστευτα δύσκολη.
Παρακολουθώντας από μακριά
«Ήταν περίεργο να το βλέπω από έξω», παραδέχεται. «Έχω συνηθίσει να είμαι μακριά από το Ηνωμένο Βασίλειο, αλλά αισθάνομαι ότι σε αυτό ένιωθες διπλά απομονωμένος. Η γιαγιά μου πέθανε από τον Covid-19 πολύ νωρίς, σε ένα σημείο όπου δεν υπήρχε πιθανότητα να επιστρέψω».
Παρόλο που λέει ότι δεν υπάρχει μια τυπική μέρα για αυτήν στην Τόνγκα, η ρουτίνα της συνίσταται στο να σηκώνεται το πρωί, να κάνει βόλτα τα σκυλιά της στην παραλία και στη συνέχεια να σπουδάζει μέσω διαδικτύου.
«Απλώς κρατούσα τον εαυτό μου απασχολημένο», λέει. «Διασκέδαζα με φίλους πηγαίνοντας σε ένα από τα τρία μπαρ ή τρώγοντας και σε ένα από τα λίγα εστιατόρια, κάτι τέτοιο και μετά επέστρεφα σπίτι. Είναι πραγματικά, πολύ βαρετό».
Περνούσε λίγο από τον ελεύθερο χρόνο της κάνοντας κωπηλασία και κολύμβηση με αναπνευστήρα, δημοσιεύοντας τις εμπειρίες της στους λογαριασμούς της στο Instagram και στο YouTube.
«Προσπάθησα να το αξιοποιήσω στο έπακρο», προσθέτει. «Αλλά νομίζω ότι ένα από τα πιο δύσκολα πράγματα ήταν οι άνθρωποι στο Ηνωμένο Βασίλειο, που μου έλεγαν συνεχώς "Είσαι τόσο τυχερή". Ξυπνούσα κάθε πρωί, έβλεπα την παραλία και το νησί και είναι υπέροχο, αλλά δεν το απολάμβανα. Μου είπαν ότι πρέπει να το απολαμβάνω πραγματικά, και εγώ ήμουν “δεν θέλω να είμαι εδώ όμως”».
«Το πιο δύσκολο πράγμα που έμεινα εδώ κολλημένη για ενάμιση χρόνο, ήταν να αποδεχτώ ότι δεν θα πάω πουθενά σύντομα».
Δεδομένου ότι δεν σχεδίαζε να μείνει για πολύ, η Στίβενς έφερε πολύ λίγα υπάρχοντα στην Τόνγκα μαζί της και έπρεπε να τα βγάλει πέρα χωρίς αντικείμενα στα οποία συνήθως είχε βασιστεί, συμπεριλαμβανομένων των γυαλιών και του Kindle της.
«Τον τελευταίο ενάμιση χρόνο, ζούσα χωρίς τα γυαλιά μου, κάτι που δεν είναι υπέροχο γιατί δεν υπάρχει μέρος για να τα πάρω στην Τόνγκα», λέει. «Και μέχρι πριν από λίγους μήνες, δεν υπήρχε βιβλιοπωλείο. Θα ήθελα πραγματικά να τα έφερνα μαζί μου».
Καταστροφικός κυκλώνας
Λίγους μήνες μετά την άφιξή της, ο κυκλώνας Χάρολντ χτύπησε τα νησιά και το σπίτι στο οποίο έμενε πλημμύρισε εντελώς, καταστρέφοντας «τα μισά από τα λίγα αποκτήματα» που είχε φέρει.
Η νεαρή γυναίκα, παραδέχεται ότι θα είχε περάσει διαφορετικά τον χρόνο της αν γνώριζε τον Μάρτιο του 2020 ότι θα έμενε εκεί τόσο πολύ.
«Θα είχα πιάσει δουλειά, θα είχα μάθει την τοπική γλώσσα», λέει. «Θα είχα κάνει κάποια εθελοντική εργασία ή κάτι τέτοιο. Αλλά σκεφτόμουν συνεχώς, τουλάχιστον τους πρώτους μήνες, ότι θα μπορούσα να φύγω σύντομα».
Η Στίβενς γνώριζε πολύ λίγα για τη ζωή στην Τόνγκα πριν φτάσει και έχει βρει δύσκολη τη διαδικασία προσαρμογής, στο να είναι μέρος μιας τόσο μικρής κοινότητας.
«Το χωριό που μεγάλωσα στο Λίβερπουλ έχει πληθυσμό μεγαλύτερο από ολόκληρο τον πληθυσμό της χώρας», λέει. «Αν ήξερα στην αρχή ότι όλοι θα ήξεραν τι λες, τι κάνεις και με ποιον κάνεις παρέα, θα ήμουν πολύ πιο προσεκτική με αυτά που έλεγα, τι έκανα και ποιους έκανα παρέα».
Ενώ οι αυστηροί ταξιδιωτικοί περιορισμοί που εφαρμόστηκαν βοήθησαν στην προστασία του έθνους από τον ιό, το μειονέκτημα είναι ότι πολλοί πολίτες της Τόνγκας έχουν χωριστεί από τις οικογένειές τους καθ' όλη τη διάρκεια της πανδημίας.
«Υπάρχουν χιλιάδες ντόπιοι από την Τόνγκα στο εξωτερικό που ακόμα δεν μπορούν να μπουν στη χώρα», αναφέρει. «Εξακολουθούν να επαναπατρίζουν ανθρώπους, ίσως υπάρχει μια πτήση επαναπατρισμού κάθε δύο μήνες».
Όπως και πολλοί άλλοι απομακρυσμένοι νησιωτικοί προορισμοί, η Τόνγκα έχει επηρεαστεί πολύ από την έλλειψη τουριστών λόγω της πανδημίας.
Φεύγοντας από τον παράδεισο
«Η αποχώρηση θα είναι πολύ, πολύ πικρή, φυσικά, γιατί έχω αρχίσει να χτίζω μια ζωή εδώ. Αλλά τίποτα δεν είναι αληθινό εδώ. Οι άνθρωποι λένε, "πώς μπορείς να αφήσεις ένα παραδεισένιο νησί. Και εγώ λέω "είναι υπέροχα εδώ. Αλλά δεν είναι η πραγματική μου ζωή"».
«Δεν είναι αυτό που επέλεξα να κάνω. Δεν επέλεξα να είμαι εδώ. Είναι εκπληκτικό, αλλά δεν το θέλω. Οι άλλοι αλλοδαποί εδώ έχουν δουλειά, είναι εδώ για κάποιο λόγο. Και ενώ βρει πράγματα να απασχολώ τον εαυτό μου, σίγουρα έφτασα στο σημείο να μην έχω τίποτα άλλο να κάνω».
Η Τόνγκα έχει λάβει 24.000 δόσεις εμβολίων Covid-19 μέσω της διευκόλυνσης COVAX, μια παγκόσμια πρωτοβουλία για δίκαιη πρόσβαση στα εμβόλια Covid-19 και η Στίβενς είναι μεταξύ εκείνων που έχουν εμβολιαστεί πλήρως.
Φοβάται ότι ο κορωνοϊός θα βρει τελικά τον δρόμο για την Τόνγκα και τι μπορεί να σημαίνει αυτό για ένα έθνος όπου το 22,1% του πληθυσμού ζει κάτω από το εθνικό όριο της φτώχειας και οι ιατρικές εγκαταστάσεις και εξοπλισμός είναι περιορισμένα.
«Είναι αναπόφευκτο ότι ο Covid θα φτάσει εδώ κάποια στιγμή και αυτή η χώρα θα υποφέρει πολύ», προσθέτει. «Απλώς υπάρχει έλλειψη υποδομής».
Ωστόσο, έχει απόλυτη συνείδηση ότι η προσαρμογή σε έναν κόσμο όπου ο Covid-19 αποτελεί μεγάλο μέρος της καθημερινής ζωής, δεν θα είναι εύκολη.
«Πρώτον, η σκέψη ότι βρίσκομαι κοντά σε πολλούς ανθρώπους είναι τρομακτική για μένα», λέει. «Αλλά όλα τα πράγματα σχετικά με τον Covid είναι επίσης πραγματικά ανησυχητικά. Το να βρίσκεσαι σε μια κατάσταση όπου είναι παρών. Ανησυχώ για το τι θα συμβεί αν γυρίσω πίσω και μετά όλα κλείσουν ξανά και όλοι είναι σε lockdown, και θα σκεφτώ "θα έπρεπε να είχα μείνει στο νησί"».
Αφού έμεινε αποκλεισμένη τόσο καιρό, η Στίβνες, πριν πάρει τον δρόμο της επιστροφής, σημείωσε ότι έχει τώρα «όλο αυτό το περίεργο άγχος για τα ταξίδια», παρ' όλο που πετάει με σιγουριά στον κόσμο από τα 16 της.
«Ανησυχώ, σκεπτόμενη “θα μείνω εγκλωβισμένη κάπου;”» παραδέχτηκε. «Αλλά βλέπω τόσους πολλούς ανθρώπους να ταξιδεύουν στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης αυτή τη στιγμή. Και σκέφτομαι "εντάξει, ίσως". Δεν ξέρω πώς θα νιώσω [όταν θα μπορέσω να ταξιδέψω ξανά]. Θα πρέπει να περιμένω και να δω τι θα συμβεί μόλις επιστρέψω στον πραγματικό κόσμο».