Στις αρχές του 1996, ένας απροσδόκητος επισκέπτης έκανε την εμφάνισή του στο διαμέρισμα της πριγκίπισσας Νταϊάνα, στο παλάτι του Κένσινγκτον. Είχε φτάσει χωρίς να τον δει κανείς.
Έξι εβδομάδες νωρίτερα, η πριγκίπισσα Νταϊάνα είχε δώσει μια αποκαλυπτική συνέντευξη στην εκπομπή Panorama του BBC και τον Μάρτιν Μπασίρ. Το αποτέλεσμά της την είχε αφήσει τόσο ενθουσιασμένη όσο και δυστυχισμένη. Χαιρόταν που είχε δημόσια υποστήριξη, αλλά ένιωθε δυστυχισμένη επειδή γινόταν όλο και πιο ανήσυχη για το μέλλον της.
Το κόστος που δέχτηκε να δώσει τη συνέντευξη ήταν ότι το γεγονός αυτό οδήγησε τη βασίλισσα Ελισάβετ να επισπεύσει την έκδοση του διαζυγίου της με τον πρίγκιπα Κάρολο, αλλά και ότι έχανε βασικά άτομα του προσωπικού από δίπλα της. Ο γραμματέας Τύπου, Τζεφ Κρόφορντ, παραιτήθηκε τον Νοέμβριο και τώρα ο ιδιωτικός γραμματέας της, Πάτρικ Τζέφσον, είχε υποβάλει κι εκείνος την παραίτησή του.
Στην απομόνωσή της, ήταν αναπόφευκτο, ίσως, να στραφεί στον Μπασίρ. Ο άνδρας του οποίου ο μαλακός, καταπραϋντικός τρόπος την είχε καλοπιάσει και πείσει ότι είναι άξιος εμπιστοσύνης, έγινε όχι μόνο φιγούρα υποστήριξης, αλλά έμπιστος που τη βοήθησε να διαμορφώσει τη ζωή της, καθώς ο γάμος της διένυε στους τελευταίους μήνες του.
Αλλά ο Μπασίρ δεν ήταν σε καμία περίπτωση σαν τους ανθρώπους της βασιλικής αυλής που είχε χάσει. Ήταν ένας μυστικοπαθής ξένος, που είχε παγιδεύσει με ευκολία την πριγκίπισσα Νταϊάνα στα νύχια του.
Τις εβδομάδες που ακολούθησαν από τη στιγμή που η συνέντευξη προβλήθηκε στις 20 Νοεμβρίου 1995, είχε επισκεφτεί το παλάτι μόνο μία φορά -για να πάρει μια χριστουγεννιάτικη κάρτα από την πριγκίπισσα. Τώρα επέστρεψε ξανά.
Συνήθιζε να σταθμεύει το αυτοκίνητό του στους κήπους De Vere, λίγους δρόμους μακριά από το παλάτι, και εκεί περίμενε τον μπάτλερ της πριγκίπισσας, Πολ Μπάρελ. Μάλιστα, όπως γράφει ο Ρίτσαρντ Κέι στην Dail Mail, κρυβόταν στο πίσω κάθισμα του αυτοκινήτου, κάτω από μια κουβέρτα, ή έμπαινε στο πορτμπαγκάζ.
Ο λόγος ήταν ξεκάθαρος: δεν θα έπρεπε να δώσει το όνομά του ή να δείξει το πρόσωπό του στην αστυνομία που φύλαγε το παλάτι. Χωρίς καταγραφή της άφιξής του, αυτό σήμαινε ότι δεν ήταν ποτέ εκεί.
Πολλοί από τους κύκλους της πριγκίπισσας πίστευαν ότι την είχε εξαπατήσει για να του δώσει τη συνέντευξη. Μέσα στο BBC άρχισαν να τίθενται ερωτήσεις σχετικά με τις μεθόδους του και υπήρχαν φήμες για το πώς το είχε καταφέρει.
Η πριγκίπισσα Νταϊάνα είχε πει απλά στον Ρίτσαρντ Κέι: «Ήταν το σωστό άτομο, με τις σωστές ερωτήσεις». Σε έναν άλλο φίλο της, είχε πει ότι λυπόταν τον δημοσιογράφο του BBC και «ήθελε να δώσει ώθηση» στην καριέρα του. Τραγική ειρωνεία; Το κατάφερε με καταστροφικές συνέπειες για αυτήν.
Και αυτό που παραμένει αξιοπερίεργο είναι πώς ένας άνδρας τον οποίο γνώρισε για πρώτη φορά στις 19 Σεπτεμβρίου 1995 καλωσορίστηκε θερμά στο σπίτι της μόλις επτά εβδομάδες αργότερα, με ένα συνεργείο και ένα πλήθος ερωτήσεων που κλόνιζαν τη μοναρχία.
Όμως αυτό που είναι λιγότερο γνωστό είναι πώς, μετά την αποκλειστικότητά του, ο Μπασίρ μπήκε στη ζωή της πριγκίπισσας Νταϊάνα τόσο επιτυχώς. Στη συνέχεια, όμως, άρχισε να αναρωτιέται αν η εμπιστοσύνη της σε αυτόν ήταν βαθιά εσφαλμένη.
Όπως λέει ο δημοσιογράφος της Daily Mail, η πριγκίπισσα Νταϊάνα τού εκμυστηρεύτηκε κατά τη διάρκεια γεύματος στο παλάτι έναν χρόνο αργότερα, στις 21 Ιανουαρίου 1997, ότι φοβόταν πως ο Μάρτιν Μπασίρ δεν θα κρατούσε τα πολλά μυστικά που είχε μοιραστεί μαζί του.
Αυτό που την απασχολούσε, είπε, ήταν η ιδιωτική αλληλογραφία που του είχε επιτρέψει να πάρει και να διαβάσει. Αυτή περιελάμβανε όχι μόνο σημειώματα μεταξύ της ίδιας και του πρίγκιπα Καρόλου, αλλά και μια κρυφή επιστολή που είχε ανταλλάξει με τον πρίγκιπα Φίλιππο μετά τον χωρισμό.
Ήταν πολύ εμπιστευτικά και προσωπικά. Και τώρα οι αμφιβολίες συσσωρεύονταν στο μυαλό της για τον άνδρα, που ήταν δύο χρόνια νεότερος της και για τον οποίο πριν από λίγο καιρό πριν είχε δηλώσει ότι «μου έδωσε τα φτερά μου».
Δεδομένου ότι ήταν τόσο προσεκτική στις φιλίες της, ο τρόπος με τον οποίο ο Μάρτιν Μπασίρ έγινε τόσο απαραίτητη φιγούρα, τόσο γρήγορα, είναι μια προειδοποιητική ιστορία -και ίσως κάτι από το οποίο ο πρίγκιπας Χάρι θα μπορούσε να μάθει, σημειώνει ο Βρετανός δημοσιογράφος.
Τον Μάρτιν Μπασίρ τον σύστησε στην πριγκίπισσα Νταϊάνα ο αδελφός της, Τσαρλς Σπένσερ. «Είναι αρκετά κοντός», είπε αργότερα η πριγκίπισσα του λαού. «Τον περνούσα πολύ στο ύψος». Πράγματι, το ύψος του αργότερα την έκανε να επινοήσει ένα ιδιαίτερο ψευδώνυμο γι' αυτόν. Αλλά αυτό έγινε στο μέλλον.
Όταν η συνάντηση διαλύθηκε εκείνο το απόγευμα, ο Τσαρλς Σπένσερ υπέθεσε ότι ήταν η τελευταία φορά που η αδερφή του είχε δει και είχε ακούσει τον Μπασίρ. Κατά τη διάρκεια 90 λεπτών, σύμφωνα με μαρτυρίες που παρουσιάστηκαν στην έρευνα, ο Μπασίρ έκανε μια σειρά από εξωφρενικούς ισχυρισμούς για τη βασιλική οικογένεια, για τα μέλη της αυλής και για τους φίλους της πριγκίπισσας Νταϊάνα.
Ο αδερφός της τής ζήτησε συγγνώμη που της σπατάλησε τον χρόνο γνωρίζοντάς της τον Μπασίρ, όμως εκείνη είχε γοητευτεί -όχι ερωτικά- και είχε κανονίσει να ξανασυναντηθεί μαζί του.
Το γεγονός ότι δεν ήταν ιδιαίτερα γνωστός είχε μεγάλη σημασία, είπε. «Δεν ήταν μεγάλο όνομα και το βρήκα πολύ καθησυχαστικό».
Έναν χρόνο νωρίτερα, ο πρίγκιπας Κάρολος είχε δώσει μια εξομολογητική συνέντευξη στον Τζόναθαν Ντίμπλμπι και έκτοτε η πριγκίπισσα Νταϊάνα σκεφτόταν τη δική της τηλεοπτική συνέντευξη.
«Γιατί δεν θα έπρεπε;», ρωτούσε συχνά. Αυτό δεν θα ήταν εκδίκηση, αλλά αντανάκλαση της επιθυμίας της να ακούσουν οι άνθρωποι τη φωνή και τα λόγια της, χωρίς τροποποίηση. Για αυτήν, η δύναμη της τηλεόρασης ήταν υπνωτική. Πολλοί κορυφαίοι δημοσιογράφοι και παρουσιαστές, τόσο από τις ΗΠΑ όσο και από το Ηνωμένο Βασίλειο, είχαν χτυπήσει την πόρτα της για μια συνέντευξη. Εκείνη όμως επέλεξε τον Μάρτιν Μπασίρ.
Σύμφωνα με την Daily Mail, επέλεξε το BBC επειδή ήταν ο εθνικός ραδιοτηλεοπτικός φορέας της Βρετανίας, με φήμη για την ακεραιότητα και το τίμιο παιχνίδι του. Και στον Μάρτιν Μπασίρ είδε κάποιον που πίστευε ότι θα την άφηνε να είναι ο εαυτός της. «Τον εμπιστεύτηκα», είχε πει στον Ρίτσαρντ Κέι όταν τη ρώτησε γιατί τον επέλεξε.
Έτσι, ήταν φυσικό το κενό που δημιουργήθηκε στη ζωή της έπειτα από τις παραιτήσεις των μελών του προσωπικού της, μετά τη συνέντευξη, να το καλύψει ο Μπασίρ. Θα τη βοηθούσε στις ομιλίες και τις επιστολές της, θα της έδινε συμβουλές για τα μέσα ενημέρωσης και θα έγραφε δηλώσεις -χωρίς να πληρώνεται φυσικά, καθώς εξακολουθούσε να εργάζεται για το BBC- ενώ συνέχιζε να δέχεται συγχαρητήρια για τη συνέντευξη, ακόμα και μήνες μετά.
Ποιος είναι ο δημοσιογράφος Μάρτιν Μπασίρ
Ο Μάρτιν Μπασίρ γεννήθηκε στο Wandsworth του Νοτίου Λονδίνου, από γονείς που προέρχονταν από το Πακιστάν. Ο πατέρας του ήταν οδηγός λεωφορείου, ενώ έχει άλλα τέσσερα αδέλφια.
Έγινε χριστιανός ως έφηβος και μιλάει άπταιστα Αγγλικά και Ουρντού. Ο μεγαλύτερος αδελφός του, Τόμι, πέθανε από μυϊκή δυστροφία το 1991 και στο παρελθόν ο ίδιος είχε αναφερθεί στον χαμένο αδελφό του ως σημαντική επιρροή στη ζωή του.
Αφού εργάστηκε ως ελεύθερος αθλητικός δημοσιογράφος, μετακόμισε στο BBC το 1986 και αργότερα εντάχθηκε στο Panorama. Παρόλο που είχε πραγματοποιήσει αρκετές τηλεοπτικές έρευνες - η μία αφορούσε τις οικονομικές υποθέσεις του τότε υπευθύνου ποδοσφαίρου της Αγγλίας, Τέρι Βέναμπλς- δεν ήταν η πρώτη επιλογή για να εξασφαλίσει μια αποκλειστική συνέντευξη από έναν royal.
Αλλά οι ανώτεροί του εντυπωσιάστηκαν από τον πειστικό τρόπο του, όπως έκανε άλλωστε και η πριγκίπισσα Νταϊάνα, η οποία αργότερα προσκάλεσε τον Μπασίρ και την οικογένειά του για μεσημεριανό γεύμα στο παλάτι του Κένσινγκτον.
Όταν οι αμφιβολίες για το πώς εξασφάλισε τη συνέντευξη άρχισαν να εμφανίζονται, η πριγκίπισσα έστειλε μια χειρόγραφη επιστολή που απάλλασσε τον δημοσιογράφο από ισχυρισμούς ότι είχε χρησιμοποιήσει πλαστά έγγραφα για να της την πάρει.
Στα μέσα της δεκαετίας του 1990, οι ανησυχίες της πριγκίπισσας Νταϊάνα για το απόρρητο και την ασφάλειά της ήταν ζωτικής σημασίας για αυτήν. Πίστευε ότι την κατασκόπευαν και ότι τα τηλέφωνά της παρακολουθούνταν.
Ο Μάρτιν Μπασίρ προσπαθούσε να μαθαίνει όσα περισσότερα μπορούσε για εκείνη. Ενδιαφερόταν ιδιαίτερα για τους άνδρες φίλους της και τότε εκείνη άρχισε να υποψιάζεται ότι κάτι δεν πάει καλά και να μετανιώνει για τη συνέντευξη.
Αργότερα, είπε στον Ρίτσαρντ Κέι ότι ο αδελφός της, Τσαρλς Σπένσερ, την είχε προειδοποιήσει να μην εμπιστευτεί τον Μπασίρ και άρχισε να ζητά από φίλους συμβουλές.
Η πριγκίπισσα Νταϊάνα φοβόταν ότι ο Μπασίρ θα εκμεταλλευόταν τη φιλία τους και το γεγονός ότι τον είχε αφήσει να μάθει τόσα πολλά για τη ζωή της, που θα μπορούσε να τα γράψει όλα σε ένα βιβλίο. Του ζήτησε να της υποσχεθεί ότι δεν θα έκανε κάτι τέτοιο. Μάλιστα, τη δέσμευσή του της την έστειλε μέσω φαξ, το οποίο εκείνη σκόπευε να κρατήσει.
Πώς τελείωσαν όλα; Η πριγκίπισσα Νταϊάνα σταμάτησε να δέχεται τα τηλεφωνήματά του και άλλαξε τον αριθμό του κινητού της. Όσο για το παρατσούκλι που του είχε δώσει; «Ο δηλητηριώδης νάνος» («the poison dwarf» στα αγγλικά, που κατά λέξη σημαίνει «ο δηλητηριώδης νάνος» και χρησιμοποιείται για να χαρακτηρίσει εγωιστικά, αναξιόπιστα, μοχθηρά μικροσκοπικά άτομα).