Ο Πάμπλο Πικάσο ήταν μια πολυσχιδής προσωπικότητα – καλλιτεχνική ιδιοφυΐα και ένας από τους σημαντικότερους, ταλαντούχους και παραγωγικούς ζωγράφους του 20ου αιώνα.
Ήταν επίσης βίαιος και άλλαζε τους σεξουαλικούς του συντρόφους τόσο συχνά όσο και το στυλ ζωγραφικής του, συνήθιζε να χτυπά τις ερωμένες του, οδηγώντας μάλιστα δύο εξ αυτών στην απόπειρα αυτοκτονίας και έχοντας δηλώσει πως οι γυναίκες «ήταν μηχανές φτιαγμένες για να υποφέρουν».
Ακόμη και η ίδια του η εγγονή τον περιέγραψε ως μισογύνη που «υπέβαλλε τις γυναίκες τους στις άγριες και ζωώδεις σεξουαλικές του ορέξεις, τις έδενε, τις εξημέρωνε και τις συνέθλιβε επάνω στον καμβά του». Αλλά η 85χρονη πλέον, Λίντια Κορμπέτ δεν θέλει να ακούσει ούτε μία λέξη εναντίον του. «Είμαι η μόνη που λέει καλά λόγια γι’ αυτόν» λέει. «Ήταν πάντα ευγενής μαζί μου – μου φερόταν υπέροχα, σαν ένα πρότυπο πατέρα».
Οι δυο τους υπήρξαν ένα ασυνήθιστο ζευγάρι που πέρασε μερικές ηλιόλουστες εβδομάδες στην πόλη Βαλαορίς, στην Cote d’Azur το 1954. «Ήταν τόσο ευγενικός και αστείος και έκανε τα πάντα για να μου δώσει πίσω την αυτοπεποίθησή μου» λέει η μούσα του. «Μου έδωσε τόσα πολλά. Θα τον αγαπώ πάντα».
Σήμερα, η Λίντια Κορμπέτ ζει σε ένα άνετο σπίτι στο Ντέβον, γεμάτο ζωγραφιές, κεραμικά και γλυπτά. Την εποχή εκείνη ήταν η Σιλβέτ Νταβίντ, γνωστή και ως το «Κορίτσι με την Αλογοουρά» (Girl With The Ponytail) του Πάμπλο Πικάσο, μια μελέτη με πάνω από 60 πορτρέτα – μια 19χρονη σεξοβόμβα που ήταν αρραβωνιασμένη με έναν σχεδιαστή επίπλων με το όνομα Τόμπι Τζέλινεκ.
Με την ξανθιά αλογοουρά της και τον λεπτό, γεμάτο φακίδες λαιμό της, ήταν μια αιθέρια ύπαρξη, αλλά και παράφορα ντροπαλή, αφελής και με πολλά συναισθηματικά προβλήματα. «Ήμουν πολύ κλειστός άνθρωπος, νέα αθώα και γεμάτη φόβο» λέει η ίδια με αγγλική προφορά. «Μου είχε δοθεί τόση πολλή ελευθερία ως παιδί και είχα κακοποιηθεί από τον σύζυγο της μητέρας μου – κάτι που με στιγμάτισε για πάντα. Νομίζω ότι μπορούσε να το καταλάβει πόσο διαλυμένη ήμουν».
Ο «διαλυμένος» Πάμπλο Πικάσο και η γνωριμία με την νέα του μούσα
Ο Πάμπλο Πικάσο, εν τω μεταξύ, ήταν ήδη 73 ετών και βίωνε την δική του κρίση. Μόλις τον είχε παρατήσει η μακροχρόνια σύντροφός του Φρανσουάζ Γκιλό, με την οποία ήταν ζευγάρι από τότε που αυτός 61 ετών και εκείνη 21. Ήταν η πρώτη γυναίκα που τον χώριζε και αυτό τον έκανε να νιώθει βαθύτατα πληγωμένος, ευάλωτος και κοντά στον θάνατο.
Τότε, τον Απρίλιο, είδε την πανέμορφη Σιλβέτ να συνομιλεί με τους φίλους της στον ήλιο και ένιωσε αμέσως αναζωογονημένος από τα νιάτα της και ήξερε πώς έπρεπε να την ζωγραφίσει. Έτσι, έκανε ένα σκίτσο της με κάρβουνο και το κρέμασε σε έναν τοίχο πίσω από τον οποίο κουβέντιαζαν. «Δεν μπορούσα να το πιστέψω ότι ήθελε να με ζωγραφίσει» λέει. «Δεν μπορούσα να πιστέψω ότι με παρατήρησε». Ειλικρινά, είναι πολύ δύσκολο να πιστέψει κανείς ότι κανένας άνθρωπος δεν την θαύμαζε ή δεν χάζευε από την ομορφιά της – και πόσο μάλλον ένας ζωγράφος με μια τάση στις πολύ νεότερες συντρόφους. Αλλά επέμενε πως η αυτοπεποίθησή της ήταν πολύ χάλια. «Είχα άσχημα πόδια και χοντρούς αστραγάλους» λέει. «Φορούσα πάντα μακριές φούστες και μακρυμάνικα ρούχα».
Η καθημερινότητα με τον Πάμπλο Πικάσο
Τις επόμενες εβδομάδες, η Σιλβέτ πόζαρε για έξι ώρες την ημέρα, με τον Πάμπλο Πικάσο να δημιουργεί μια σειρά πορτρέτων της σε διάφορα μέσα – σχέδια, γλυπτά και πίνακες ζωγραφικής – και το αποτέλεσμα, γνωστό ως «γκρίζα περίοδος» εξαιτίας του γεγονότος πως τα περισσότερα έργα του ήταν σε γκρι αποχρώσεις, ήταν η πιο έντονη σειρά πορτρέτων που έκανε ποτέ με ένα μόνο μοντέλο.
Όλο αυτό δεν ήταν εύκολο για την Σιλβέτ. «Φοβόμουν τους ηλικιωμένους. Έτρεχα μακριά τους – επομένως ήταν ένα πραγματικό τεστ». Αλλά παρά την φήμη του για εκφοβισμό, επιμένει πως η Πάμπλο Πικάσο ήταν διαφορετικός. «Έδειχνε νέος, καφέ και καθαρός σαν βιολί. Δεν μύριζε σκόρδο ή κρασί όπως οι περισσότεροι ηλικιωμένοι – Δεν τον είδα ποτέ να πίνει ή να είναι μεθυσμένος. Μύριζε τριαντάφυλλο».
Κάθε μέρα καθόταν επί ώρες στο στούντιο του Πάμπλο Πικάσο, κοιτάζοντας έξω από το παράθυρο, καθώς ο ζωγράφος σχεδίαζε με απόλυτη σιωπή. Όταν δημιουργούσε, ήταν παραγωγικός και εστιασμένος στην δουλειά του. Δούλευε ήσυχα και σταθερά – με σιγουριά, χωρίς να βρίζει ποτέ – και στο τέλος κάθε μέρας της έδειχνε την τελική δουλειά του και την επομένη, ξεκινούσε ένα νέο έργο. «Συνήθιζε να λέει ότι όταν πήγαινε στο στούντιό του, άφηνε το σώμα του απ’ έξω» λέει η Σιλβέτ. Εν τω μεταξύ, η ίδια άδειαζε το μυαλό της. «Δεν σκεφτόμουν πολύ. Ήταν πολύ απλά όλα. Απλά καθόμουν».
Λάτρευε την ηρεμία μέσα στο χάος από κάδρα, μέταλλα, λίθους και κομμάτια από παλιά ξύλα. Όταν δεν ζωγράφιζε, ο Πάμπλο Πικάσο ήταν εξαιρετικά ενεργητικός. Ντυνόταν όμορφα και έβαζε αστεία γυαλιά, ένα μουστάκι ή ένα καπέλο καουμπόι. Ζωγράφιζε αράχνες τόσο αληθοφανείς στο πάτωμα του στούντιο που τρόμαζε ακόμη και ο ίδιος.
Δεν έκαναν ποτέ τους σεξ
«Προσπαθούσε πάντα να με κάνει να γελάω» λέει. Πολύ περιστασιακά, τα κατάφερνε. Αλλά επιμένει πως η σχέση τους δεν ήταν τίποτε περισσότερο από αυτό. «Όχι, όχι, όχι» λέει με αυστηρό βλέμμα. «Δεν ήταν ποτέ κάτι τέτοιο. Το σεξ δεν πέρασε ποτέ από το μυαλό μου και δεν μιλούσα ποτέ γι’ αυτό. Δεν θα ήθελα να πάρω χρήματα σε περίπτωση που μου ζητούσε να ποζάρω γυμνή γι’ αυτόν» - παρόλο που ο Πάμπλο Πικάσο την ζωγράφισε μία φορά γυμνή, αλλά με την φαντασία του.
«Νομίζω πως μπορεί να ήλπιζε ότι θα έλεγα: ‘Εντάξει, ας το κάνουμε’. Αλλά ήμουν τόσο περήφανη. Είχα μεγαλώσει σε μια κοινωνία γυμνιστών, αλλά ποτέ δεν ένιωσα άνετη ώστε να βγάλω τα ρούχα μου». Υπήρξε ωστόσο, μία φορά, που τα πράγματα θα μπορούσαν να ξεφύγουν. Όταν την πήρε από το χέρι και την οδήγησε από τις σκάλες σε μια μικρή κρεβατοκάμαρα με μία καρέκλα και ένα κρεβάτι, στο οποίο άρχισε ο ίδιος να χοροπηδά και να την καλεί να πάει κι αυτή.
«Τότε σκέφτηκα: Δεν πρόκειται να πηδήξω κι εγώ στο κρεβάτι!. Αν είσαι 19 και αυτός είναι 73, είναι κάτι σαν παππούς – ή τουλάχιστον σαν μια πατρική φιγούρα». Αν και όχι στο μυαλό του, τουλάχιστον. (Από τις πολλές ερωμένες του, οι περισσότερες ήταν νέες και ευάλωτες. Ο Πάμπλο Πικάσο απατούσε τις συντρόφους του, χτύπησε τουλάχιστον μία, αφήνοντάς την αναίσθητη και κάποτε είχε πει: ‘Υπάρχουν δύο είδη γυναικών – οι θεές και τα χαλάκια’).
Η μούσα του Πάμπλο Πικάσο έγινε διάσημη σε όλο τον κόσμο
Αυτές οι εβδομάδες ηρεμίας δεν ήταν γραφτό να διαρκέσουν πολύ. Τον Ιούνιο, ο Πάμπλο Πικάσο γνώρισε την 26χρονη Ζακλίν Ρο, ηλικίας 26 ετών, η οποία έγινε η νέα του μούσα και η δεύτερη σύζυγός του. Αλλά όχι προτού τα νέα για την πανέμορφη ξανθιά μούσα του Πάμπλο Πικάσο κάνουν τον γύρο του κόσμου και σύντομα αποκτήσει την δική της φήμη.
Η σειρά των έργων Σιλβέτ εκτέθηκε στο Παρίσι με το περιοδικό Time, να ανακοινώνει μια νέα εποχή στην δημιουργικότητα του Πάμπλο Πικάσο – την «περίοδο της αλογοουράς». Η Μπριζίτ Μπαρντό μάλιστα, αντέγραψε την αλογοουρά και σύντομα όλοι έκαναν μία «Σιλβέτ». Δημοσιογράφοι και περιοδικά μόδας ήθελαν να της πάρουν συνέντευξη. «Συνήθιζα να κρύβομαι στην ντουλάπα όταν έρχονταν στο σπίτι και φώναζα στην μητέρα μου: «Διώξ’ τους, μαμά». Υπήρχαν επίσης ερωτικά γράμματα από όλο τον κόσμο - «οι περισσότεροι μου ζητούσαν να τους παντρευτώ».
Ο αποχαιρετισμός τους
Ωστόσο, ο αποχαιρετισμός με τον Πάμπλο Πικάσο δεν ήταν δραματικός. «Τον ευχαρίστησα για όσα μου έδωσε – μου έδωσε αθανασία, αυτοπεποίθηση, αναμνήσεις και αγάπη». Του έδωσε ένα πολύ όμορφο χειροποίητο πήλινο γλυπτό μιας γυναίκας, το οποίο υπάρχει ακόμη στο οικογενειακό αρχείο και αυτός της έδωσε το ελεύθερο να διαλέξει έναν από τους πίνακές της, και η Σιλβέτ επέλεξε μια όμορφη, ρεαλιστική μελέτη. Και αυτό ήταν. Ο Πάμπλο Πικάσο μετακόμισε στις Κάννες με την Ζακλίν και η Σιλβέτ στην Αγγλία με τον Τόμπι.
Τρία χρόνια αργότερα, όταν ο Τόμπι βρισκόταν στο νοσοκομείο, πούλησε τον πίνακα για 11.000 λίρες σε έναν Αμερικανό. «ήταν πολύ καλός και είπε ότι ίσως θα μου τον άφηνε όταν θα πέθαινε» λέει. Δυστυχώς, όμως, τα πράγματα με τον Τόμπι δεν πήγαν και πολύ καλά. Όταν ήταν 27 χρονών, ο Τόμπι ερωτεύτηκε την καλύτερή της φίλη. Πληγώθηκε πάρα πολύ και βρήκε παρηγοριά στον Θεό και άλλαξε το όνομά της σε Λίντια.
Η νέα συνάντηση του Πάμπλο Πικάσο με την μούσα του
Συνάντησε ξανά τον Πάμπλο Πικάσο το 1965. Η ίδια ήταν 31 ετών και εκείνος 85, εξακολουθούσε να καπνίζει πολύ και ήταν πλέον κωφός. «Είχε γεράσει αλλά ήταν πολύ ευτυχής που με είδε» λέει. Δεν τον συνάντησε ξανά, παρόλο που τον σκεφτόταν συχνά. Όταν πέθανε, σε ηλικία 91 ετών, το 1973, και έρχονταν στην επιφάνεια όλο και περισσότερες ιστορίες σχετικά με το bullying που έκανε, την κατανάλωση αλκοόλ, την φρικτή συμπεριφορά του απέναντι στις γυναίκες – όλο και περισσότεροι άρχισαν να αναζητούν της Σιλβέτ για να πει την ιστορία τους.
Αλλά πλέον, ήταν η Λίντια, μια μητέρα δύο παιδιών ,που ζούσε στο Ντέβον. Ο δεύτερος σύζυγός της, Ράντον Κορμπέ, την απάτησε κι αυτός και σε ηλικία 45 ετών, η Σιλβέτ άρχισε να ζωγραφίζει. Πλέον, έχει κάνει εκθέσεις στο Tate και ετοιμάζει άλλες δύο τους επόμενους μήνες.
«Αγγίξαμε ο ένας την ζωή του άλλου με έναν υπέροχο τρόπο» λέει η Σιλβέτ. Και δεν υπάρχει αμφιβολία πως ο Πάμπλο Πικάσο είχε επηρεαστεί από την νεαρή μούσα του. Όταν αργότερα η Μπριζίτ Μπαρντό – ένα διάσημο αστέρι του κινηματογράφου – τον ικέτευσε να την ζωγραφίσει, ο Πάμπλο Πικάσο απάντησε κοφτά: «Όχι, Έκανα την Σιλβέτ τώρα!».
Τι σκέφτεται όμως η ίδια για τις άλλες γυναίκες που κακοποιήθηκαν και απατήθηκαν από τον Πάμπλο Πικάσο; «Δεν ξέρω, δεν μπορώ να καταλάβω» λέει. «Θυμάμαι ότι η Φρανσουάζ ήταν λίγο αναστατωμένη – δεν ήρθε να χαιρετίσει. Η Ζακλίν ήταν πολύ καλή μαζί μου – δεν ζήλευε καν. Αλλά φυσικά, άρχισε να πίνει και τελικά αυτοκτόνησε...».
Φωτογραφίες: Getty Images, AP, Instagram/iwassylvette