Όλοι αυτοί οι κροίσοι που βοήθησαν τον Χίτλερ να πάρει την εξουσία, αλλά μετέπειτα το μετάνιωσαν καθώς κατέληξαν σε στρατόπεδα συγκέντρωσης.
Την δεκαετία του 1930 ο γερμανός κροίσος Άλφρεντ Χούγκενμπεργκ συγκαταλεγόταν μεταξύ των πλουσιότερων ανθρώπων στον κόσμο. Έκανε την πρώτη του περιουσία στη βαριά βιομηχανία και τη δεύτερη ως μεγιστάνας των γερμανικών ΜΜΕ. Και τον Ιανουάριο του 1933, με αντάλλαγμα μια πολιτική χάρη, ο Άλφρεντ Χούγκενμπεργκ παρείχε το κεφάλαιο που κατέστησε δυνατό τον διορισμό του Αδόλφου Χίτλερ ως καγκελάριου.
Πριν ο Χούγκενμπεργκ σφραγίσει την συμφωνία του με τον Χίτλερ, ένας στενός συνεργάτης του τον είχε προειδοποιήσει ότι αυτή ήταν μια συμφωνία για την οποία θα μετανίωνε: «Μια νύχτα θα βρεθείς να τρέχεις στους κήπους του υπουργείου φορώντας μόνο τα εσώρουχά σου προσπαθώντας να ξεφύγεις από τη σύλληψη».
Στη δεκαετία του 1920 και στις αρχές της δεκαετίας του '30, η ρητορική του Χίτλερ ήταν ένα πραγματικό ανάθεμα για τους καπιταλιστές και τις εταιρικές ελίτ. Το Εθνικοσοσιαλιστικό Γερμανικό Εργατικό Κόμμα του ήταν μεν εθνικιστικό αλλά και αδιαμαρτύρητα σοσιαλιστικό - ένα πραγματικό Arbeiter Partei ή «κόμμα των εργατών».
Η πολιτική του πλατφόρμα των διαβόητων «25 σημείων» στόχευε ρητά τους τραπεζίτες καθώς και τους βιομηχάνους που επωφελούνταν από την παραγωγή κατά τη διάρκεια του Α' Παγκοσμίου πολέμου. Μέχρι τη δεκαετία του 1920, οι επιχειρηματίες προτιμούσαν να ποντάρουν πολιτικά σε συντηρητικούς, κεντρώους, φιλικούς προς τις επιχειρήσεις πολιτικούς, όπως αυτοί του Κόμματος του Κέντρου, του Βαυαρικού Λαϊκού Κόμματος ή οι δεξιοί μεν, αλλά σαφώς... φιλοκαπιταλιστές Γερμανοί Εθνικιστές.
Οι Εθνικοσοσιαλιστές του Χίτλερ έπρεπε να αντλούν το μεγαλύτερο μέρος της χρηματοδότησής τους από τις συνδρομές των μελών τους, από τα τάγματα εφόδου που στέκονταν στις γωνίες των δρόμων ζητιανεύοντας για εισφορές και από τα τέλη εισόδου στις συγκεντρώσεις του Χίτλερ. Αλλά υπήρχαν και κάποιες μεμονωμένες εξαιρέσεις -η πιο σημαντική εξ' αυτών ήταν ο Fritz Thyssen.
«Με εντυπωσίασε η στρατιωτική πειθαρχία των οπαδών του»
Ο Thyssen, κληρονόμος μιας από τις μεγαλύτερες βιομηχανικές περιουσίες της Γερμανίας, υπήρξε ένας από τους πρώτους χρηματοδότες του ναζιστικού κινήματος. Συνάντησε για πρώτη φορά τον Χίτλερ το φθινόπωρο του 1923, αφού παρακολούθησε μια συγκέντρωση σε μια μπυραρία.
«Τότε ήταν που συνειδητοποίησα τα ρητορικά του χαρίσματα και την ικανότητά του να καθοδηγεί τις μάζες», θυμάται ο Thyssen στα απομνημονεύματά του του 1941, με τίτλο «Πλήρωσα τον Χίτλερ». Και συνεχίζει: «Αυτό όμως που με εντυπωσίασε περισσότερο ήταν η τάξη που επικρατούσε στις συγκεντρώσεις του, η σχεδόν στρατιωτική πειθαρχία των οπαδών του».
Ο Thyssen παρείχε στο κόμμα, σύμφωνα με τις δικές του εκτιμήσεις, περίπου 1 εκατομμύριο μάρκα Ράιχ - περισσότερα από 5 εκατομμύρια ευρώ σήμερα- και βοήθησε επίσης στη χρηματοδότηση της αγοράς και της ανακαίνισης ενός παλατιού του Μονάχου ως έδρα του ναζιστικού κόμματος. Το πιο σημαντικό είναι ότι ο Thyssen κανόνισε να μιλήσει ο Χίτλερ στους συναδέλφους του, γερμανούς βιομηχάνους, στο Ντίσελντορφ στις 27 Ιανουαρίου 1932.
«Η ομιλία του προκάλεσε βαθιά εντύπωση στους συγκεντρωμένους βιομηχάνους», δήλωσε ο Thyssen, «και ως συνέπεια αυτού εισέρρευσαν πολλές μεγάλες εισφορές από τους πόρους της βαριάς βιομηχανίας στα ταμεία του εθνικοσοσιαλιστικού κόμματος». Αυτή η χρηματοδότηση, που υπολογίζεται σε 2 εκατομμύρια μάρκα -10 εκατ. ευρώ - ετησίως, διοχετεύθηκε μέσω ενός έμπιστου μεσάζοντα: του Alfred Hugenberg.
Ο Hugenberg είχε διατελέσει διευθυντής της Krupp A.G., της μεγάλης χαλυβουργίας και οπλοβιομηχανίας, κατά τη διάρκεια του Α' Παγκοσμίου Πολέμου, και στη συνέχεια είχε ιδρύσει την Telegraph Union, ένα συγκρότημα 1.400 συνδεδεμένων εφημερίδων που σκοπό είχε να αποτελέσει ένα συντηρητικό προπύργιο απέναντι στον φιλελεύθερο, φιλοδημοκρατικό Τύπο.
Ο Χούγκενμπεργκ αγόρασε επίσης πλειοψηφικές μετοχές στο μεγαλύτερο κινηματογραφικό στούντιο της χώρας, επιτρέποντάς του να βάλει τον κινηματογράφο και τα ΜΜΕ να συνεργαστούν για την προώθηση της δεξιάς, αντιδημοκρατικής ατζέντας του.
Ένας δημοσιογράφος της Vossische Zeitung, μιας κορυφαίας κεντρώας καθημερινής εφημερίδας, παρατήρησε ότι ο Hugenberg ήταν «ο μεγάλος διανομέας των εθνικοσοσιαλιστικών ιδεών σε ένα ολόκληρο έθνος μέσω εφημερίδων, βιβλίων, περιοδικών και ταινιών».
Γερμανική Καταστροφολογία
Για τον σκοπό αυτό, ο Hugenberg ασκούσε αυτό που αποκαλούσε Katastrophenpolitk, «πολιτική της καταστροφής», με την οποία επεδίωκε να πολώσει την κοινή γνώμη και τα πολιτικά κόμματα με εμπρηστικές ειδήσεις, ορισμένες από τις οποίες ήταν Fabrikationen - δηλαδή εντελώς κατασκευασμένα άρθρα που αποσκοπούσαν στο να προκαλέσουν σύγχυση και οργή στο κοινό.
Σύμφωνα με μια τέτοια ιστορία, η κυβέρνηση δήθεν... υποδούλωνε Γερμανούς εφήβους και τους πουλούσε στους συμμάχους της προκειμένου να αποπληρώσει το πολεμικό της χρέος. Ο Χούγκενμπεργκ υπολόγιζε ότι με την αποψίλωση του πολιτικού κέντρου της χώρας, το δημοκρατικό σύστημα θα κατέρρεε. Ως δεξιός αντιπρόσωπος στο Ράιχσταγκ, ο Χούγκενμπεργκ πρότεινε έναν «νόμο για την ελευθερία» που ζητούσε την απελευθέρωση του γερμανικού λαού από τα δεσμά της δημοκρατίας και από τις επαχθείς διατάξεις της Συνθήκης των Βερσαλλιών.
Ο νόμος απαιτούσε να δικαστούν και να απαγχονιστούν για προδοσία οι υπογράφοντες την ανωτέρω συνθήκη, μαζί με τους κυβερνητικούς αξιωματούχους που συμμετείχαν στην εφαρμογή των διατάξεων της συνθήκης. Ο Γάλλος πρεσβευτής στο Βερολίνο αποκάλεσε τον Χούγκενμπεργκ «μία από τις πιο σατανικές ιδιοφυΐες της Γερμανίας».
Το Τρίτο Ράιχ και ο «αντιβασιλέας» Αλφρεντ
Ο Χούγκενμπεργκ είχε μιλήσει για ένα «Τρίτο Ράιχ» ήδη από το 1919, πολύ πριν ο Χίτλερ γίνει δύναμη στην πολιτική σκηνή, και οραματιζόταν τον εαυτό του ως τον μελλοντικό Reichsverweser ή «αντιβασιλέα του Ράιχ». Οι οπαδοί του τον υποδέχονταν με το «Χάιλ Χούγκενμπεργκ!».
Αλλά στα τέλη του Ιανουαρίου του 1933, οι τύχες των δύο ανδρών ήταν άρρηκτα συνδεδεμένες. Ο Χούγκενμπεργκ, ο οποίος είχε αξιοποιήσει τον πλούτο του για να αποκτήσει πολιτική δύναμη, είχε γίνει ηγέτης του Γερμανικού Εθνικού Λαϊκού Κόμματος, το οποίο είχε τις ψήφους στο Ράιχσταγκ που χρειαζόταν ο Χίτλερ για να διοριστεί καγκελάριος.
Ο Χίτλερ είχε τη δυνατότητα να ανεβάσει τον Χούγκενμπεργκ στην πολιτική εξουσία. Όπως εξήγησε ένας συνεργάτης του Χίτλερ τη δυναμική Χίτλερ-Χούγκενμπεργκ: «Ο Χούγκενμπεργκ είχε τα πάντα εκτός από τις μάζες, ενώ ο Χίτλερ είχε τα πάντα εκτός από τα χρήματα».
Μετά από δύσκολες διαπραγματεύσεις, επιτεύχθηκε μια συμφωνία: Ο Χούγκενμπεργκ θα παρέδιδε στον Χίτλερ την καγκελαρία, με αντάλλαγμα ο Χούγκενμπεργκ να λάβει μια θέση στο υπουργικό συμβούλιο ως επικεφαλής ενός υπερυπουργείου που θα περιλάμβανε τα υπουργεία οικονομίας, γεωργίας και διατροφής. Μόνο που μόλις μπήκε στο υπουργικό συμβούλιο, ο Χούγκενμπεργκ δεν δίστασε να αναμειχθεί μέχρι και στις εξωτερικές σχέσεις όταν τον βόλευε.
Οι New York Times εξέφρασαν τότε την έκπληξή τους για το γεγονός ότι ο Χούγκενμπεργκ, ένας «αρχικαπιταλιστής» που βρισκόταν «σε έντονη ασυμφωνία με τα οικονομικά δόγματα του ναζιστικού κινήματος», ήταν ξαφνικά υπεύθυνος για τα οικονομικά της χώρας.
Ο οικονομικός δικτάτορας Χούγκενμπεργκ
Η «σοσιαλιστική μάσκα» του Χίτλερ είχε πέσει, διακήρυττε η κομμουνιστική εφημερίδα Red Banner, υποστηρίζοντας ότι «ο Χούγκενμπεργκ είναι υπεύθυνος, όχι ο Χίτλερ»! Η εβδομαδιαία εφημερίδα Die Weltbühne ονόμασε τη νέα κυβέρνηση «Hitler, Hugenberg & Co».
Ως αυτοαποκαλούμενος «οικονομικός δικτάτορας», ο Χούγκενμπεργκ συνέχισε να συμβαδίζει με τον Χίτλερ εξοργίζοντας τους πολιτικούς αντιπάλους και μεγάλο μέρος του κοινού. Κατάργησε τα δικαιώματα των εργαζομένων και μείωσε τους μισθούς των δικών του υπαλλήλων κατά 10%.
Ο Χούγκενμπεργκ έθεσε δασμούς σε διάφορα ευρέως παραγόμενα αγροτικά προϊόντα, παραβιάζοντας τις εμπορικές συμφωνίες και διογκώνοντας το κόστος ζωής. «Δεν γίνεται», διαμαρτυρήθηκε ο ίδιος ο Χίτλερ (!) σε μια συνεδρίαση του υπουργικού συμβουλίου, «τα οικονομικά βάρη αυτών των μέτρων διάσωσης να πέφτουν μόνο στους φτωχότερους».
«Ας τους αφήσουμε να υποφέρουν για λίγο», υποστήριξε ο Χούγκενμπεργκ. «Τότε θα είναι δυνατόν να εξισορροπήσουμε τις δυσκολίες». Η οικονομία έπεσε στο χάος. Ο Τύπος ονόμασε τον Hugenberg έναν... Konfusionsrat -τον «σύμβουλο της σύγχυσης».
Στα τέλη Ιουνίου του 1933, ενώ ο Χίτλερ προσπαθούσε να καθησυχάσει τις διεθνείς ανησυχίες για τις μακροπρόθεσμες προθέσεις της κυβέρνησής του, ο Χούγκενμπεργκ εμφανίστηκε στο Λονδίνο σε μια διεθνή διάσκεψη για την οικονομική ανάπτυξη. Προς έκπληξη όλων, συμπεριλαμβανομένων των άλλων παρόντων μελών της γερμανικής αντιπροσωπείας, ο Χούγκενμπεργκ παρουσίασε ένα φιλόδοξο σχέδιο οικονομικής ανάπτυξης μέσω... εδαφικής επέκτασης. «Το πρώτο βήμα θα συνίστατο στη διεκδίκηση από τη Γερμανία των αποικιών της στην Αφρική», εξήγησε ο Χούγκενμπεργκ. «Το Ράιχ ζητά την επιστροφή αφρικανικών εδαφών στη συνάντηση του Λονδίνου», έγραφε ένας τίτλος των New York Times. Κάτω από αυτό, ένας υπότιτλος συνέχιζε: «Επιδιώκει επίσης άλλα εδάφη, πιθανώς στην Ευρώπη».
Ο Konstantin von Neurath, υπουργός Εξωτερικών του Χίτλερ, προσπάθησε να αποσύρει τη δήλωση του Hugenberg, υποστηρίζοντας ότι ο Hugenberg είχε εκφράσει μόνο μια προσωπική άποψη και όχι την κυβερνητική πολιτική. Ο Χούγκενμπεργκ ανταπάντησε ότι, ως υπουργός Οικονομίας, όταν έλεγε κάτι, μιλούσε εκ μέρους ολόκληρης της κυβέρνησης. Ακολούθησε σύγχυση και αμηχανία στις τάξεις της κυβέρνησης. Αλλά στις 29 Ιουνίου 1933, ο Χούγκενμπεργκ παραιτήθηκε από τη θέση του υπουργού.
Αλλά τότε ο Χίτλερ δεν χρειαζόταν πλέον ούτε τις εταιρικές επαφές του Χούγκενμπεργκ ούτε τους αντιπροσώπους του στο Ράιχσταγκ. Οι τραπεζίτες και οι βιομήχανοι που κάποτε τον απέφευγαν, σταδιακά τον είχαν αγκαλιάσει ως προπύργιο ενάντια στους φιλο-συνδικαλιστές Σοσιαλδημοκράτες και τους σφοδρά αντικαπιταλιστές Κομμουνιστές. Τα είχε ήδη βρει με όλους τους γερμανολύς κροίσους...
Ο Χέρμαν Γκέρινγκ, ένας από τους δύο ναζιστές υπουργούς στο υπουργικό συμβούλιο του Χίτλερ και πρόεδρος του Ράιχσταγκ, διοργάνωσε στην επίσημη κατοικία του έναν έρανο για το Ναζιστικό Κόμμα ενόψει των επερχόμενων εκλογών. Στην εκδήλωση «αμφιτρύωνας» ήταν ο Χιάλμαρ Σαχτ, ένας σεβαστός τραπεζίτης και συνιδρυτής ενός κεντρώου πολιτικού κόμματος, ο οποίος θεωρούσε τον Χίτλερ ως το καλύτερο στοίχημα απέναντι στις αριστερές πολιτικές δυνάμεις και είχε πιέσει τον πρόεδρο Πολ φον Χίντενμπουργκ να διορίσει τον Χίτλερ καγκελάριο.
Μεταξύ των 25 βιομηχάνων, τραπεζιτών και επιχειρηματιών που παρευρίσκονταν, ο πιο επιφανής ήταν ο Γκούσταβ Κρουπ φον Μπέλεν, γνωστός ως «βασιλιάς των κανονιών» για την παραγωγή οπλισμού. «Έμεινα έκπληκτος», θυμάται ο Σαχτ, «επειδή γνώριζα ότι ο ίδιος Krupp von Bohlen είχε αρνηθεί πρόσκληση του Fritz Thyssen να παραστεί σε εκδήλωση με τους βιομηχάνους της Ρηνανίας-Βεστφαλίας τέσσερις εβδομάδες νωρίτερα».
Ίσως εξίσου εκπληκτική ήταν η παρουσία σε αυτόν τον έρανο τεσσάρων διευθυντών από το διοικητικό συμβούλιο του γιγαντιαίου χημικού και φαρμακευτικού ομίλου I.G. Farben, ο οποίος μέχρι τότε ήταν σταθερά υπέρ της δημοκρατίας, υπέρ της Δημοκρατίας της Βαϊμάρης και κατά των εθνικοσοσιαλιστών. Οι ίδιοι οι Ναζί χλεύαζαν την εταιρεία Farben, η οποία απασχολούσε πολλούς Εβραίους επιστήμονες, ως «εβραϊκή εταιρεία».
Ο ίδιος ο Χίτλερ εξέπληξε τους παρευρισκόμενους στο πάρτι με την εμφάνισή του ως δήθεν... απροειδοποίητος καλεσμένος. Ντυμένος με κοστούμι και γραβάτα αντί για την καφέ στρατιωτική στολή του, ο Χίτλερ απευθύνθηκε στη συγκεντρωμένη οικονομική ελίτ, προειδοποιώντας για τους κινδύνους του κομμουνισμού και διατυμπανίζοντας τον διορισμό του ως καγκελάριου ως μια εντολή για ριζική αλλαγή.
Περιέγραψε τα σχέδιά του να αποκαταστήσει την εξουσία του στρατού, να επιβάλει τον ολοκληρωτικό έλεγχο της χώρας, να καταστρέψει το κοινοβουλευτικό σύστημα και να συντρίψει όλους τους πολιτικούς αντιπάλους με τη βία. «Οι ιδιωτικές επιχειρήσεις δεν μπορούν να διατηρηθούν στην εποχή της δημοκρατίας», τους είπε ο Χίτλερ.
Μετά την αποχώρηση του Χίτλερ, ο Schacht μίλησε για την ανάγκη πρόσθετης χρηματοδότησης της προεκλογικής εκστρατείας ενόψει των επερχόμενων εκλογών. Μέχρι το τέλος της ημέρας, ο έρανος είχε αποφέρει 3 εκατομμύρια μάρκα Ράιχ, που αντιστοιχούν σε 15 εκατομμύρια ευρώ σήμερα.
Οι επόμενες τρεις εβδομάδες επέφεραν μια σειρά από πλήγματα στη Δημοκρατία της Βαϊμάρης που οδήγησαν στην κατάρρευσή της. Σε επιστολή του προς τον Χίτλερ, ο Γκούσταβ Κρουπ έγραφε: «Η τροπή των πολιτικών γεγονότων είναι σύμφωνη με τις επιθυμίες που εγώ ο ίδιος και το διοικητικό συμβούλιο τρέφαμε για μεγάλο χρονικό διάστημα».
Οι γερμανικές εταιρείες, μεγάλες και μικρές, βοήθησαν στην αναμόρφωση της Δημοκρατίας της Βαϊμάρης σε Τρίτο Ράιχ. Ο Φέρντιναντ Πόρσε σχεδίασε το Volkswagen, ένα «αυτοκίνητο για το λαό». Η Mercedes-Benz προμήθευσε τον Χίτλερ και τους επικεφαλής υπασπιστές του με αλεξίσφαιρα σεντάν. Ο Hugo Boss σχεδίασε τις μαύρες στολές για τα SS. Η Krupp προμήθευε οπλισμό. Η Miele παρήγαγε πυρομαχικά. Η Allianz παρείχε ασφάλεια για τα στρατόπεδα συγκέντρωσης. Η J.A. Topf & Sons κατασκεύαζε φούρνους κρεματορίων. Και φυσικά ήρθε και η τσάμπα, καταναγκαστική εργασία. Μέχρι τις αρχές της δεκαετίας του 1940, ο γίγαντας των ηλεκτρονικών Siemens AG απασχολούσε περισσότερους από 80.000 εργάτες-σκλάβους.
Σκλαβιά στα γερμανικά εργοστάσια
Μέχρι τον Οκτώβριο του 1942, η I.G. Farben και οι θυγατρικές της χρησιμοποιούσαν εργάτες-σκλάβους σε 23 εργοστάσια της εταιρείας. Το προσδόκιμο ζωής των κρατουμένων σε μια εγκατάσταση της I.G. Farben στο Άουσβιτς ήταν λιγότερο από τέσσερις μήνες- περισσότεροι από 25.000 άνθρωποι έχασαν τη ζωή τους μόνο στο εργοτάξιο.
Το φαρμακευτικό τμήμα της I.G. Farben, η Bayer, υποστήριξε τα ιατρικά πειράματα των Ναζί. Μια ένορκη βεβαίωση υποστηρίζει ότι η Bayer πλήρωσε 170 μάρκα (500 ευρώ) για 150 γυναίκες κρατούμενες του Άουσβιτς. «Η μεταφορά των 150 γυναικών ολοκληρώθηκε επιτυχημένα», αναφέρει η ένορκη κατάθεση. «Ωστόσο, δεν μπορέσαμε να λάβουμε πειστικά αποτελέσματα από τα πειράματα επειδή όλες τους πέθαναν κατά τη διάρκεια των πειραμάτων οπότε θα παρακαλούσαμε να μας στείλετε μια άλλη ομάδα γυναικών στον ίδιο αριθμό και στην ίδια τιμή».
Η εταιρεία Degussa της I.G. Farben κατείχε μια θυγατρική εταιρεία χημικών που παρήγαγε ένα παρασιτοκτόνο με βάση το κυάνιο, γνωστό ως Zyklon B, το οποίο χρησιμοποιήθηκε κυρίως για τον καθαρισμό πλοίων, αποθηκών και τρένων -και, μετά το 1942, ως το φονικό αέριο στις ναζιστικές εγκαταστάσεις εξόντωσης.
Τα αρχεία καταγραφής της εταιρείας επιβεβαιώνουν την παράδοση περίπου 56 τόνων Zyklon B από το 1942 έως το 1944- περισσότεροι από 23,8 τόνοι στάλθηκαν στο Άουσβιτς, όπου χρησίμευσε ως το κύριο μέσο θανάτου για τους περισσότερους από 1 εκατομμύριο Εβραίους που δολοφονήθηκαν εκεί.
Τον Αύγουστο του 1947, τα 24 πιο υψηλόβαθμα στελέχη της I.G. Farben δικάστηκαν για το ρόλο τους στη ναζιστική επιθετικότητα και θηριωδία.
Στο Διεθνές Δικαστήριο Εγκλημάτων Πολέμου στη Νυρεμβέργη το 1945, ο Gustav Krupp κατηγορήθηκε ως μεγάλος εγκληματίας πολέμου μαζί με τους Göring και Hans Frank, αλλά ήταν πολύ άρρωστος για να δικαστεί.
Αντ' αυτού, ο γιος του δικάστηκε το 1947, στην υπόθεση The United States of America v. Alfried Krupp, et al. Το κατηγορητήριο κατηγόρησε τον νεότερο Krupp, μαζί με 11 διευθυντές της εταιρείας Krupp, για εγκλήματα κατά της ανθρωπότητας και εγκλήματα πολέμου.
Ο Alfried Krupp φέρεται να μην εξέφρασε ποτέ μεταμέλεια, λέγοντας κάποια στιγμή σε έναν παρατηρητή της δίκης για τα εγκλήματα πολέμου: «Εμείς οι Krupps δεν ενδιαφερθήκαμε ποτέ πολύ για τις πολιτικές ιδέες. Θέλαμε μόνο ένα σύστημα που να λειτουργεί καλά και να μας επιτρέπει να εργαζόμαστε απρόσκοπτα. Η πολιτική δεν είναι δική μας δουλειά».
Όσο για τον Alfred Hugenberg; Σε αντίθεση με άλλους πρώιμους υποστηρικτές του Χίτλερ από τον ιδιωτικό τομέα, όπως ο Fritz Thyssen και ο Hjalmar Schacht - και οι δύο κατέληξαν σε στρατόπεδα συγκέντρωσης με εντολή του ίδιου του Χίτλερ - ο Hugenberg την γλίτωσε.
Ο Χούγκενμπεργκ αποσύρθηκε στην έπαυλή του, το Rohbraken, στην επαρχία Lippe, όπου ζούσε ως τοπικός αντιβασιλέας, ενώ η επιχειρηματική του αυτοκρατορία σταδιακά εξανεμίστηκε.
Στις 28 Σεπτεμβρίου 1946, ο Χούγκενμπεργκ συνελήφθη από τη βρετανική στρατιωτική αστυνομία. Κρατήθηκε για πέντε μήνες και τα περιουσιακά του στοιχεία δεσμεύτηκαν. Μετά από επίσημη ακρόαση, ο Χούγκενμπεργκ κρίθηκε ως «μικρότερος κακοποιός» -επίσημα, «Mitläufer», η κατώτερη βαθμίδα συνενοχής στο ναζιστικό καθεστώς- με την αιτιολογία ότι είχε εγκαταλείψει τη θέση του στο υπουργικό συμβούλιο τους πρώτους μήνες του χιτλερικού καθεστώτος και δεν υπήρξε ποτέ μέλος του ναζιστικού κόμματος.
Με αμείωτο θράσος, ο Χούγκενμπεργκ απέκρουσε ακόμη και αυτή τη κατηγορία. Έχοντας χάσει το μεγαλύτερο μέρος της επιχειρηματικής του αυτοκρατορίας, ο Χούγκενμπεργκ θεωρούσε τον εαυτό του θύμα του ναζιστικού καθεστώτος και όχι συμμέτοχο σε αυτό. Έκανε έφεση κατά της απόφασης της ακροαματικής διαδικασίας και κέρδισε.
Και μια υποσημείωση: το πρωί της Τρίτης 31 Ιανουαρίου 1933, λιγότερο από 24 ώρες αφότου επέτρεψε τον διορισμό του Χίτλερ ως καγκελάριου, ο Χούγκενμπεργκ φέρεται να μίλησε με τον Καρλ Φρίντριχ Γκέρντελερ, έναν συντηρητικό συνάδελφό του και δήμαρχο της Λειψίας.
«Μόλις διέπραξα τη μεγαλύτερη βλακεία της ζωής μου», φέρεται να είπε ο Χούγκενμπεργκ στον Γκέρντελερ. «Συμμάχησα με τον μεγαλύτερο δημαγωγό στην ιστορία της ανθρωπότητας».