To χειρότερo αεροπορικό δυστύχημα στην ιστορία της Swissair είχε 229 νεκρούς, αλλά και έναν γνωστό αθλητή μπάσκετ που κατάφερε να «ξεγελάσει» τον θάνατο.
Πριν από 27 χρόνια έλαβε χώρα το χειρότερο δυστύχημα στην ιστορία της ελβετικής αεροπορίας. Όταν από τη συντριβή ενός MD-11 της Swissair κοντά στο Χάλιφαξ του Καναδά στις 2 Σεπτεμβρίου 1998, σκοτώθηκαν και οι 229 επιβαίνοντες.
Η πτήση 111 της Swissair είχε απογειωθεί κανονικά από το αεροδρόμιο John F. Kennedy της Νέας Υόρκης για τη Γενεύη εκείνο το μοιραίο βράδυ της Τετάρτης με 215 επιβάτες και 14 μέλη πληρώματος. Οι πιλότοι κατεύθυναν αρχικά το αεροπλάνο προς τον Καναδά για να διασχίσει τον Ατλαντικό.
Περίπου μία ώρα μετά την απογείωση, το πλήρωμα παρατήρησε καπνό στο πιλοτήριο. Το υψόμετρο ήταν πολύ μεγάλο για να γίνει αναγκαστική προσγείωση στο αεροδρόμιο του Χάλιφαξ. Έτσι, οι πιλότοι έκαναν έναν κύκλο για να ρίξουν λίγα καύσιμα στη θάλασσα και στη συνέχεια να πετάξουν προς το Χάλιφαξ.
Αλλά τότε ξαφνικά το ηλεκτρικό σύστημα απέτυχε. Οι πιλότοι έχασαν τον έλεγχο του αεροπλάνου και αυτό έπεσε στη θάλασσα στο σημείο Peggy's Cove.
Και οι 229 επιβαίνοντες έχασαν τη ζωή τους, συμπεριλαμβανομένων 49 Ελβετών υπηκόων. Οι υπόλοιποι επιβάτες προέρχονταν από 43 χώρες.
Πραγματικές «ομάδες φροντίδας» για πρώτη φορά
Η συντριβή είχε συνέπειες πολύ πέρα από την Ελβετία. Το MD-11 της McDonnell-Douglas ήταν ένα σύγχρονο αεροσκάφος της Boeing. Η Swissair ήταν μία από τις πιο γνωστές αεροπορικές εταιρείες στον κόσμο.
«Ομάδες φροντίδας» αναπτύχθηκαν στη Γενεύη, τη Ζυρίχη, το Παρίσι και τη Νέα Υόρκη για να φροντίσουν τους συγγενείς των θυμάτων. Αυτή ήταν η πρώτη φορά που παρασχέθηκε τόσο μεγάλης κλίμακας φροντίδα σε ατύχημα.
«Παλαιότερα, δεν είχε δοθεί σχεδόν καμία προσοχή στη φροντίδα των πενθούντων», δήλωσε στο πρακτορείο ειδήσεων Keystone-SDA ο Franz Bucher, ο οποίος ήταν μέλος της ομάδας φροντίδας εκείνη την εποχή.
Βραχυκύκλωμα ως αιτία
Η ανάκτηση του αεροσκάφους διήρκεσε περισσότερο από ένα χρόνο. Περίπου δυο εκατομμύρια τμήματα του αεροσκάφους ανασύρθηκαν από τη θάλασσα στο σημείο της συντριβής. Μαζί με 275 χιλιόμετρα καλωδίων, το αεροσκάφος ανακατασκευάστηκε και άρχισε η έρευνα για τα αίτια της συντριβής.
Χρειάστηκαν τεσσεράμισι χρόνια μέχρι το Καναδικό Συμβούλιο Ασφάλειας Μεταφορών (TSB) να παρουσιάσει την έκθεση έρευνας τον Μάρτιο του 2003. Σύμφωνα με την έκθεση, το ατύχημα προκλήθηκε από βραχυκύκλωμα, το οποίο πιθανώς προκλήθηκε από χαλασμένη μόνωση χάλκινου καλωδίου.
Οι ηλεκτρικοί σπινθήρες έβαλαν φωτιά σε εύφλεκτα μονωτικά πατάκια στο πιλοτήριο. Δεν υπήρχαν ανιχνευτές καπνού ή συσκευές κατάσβεσης στο MD-11 εκείνη τη στιγμή.
Το καλώδιο ήταν πιθανότατα μέρος του συστήματος ψυχαγωγίας επί του αεροσκάφους που η Swissair είχε μετασκευάσει για την πρώτη θέση. Στη συνέχεια η Swissair διέκοψε αυτό το σύστημα στα MD-11 και στα Boeing 747 της.
Τύπος αεροσκάφους που αποσύρθηκε
Το ατύχημα είχε και τεχνικές συνέπειες: οι καναδικές και αμερικανικές αρχές ασφάλειας της αεροπορίας εξέδωσαν περισσότερες από 50 οδηγίες, οι οποίες οδήγησαν στη μετατροπή και τον εκ των υστέρων εξοπλισμό των αεροσκαφών McDonnell Douglas, μεταξύ άλλων με πρόσθετους ανιχνευτές καπνού, συστήματα πυρόσβεσης και κάμερες υπερύθρων.
Η Swissair, και αργότερα οι διεθνείς αεροπορικές εταιρείες SWISS, διόρθωσαν τις ελλείψεις ασφαλείας σε αυτόν τον τύπο αεροσκαφών, αντικατέστησαν τα μονωτικά στρώματα και δρομολόγησαν την απόσυρση των τελευταίων 13 MD-11.
Επιπλέον, εκδόθηκαν νέοι κανονισμοί και διαδικασίες για το πλήρωμα του πιλοτηρίου.
Σήμερα, δύο μνημεία με μνημεία από γρανίτη μνημονεύουν την τραγωδία του Χάλιφαξ στη βραχώδη ακτή όχι μακριά από το Peggy's Cove. Και τα δύο μνημεία φέρουν επιγραφή στα αγγλικά και γαλλικά που μνημονεύει τα θύματα και έχουν θέα από το σημείο της συντριβής προς τον Ατλαντικό.
Ο αθλητής που κατάφερε να «ξεγελάσει» τον θάνατο
Τον Σεπτέμβριο του 1998 ο Γουόλτερ Μπέρι, πρώην μπασκετμπολίστας του NBA (14η επιλογή στο draft του 1986), του Ολυμπιακού (1992-93, 1995-96), του ΠΑΟΚ (1993-94), του Ηρακλή (1994-95) και του Άρη (1996-97), επέστρεφε στην Ελλάδα για να φορέσει ξανά φανέλα του ΠΑΟΚ.
Ο Μπέρι είχε εισιτήριο για την μοιραία πτήση όμως εκεί υπήρξε ένας... απο μηχανής θεός, ο οποίος τον έσωσε (άθελά του μάλλον...) από την επιβίβαση στο αεροσκάφος. Η γυναίκα του Μπέρι, η Τάμι, είχε καταχωνιάσει κάπου το διαβατήριο του συζύγου της με αποτέλεσμα εκείνος να μην το βρει και να φύγει για το αεροδρόμια χωρίς αυτό - ως εκ τούτου, να μην καταφέρει ποτέ να μπει στο μοιραίο MD-11.
«Θα έπαιρνα όντως το συγκεκριμένο αεροπλάνο, αλλά πηγαίνοντας στο αεροδρόμιο διαπίστωσα ότι δεν είχα το διαβατήριό μου. Η καθυστέρηση είχε ως αποτέλεσμα να μην προλάβω την πτήση που υπήρχε για Γενεύη και τελικά να φτάσω στη Θεσσαλονίκη μέσω Βρυξελλών», θυμήθηκε ο ίδιος μετά από χρόνια σχετικά με το συγκεκριμένο συμβάν. Και επεσήμανε μετά:
«Είναι αλήθεια ότι προτιμώ τη Swissair όταν ταξιδεύω στην Ευρώπη και θα συνεχίσω να την προτιμώ παρά το συγκεκριμένο ατύχημα, που λίγο έλειψε να στοιχίσει και τη δική μου ζωή. Ευτυχώς για μένα, αποδείχθηκε ότι υπάρχει Θεός και, μάλιστα, με αγαπάει. Με κράτησε ζωντανό και βρέθηκα τελικά στην Ελλάδα».