Ο Μπάμπης Μπίζας είναι ο πιο πολυταξιδεμένος άνθρωπος στον κόσμο. Δεν πρόκειται για υπερβολή, αλλά για πραγματικότητα, καθώς τόσο το βιβλίο Γκίνες, όσο και το National Geographic, του έχουν δώσει αυτόν τον χαρακτηρισμό.
Έχοντας ταξιδέψει σε πάνω 200 χώρες (και συνεχίζει), δικαίως μπορεί να χρησιμοποιεί αυτόν τον τίτλο. Όπως μας λέει «Παράταγα τα πάντα και πήγαινα. Δεν περίμενα του χρόνου ή ίσως. Ή τώρα ή ποτέ. Έχω πάει σε όλα τα μέρη που μπορεί να έχει ο χάρτης και που δεν απαγορεύεται να πας».
Ο Μπάμπης Μπίζας, είναι αυτό που λέμε ταξιδιώτης και όχι τουρίστας. Υπάρχει διαφορά σε αυτούς τους όρους και ο 66χρονος σήμερα κ. Μπίζας, είναι τρανταχτό παράδειγμα του τι σημαίνει να είσαι ταξιδιώτης. Και όχι απλά ένας ταξιδιώτης, αλλά ταξιδιώτης του κόσμου, που εξερευνά ασυνήθιστους προορισμούς.
Άρχισε τα ταξίδια όταν ήταν φοιτητής. Το πρώτο του ταξίδι ήταν στη γειτονική Βουλγαρία και λίγο αργότερα ξεκίνησε το πρώτο του μεγάλο ταξίδι. Είχε σκοπό να λείψει μόλις 15 ημέρες, αλλά τελικά έλειψε από την Ελλάδα 5,5 μήνες! Ξεκινώντας με ένα σακίδιο στην πλάτη αρχικά, κάνοντας ωτοστόπ και κουβαλώντας μαζί του, τα κουλουράκια της θείας Μαρίας όπως μου ανέφερε χαρακτηριστικά, στη συνέχεια βρέθηκε να δουλεύει ως μούτσος σε πλοίο -κάτι που επέλεξε ο ίδιος για να γυρίσει τον κόσμο και να γνωρίσει νέους πολιτισμούς. Το συγκεκριμένο ταξίδι των 5,5 μηνών ξεκίνησε από την Τουρκία και αφού διέσχισε την Περσία έφθασε στο Αφγανιστάν και συνέχισε προς τα ανατολικά μέχρι που κατέληξε να γυρνά όλη την Ινδία, το Μπαγκλαντές και την Κεϋλάνη.
Επιστρέφοντας στην Ελλάδα, έκανε το χόμπι του δουλειά. Η αγάπη του για τα ταξίδια και οι εμπειρίες του σε σπάνιους προορισμούς για την εποχή εκείνη, τον έκαναν συνοδό-αρχηγό γκρουπ και στη συνέχεια διευθυντή προγραμματισμού σε μεγάλα τουριστικά γραφεία. Εκτός από τα συμβατικά, οργάνωνε και πρωτοποριακά ταξίδια, σαν αυτά που του άρεσε να κάνει ο ίδιος. Και απ' ό,τι φάνηκε δεν ήταν ο μόνος, καθώς δημιουργήθηκε ένας πυρήνας ταξιδιωτών που συμμερίζονταν τον τρόπο που εκείνος αντιλαμβανόταν και πραγματοποιούσε τα πρωτόγνωρα για εκείνη την εποχή ταξίδια, σε μακρινούς και μέχρι τότε «άπιαστους» προορισμούς.
Η πανδημία του κορωνοϊού, δεν τον πτόησε. Με το που επιτράπηκαν τα ταξίδια, άρχισε ξανά να οργανώνει τις επόμενες εξορμήσεις του. Όταν μιλήσαμε, ετοιμαζόταν να πάει στην Αρκτική. Κι ενώ στην Ελλάδα «ψηνόμασταν» από τις υψηλές θερμοκρασίες, εκείνος είχε πακετάρει γαλότσες, μπότες, γούνινα καπέλα κτλ.
Η ιστορία της ζωής του «Έλληνα Μαγγελάνου» και οι περιπέτειες του, μοιάζουν με σενάριο ταινίας. Σκεφτείτε ότι έχει καταφέρει να πάει σε ένα μέρος, που έχουν πάει μόνο ο Βλαντιμίρ Πούτιν και ο πρίγκιπας Αλβέρτος του Μονακό. Όταν επιστρέφει στην Ελλάδα, τον περιμένει η σύζυγός του, την οποία τη λένε Πηνελόπη - ίσως όχι τυχαία, όπως λέει αστειευόμενος.
Μιλούσαμε δυο ώρες σχεδόν και πάλι ένιωθα ότι δεν μου έφτασε ο χρόνος. Θα μπορούσα να τον ακούω με τις ώρες να με ταξιδεύει νοερά στα μέρη που έχει πάει, παίρνοντας μια μικρή γεύση κι εγώ. Ακούγοντάς τον, νιώθεις την ανάγκη να προγραμματίσεις το επόμενο ταξίδι σου όσο πιο σύντομα μπορείς, γιατί συνειδητοποιείς ότι τελικά είμαστε πολύ μικροί και δεν έχουμε δει τίποτα σχεδόν από τον πανέμορφο αυτό πλανήτη που ονομάζεται Γη και από τους υπέροχους ανθρώπους που κατοικούν σε αυτόν. «Το ταξίδι είναι σαν ένα βιβλίο. Όποιος δεν έχει ταξιδέψει, είναι σαν να έχει δει μόνο το εξώφυλλο του», εξηγεί ο κ. Μπίζας μιλώντας στο iefimerida.
Ο Μπάμπης Μπίζας, είναι ένας σύγχονος Φιλέας Φογκ, όπως τον έχουν χαρακτηρίσει πολλοί. Γεννήθηκε το 1954 στην Άρτα. Μιλάει 4 γλώσσες, έχει γράψει τρία βιβλία κι έχει σπουδάσει Πολιτικές Επιστήμες στο Πάντειο Πανεπιστήμιο, στη Δραματική Σχολή του Κρατικού Θεάτρου Βορείου Ελλάδος, καθώς και στο τμήμα Σλαβικών Σπουδών, στο Ινστιτούτο Βαλκανικών Σπουδών στη Θεσσαλονίκη.
Ο διοργανωτής ταξιδιών και ταξιδιωτικός συγγραφέας, χαρακτηρίζει την Ελλάδα διαρκές σημείο αναφοράς του, ενώ για τον ίδιο «το ταξίδι το κάνουν οι άνθρωποι που συναντάς και όχι τα τοπία», και συμπεραίνει ότι «όσα πιο πολλά χέρια σφίξεις, όσα πιο πολλά χαμόγελα ανταλλάξεις με τους ντόπιους, τόσο πιο κοντά βρίσκεσαι στην ουσία του ταξιδιού».
Τα πρώτα ταξίδια
Πώς ξεκινήσατε να κάνετε ταξίδια; Ποια ήταν η πρώτη χώρα που επισκεφθήκατε, και σε ποια ηλικία;
Ταξίδια ξεκίνησα να κάνω όταν ήμουν φοιτητής, γύρω στα 22. Άρχισα από τα κοντινά μέχρι να ξεθαρρέψω. Πήγα Βουλγαρία, Ρουμανία, Τουρκία και Γιουγκοσλαβία. Μέχρι εκεί μπορούσες να φτάσεις με τα οικονομικά ενός φοιτητή. Αυτές είναι οι πρώτες χώρες που επισκέφθηκα. Κυριολεκτικά η πρώτη, είναι η Βουλγαρία, λόγω γειτνίασης. Ήμουν στη Θεσσαλονίκη τότε, σπούδαζα στη Δραματική Σχολή του Κρατικού Θεάτρου Βορείου Ελλάδος, άσχετα αν δεν το άσκησα ποτέ αυτό το επάγγελμα. Και μετά όταν ξεθάρρεψα, άρχισα να κάνω μακρινά ταξίδια στην Ευρώπη, του τύπου, πέντε εβδομάδες με σακίδιο στην πλάτη, με λιγοστά χρήματα. Πήγα στο Βόρειο Ακρωτήριο με ωτοστόπ -μπήκα και λίγο λαθρεπιβάτης από εδώ κι από εκεί, όπου με σήκωνε -και μετά πήγα στην Πορτογαλία, οπότε έκανα όλη τη Βόρεια και όλη τη Δυτική Ευρώπη. Είχα πάει ήδη αρκετά στην Ανατολική Ευρώπη -πλην Ρωσίας όμως -γιατί ήταν εύκολη στις βίζες, οπότε αυτά τα εξάντλησα γρήγορα. Η Ρωσία που ήθελε διαδικασίες, μου έφαγε λίγο παραπάνω χρόνο. Αυτό είναι το σκηνικό των δύο πρώτων ετών.
Όταν σπούδαζα στην Πάντειο, σπούδαζα ταυτόχρονα και βαλκανικές γλώσσες στη Θεσσαλονίκη στην Εταιρεία Μακεδονικών Σπουδών, γιατί πάντα με συνάρπαζαν οι γλώσσες. Εκεί, άκουγα τους Θεσσαλονικείς συνομήλικους μου, που λέγανε για ταξίδια που έκαναν άλλοι και κανόνιζαν να πάνε την επόμενη χρονιά και οι ίδιοι, και είπα από μέσα μου “γιατί να περιμένω του χρόνου και να μην πάω τώρα”; Οπότε σε 48 ώρες φόρτωσα το σακίδιο μου, με ό,τι είχα, πήρα και τα κουλουράκια της θείας Μαρίας, από το Πέτα στην Άρτα που είχα πάει επίσκεψη, και επί έξι μέρες ταξίδευα χωρίς διάλειμμα και έφτασα στο Αφγανιστάν. Διέσχισα όλη την Τουρκία, όλη την Περσία και στη συνέχεια μπήκα στο Αφγανιστάν. Όταν μέτρησα και είδα ότι έκανα μόνο έξι μέρες για να φτάσω, είδα ότι έχω πολύ χρόνο μπροστά μου και άρα είπα ότι μπορώ να πάω και παραπέρα. Και το λίγο παραπέρα κατέληξε 5,5 μήνες με ταξίδι σε όλη την Ινδία, στο Νεπάλ, στο Μπαγκλαντές και στην Κεϋλάνη.
Στην Κεϋλάνη πια, με είχε συνεπάρει η περιπλάνηση στον κόσμο - είχα συμπληρώσει δύο μήνες ταξίδι - δεν κοίταζα τότε αξιοθέατα να σας πω την αλήθεια, πιο πολύ μου άρεσε η συνύπαρξη με τον κόσμο. Μετά στα επόμενα ταξίδια μου άρχισα να κυνηγάω τα μνημεία κτλ. Στην Κεϋλάνη στο λιμάνι, έβλεπα δεκάδες ελληνικά πλοία, οπότε πλησίασα κανά δυο καπετάνιους, κι ένας από αυτούς μου λέει «κοίταξε θα πάρουμε πλήρωμα, σε λίγες μέρες.. αντί να πάρουμε 5 Κεϋλανέζους, θα πάρουμε 4 Κεϋλανέζους κι εσένα, αλλά θέλω ένα χαρτί από το προξενείο για να το δικαιολογήσω στην εταιρεία». Το πήρα τελικά, το πήγα στον καπετάνιο κι έγινα αμέσως μούτσος... Άρχισε έτσι η ναυτική μου καριέρα. Τους φαινόμουν κάτι το αξιοπερίεργο, γιατί ήμουν ένας φοιτητής στο τελευταίο έτος Πανεπιστημίου και ένας φοιτητής να δουλεύει μούτσος είχε ενδιαφέρον. Αποκτήσαμε πολύ καλές σχέσεις. Ρωτάγανε εμένα οι ναυτικοί, πώς ήταν τα ταξίδια μου, ενώ συνήθως το αντίστροφο συμβαίνει. Αυτοί όλο κι όλο περιφέρονται γύρω απ' τα λιμάνια. Οπότε περιμένανε να τους πω εγώ τι συμβαίνει στην ενδοχώρα. Τότε ήμουν 24 χρονών.
Ήρθε η εντολή να σαλπάρουμε. Πάμε πρώτα Μοζαμβίκη, εγώ δεν είχα πατήσει το πόδι μου στην Αφρική ακόμα. Μετά διασχίσαμε διαγώνια όλον τον Ατλαντικό, με μια στάση ανεφοδιασμού στο Κάβο Βέρντε, για να καταλήξουμε στην Αμερική, σε διάφορα λιμάνια να μοιράσουμε το σιδηρομετάλλευμα. Κι έτσι σιγά-σιγά έφτασα Σεπτέμβριο μήνα. Τότε, ο Α' μηχανικός που ήταν εντελώς συμπτωματικά συμπατριώτης μου από την Άρτα, με πληροφόρησε ότι την επόμενη εβδομάδα, θα άλλαζε όλο το πλήρωμα. Οπότε αποφάσισα να φύγω, πήρα αναχωρητήριο και επέστρεψα στην Ελλάδα αεροπορικώς, με κάποια λεφτά στην τσέπη και μάλιστα είχα πάρει και προαγωγή. Από μούτσος, έγινα ναύτης. Ανέβηκα μια βαθμίδα.
Οπότε αυτό ήταν και το μεγαλύτερο διάστημα που έχετε λείψει σε ταξίδι; Πόσο διήρκεσε;
5,5 μήνες. Υπήρχε τότε μια συνέχεια που δεν μπορούσες να το κόψεις στη μέση. Τους δυο πρώτους μήνες όταν ξεκίνησα, ήμουν τουρίστας με σακίδιο στην πλάτη και τους υπόλοιπους 3,5 μούτσος στο πλοίο. Οπότε αυτό ήταν η μεγαλύτερη απουσία μου απ' την Ελλάδα σε ταξίδι. Μπορεί να είσαι και ναυτικός και να λείπεις και 9,5 μήνες για παράδειγμα, απλά εγώ το έβλεπα με τη ματιά του περιηγητή. Και δεν το είχα σχεδιάσει έτσι. Είχα σχεδιάσει να πάω 15 μέρες διακοπές και μετά να γυρίσω πίσω.
Γύρισα στην Ελλάδα, τελείωσε αυτή η εμπειρία. Αυτό το πράγμα λοιπόν, εγώ τότε δεν μπορούσε να υποπτευθώ ποτέ ότι θα αποτελούσε το καλύτερο βιογραφικό για εμένα, για το μέλλον. Διότι, όταν πήρα το πτυχίο της Παντείου και τελείωσα και τον στρατό, ετέθη και το ζήτημα τι δουλειά θα κάνω. Πήγα λοιπόν στα διάφορα τουριστικά γραφεία και όταν τους έλεγα πού έχω πάει με κοιτούσαν έκπληκτοι. Γιατί κανείς Έλληνας δεν είχε πάει σε τέτοια μέρη, μέχρι τότε ο τουρισμός ήταν πεπατημένα μονοπάτια. Αγγλία, Γαλλία, Ισπανία, άντε μέχρι Κίνα και Αμερική οι πιο πλούσιοι. Αφού για αρχή μου έδωσαν το ταξίδι Πρέβεζα-Πάργα-Λευκάδα ως συνοδός γκρουπ, στη συνέχεια μου έδωσαν ευρωπαϊκούς προορισμούς και κυρίως ανατολικής Ευρώπης, που τις ήξερα καλά. Πολωνία, Ουγγαρία, Τσεχία, Ρουμανία, ήταν πολύ δημοφιλή τα μέρη εκείνα τότε. Τελείωσε η χρονιά και στο πρώτο μου ταξίδι της επόμενης χρονιάς, -ανέβηκα θεωρητικά βαθμίδα, καθώς είδαν ότι έχω ταξιδιωτική αίσθηση-, οπότε με στείλανε Ιαπωνία. Έτσι, άρχισε η καριέρα μου σε αυτό το κομμάτι.
Μετά από χρόνια, έγινα Διευθυντής Προγραμματισμού. Με αυτό λύθηκαν τα χέρια μου. Σχεδίαζα ό,τι μου άρεσε. Βεβαίως είχαμε τα στάνταρ ταξίδια, αλλά εγώ είχα δημιουργήσει ήδη έναν πυρήνα ταξιδιωτών, που θέλανε άγονη γραμμή. Μιλάμε για πρωτόγνωρα πράγματα για 30 χρόνια πριν. Σήμερα μπορεί να ακούγεται εύκολο.
Τα «νέας γενιάς ταξίδια»
«Με την κατάρρευση της Σοβιετικής Ένωσης, απελευθερώθηκαν πολλά πλοία ερευνητικά τα οποία δεν είχε καμία διάθεση η νέα πραγματικότητα να συντηρήσει τον παλιό σοβιετικό στόλο. Οπότε συστήθηκε στους ιδιοκτήτες των εταιρειών, να κάνουν ό,τι νομίζουν για να ζήσουν. Οπότε νοίκιασαν τα πλοία σε τουριστικά γραφεία για ταξίδια στην Ανταρκτική, Γη του Πυρός, Βόρειο Πόλο κτλ. Οπότε άρχισαν νέας γενιάς ταξίδια, τα οποία μέχρι τότε δεν μπορούσαμε να τα διανοηθούμε, κι έτσι άρχισα να ασχολούμαι με αυτού του είδους τα ταξίδια, τα πολικά ταξίδια. Ανεβοκατέβαινα στη Ρωσία γι' αυτό τον λόγο, και κάποια στιγμή έγραψα και το βιβλίο "Ρωσία: Ταξιδιωτικός Οδηγός", το οποίο έχει φτάσει στην τρίτη έκδοση, και έδωσα ένα αντίτυπο στη ρωσική γεωγραφική εταιρεία. Με έκαναν μέλος κι έτσι απέκτησα δεσμούς. Μιλάω ρωσικά κι αυτό βοηθούσε πολύ. Πήγαινα μια φορά τον χρόνο και έδινα διαλέξεις στη Μόσχα. «Μα εγώ ένας Έλληνας, θα μιλάω στους Ρώσους για τη Ρωσία;», αναρωτιόμουν. Είναι ένας ταξιδιωτικός οδηγός στην ουσία, όχι για το πού θα πας και τι θα πιείς, αλλά τι θα δεις. Θα το ονόμαζα παρουσίαση - οδηγός της κάθε περιοχής, αυτό που θέλει στην ουσία κάθε ταξιδιώτης. Τα άλλα αλλάζουν, πχ τα εστιατόρια και τα ξενοδοχεία, ανοίγουν και κλείνουν. Τα αξιοθέατα είναι διαχρονικά.
Πλέον, είχα μπει σε έναν νέο κόσμο που απευθυνόταν σε λίγους ανθρώπους, γιατί μιλάμε για πρωτοποριακά ταξίδια. Έτσι ήταν τα πράγματα μέχρι το 2011, τη φάση κρίσης, όταν πολλά γραφεία έκλεισαν. Αφού την καριέρα μου την είχα κάνει, είπα να ασχοληθώ μόνο με ό,τι μου αρέσει. Από το 2011 – 2021, για δέκα χρόνια δηλαδή, έκανα όλα τα απίθανα ταξίδια της Γης. Δηλαδή με ξένους πια διοργανωτές, πηγαίνοντας σε μέρη που δεν μπορεί να πάει τίποτε άλλο, παρά μόνο ένα ναυλωμένο επί τούτου σκάφος. Παράταγα τα πάντα και πήγαινα. Δεν περίμενα του χρόνου ή ίσως. Ή τώρα ή ποτέ. Οπότε με αυτόν τον τρόπο, πήγα σε όλα τα μέρη που μπορεί να έχει ο χάρτης που δεν απαγορεύεται να πας. Διότι υπάρχουν μέρη που απαγορεύεται να πας, όπως είναι το Μίντγουεϊ στη μέση του Ειρηνικού. Παλιά ανήκε στο αμερικανικό ναυτικό, τώρα έχει γίνει εθνικό πάρκο και δεν το έχουν ανοίξει ακόμα στο κοινό. Ένα άλλο είναι το νησί Γουέικ στον Ειρηνικό. Είναι βάση που κάνουν tracking τους βαλλιστικούς πυραύλους. Σε αυτά δεν μπορώ να πάω γιατί δεν υπάρχει μέσο. Όλα τα υπόλοιπα, τα πήγα. Αν βρεθεί μέσο, ξέρω πού θέλω να πάω, στο νησί Χερντ, που είναι αυστραλιανό νησί, ανοιχτά της Ανταρκτικής. Είναι πολύ μακριά, έντεκα μέρες με πλοίο από την Αυστραλία».
Ταξίδια με έμφαση στον άνθρωπο
«Κατόπιν αυτού, ξεκίνησα έναν κύκλο ταξιδιών, δεύτερης και τρίτης φοράς, με έμφαση στο ανθρώπινο στοιχείο, δηλαδή φυλές αρχέγονες, γιατί αυτές είναι που θα αλλοιωθούν και θα χαθούν πρώτες. Θα υπάρξει αυτή η συνεχής εξομοίωση όλων. Τους τελευταίους σαράντα μήνες, κάνω ακριβώς αυτό. Περού, Σουδάν, Βενεζουέλα, Αρκτική Σιβηρία κοκ. Αυτό γίνεται και τώρα. Αυτή τη στιγμή βέβαια δεν πάω για φυλές στο επόμενο ταξίδι μου, πηγαίνω πιο πολύ για να δω περιοχές της Σιβηρίας που δεν μπορούσα να πάω μόνος μου γιατί δεν υπάρχει δημόσιο μέσο μεταφοράς. Έχω κανονίσει να μετακινηθώ με τζιπ και να κοιμηθώ σε σκηνή. Θα περάσουμε πέντε μέρες στη Στέπα για να δούμε έναν αρχαιολογικό χώρο, στο οποίο έχει πάει μόνο ο Πούτιν και ο Αλβέρτος του Μονακό. Αυτοί με ελικόπτερο βέβαια. Είναι δύσκολη η πρόσβαση, 40 χλμ εκτός δρόμου. Στη συνέχεια ετοιμάζω ένα ταξίδι στο Καμερούν για τον Φεβρουάριο, μετά να δω τους Ντολγκάνους, στην Αρκτική Σιβηρία στο μέσο στο καταχείμωνο για να τους δούμε την ώρα που μετακινούνται τα κοπάδια των ταράνδων. Και από τη Ρωσία φεύγω κατευθείαν για Περού μετά».
Πόσες χώρες έχετε επισκεφθεί μέχρι σήμερα;
Οι χώρες είναι στον ΟΗΕ, 193. Αυτές χρησιμοποιούμε σαν βάση αναφοράς. Οι πιο διαβασμένοι γεωγραφικά, ξέρουν ότι υπάρχουν και δυο χώρες ακόμα, η μία είναι η Ταϊβάν, που ήταν στον ΟΗΕ και την εκπαραθυρώσανε γιατί πήρε τη θέση της η Κίνα κατά απαίτηση της Κίνας, και υπάρχει και το Βατικανό, το οποίο σκοπίμως και για λόγους ουδετερότητας, παραμένει παρατηρητής. Οπότε ας τις κάνουμε 195. Τώρα υπάρχουν κομμάτια, επάνω στον πλανήτη Γη, τα οποία είναι de facto ανεξάρτητα, και τα οποία όμως, δεν είναι αναγνωρισμένα από τον ΟΗΕ. Εγώ έχω πάει και στις 216 αυτές χώρες. Σε όλες. Εκεί που δεν έχω πάει, είναι στα νησιά Μιντγουέι, Χερτ και Γουέιτ, που σας είπα προηγουμένως.
Αγαπημένος σας προορισμός, ποιος είναι;
Με συναρπάζουν, δύο πράγματα. Οι πολικές περιοχές, κυρίως της Αρκτικής Ρωσίας και οι περιοχές του κόσμου που ακόμα διατηρούνται αρχέγονοι πολιτισμοί -κυρίως στην Αφρική συμβαίνει αυτό -από αυτούς που δεν έχουν υποστεί επίδραση ή έστω μεγάλη επίδραση από την επέλαση του δυτικότροπου πολιτισμού. Οπότε η Αφρική θα έλεγα γενικά, για να μην περιοριστώ σε χώρα. Μια από τις πιο θεαματικές χώρες αν θέλετε να το συγκεκριμενοποιήσουμε, είναι το Τσαντ. Έχει απίστευτα τοπία... Μάλιστα όταν πήγα, δεν το περίμενα, πήγα με βαριά καρδιά και πας και λες «ουάου, δεν το περίμενα». Μετά πήγα στη Νότια Ανγκόλα, εκεί πήγα για φυλές. Νόμιζα ότι τα είχα δει όλα. Τελικά δεν τα είχα δει όλα. Το ίδιο και στη Νιγηρία. Άρα όσο ταξιδεύεις, ανακαλύπτεις. Από πλευράς φυσικής εντύπωσης, είναι το Τσαντ, η Βενεζουέλα με τα τρομερά τοπία, ακόμη και οι ΗΠΑ, που είναι μια από τις πιο εντυπωσιακές χώρες από πλευράς μορφολογίας τους εδάφους, πράγμα που δεν το έχει η Ρωσία, η οποία είναι σχετικά μια επίπεδη χώρα.
Σας ρωτάνε από πού είστε;
Βεβαίως. Αρκετοί δεν ξέρουν την Ελλάδα, όπως οι φυλές για παράδειγμα. Άλλα άνθρωποι που έχουν πάει στο σχολείο, έστω κι όχι όλες τις τάξεις, ξέρουν μια χαρά. Ξέρουν τον Αριστοτέλη, τον Πλάτωνα, τον Σωκράτη. Ένα μεγάλο μέρος της γνώσης γύρω από την Ελλάδα, το χρωστάμε στους Καθολικούς Ιεραπόστολους. Διότι μέσα στη διαδικασία της Βίβλου, αναφέρουν την πορεία του Αποστόλου Παύλου. Έτσι, οι λαοί που έχουν χριστιανισμό και πηγαίνουν εκκλησία, είναι εξοικειωμένοι με την ύπαρξη της Ελλάδας, αν δεν την έχουν μάθει στο σχολείο. Αυτο το αναφέρω για χώρες που δεν περιμένεις να ξέρουν, κι όμως ξέρανε. Άλλοι δεν έχουν ιδέα. Και δε λέω μόνο για την Ελλάδα, αλλά γενικά το πού πέφτει τι.
Πώς σας υποδέχονται όταν σας βλέπουν;
Χώρα με χώρα παίζει ρόλο. Δηλαδή οι χώρες που έχουν μπει στην τουριστική βιομηχανία, κοιτάζουν και λίγο τι θα βγάλουν από εσένα, πριν αρχίσουν τις γαλαντομίες και τις διαχύσεις. Αλλού όμως δεν είναι έτσι. Πχ στη Νιγηρία δεν προσδοκούν τίποτα από εμένα, γιατί πουλάνε ψάρια και δεν πιστεύουν ότι ένας ξένος θα πάει να πάρει πχ ψάρια ή καλάθια για να βάζει μέσα τα φρούτα του. Οπότε αυτοί ήταν πιο ανοιχτοί, πιο αλέγροι, πιο εύθυμοι, μου έκαναν αστεία, γελούσαμε, φωτογραφιζόμασταν...
Υπάρχει ένας λαός που να σας έχει αγγίξει, που να έχετε ταυτιστεί μαζί του;
Προσωπικά βιώματα έχω πολλά. Θυμάμαι η πιο συγκινητική προσέγγιση ήταν στη Γεωργία, στα βουνά της χώρας στον Καύκασο, που με μάζεψε ένα ζευγάρι στον δρόμο όταν νύχτωνε και έκανα ωτοστόπ. Με μάζεψαν οι άνθρωποι, και με έβαλαν στο κρεβάτι τους. Μόλις είχαν παντρευτεί και με έβαλαν στο δικό τους κρεβάτι να κοιμηθώ στο σπίτι τους... Πρώτη φορά με βλέπανε κι αυτοί πήγαν και κοιμήθηκαν σε έναν ξάδερφο τους. Θεωρείται τόσο ιερό να φιλοξενήσεις έναν ξένο, που δεν μπορούσαν να σκεφτούν κάτι άλλο. Θα μπορούσαν βέβαια να μου δώσουν μια αποθήκη, εγώ ευχαριστημένος θα ήμουν. Αλλά παρ' όλα αυτά, αυτό με συγκίνησε, έβαλα σχεδόν τα κλάματα. Δηλαδή δεν περίμενα ότι υπάρχουν ακόμα άνθρωποι που το κάνουν αυτό.
Επίσης, συγκινήθηκα με κάτι που έγινε στο νησί Νιουαφόου το οποίο είναι στα νησιά Τόγκα στον Ειρηνικό. Εκεί λοιπόν εγώ ξέμεινα κανά δυο βδομάδες γιατί δεν ερχόταν το αεροπλάνο λόγω κακοκαιρίας και αυτό ήταν μια φορά την εβδομάδα, οπότε λοιπόν ενσωματώθηκα στην κοινότητα. Πήγαινα στην εκκλησία, σκούπιζα, πήγαινα στον όρθρο, μου παραχωρήσανε ένα δωμάτιο εκεί όπου έμενε ο καθολικός ιερέας, γενικά είχα ενταχθεί στην κοινότητα. Οι άνθρωποι με αντιμετώπιζαν σαν δικό τους. Μέχρι φαγητό μου έφερναν να φάω. Εγώ ντρεπόμουν καμιά φορά, αλλά γι' αυτούς ήταν κάτι καθημερινό. Αυτά είναι τα ουσιώδη πράγματα... ούτε μουσεία θες να δεις, ούτε μνημεία. Όταν δεν έχεις τέτοιους είδους εμπειρίες και επαφές, όλα τα άλλα χάνουν την αξία τους. Αυτό μετράει πιο πολύ απ' όλα, η ανθρώπινη επικοινωνία και η ανθρώπινη επαφή. Εμπειρίες που σου αγγίζουν την ψυχή.
Λογικά πρέπει να έχετε πάρα πολλά διαβατήρια...
Ναι, γιατί γεμίζουν... Τώρα βέβαια τον τελευταίο 1,5 χρόνο έπεσε η ταχύτητα. Γέμιζα το διαβατήριο μου στους 10-11 μήνες. Δεν συμπλήρωνα χρόνο, λόγω των πολλών σφραγίδων, δεν υπήρχαν άλλες σελίδες. Τώρα λοιπόν που περιορίστηκαν τα ταξίδια, έπεσε λίγο η ταχύτητα. Έχω φτάσει τώρα το 51ο διαβατήριο. Έχω 50 γεμάτα διαβατήρια με σφραγίδες από τα προηγούμενα ταξίδια. Τα φυλάω από αγάπη. Βέβαια σιγά-σιγά βαίνουμε προς μείωση της χρήσης του διαβατηρίου, πλέον γίνονται όλα ηλεκτρονικά. Πας στην Αυστραλία και δε σου βάζουν καμία σφραγίδα. Δεν φαίνεται ποτέ, πουθενά πως έχεις πάει Αυστραλία.
Υπήρξε κάποια στιγμή που να φοβηθήκατε, που να συνέβη κάτι επικίνδυνο;
Η ζωή μου δεν απειλήθηκε ποτέ, αλλά ομολογώ ότι φοβήθηκα το '88 που με πιάσανε στη Λιβύη, στη Βεγγάζη τον καιρό του Καντάφι και με βάλανε φυλακή γιατί φωτογράφιζα την αγορά και θεωρήθηκα ύποπτος κατασκοπείας. Μέχρι που να αποδειχθεί ότι δεν ήμουν κατάσκοπος, επειδή κανείς δεν είχε δει το γεγονός, σκεφτόμουν μέσα μου, έκανε σενάρια το μυαλό μου, «δηλαδή τώρα αυτοί αν μου ρίξουν μια σφαίρα στο κεφάλι και πέσω κάτω, κανείς δε θα μάθει ποτέ, ότι με συνέλαβαν κτλ». Οπότε είχα λίγο έγνοια τι θα γίνει την επόμενη μέρα. Πέρασα μια δύσκολη νύχτα, σκέψεων πιο πολύ. Δεν απειλούταν η ζωή μου, ευγενικοί ήταν ακόμα και στη φυλακή. Την άλλη μέρα ήρθε ο αξιωματικός υπηρεσίας να κάνει επιθεώρηση, με είδε και με ρώτησε «εσύ τι κάνεις εδώ πέρα;». Τότε του λέω, «σύμφωνα με τους άνδρες σου είμαι κατάσκοπος του Ισραήλ γιατί φωτογράφιζα ντομάτες και μαρούλια στην αγορά». Έβαλε τα γέλια και πήγαμε στο γραφείο του, ακολουθήθηκε η διαδικασία που έπρεπε και αφού με ανέκριναν την επόμενη μέρα εξονυχιστικά και είδαν ότι ήμουν καθαρός, τελικά με αφήσανε ελεύθερο και μετά γύρισα στην Ελλάδα.
Έχετε πέσει ποτέ σε πόλεμο;
Να πέφτουν σφαίρες πάνω από το κεφάλι μου, όχι. Αλλά σε περιοχή που βρίσκεται σε εμπόλεμη κατάσταση, έχω βρεθεί. Όμως δεν βρέθηκα στο κέντρο μίας συμπλοκής. Ωστόσο, σε πολλές χώρες που πήγα ήταν εμπόλεμες. Ας πούμε στη Λιβερία το 2003, οι αντάρτες ήταν μιάμιση ημέρα μακριά από την πρωτεύουσα. Και δεν ήρθε το αεροπλάνο. Τότε είπα, «τώρα τη βάψαμε», δεν υπάρχει άλλος τρόπος να φύγεις από τη Λιβερία που ήταν περικυκλωμένη από τους αντάρτες. Τελικά ήρθε την επόμενη ημέρα και κατάφερα να φύγω. Οπότε, σε εμπόλεμες ζώνες έχω βρεθεί, αλλά όχι σε σημεία σύγκρουσης.
Πάντα μόνος ταξιδεύετε;
Υπάρχουν τρεις τρόποι ταξιδιού που κάνω. Ο ένας είναι μόνος μου, που πηγαίνω σε μέρη εντελώς καινούρια και πάω για εξερεύνηση, όπως αυτό της Νιγηρίας. Επίσης, πηγαίνω με τη γυναίκα μου, με οργανωμένα τουρ που οργανώνουν στο εξωτερικό διάφοροι φορείς για περιοχές που δεν καλύπτουμε εμείς στην Ελλάδα, και η τρίτη μορφή ταξιδιού είναι αυτή που έκανα πάντα. Πηγαίνω δηλαδή σαν αρχηγός – συνοδός των ελληνικών γκρουπ στο εξωτερικό. Δεν κάνω πολλά πλέον τέτοια, αλλά 3-4 φορές τον χρόνο θα έκανα αν δεν ήταν η πανδημία. Αυτό που θα πάω στο Περού, είναι αυτής της κατηγορίας, συνοδεύω ελληνικό γκρουπ στο Περού. Εκεί πηγαίνω με την ιδιότητα την επαγγελματική.
Πόσα χρόνια είστε παντρεμένος και πώς καταφέρνετε να συνδυάζετε τα ταξίδια;
Η γυναίκα μου είναι δίπλα και δεν τολμάω να πω και ψέματα (σσ γελάει). Είμαστε 42 χρόνια παντρεμένοι, αλλά όταν τη ρώτησαν κάποτε «πώς είναι να είστε 37 χρόνια παντρεμένοι, εκείνη απάντησε, “ε όχι και 37, 3-4 βγαίνουν όλα μαζί”. Μας ρωτάνε, «δεν μαλώνετε;». Πότε να προλάβεις να μαλώσεις; Μέχρι να έρθω, ξαναφεύγω. Άρα νομίζω ότι είμαι ο καλύτερος σύζυγος, δεν ανακατεύομαι στα πόδια της. Την αφήνω ελεύθερη, τι άλλο θέλει; Όλοι ευχαριστημένοι είμαστε. Και το κυριότερο, την λένε και Πηνελόπη! (σσ γελάει)
Υπάρχει κάποια χώρα από αυτές που έχετε επισκεφθεί, στην οποία θα μπορούσατε να ζήσετε;
Ναι, και δεν είναι απαραίτητα εξωτική. Δηλαδή θα ζούσα ευχαρίστως στη Γερμανία, στην οποία μου αρέσει η οργάνωση, η τάξη. Θα μου άρεσε επίσης να μείνω και στον Καναδά. Είναι πολύ οργανωμένοι κι εκεί και είναι ωραία χώρα, με φύση κτλ. Όμως δεν έχω σχέδια προς το παρόν για κάτι τέτοιο, να αλλάξω χώρα, μια χαρά είμαι και στην Ελλάδα. Έχουμε μια πολύ όμορφη χώρα, σε ό,τι αφορά το τοπίο και το περιβάλλον, η οποία όμως υστερεί στην αρχιτεκτονική των πόλεων, που δυστυχώς δεν έχουν αισθητική.
Κάποια χώρα, που δεν θα μπορούσατε να ζήσετε, υπάρχει;
Δεν το έχω σκεφτεί ποτέ... Δεν μου αρέσουν οι χώρες που κάνει ζέστη. Δε θα ζούσα ποτέ στις Μαλδίβες, στην Κεϋλάνη, στην Μπόρα-Μπόρα, στην Ταϊτή... Ποτέ. Να πάω για δυο μέρες να τραβήξω φωτογραφίες, ευχαρίστως. Αλλά να ζήσω με τέτοια ζέστη και υγρασία, όχι, δεν θα μπορούσα. Θα πάθαινα ασφυξία... Δεν μου αρέσουν οι τροπικές χώρες.
Έχετε κάνει φιλίες με ανθρώπους που έχετε γνωρίσει στα ταξίδια σας;
Όχι ακριβώς... Με τη συνεχή κίνηση που είμαι εγώ, δεν μπορείς να κρατήσεις εύκολα επαφή. Πρέπει να του γράφεις του άλλου. Όταν ταξιδεύεις 300 ημέρες τον χρόνο, ίσα ίσα που προλαβαίνεις να κάνεις τα δικά σου... Βέβαια τώρα χάρη στο Facebook κτλ, προλαβαίνεις να απαντήσεις κάπως γρήγορα στον άλλο. Να διατηρήσεις επαφές, είναι δύσκολο.
Υπάρχει κάποιο μέρος του κόσμου που θέλετε να πηγαίνετε ξανά και ξανά;
Η Ρωσία και η Αμερική. Κι αυτό ακριβώς κάνω. Αμερική έχω καιρό να πάω. Στη Ρωσία πήγαμε τρεις φορές από τότε που επιτράπηκαν τα ταξίδια. Κάναμε και το εμβόλιο, το Sputnik και τις δύο δόσεις, μιας και ήμασταν εκεί.
Πότε κάνατε το πρώτο ταξίδι την περίοδο της πανδημίας;
Όταν επιτράπηκε να βγούμε από την Ελλάδα. Στις 14 Ιουνίου του 2020. Έκανα το ταξίδι Αυστρία-Σλοβακία. Και μετά δεν σταμάτησα καθόλου. Έκανα 13 ταξίδια μες στην πανδημία, ακολουθώντας βέβαια τα μέτρα.
Για πόσο διάστημα δεν ταξιδέψατε εξαιτίας της πανδημίας; Σας στοίχισε αυτό;
Όταν γύρισα άρον -άρον από τη Βραζιλία το 2020, ήταν η τελευταία πτήση που πήρα από το Σάο Πάολο, μέχρι που άνοιξαν ξανά τα σύνορα. Για τρεις μήνες στην ουσία δεν ταξίδεψα. Από 23 Μαρτίου μέχρι 23 Ιουνίου. Τον καιρό της καραντίνας, βρήκα την ευκαιρία να ξαναγράψω τα βιβλία μου. Τον «Γεωγραφικό Οδηγό για Ταξιδιώτες», τον είχα στο μυαλό μου, αλλά δεν τον είχα στήσει, οπότε τόσες μέρες τι να έκανα, έκατσα λοιπόν και τον έγραψα. Τη «Ρωσία» την είχα γράψει, απλά τη συμπλήρωσα με τις περιοχές που είχα επισκεφθεί εν τω μεταξύ μετά τη 2η έκδοση, έτσι εκδόθηκε η 3η έκδοση. Μετά έγραψα τα 92 ελληνικά κατοικημένα νησιά, («Τα Νησιά: Ταξιδεύοντας στα Ελληνικά Αρχιπελάγη») γιατί ήταν κι αυτό μέσα στο μυαλό μου. Γιατί υπάρχει μια σύγχυση στην Ελλάδα πόσα νησιά έχουμε και ποια κατοικούνται. Εγώ από το 2012 -2015 αποφάσισα να τα επισκεφθώ όλα, ένα- ένα. Και είναι 92 κατοικημένα.
Από την εμπειρία σας, ο κόσμος τι ζητάει να δει;
Υπάρχει κόσμος και κόσμος. Οι πιο πολλοί είναι mainstream. Δηλαδή πηγαίνουν ωραία, κλασικά ταξίδια. Το κοινό όμως που συναναστρέφομαι εγώ, ψάχνει το κάτι άλλο όπως κι εγώ. Υπάρχει και ένα κοινό που αναζητά το διαφορετικό, το οποίο εκπροσωπώ εγώ σε μεγάλο βαθμό στην Ελλάδα.
Κάποιοι λένε πως για να κάνεις πολλά ταξίδια πρέπει να έχεις λεφτά, ενώ κάποιοι υποστηρίζουν το αντίθετο. Τι ισχύει με βάση την εμπειρία σας;
Εξαρτάται πώς ταξιδεύεις. Εγώ έχω ταξιδέψει και πλουσιοπάροχα και φτηνά. Εξαρτάται λοιπόν από το βαλάντιο του καθενός. Υπάρχουν ταξίδια που λόγω αποστάσεως δεν είναι εφικτό οικονομικά να πας. Αν δεν μπορείς πχ να πας στην Ταϊτή, πήγαινε κάπου αλλού, όπως για παράδειγμα στο Μπαλί, το οποίο έχει υπερπροσφορά αεροπορικών θέσεων, υπάρχει ανταγωνισμός στις τιμές και μπορείς να βρεις ένα φτηνό εισιτήριο και να πας και να περάσεις υπέροχα. Και το ένα ισχύει και το άλλο. Εξαρτάται πώς το θα το χειριστείς. Αν αργήσεις να κλείσεις αεροπορικό εισιτήριο, φυσικό είναι να το πληρώσεις πανάκριβο. Υπάρχουν μέθοδοι, αλλά θα ρισκάρεις. Κλείσε νωρίς, μην περιμένεις τελευταία στιγμή να βρεις προσφορές.
Ποια ταξίδια σας θα χαρακτηρίζατε πιο δύσκολα;
Δύσκολα είναι εκεί όπου κακοτρώς, κακοκοιμάσαι και κακοπερνάς στις μετακινήσεις. Ένα δύσκολο ταξίδι, ήταν αυτό στη Νιγηρία. Πέρασα υπέροχα βέβαια, αλλά το ζήτημα είναι ότι είναι δύσκολο και δε θα το πρότεινα σε οποιονδήποτε. Κακοτρώς, κακοκοιμάσαι και έχει ατελείωτους και παλιόδρομους να διασχίσεις την ενδοχώρα. Στην Ευρώπη δεν υπάρχουν δύσκολα ταξίδια. Οπότε κυρίως είναι δύσκολα σε ορισμένες αφρικανικές και ασιατικές χώρες. Αν πας Τατζικιστάν – Κιργιστάν, ανεβοκατεβαίνεις τα βουνά ατελείωτες ώρες. Αυτό είναι ένα δύσκολο ταξίδι. Θα φτάσεις σε ένα μέτριο ξενοδοχείο, θα φας ένα μέτριο φαγητό, και δε θα ξεκουραστείς καλά στο κρεβάτι. Το ίδιο θα συμβεί και σε άλλα μέρη της Αφρικής, που δεν είναι πλασμένα για τουρισμό. Το ίδιο και σε απομακρυσμένη μέρη της Ινδίας.
Ποιο είναι ο πιο φιλόξενος λαός, και ποια χώρα έχει την καλύτερη κουζίνα κατά τη γνώμη σας;
Έχω φάει καλά στο Αζερμπαϊτζάν. Δεν είναι το μόνο μέρος που έχω φάει καλά, αλλά τρως και κάνεις “ουάου”. Είναι το καλύτερο φαγητό που μπορείς να βρεις, σύμφωνα πάντα με τα γούστα μου. Στο Αζερμπαϊτζάν, έχω φάει τα καλύτερα φαγητά. Έχουν φρέσκα αρώματα και το πιάτο μοσχοβολάει πριν καν στο σερβίρουν και το δοκιμάσεις. Για έναν περίεργο τρόπο, το Αζερμπαϊτζάν, δεν κατάφερε να κάνει brand name, να στήσουν ένα όνομα.
Άλλες κουζίνες που είναι πολύ γευστικές και έχουν προσωπικότητα, είναι η μεξικάνικη με πολύ νόστιμα πιάτα και ωραία αναλογία κρεατικών με χορταρικά και θα έβαζα και πιο εξωτικές, όπως η ταϋλανδέζικη και η ιαπωνική. Η χειρότερη κουζίνα κατ' εμέ, είναι η ιταλική. Γιατί ανακυκλώνεται μεταξύ ζυμαρικών και με μικρή εναλλαγή. Επίσης, δεν έχουν τα μαγειρευτά φαγητά. Στην ίδια κατηγορία είναι η αμερικάνικη. Η άποψη μου είναι ότι κουζίνα που δεν έχει μαγειρευτά φαγητά, είναι άχρηστη. Και η ελληνική κλασική κουζίνα είναι πολύ ωραία, πολύ γενναιόδωρη, πολύ πλούσια.
Όσο για το ποιος λαός μου έχει φανεί πιο φιλόξενος, είναι όπως σας είπα και προηγουμένως αυτός της Γεωργίας, ενώ επίσης οι Νιγηριανοί, είναι ευγενικοί, συνεσταλμένοι, πολύ καλοί.
Πού έχετε συναντήσει τους πιο χαρούμενους και τους λιγότερο χαρούμενους ανθρώπους στον κόσμο;
Ο πιο ευτυχισμένος λαός με κριτήριο ότι δεν έχει τίποτα, αλλά εξακολουθεί να χαμογελάει, είναι οι άνθρωποι στο νησιωτικό κρατίδιο Σάο Τομέ και Πρίνσιπε στην Αφρική. Παιδάκια ξυπόλητα, πατεράδες και μανάδες ξυπόλητοι, σπίτια σχεδόν χωρίς πόρτα και είναι όλοι με ένα τεράστιο χαμόγελο, με διάθεση και με αστεία. Δεν έχω ξαναδεί λαό που να έχει μηδέν περιουσιακά στοιχεία και να είναι τόσο ευτυχισμένος, τόσο χαμογελαστός, τόσο χαρούμενος... Πουθενά. Όσο πιο πολλά έχει κανείς, τόσο πιο δυστυχισμένος είναι. Δεν υπονοώ να τα δώσουμε όλα και να ζήσουμε σαν αυτούς, αλλά αυτό που θέλω να πω, είναι ότι μπορείς κάλλιστα, με λίγα ή καθόλου, να είσαι πιο ευτυχισμένος. Κι αυτοί στου Νιουαφόου που πήγα, είναι αυτής της λογικής.
Σε ποια χώρα έχετε συναντήσει τις πιο όμορφες γυναίκες και τους πιο όμορφους άνδρες;
Οι Αφρικανές έχουν σίγουρα ένα τρομερό σεξαπίλ. Είναι τρομερή η αίσθηση που αποπνέουν. Βοηθούν τα κορμιά τους, το ταπεραμέντο τους... Είναι ωραίες και το ξέρουν κιόλας. Έχουν μια υπεροπτική κοκεταρία. Για εμένα, η Αφρική έχει τις ωραιότερες γυναίκες. Επίσης, από την Ευρώπη, όσο πιο βόρεια πας, τόσο πιο ωραία. Οι Νορβηγίδες μου φαίνονται εξαιρετικές. Έχουν ωραία κορμιά, ωραία πρόσωπα σύμφωνα με τα δυτικά πρότυπα. Επίσης, ένα μεγάλο μέρος από τις Ρωσίδες είναι όμορφες. Γιατί κι εκεί υπάρχει ένα ανακάτεμα λαών. Αλλά οι λεγόμενες βόρειες, πραγματικά έχουν έναν αέρα που τις κάνει να ξεχωρίζουν. Όσον αφορά για τους άνδρες, ισχύει το ίδιο για τους Νορβηγούς, αλλά όχι για τους Ρώσους, οι οποίοι είναι πολύ «χύμα». Στην Αφρική ισχύει ό,τι και στη Ρωσία. Ενώ οι γυναίκες είναι αιθέριες, οι άνδρες δεν είναι το ίδιο.
Ποιο είναι το πιο περίεργο μέσο μεταφοράς που έχετε χρησιμοποιήσει;
Είναι ένας βούβαλος που χρησιμοποιείται σαν μέσο μεταφοράς, στη Βραζιλία έξω από το Σάο Πάολο. Εκεί, είναι κάτι χωριά, που οι άνθρωποι δεν έχουν άλογα, αλλά κάτι δυνατούς βούβαλους, τους οποίους τους χρησιμοποιούν κανονικά, να πάνε στην αγορά κτλ, όπως θα πήγαιναν με το άλογο. Πήγα κι εγώ για την εμπειρία. Ήταν τεράστιος, δεν τον έφτανες. Με βοήθησαν για να σκαρφαλώσω στη ράχη του.
Κρατάτε ημερολόγιο κατά τη διάρκεια των ταξιδιών σας;
Όχι. Εάν με ενδιαφέρει ένα μέρος, γράφω κατά διαστήματα διάφορα άρθρα, τα οποία δημοσιεύονται, είτε στον ηλεκτρονικό Τύπο, είτε στον έντυπο, αλλά κυρίως περιγράφω ταξίδια σπάνια. Περιέγραψα ας πούμε την αποστολή στον Βόρειο και στον Νότιο Πόλο. Δηλαδή ταξίδια που πρέπει κάπου να καταχωρηθούν, για να μη χαθεί η πληροφορία, ώστε να ξέρει ένας μη επαγγελματίας πώς μπορεί να πάει εκεί, τι διαδικασία ακολουθείται. Τώρα έχω ετοιμάσει ένα άρθρο και περιμένω να βγει, «Η Κάθοδος του Ποταμού Κονγκό». Ήθελα να ζήσω αυτή την εμπειρία που είχα δει στο National Geographic, πριν από πολλά χρόνια, γύρω στο 1971. Αν θα γράψω, θα γράψω για σπάνια μέρη. Οπότε δεν κρατάω ημερολόγιο με τη στενή έννοια. Επίσης, πολύ σημαντικές για εμένα είναι οι φωτογραφίες, οι οποίες είναι από μόνες τους ένα ημερολόγιο. Μια εικόνα χίλιες λέξεις, όπως λέει και η λαϊκή ρήση. Οπότε συμβουλεύεσαι την εικόνα σου και ξαναθυμάσαι την ιστορία, πάνω στην οποία μπορείς να χτίσεις. Αυτό κάνω.
Πόσες φωτογραφίες υπολογίζετε ότι έχετε;
Γύρω στο μισό εκατομμύριο.
Πόσες γλώσσες μιλάτε;
Ενώ έμαθα πιο πολλές απ' όσες μιλάω, κατέληξα να χρησιμοποιώ τέσσερις: αγγλικά, γαλλικά, ρωσικά και ισπανικά. Οι άλλες, τα γερμανικά και τα βουλγάρικα (τα βουλγάρικα τα μιλούσα πιο καλά απ 'όλες) τα ξέχασα, διότι δεν τα χρησιμοποιώ.
Υπάρχει ένα μέρος που δε θα θέλατε να ξαναπάτε;
Όχι όχι, σε όλα τα μέρη πηγαίνω ξανά και ξανά. Άλλες φορές πιο συχνά και άλλες λίγο πιο αραιά. Σε όλα έχω πάει παραπάνω από μία φορά. Και δεν έχω καμία αναστολή να ξαναπάω. Το ταξίδι είναι σαν ένα βιβλίο. Όποιος δεν έχει ταξιδέψει, είναι σαν να έχει δει μόνο το εξώφυλλο του. Όσο ταξιδεύεις, μαθαίνεις. Διαμορφώνεις τον χαρακτήρα σου, γίνεσαι σοφότερος...
Τι θα συμβουλεύατε αυτούς που ονειρεύονται να κάνουν πολλά ταξίδια;
Κατ'
αρχάς ας ξεκινήσουν να ταξιδεύουν στα
φτηνά και τα κοντινά, π.χ. στην
Κωνσταντινούπολη. Έχουμε το τρομερό
πλεονέκτημα να είμαστε σε κομβικό σημείο
στη Μεσόγειο. Αυτοί που τα αναμασάνε, ή
που λένε ότι είναι τεράστιο το κόστος,
συνήθως στην ουσία δεν θέλουν να πάνε..
Γιατί έχω δει να ξοδεύουν μεγάλα ποσά,
τύπου 800 ευρώ, σε μια τσάντα. Αν όντως
θέλετε, μην το αφήνετε, ψάξτε και κλείστε.
Ποια είναι τα σχέδια σας για το μέλλον;
Στις 23 Σεπτεμβρίου έχω δεσμευτεί να πάω στη Βραζιλία για να μπω σε ένα ιστιοφόρο να επισκεφθούμε κάτι απομακρυσμένα νησιά του Ατλαντικού τα οποία είναι ακατοίκητα, όπου μπορείς να πας μόνο με ιδιωτικό σκάφος. Μετά σκοπός είναι να καταλήξουμε στο Ρίο ντε Τζανέιρο. Αυτό είναι το μόνο σίγουρο προς το παρόν. Προθέσεις υπάρχουν πολλές. Αν ανοίξει η Ανγκόλα, θέλω να πάω εκεί. Στις αρχές Ιανουαρίου να πάω στο Καμερούν και στις αρχές Απριλίου στη φυλή των Ντολγκάνων στην Αρκτική Ρωσία. Αυτά σκοπεύω να κάνω, αλλά δεν ξέρω αν θα μπορέσω να τα κάνω.
Έχετε κάποιο motto που λέτε συχνά;
Μεταξύ αστείου και σοβαρού όταν με είχε ρωτήσει κάποιος «και τι συμβουλεύετε τον κόσμο;», είχα πει «συμβουλεύω να ταξιδεύει και να τρώει τα λεφτά του» γιατί μόνο ό,τι έχεις δει και ό,τι έχεις φάει είναι δικό σου! Τα υπόλοιπα είναι των κληρονόμων.
Φωτογραφίες: Babis Bizas