Στη σακούλα με το βαθύ μπλε χρώμα ξεχώριζε ένα βιβλίο με σκληρό εξώφυλλο, το οποίο μέσα σε ένα λευκό πλαίσιο έγραφε «Πενθερουδάκης από το 1948».
Κάθισα μέσα στο τραμ και το άνοιξα τυχαία σε μια σελίδα... Ένα μεγάλο δαχτυλίδι με ζαφείρι έλαμψε, και ας ήταν σε φωτογραφία. Η κυρία απέναντί μου κοιτούσε κλεφτά, καθώς γυρνούσα τις σελίδες και σκεφτόμουν πώς στο καλό γίνεται να αποτυπώσω την ιστορία του κοσμηματοπωλείου Πενθερουδάκης μέσα σε ένα κείμενο. Πώς να μεταφέρω όλες αυτές τις εικόνες που δημιούργησε στο μυαλό μου ο Μάνος Πενθερουδάκης με τις περιγραφές του, την ώρα που μιλούσαμε. Για τον πατέρα του, την τέχνη του κοσμήματος, τις αξίες της οικογένειάς του, τις βιτρίνες-μουσείο του κοσμηματοπωλείου, το χθες, το σήμερα και μια μικρή δόση από το αύριο…
Ήταν στις 17:00 ακριβώς μιας Δευτέρας, όταν χτύπησα το κουδούνι στο κοσμηματοπωλείο Πενθερουδάκης. Με υποδέχθηκαν τα παιδιά του, Αλεξία και Χάρης, και λίγα δευτερόλεπτα μετά αντίκρισα τον Μάνο Πενθερουδάκη. Η αύρα του καθαρή και φινετσάτη και ο πάγος έσπασε με μερικά σχόλια για την επικαιρότητα.
Η συνέχεια εκτυλίχθηκε συναρπαστικά, καθώς γνώρισα την οικογένεια ενός ιστορικού κοσμηματοπωλείου, που όχι μόνο φτιάχνει κοσμήματα με τρομερό πάθος, με μια απίθανη φλόγα που φαίνεται στα μάτια τους όταν μιλούν γι' αυτά, αλλά συνδιαλέγεται με την κοινωνία και γίνεται σημείο αναφοράς της Αθήνας.
Πενθερουδάκης, 75 χρόνια ελληνικό κόσμημα
«Είμαστε μια μικρομεσαία επιχείρηση στα ελληνικά δεδομένα, μια μικρή στα γενικότερα δεδομένα. Καταφέραμε να φτάσουμε εδώ, προσπαθώντας να εστιάσουμε σε κάτι που έχει σχέση με τη διαφορετικότητα, η οποία ξεκινά με μία βασική ιδέα, που είναι ήθος, με μία ιδέα που καλύπτει αυτήν τη διαδικασία και με αισθητική. Γιατί το ήθος καλύπτει την εμπιστοσύνη και την πιστότητα.
Η ιδέα ξεκίνησε από τον δημιουργό, που ήταν ο πατέρας μου, που είχε να κάνει με το πώς μπορούμε να διαμορφώσουμε μια γενικότερη κατάσταση στη συγκεκριμένη αγορά, φτιάχνοντας και δημιουργώντας καινούργια πράγματα. Υπήρχε μια σκέψη πίσω από αυτό: να μην είμαστε πίσω από τα γεγονότα που συμβαίνουν. Φτιάχνουμε εμείς κάποια σχέδια, τα οποία προέρχονται είτε από τη γνώση είτε από το γούστο, είτε από αυτό που λέμε αισθητική που φέρει ο κάθε άνθρωπος. Τώρα, με τις γνώσεις των παιδιών που έχουν εντρυφήσει πάνω σε αυτά τα θέματα, δημιουργούμε κάτι το οποίο θα κρατήσει. Έτσι, φτάσαμε στα 75 χρόνια».
Γυρνάμε πίσω, στο 1948, όταν ο πατέρας του Μάνου Πενθερουδάκη αποφάσισε να παραιτηθεί από τη θέση του στην Τράπεζα της Ελλάδος και να ξεκινήσει να ασχολείται με το κόσμημα.
Αναλογιστείτε έναν άνθρωπο εκείνης της εποχής να ανακοινώνει ότι θα αφήσει τη σίγουρη δουλειά του και ό,τι αυτή συνεπάγεται για να γίνει έμπορος κοσμημάτων. Αντισυμβατικός και οραματιστής.
Ο πατέρας του κ. Πενθερουδάκη άνοιξε το κατάστημά του στην οδό Βουκουρεστίου, όταν ο πλέον διάσημος δρόμος της Αθήνας είχε ακόμη ένα κατάστημα. «Ήταν η έμπνευσή μου», είχε πει στον γιο του, όταν τον είχε ρωτήσει τον λόγο πίσω από την απόφασή του.
«Ήταν στην Τράπεζα της Ελλάδος. Καθυστερούσε πάντα, γιατί δεν ξύπναγε το πρωί, και έτσι του γεννήθηκε η ιδέα. Ο θείος του, που ήταν τότε υπουργός των τριών Τ του Βενιζέλου, του λέει ''συγγνώμη, θα αφήσεις την τράπεζα;''». Ενθυμούμενος λόγια του πατέρα του, ο κ. Πενθερουδάκης θυμάται να του λέει: «Δεν μπορώ τα ατελείωτα πρόστιμα, τα οποία μου τρώνε τον μισό μισθό, επειδή δεν μπορώ να ξυπνήσω το πρωί».
Κάπως έτσι, δίχως να ασχολείται κάποιος κοντινός του άνθρωπος με το κόσμημα, αποφάσισε να ακολουθήσει τον δικό του δρόμο, γράφοντας ιστορία.
Το πρώτο κατάστημα στη Βουκουρεστίου βρισκόταν στον αριθμό 13, το 1948, και στις βιτρίνες, εκτός από κοσμήματα, υπήρχαν και ραδιόφωνα. Η φωτογραφία της εποχής στέκεται σε ένα ράφι στα δεξιά μου, μαζί με αναμνήσεις από τη διαδρομή του κοσμηματοπωλείου Πενθερουδάκης. Το 1984, μεταφέρθηκε στο 19, όπου και βρίσκεται μέχρι σήμερα.
Όπως λέει ο Μάνος Πενθερουδάκης: «Ο πατέρας μου είχε έμφυτη αισθητική. Ήταν πάντοτε καλοντυμένος, ήταν πάντα στα ωραία του. Το 1946 πήγε στο Παρίσι, μετά τον πόλεμο, όταν εδώ ακόμα υπήρχε εμφύλιος. Υπήρχε μία αναζήτηση που τον οδήγησε στο να δημιουργήσει. Από το ταξίδι αυτό έφερε κάποια κοσμήματα και τα ραδιόφωνα Grundig, που εκείνη την εποχή έκαναν πάταγο. Οι άνθρωποι αγόραζαν ραδιόφωνο, που έμπαινε στη ζωή τους με τη μουσική με τους δίσκους.
»Την ημέρα των εγκαινίων ό,τι είχε σχέση με το κόσμημα πουλήθηκε και δεν πουλήθηκε κανένα ραδιόφωνο, οπότε σκέφτηκε ότι προφανώς ο κόσμος ενδιαφέρεται γι' αυτό, άρα πρέπει να ασχοληθεί με αυτό. Έτσι, πέταξε τα ραδιόφωνα και ασχολήθηκε με το κόσμημα μόνο. Σιγά σιγά, δημιούργησε μια κατάσταση που έφερνε κοσμήματα από τη Γαλλία, σε πρώτη φάση, και αυτό εξελίχθηκε με το να φτιάχνει σιγά σιγά κάποια πράγματα στην Ελλάδα. Δίπλα του είχε και τη μητέρα μου, η οποία, επίσης, είχε πολύ καλό γούστο. Η αγάπη της ήταν να πάει στη Σχολή Καλών Τεχνών, δεν το κατάφερε, δεν την άφησε ο πατέρας της, και έτσι ζωγράφιζε».
«Τελείωσα Οικονομικά εδώ, στην ΑΣΟΕΕ, και μετά έφυγα. Έκανα Χρυσοχοΐα. Έμεινα Pforzheim στη Γερμανία και μετά 2,5 χρόνια περίπου στο Μιλάνο, όπου έμαθα την Τέχνη της Χρυσοχοΐας, όπου διαμόρφωσα άποψη για συγκεκριμένα πράγματα, κυρίως για την αισθητική. Εκεί, υπήρχε ένας τρόπος ζωής, ο τρόπος που ντύνεται ο κόσμος, συμπεριφέρεται. Υπήρχε μια προηγμένη κατάσταση σε σύγκριση με εδώ, την εποχή του 1976. Αυτό με έφερε σε επαφή με πολύ ωραίους ανθρώπους».
Οι βιτρίνες-μουσείο που λένε τη δική τους ιστορία
Όταν η κουβέντα έφτασε στις βιτρίνες, η μνήμη μου ανέσυρε εικόνες από τους εορτασμούς 200 ετών της Ελληνικής Επανάστασης.
Τότε, η οικογένεια Πενθερουδάκη είχε απευθυνθεί σε σπουδαίους ζωγράφους, προκειμένου να δημιουργήσουν πίνακες που θα κοσμούσαν τη βιτρίνα του κοσμηματοπωλείου. Τα έργα φιλοτεχνήθηκαν υπό την έμπνευση της οικογένειας, δίχως όμως να παρεμβαίνουν στο πώς θα αποτυπωθεί αυτό.
Οι βιτρίνες του κοσμηματοπωλείου Πενθερουδάκης εδώ και χρόνια αποτελούν κομμάτι της Αθήνας, εξιστορώντας μια ιστορία που συνήθως δεν έχει σχέση με τα πολύτιμα αντικείμενά του. Μια αφήγηση ενός σπουδαίου γεγονότος, ιστορικού, κοινωνικού, ή μιας έμπνευσης που αποτυπώνεται μέσα από μορφές Τέχνης.
«Κάνουμε πάντα βιτρίνες θεματικές, οι οποίες δεν έχουν αποκλειστικά σχέση με το κόσμημα, αλλά το παρουσιάζουν μέσα από διαφορετικά πράγματα. Όταν έγινε η επέτειος 100 χρόνων για τη Μικρά Ασία, φτιάξαμε μία βιτρίνα με την Αγιά Σοφιά, την οποία δημιουργήσαμε από ύφασμα. Τις εικόνες τις πήραμε από το Πολεμικό Μουσείο και ήταν από τον διωγμό των Ελλήνων. Ήταν συγκλονιστικό. Ο κόσμος που περνά από εκεί είναι σαν θεατής αυτού που συμβαίνει», αναφέρει ο Μάνος Πενθερουδάκης και σημειώνει:
«Είχαμε παρουσιάσει κάτι απίθανες ελιές, που είχαν δημιουργηθεί από τον γλύπτη Apostol. Ήταν μια απίθανη βιτρίνα υπό την έννοια της έμπνευσης από το καλλιτέχνημα του άλλου. Και η βιτρίνα ενσωματώνεται μέσα σε αυτό που προσπαθούμε να κάνουμε. Πουλάμε κοσμήματα, αυτή είναι η δουλειά μας. Νομίζω και τα παιδιά μου με αυτό τρελαίνονται, αυτό τους αρέσει, από αυτό εμπνέονται και δημιουργούν. Σχεδιάζουν ωραία πράγματα, υπάρχει ένα ωραίο τιμ που κάνει design, αλλά πάνω απ’ όλα είμαστε μια κοινωνική παρουσία».
Ο Μάνος Πενθερουδάκης θυμάται τις βιτρίνες που ήταν αφιερωμένες στη «Σχεδία», που διέδωσαν το μήνυμα του ελληνικού περιοδικού δρόμου. Η κίνηση αυτή οδήγησε περισσότερους χορηγούς να προσεγγίσουν και να στηρίξουν το ξεχωριστό έργο που επιτελούν οι άνθρωποί της.
Κοσμήματα με ταυτότητα -Έργα τέχνης που κοσμούν την καθημερινότητα
Στη σημερινή τους βιτρίνα βλέπουμε κομμάτια με σχεδιασμό που μετρά 40 χρόνια, αλλά και σειρές πολύ ιδιαίτερες, με έμπνευση προπολεμικών εποχών, που επαναπροσδιορίζονται και αλλάζουν. Πολύτιμες πέτρες, κάποιες γνωστές, άλλες όχι τόσο, όπως ροζ τουρμαλίνες και ιολίτες, συνδυάζονται με άψογη τεχνική.
Κάθε κομμάτι εξελίσσεται με δεξιοτεχνία μέσα στον χρόνο, δίχως, όμως, να χάνει τη διαχρονικότητα και εκείνο το μαγικό συστατικό που κάνει τον κάτοχό του να αισθάνεται ξεχωριστός.
«Είδα το κόσμημα στη βιβλιογραφία. Επειδή δεν υπήρχε και τόσο πολύ ο υπολογιστής, έφτιαξα μια δυνατή βιβλιοθήκη, με σπάνιες εκδόσεις, που έβγαιναν σε πολύ λίγα βιβλία, που είχαν σχέση με την ιστορία του κοσμήματος. Όλα αυτά τα μελέτησα, τα διάβασα. Έφτιαξα μία πλατφόρμα. Στο μυαλό μου υπάρχουν πολλά πράγματα και πολλές εποχές, οπότε από αυτές παίρνουμε την πρώτη ιδέα. Δεν κάνουμε ποτέ αντίγραφο. Είναι όλα καινούργια, αλλά όλα έχουν μια βάση ιστορίας και έτσι πορευόμαστε. Είναι η δική μας έμπνευση και με αυτόν τον τρόπο φτιάχνουμε και δικά μας πράγματα. Δεν έχουμε την παρθενογένεση, ούτε βαυκαλιζόμαστε ότι είμαστε εμείς, οι μοναδικοί. Έτσι, προκύπτει το δικό μας design».
Μιλώντας για το κομμάτι του σχεδιασμού και της έμπνευσης, η Αλεξία Πενθερουδάκη περιέγραψε μια αδιάλειπτη διαδικασία, όπου καθετί, έστω και μικρό, μπορεί να αποτελέσει τον πυρήνα της δημιουργίας:
«Είναι κάτι που το έχεις στο μυαλό σου, όλη μέρα, κάθε μέρα, γιατί είσαι σε αυτό: στο να βρεις καινούργιες ιδέες, οπότε καθετί που βλέπεις και κάθε εικόνα μπορεί να είναι ένα έναυσμα για να ξεκινήσει μια ιδέα. Μπορεί να είναι κάτι απλό, μια ταπετσαρία που έχει ένα σχέδιο».
Στο μυαλό της πάντα εναλλάσσεται το σήμερα και το χθες, ενώ πρωταγωνιστεί και η γυναίκα που επιθυμεί να φορά ένα κόσμημα στην καθημερινότητά της.
«Το κόσμημα φεύγει από το πολύ επίσημο. Εκεί, υπάρχει, αλλά είναι πιο συγκεκριμένο. Οι γυναίκες αναζητούν κοσμήματα που θέλουν να φοράνε κάθε μέρα. Αναζητούν εύκολα πράγματα. Οπότε η ιδέα συνδυάζεται με αυτό, να είναι ιδιαίτερο σε design, με την έννοια ότι θα το δεις και θα πεις ''ωραίο, τι είναι;'', θα σου κινήσει το ενδιαφέρον. Eκεί είναι το άλλο κομμάτι που έχει το design μας, ότι ποτέ δεν είναι κάτι... Είναι ένας ήλιος, αλλά δεν είναι ήλιος. Εκεί είναι η επιτυχία, ότι πολύ συχνά θα μας πουν ''φοράω αυτά, με έχουν ρωτήσει πολλές φορές τι είναι''.
Αγαπάμε να φτιάχνουμε συλλογές που είναι διαχρονικές, είτε το επιλέγει η γυναίκα μόνη της είτε είναι δώρο, είναι κάτι που μπορεί να αντέξει στον χρόνο. Το να έχεις επιλέξει κάτι με αισθητική, φτιαγμένο ωραία, έχει διαφορετική διάρκεια, καθώς αύριο μπορεί να το περάσεις στην κόρη σου».
Εκείνη τη στιγμή ο Χάρης Πενθερουδάκης υπογράμμισε τη σημασία της διαχρονικότητας:
«Ενώ φαντάζει εύκολο, δεν είναι. Είναι κάτι δύσκολο και το αποτέλεσμα δεν είναι εγγυημένο. Κάτι που μπορεί να το βγάλουμε σήμερα, και να θεωρήσουμε ότι είναι διαχρονικό, μπορεί και εμείς οι ίδιοι να καταλήξουμε στην άποψη ότι δεν έχει τη διαχρονικότητα που νομίζαμε. Και κάτι άλλο, που νομίζαμε ότι είχε μικρότερη, να αποκτήσει μεγαλύτερη. Αυτό εξαρτάται σίγουρα ως προς το κλασικό μοτίβο που μπορεί να έχει ένα σχέδιο, πιο κλασικές και απλοϊκές γραμμές. Εμείς έχουμε επιλέξει τη δική μας γραμμή, πιο λεπτεπίλεπτη, η οποία ό,τι και να γίνει στο πέρασμα των ετών παραμένει. Υπάρχουν κοσμήματα που τα έχει πουλήσει ο πατέρας μου, στις αρχές του κιόλας, και τα φοράει τώρα η φίλη μου. Δεν είμαστε το κατάστημα που επί μια δεκαετία έφτιαχνε κοσμήματα τα οποία μπήκαν σε μια θυρίδα».
Είναι κατανοητό ότι η δημιουργία ενός κοσμήματος με ταυτότητα δεν αποτελεί εύκολη υπόθεση και, εκτός από έμπνευση, χρειάζεται μια ολόκληρη διαδικασία, η οποία δεν ολοκληρώνεται μέχρι το αποτέλεσμα να είναι άψογο στα μάτια της οικογένειας Πενθερουδάκη.
Ο κ. Πενθερουδάκης φέρνει ως παράδειγμα την αγορά ενός μονόπετρου διαμαντιού, το οποίο πωλείται σε πάρα πολλά καταστήματα. Ωστόσο, οι διαφορές είναι πολλές. Όπως εξηγεί, έγκειται στην πιστότητα και στα πιστοποιητικά που το συνοδεύουν. Το κοσμηματοπωλείο Πενθερουδάκη δίνει διεθνή πιστοποιητικά, τα οποία συνοδεύουν το κόσμημα, όντες πρωτοπόροι σε αυτόν τον τομέα.
Η δεύτερη διαφορά αφορά την τεχνική και τον τρόπο καρφώματος.
«Τι ύψος πρέπει να δώσεις σε ένα μπριγιάν, σήμερα, σε ένα δαχτυλίδι. Πώς θα το καρφώσεις ώστε να έχει αισθητική και να είναι ωραίο. Να μη μαγκώνει; Να καταλαβαίνεις ότι είναι ένα κομμάτι τέχνης. Ας είναι αυτό το τίποτα, γιατί είναι ένα μικρό πραγματάκι. Έχει διαφορά όμως».
Όλο αυτό γίνεται κατανοητό από τα λόγια του Χάρη Πενθερουδάκη, ο οποίος το έθεσε ως «ποιότητα κατασκευής» και «ποιότητα διαμαντιού». Δύο διαφορετικοί τομείς που παντρεύονται.
«Γι' αυτό πρέπει να έχεις γνώσεις. Ο τεχνίτης χρυσοχόος είναι τέλειος, είναι ο καλύτερος, αλλά τη λεπτομέρεια θα τη γνωρίσει από εσένα, γιατί εσύ παρακολουθείς όλους τους νέους τρόπους που εξελίσσεται και κατασκευάζεται ένα δαχτυλίδι μονόπετρο στη διεθνή σκηνή», προσθέτει ο Μάνος Πενθερουδάκης.
Η σημασία της συνέχειας
Καθώς η συζήτηση συνεχίζεται, ο κ. Πενθερουδάκης μού αποκάλυψε κάτι που δεν φανταζόμουν, καθώς θεωρούσα δεδομένη τη συνέχεια μιας επιχείρησης -ειδικά όταν αυτή είναι επιτυχημένη- από την επόμενη γενιά. Αυτό, όμως, δεν συμβαίνει.
«Στις οικογενειακές επιχειρήσεις και στις επόμενες γενιές η εξέλιξη συνήθως είναι αρνητική. Πρέπει να γίνεται αυτό που στην Ελλάδα συμβαίνει μόνο στη Ναυτιλία. Καμία άλλη επαγγελματική τάξη δεν κατάφερε να ενσωματώσει την οικογένεια μέσα στο πνεύμα της επιχείρησης και τη διαδοχής», παρατηρεί.
Τον ρωτώ γιατί; «Δεν μπορώ να καταλάβω γιατί. Θεωρούν όλοι ότι θέλουν να σηκώσουν μια σημαία επανάστασης εναντίον τού ό,τι δημιούργησαν οι προηγούμενοι. Η Ναυτιλία εκπαιδεύει τα παιδιά της να μπουν από νωρίς σε μια διαδικασία, υπάρχει μια τάξη πραγμάτων, γι' αυτό βλέπουμε νέους παλαιών οικογενειών οι οποίοι διαπρέπουν. Δεν είναι τυχαίο αυτό, διότι από μικροί εκπαιδεύονται να μπουν σε έναν τρόπο συνλειτουργίας και να κάνουν αυτά τα τρομερά επιτεύγματα που κάνει η ελληνική Ναυτιλία σε παγκόσμιο επίπεδο.
Έτσι, προσπαθώ να πω στα παιδιά, μέσα στο πλαίσιο ότι πάντοτε υπάρχουν ιδιαιτερότητες, πάντα ο καθένας θέλει να δείξει τον χαρακτήρα του, αλλά χρειάζεται να ακολουθήσεις μια δεδομένη πορεία για να μπορέσεις να συνεχίσεις. Αν έρθεις σε μια πορεία που υπάρχει μια μεγάλη εταιρεία και τα αλλάξεις όλα, χάνει την ταυτότητά της, και ο κόσμος θα χάσει αυτό που ξέρει και ακολουθεί σε αυτή».
Ο μέντορας και η απίθανη γνωριμία δύο Ιταλών στην Αθήνα
Για τον Μάνο Πενθερουδάκη, εκτός από τον πατέρα του, καταλυτικό ρόλο έπαιξε η γνωριμία του με τον Ιταλό αρχιτέκτονα De Vecchi. Ήταν το πρόσωπο που προσδιόρισε τη σημαντικότητα της αναφοράς και της δημιουργίας ενός brand. Ήταν ο δικός του μέντορας.
«Γνώρισα το 1988 τον πρύτανη του Πολυτεχνείου του Μιλάνου και επίκουρο καθηγητή στο Πανεπιστήμιο της Βενετίας, τον αρχιτέκτονα De Vecchi, ο οποίος είχε, παράλληλα, μια εταιρεία που έκανε ασημένια αντικείμενα με ιδιαίτερο αρχιτεκτονικό design, που ήταν η δουλειά τού πατέρα του... Τη συνέχιζε, ενώ ήταν καθηγητής. Ήταν απρόσιτος, δεν μπορούσες να τον πλησιάσεις με τίποτα. Αγωνίστηκα πολύ να πάω κοντά του. Όταν όμως πήγα, γίναμε φίλοι και με έβαλε μέσα στο πνεύμα του, ως δάσκαλος, πώς θα δημιουργήσεις ένα brand που θα έχει αναφορά. Πώς θα φτιάξεις μία σειρά πραγμάτων που δεν θα χάνεται, και αυτό δεν το γνώριζα. Είχαμε γούστο, είχαμε αισθητική, αλλά κάναμε άλλα πράγματα», λέει.
Τότε, θυμήθηκε μια συναρπαστική στιγμή. Εκείνη, που η οικογένεια Πενθερουδάκη αποτέλεσε τον κρίκο της γνωριμίας δύο διαφορετικών προσωπικοτήτων, δύο Ιταλών που δεν γνωρίζονταν στη χώρα τους, του De Vecchiι και του Φράνκο Τζεφιρέλι!
«Είχαμε κάνει μια απίθανη έκθεση στην Ελλάδα, στην γκαλερί Νέες Μορφές, που τότε ήταν ό,τι πιο καλλιτεχνικό και ωραίο υπήρχε. Είχε έρθει ο Φράνκο Τζεφιρέλι, με τον οποίο δεν γνωρίζονταν. Όταν γνωρίστηκαν, ο Τζεφιρέλι εντυπωσιάστηκε, διότι δεν τον ήξερε ούτε στην Ιταλία. Μετά είχε μια ωραία εκδήλωση στην ιταλική πρεσβεία, όπου εκεί μίλησαν, ενώθηκαν. Ήταν μια ωραία εικόνα και αυτό έγινε μέσα από εμάς. Μάλιστα, για τον De Vecchi ήταν μια από τις πιο ωραίες μέρες. Με πήρε τηλέφωνο και μου είχε πει: ''Ξέρεις Μάνο, θέλω να σου πω ότι η πιο ωραία βραδιά μου ήταν αυτή''».
Η σχέση των δύο Ιταλών συνεχίστηκε και στην πατρίδα τους, με τον Τζεφιρέλι να καλεί τον De Vecchi να μιλήσουν. «Ήταν ένα γεγονός πολύ ωραίο, έγινε μέσα από εμάς, που ήμασταν πιο μικροί σε σχέση με τα μεγέθη τους».
Μια άλλη ιστορία που διηγήθηκε ο κ. Πενθερουδάκης είναι πιο πρόσφατη και αποτυπώνει την αναζήτηση ταξιδιωτών στην Αθήνα για ποιοτικά ελληνικά προϊόντα.
«Πέρυσι, είχαν έρθει Αμερικανίδες γιατροί από τη Βοστώνη. Συζητούσαμε και μου είπαν κάτι υπέροχο, και από τότε έψαξα να βρω ένα μότο, να το κάνω στοιχείο μας. Μου είπαν ότι στη Βοστώνη έχουν κάνει μια ομάδα που ψάχνει να βρει ωραία πράγματα που δεν είναι μέσα στα επώνυμα διεθνή brands. Οπότε, ερχόμενες εδώ, περπάτησαν την πόλη για να δουν τι τους αρέσει μέσα από καταστήματα που δεν τους είναι γνωστά».
Τότε, όπως του είπαν, βρήκαν το κοσμηματοπωλείο, που είχε τα πιο ιδιαίτερα όμορφα κοσμήματα, που ανταποκρίνονταν στο γούστο τους. «Το επιλέγουν και το διαδίδουν. Αυτό μου άρεσε πάρα πολύ σαν σκηνικό, αν σκεφτείτε τι συμβαίνει με τα brands που έχουν κυριαρχήσει στην αγορά. Και λέω πώς να κάνουμε brand το αντι-branding. Είναι πολύ ωραίο να το σκεφτεί κανείς πώς στήνεται μια δουλειά, η οποία, βήμα βήμα, μπορεί να γίνει ένα brand σε διεθνές επίπεδο, όπως είμαστε και εμείς στην Ελλάδα».
Αναζητώντας την επόμενη ημέρα
Ο δρόμος του κοσμηματοπωλείου «Πενθερουδάκης» δεν στρώνεται βιαστικά και τα βήματα είναι μικρά και σίγουρα. Οι ρίζες είναι βαθιές, το παρελθόν είναι εκεί, δείχνει το μέλλον, το βλέμμα είναι στραμμένο στην εξέλιξη, στην επόμενη μέρα.
«Βήμα βήμα», λέει χαρακτηριστικά ο Χάρης Πενθερουδάκης, με την αδελφή του, Αλεξία, να προσθέτει ότι τα σχέδια είναι βραχυπρόθεσμα.
«Αν θέλουμε να ονειροπολήσουμε, θα θέλαμε να είμαστε εδώ με τις ίδιες αξίες, που είναι το πιο σημαντικό που μας έχουν περάσει. Την ίδια αφοσίωση που μας έχει δείξει ο κόσμος λόγω του πατέρα, του παππού μου, λόγω της ιστορίας μας. Να καταφέρουμε να έχουμε παρουσία με την ίδια πίστη και εμπιστοσύνη του κόσμου».
Η ιστορία του κοσμηματοπωλείου Πενθερουδάκης είναι πολυσέλιδη, γεμάτη στιγμές τόσο της οικογένειας, όσο και ανθρώπων της ελληνικής κοινωνίας. Οι τελευταίες παραμένουν «σφραγισμένες» μέσα στους τοίχους του κοσμηματοπωλείου. Ιστορίες ανθρώπων, όχι απαραίτητα διάσημων, οι οποίοι αγόρασαν ένα κόσμημα και το μετέτρεψαν σε ένα μέσο για να πουν κάτι προσωπικό, να στολίσουν τη δική τους στιγμή και να τη μεταφέρουν στην καθημερινότητά τους, όσα χρόνια και αν περάσουν.
Άλλωστε αυτό κάνει το κοσμηματοπωλείο Πενθερουδάκης, εδώ και 75 χρόνια, συνδυάζει την έμπνευση, τη γνώση, την τέχνη και δημιουργεί κοσμήματα που θα διαρκέσουν μια ζωή.