Παρά το γεγονός ότι ο πατέρας του είχε λίγα μαλλιά «σε σχήμα Μ», ο Αλεξ Χαν από τη βορειοανατολική Κίνα δεν πίστευε ποτέ ότι θα είχε τριχόπτωση στα 20 του.
Ενώ μελέτες έχουν δείξει ότι σχεδόν όλοι οι Καυκάσιοι άντρες θα έρθουν αντιμέτωποι κάποια στιγμή σε έναν βαθμό με τη φαλάκρα και περίπου οι μισοί μπορεί να χάσουν τα μαλλιά τους μέχρι τη μέση ηλικία. Όσο για τους Ασιάτες, και ιδίως τους Ανατολικούς Ασιάτες, έχουν ιστορικά βιώσει τη χαμηλότερη περίπτωση απώλειας μαλλιών στον κόσμο.
Μια μελέτη του 2010 από έξι κινεζικές πόλεις διαπίστωσε ότι λιγότερο από το 3% των ανδρών ηλικίας 18-29 ετών, και λίγο περισσότερο από το 13% από αυτούς στα 30 τους, παρουσίασαν ανδρική φαλάκρα. Παλαιότερες έρευνες από τη Νότια Κορέα έδειξαν ότι μόνο το 14,1% του συνολικού ανδρικού πληθυσμού επηρεάστηκε, ενώ οι Ιάπωνες άντρες βρέθηκαν να αναπτύσσουν ανδρική φαλάκρα περίπου μια δεκαετία αργότερα από τους Ευρωπαίους ομολόγους τους.
Αλλά όπως ο Χαν, που είναι τώρα 34 ετών, ανακάλυψε αργότερα, η γενετική δεν είναι το παν. Το άγχος, η κακή διατροφή, η έλλειψη ύπνου και το κάπνισμα μπορούν να συμβάλουν στην απώλεια μαλλιών. Και με τον τρόπο ζωής στην Κίνα να αλλάζει δραματικά τις τελευταίες δεκαετίες, το ίδιο ισχύει και για τα μαλλιά των κατοίκων της χώρας.
«Προετοιμαζόμουν για τις εισαγωγικές μου εξετάσεις και υπήρχε μεγάλη πίεση, οπότε δεν κοιμόμουν πολύ καλά», είπε ο Χαν σε τηλεφωνική συνέντευξη. «Εκείνη την εποχή, (η τριχόπτωση μου) ήταν υπό έλεγχο, αλλά μετά από τρία χρόνια στο Πεκίνο που πήρα τα μάστερ μου, μετακόμισα στη Γερμανία για σπουδές PHD … και όχι μόνο εγώ, αλλά και άλλοι Ασιάτες μαθητές εκεί, είχαν πρόβλημα με την απώλεια των μαλλιών τους».
Η τριχόπτωση είναι ένα ζήτημα που αντιμετωπίζουν πολλοί στη γενιά του Χαν αλλά και νεότεροι. Σύμφωνα με μια έρευνα 50.000 ατόμων από την Ένωση για την Προαγωγή της Υγείας και την Εκπαίδευση της Κίνας, διαπιστώθηκε ότι όσοι διανύουν την 3η δεκαετία της ζωή τους, έκαναν φαλακρά γρηγορότερα από οποιαδήποτε άλλη ηλικιακή ομάδα. Σχεδόν το ένα τρίτο των ερωτηθέντων που γεννήθηκαν το 1990 ή μετά το 1990 ανέφεραν αραίωση μαλλιών, σύμφωνα με κινεζικά κρατικά μέσα ενημέρωσης. Μια παρόμοια δημοσκόπηση από το περίφημο πανεπιστήμιο Tsinghua του Πεκίνου διαπίστωσε ότι ένα εκπληκτικό 60% των φοιτητών είχε παρουσιάσει κάποιο βαθμό τριχόπτωσης.
Ο Κινέζος κρατικός ραδιοτηλεοπτικός οργανισμός CGTN προχώρησε στο να περιγράψει την τριχόπτωση μεταξύ των νέων ως «επιδημία». Αλλά οι αλλαγές στον τρόπο ζωής συνοδεύτηκαν από μεταβολές τόσο στην τεχνολογία όσο και στο διαθέσιμο εισόδημα. Οι μεταμοσχεύσεις μαλλιών είναι μια βιώσιμη λύση για έναν αυξανόμενο αριθμό ανδρών και η κινεζική αγορά για τη διαδικασία αναμένεται να φτάσει τα 20,8 δισεκατομμύρια γιουάν (2,9 δισεκατομμύρια δολάρια) το 2020, περισσότερο από τέσσερις φορές πριν από τέσσερα χρόνια, σύμφωνα με την εταιρεία έρευνας αγοράς Statistica.
Ο Χαν επέλεξε να ταξιδέψει στην Ταϊλάνδη για να κάνει μεταμόσχευση μαλλιών. Η διαδικασία που διαρκεί οκτώ έως δέκα ώρες, του κόστισε περίπου 9.000 δολάρια, αν και βρήκε κλινικές στην Κίνα που είχαν πιο φθηνές προσφορές. Η μεταμόσχευση μπορεί να πάρει μήνες για να λειτουργήσει, αν και ο Χαν εξέφρασε την ελπίδα ότι θα «δω τα αποτελέσματα και θα δω τα μαλλιά μου να επιστρέφουν στο φυσιολογικό τους επίπεδο τους επόμενους δύο ή τρεις μήνες», προσθέτοντας, «τότε θα συμπεριφερθώ σαν να μην έχει συμβεί τίποτα».
Οι άνθρωποι χωρίς μαλλιά στιγματίζονται
Οι φόβοι του Χαν αντικατοπτρίζουν αυτούς που βιώνουν οι άντρες με τριχόπτωση σε όλο τον κόσμο. Η απώλεια μαλλιών έχει αντίκτυπο στην αυτοπεποίθησή του, στις επαγγελματικές προοπτικές και τις πρώτες εντυπώσεις. «Τα χτενίσματα, για μένα, είναι εξαιρετικά σημαντικά για τις πρώτες εντυπώσεις των ανδρών», είπε.
Αλλά η απώλεια μαλλιών μπορεί να είναι ιδιαίτερα δύσκολη σε χώρες όπου είναι λιγότερο συχνό φαινόμενο. Τα αρσενικά πρότυπα ομορφιάς στη λαϊκή κουλτούρα της Ανατολικής Ασίας - από την κορεάτικη K-pop έως τη βιομηχανία του Χονγκ Κονγκ - συχνά προτιμούν πλούσια μαλλιά. «Στους ασιατικούς πολιτισμούς, στη νεότερη γενιά αρέσουν είδωλα όπως η κινεζική ποπ μπάντα TFBoys», είπε ο Χαν, προσθέτοντας ότι τα πρότυπα για τους λευκούς ή τους μαύρους είναι συχνά διαφορετικά.
Για τον 37χρονο Ντέιβιντ Κο, έναν δημοσιογράφο με έδρα τη Σεούλ, ο οποίος είχε προηγουμένως γράψει για την εμπειρία του με την τριχόπτωση, η έλλειψη ορατότητας άτριχων ανδρών στη Νότια Κορέα «σίγουρα παίζει ρόλο σε άτομα που αισθάνονται άβολα που γίνονται φαλακροί».
Μια κορεατική μελέτη στο International Journal of Dermatology διαπίστωσε ότι οι άνδρες με φαλάκρα θεωρήθηκαν μεγαλύτεροι και λιγότερο ελκυστικοί από το 90% των μη φαλακρών ερωτηθέντων. Το 2018, η Εθνική Επιτροπή Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων της Κορέας έπρεπε να παροτρύνει τους εργοδότες να μην κάνουν διακρίσεις εναντίον άτριχων ανδρών, αφού μια εταιρεία διαχείρισης κτιρίων κατηγορήθηκε ότι ζήτησε από έναν άνδρα που έψαχνε δουλειά, να φορέσει περούκα κατά τη διάρκεια της συνέντευξής του και τον απέρριψε λόγω της φαλάκρας του, σύμφωνα με στο πρακτορείο ειδήσεων Yonhap. Η εταιρεία αρνήθηκε ότι το έκανε.
Μελέτες στη Δύση υποδηλώνουν ότι το στίγμα μπορεί να μειωθεί σε χώρες όπου η τριχόπτωση είναι πιο συχνή. Έρευνα από το Πανεπιστήμιο της Πενσυλβάνια, για παράδειγμα, διαπίστωσε ότι οι άνδρες θεωρούνταν «πιο κυρίαρχοι, ψηλότεροι και ισχυρότεροι» όταν στους συμμετέχοντες έδειχναν φωτογραφίες με τα μαλλιά να έχουν αφαιρεθεί ψηφιακά.
Ο Κινέζος Αμερικανός επιχειρηματίας Saul Trejo, ο οποίος ζει σε διάφορες πόλεις γύρω από την Ασία από το 2011, άρχισε να χάνει τα μαλλιά του ενώ σπούδαζε στο Πεκίνο. Ο 30χρονος είπε ότι «παρατήρησε σίγουρα» το χαμηλότερο ποσοστό φαλακρών ανδρών στην πόλη, σε σύγκριση με τις ΗΠΑ, και «πιθανώς με ενόχλησε, αλλά προσπάθησα να μην το αφήσω». Διαπίστωσε επίσης ότι οι άνθρωποι ήταν πιο άνετοι από εκείνους στη Δύση για να κάνουν σχόλια.
«Οι άνθρωποι θα σου το πουν αμέσως», είπε σε τηλεφωνική συνέντευξη από την Ταϊπέι, εξηγώντας τις περιπτώσεις που η απώλεια μαλλιών του, του επισημάνθηκε άνετα. «Συνήθως όταν στο λένε, δεν προσπαθούν να είναι κακοί, απλά σχολιάζουν, οπότε δεν μπορώ να είμαι θυμωμένος. Όμως το θυμάσαι».
«Προσπάθησα να ξυρίσω το κεφάλι μου, αλλά δεν πίστευα ότι ήταν κατάλληλο για το σχήμα του κεφαλιού και του σώματός μου», πρόσθεσε, επικαλούμενος τους ηθοποιούς Ντουέιν "The Rock" Τζόνσον και Τζέισον Στέιθαμ, ως μη Ασιάτες που μπορούν να υποστηρίξουν το look. «Νομίζω ότι οι Ασιάτες, συμπεριλαμβανομένου του εαυτού μου, τείνουν να είναι λίγο πιο αδύνατοι, οπότε αν έπρεπε να επιλέξω μεταξύ φαλακρού και λεπτού, έναντι φαλακρού και αθλητικού ή ακόμα και μυώδους, τότε νομίζω ότι η φαλάκρα φαίνεται καλύτερη με το μεγαλύτερο μέγεθος».
Το 2018, ο Trejo υποβλήθηκε σε μεταμόσχευση μαλλιών στην Μπανγκόκ, όπου ήταν τότε. Ενώ χρειάστηκε σχεδόν ένας χρόνος για να δει τα τελικά αποτελέσματα, ο Trejo είπε ότι τα νέα του μαλλιά είναι «μια μεγάλη ευλογία», που «βελτίωσε μαζικά την προσωπική ζωή μου». Οι εικόνες πριν και μετά που κοινοποιήθηκαν στο CNN δείχνουν μια αξιοσημείωτη ποσότητα αποκατάστασης μαλλιών στην κορυφή και στις πλευρές του κεφαλιού του.
Ο γιατρός πίσω από τη διαδικασία του Trejo, Damkerng Pathomvanich, είναι κορυφαίος ερευνητής στην τριχόπτωση. Είπε ότι ο αριθμός των κλινικών μεταμοσχεύσεων μαλλιών στην Ασία «ανεβαίνει στα ύψη» και ότι η δραστηριότητα μεταξύ των Κινέζων ασθενών στην κλινική του είναι «ακμάζουσα».
«Δημοσιεύσαμε στοιχεία (το 2002) που δείχνουν μια ανησυχητική αύξηση στην ανδρική φαλάκρα στους Ασιάτες», είπε μέσω τηλεφώνου, χαρακτηρίζοντας τη διατροφή ως βασικό μοχλό για την αλλαγή. «Είχα πολλούς Καυκάσιους ασθενείς να μου λένε, “Εσείς οι Ασιάτες δεν χάνετε τα μαλλιά σας”, αλλά αυτό δεν είναι αλήθεια».
Εναλλακτικές προσεγγίσεις
Υπάρχουν φθηνότερες και λιγότερο επεμβατικές θεραπείες στην αγορά. Ο κινεζικός γίγαντας ηλεκτρονικού εμπορίου Alibaba διαθέτει χιλιάδες σαμπουάν αποκατάστασης, ορούς και σπρέι και έχει αναφέρει ότι πάνω από το 70% των πελατών που αγοράζουν προϊόντα κατά της τριχόπτωσης γεννήθηκαν μετά το 1980, σύμφωνα με την South China Morning Post (εφημερίδα που ανήκει στην Alibaba).
Φάρμακα όπως η μινοξιδίλη και η φιναστερίδη, που διατίθενται στις ΗΠΑ από τη δεκαετία του 1980 και του 1990 αντίστοιχα, φαίνεται να επίσης δημοφιλή στην περιοχή. Οι πωλήσεις της πρώτης, η οποία συνήθως πωλείται ως Rogaine, αναμένεται να αυξηθούν 5% ετησίως στην Ασία από το 2018 έως το 2024, σύμφωνα με μια έκθεση της Global Market Insights.
Υπάρχουν επίσης οι υποτιθέμενες φυσικές θεραπείες. Στην παραδοσιακή κινεζική ιατρική, για παράδειγμα, διάφορα βότανα και εκχυλίσματα φυτών εδώ και πολύ καιρό θεωρούνται λύσεις για την τριχόπτωση, αν και η αποτελεσματικότητά τους παραμένει θέμα συζήτησης (ένα από αυτά, το polygonum multiflorum ή tuber fleeceflower, μπορεί ακόμη και να προκαλέσει ηπατίτιδα εάν υπερκαταναλωθεί).
Στην Κορέα, εν τω μεταξύ, το houttuynia cordata, μπορεί να παρασκευαστεί σε ένα μαύρο υγρό που εφαρμόζεται στο τριχωτό της κεφαλής, σύμφωνα με τον δημοσιογράφο, Ντέιβιντ Κο, το οποίο έλαβε από την ανήσυχη πεθερά του.
«Το χρησιμοποιούσα σαν σαμπουάν όποτε έπλενα τα μαλλιά μου», είπε. «Αλλά καθώς περνούσε ο χρόνος χωρίς να δω κανένα σαφές σημάδι βελτίωσης, κουράστηκα τόσο πολύ από τη θεραπεία που έριχνα περισσότερα στα μαλλιά μου κάθε φορά για να τελειώσω το βάζο πιο γρήγορα και να τελειώσω τη θεραπεία». Στη συνέχεια δοκίμασε άλλες προτεινόμενες θεραπείες στο σπίτι. «Η γυναίκα μου με ώθησε επίσης να πασπαλίζω θαλασσινά άλατα πάνω από το τριχωτό της κεφαλής μου και ένας από τους συναδέλφους μου, μου είπε ότι ο φαλακρός πατέρας του επωφελήθηκε από την κατανάλωση πολλών σνακ με μαύρο σουσάμι».
Οι προκαταλήψεις για τους φαλακρούς
Ωστόσο, η Ασία θέτει μοναδικές προκλήσεις για τους άνδρες που χάνουν τα μαλλιά τους. Η διαδικασία τατουάζ του τριχωτού της κεφαλής απαιτεί από τους ασθενείς να φέρουν μόνιμα μια ξυρισμένη όψη, η οποία, όπως αναφέρει κορεατική μελέτη, μπορεί να είναι «στερεότυπο στους ασιατικούς πολιτισμούς ως γκάνγκστερ ή εγκληματίας». Σύμφωνα με τον Κο, ωστόσο, τέτοιες ταμπέλες είναι πια παρελθόν.
«Παλιά, όταν οι νεαροί άντρες ξύριζαν τα κεφάλια τους, οι ηλικιωμένοι θα τους κακολογούσαν με μια εντελώς αναπόδεικτη και παράλογη υπόθεση», είπε, υποδηλώνοντας ότι οι μεγαλύτεροι έβλεπαν κάποτε ένα ξυρισμένο κεφάλι ως ένδειξη ότι κάποιος ήταν επαναστάτης ή είχε «πρόβλημα με την κοινωνία». «Σήμερα αυτές οι στάσεις δεν υπάρχουν σχεδόν ποτέ, αλλά είναι αλήθεια ότι οι άνθρωποι βλέπουν τους φαλακρούς άνδρες με κάποιο δέος».
Ο Ερικ Μπατ από το πρακτορείο μοντέλων Synergy Model Management, το οποίο έχει γραφεία στο Χονγκ Κονγκ και το Γκουάνγκτζου, δήλωσε ότι οι πελάτες εξακολουθούν να αναζητούν μοντέλα από την Ασία που να είναι «χαριτωμένα με μακριά μαλλιά, αυτό το κορεατικό πρότυπο, το τέλειο αγόρι». Όμως, υπάρχει η διάκριση μεταξύ ξυρισμένων και φαλακρών, ο πράκτορας μοντέλων, είπε ότι η άνοδος της μόδας του δρόμου (street fashion) ομαλοποιεί σταδιακά την εμφάνιση του skinhead look στην Ασία.
«Για τη γενιά των γονέων μας, ένας skinhead στην Ασία μοιάζει με γκάνγκστερ - αν θέλετε να είστε εγκληματίας ή αν πάτε στη φυλακή, πρέπει να ξυρίσετε το κεφάλι σας. Αλλά τώρα, για τους ανθρώπους που γεννήθηκαν τη δεκαετία του '90 ή αργότερα, βλέπουν το να έχουν έχουν ξυρισμένο το κεφάλι ως τάση streetwear. Και το streetwear είναι τεράστιο στην Ασία», πρόσθεσε.
Επίσης, σιγά-σιγά αρκετοί είναι οι διάσημοι που υιοθετούν το φαλακρό-ξυρισμένο στυλ. Ο Κο ανέφερε τον εστιάτορα Hong Seok-cheon , τον rapper Gill και τον ηθοποιό Kim Kwang-kyu ως παραδείγματα ενός αργά αυξανόμενου αριθμού φαλακρών διασημοτήτων στη Νότια Κορέα, την πατρίδα της K-pop με τα στιλάτα χτενίσματα των σταρ της.
«Θα ήταν πιο βοηθητικό αν υπήρχαν περισσότεροι Κορεάτες με τριχόπτωση. Εάν υπήρχαν περισσότερες περιπτώσεις (οι άντρες) θα μπορούσαν να πάρουν τα πάνω τους και να πιστεύουν ότι δεν είναι μόνοι εκεί έξω», λέει ο Μπατ.