Οι ρόλοι των κατασκόπων στα βιβλία και τις ταινίες, πάντα γοήτευαν το κοινό, καθώς από πίσω τους κρύβεται ένα μυστήριο. Αυτό που δεν ξέρουν όμως ίσως πολλοί, είναι ότι αρκετοί από αυτούς, είναι εμπνευσμένοι από αληθινά πρόσωπα.
Αυτό συμβαίνει και στην περίπτωση της κατασκόπου Κριστίν Γκράνβιλ, η οποία ενέπνευσε τον ρόλο της Βέσπερ Λιντ, και την οποία υποδύθηκε η Εύα Γκριν, στην ταινία του Τζέιμς Μποντ, «Casino Royale».
Η Κριστίν Γκράνβιλ, έδρασε την περίοδο του Β' Παγκοσμίου Πολέμου, και λέγεται πως ήταν η αγαπημένη κατάσκοπος του Γουίνστον Τσόρτσιλ. Πρόσφατα, τιμήθηκε για την προσφορά της στο Ηνωμένο Βασίλειο, με την τιμητική πινακίδα Blue plaque, μία μόνιμη επιγραφή που τοποθετείται σε δημόσια μέρη της χώρας, και συνδέει μία τοποθεσία με έναν διάσημο άνθρωπο ή ένα γεγονός.
Η Κριστίν Γκράνβιλ, η οποία γεννήθηκε ως Maria Krystyna Janina Skarbek, στη Βαρσοβία, και εντάχθηκε στη βρετανική υπηρεσία πληροφοριών το 1939. Μετά τον πόλεμο, η Γκράνβιλ δυσκολεύτηκε να τα βγάλει πέρα και της δόθηκε φθηνό κατάλυμα σε ένα ξενοδοχείο στο Λονδίνο, που ήταν υπό τη διεύθυνση της Polish Relief Society. Αυτό ήταν το σπίτι της, μέχρι που δολοφονήθηκε από έναν ενοχλητικό θαυμαστή που την ακολουθούσε παντού, το 1952, σε ηλικία 44 ετών.
Η Blue Plaque αποκαλύφθηκε 70 χρόνια μετά τον θάνατό της, στο πρώην Shelbourne Hotel (τώρα 1 Lexham Gardens), στο Κένσινγκτον, και πάνω της είναι χαραγμένο τόσο με το αρχικό της όνομα όσο και αυτό που υιοθέτησε.
Τα τολμηρά κατορθώματα της διάσημης κατασκόπου και η εντυπωσιακή καριέρα της κατά τη διάρκεια του πολέμου, λέγεται ότι ενέπνευσαν τον φανταστικό χαρακτήρα του Ίαν Φλέμινγκ, τη Βέσπερ Λιντ.
Η συγγραφέας Κλάρ Μοάλεϊ (Clare Mulley), η οποία έγραψε τη βιογραφία της Γκράνβιλ «The Spy Who Loved», είπε ότι η πραγματική κατάσκοπος ήταν πιο εντυπωσιακή.
«Πρέπει να πω, ότι η Κριστίν είναι πολύ περισσότερο από ένα κορίτσι Μποντ. Είναι περισσότερο Μποντ. Και είναι κάτι παραπάνω από αυτό γιατί είναι αληθινή. Πολύ συχνά, οι γυναίκες στην αντίσταση τείνουν να τις θυμούνται για την ομορφιά τους ή το θάρρος τους ή την τελική τους θυσία. Είμαστε λιγότερο καλοί στο να γιορτάζουμε τα επιτεύγματα των γυναικών.
«Η Κριστίνα Σκάρμπεκ, γνωστή και ως Κριστίν Γκράνβιλ, ήταν ένας από τους πιο αποτελεσματικούς ειδικούς πράκτορες που υπηρετούσαν τη Βρετανία κατά τη διάρκεια του Β 'Παγκοσμίου Πολέμου, άνδρες ή γυναίκες. Τα επιτεύγματά της, τα οποία περιλάμβαναν την εξασφάλιση της αυτομόλησης μιας ολόκληρης γερμανικής φρουράς σε ένα στρατηγικό πέρασμα στις Άλπεις και τη διάσωση των ζωών πολλών από τους άντρες συναδέλφους της, οδήγησαν τον Τσόρτσιλ να την ονομάσει την αγαπημένο του κατάσκοπο και τη Βρετανία να την τιμήσει με το Μετάλλιο George Medal και το Τάγμα της Βρετανικής Αυτοκρατορίας
(ΟΒΕ)».
Η κατάσκοπος, η οποία χρησιμοποιούσε πολλά διαφορετικά ψευδώνυμα, είχε βρετανικό διαβατήριο με το όνομα Κριστίν Γκράνβιλ στις αρχές του πολέμου.
«Θέλω να διατηρήσω το όνομα Γκράνβιλ που έφτιαξα για τον εαυτό μου και για το οποίο είμαι αρκετά περήφανος», έχει γράψει η ίδια.
Η Γκράνβιλ δυσκολεύτηκε μετά τον πόλεμο, όταν επέστρεψε στο Λονδίνο στις αρχές του 1949 και έκανε μια σειρά από διάφορες εργασίες μικρής διάρκειας, πριν γίνει καμαρότος σε κρουαζιερόπλοια.
Της δόθηκε φθηνή διαμονή στο The Shelbourne Hotel - που ήταν υπό τη διεύθυνση της Polish Relief Society – το οποίο ήταν και το σπίτι της από το 1949 έως ότου δολοφονήθηκε από έναν stalker το 1952.
Η Γκράνβιλ ήταν η γυναίκα με τη μεγαλύτερη θητεία ως κατάσκοπος στη Βρετανία κατά τη διάρκεια του Β 'Παγκοσμίου Πολέμου. Ο θείος του συγγραφέα Μάικλ Μορπούργκο, Βρετανός πράκτορας, ήταν ένας από τους πολλούς ανθρώπους που έσωσε.
Ο συγγραφέας είπε: «Το εξαιρετικό θάρρος της σφυρηλατήθηκε από την αγάπη της ελευθερίας, το μίσος για τον εισβολέα και την αγάπη της αγαπημένης της, Πολωνίας. Πολέμησε για την Αντίσταση στην Πολωνία και τη Γαλλία ενάντια σε έναν σκληρό και αδίστακτο εχθρό με έντονη αποφασιστικότητα και έσωσε αμέτρητες ζωές, συμπεριλαμβανομένου του θείου μου, επίσης στη SOE (Επιχειρήσεις Ειδικών Αποστολών), Φράνσις Κάμμερτς (Francis Cammaerts).Η Κριστίν Γκράνβιλ βοήθησε στη διατήρηση της ελευθερίας μας και γι' αυτό πρέπει να είμαστε πάντα ευγνώμονες σε αυτήν».
Ο Arkady Rzegocki, ο Πολωνός Πρέσβης στο Λονδίνο, είπε: «Η Σκάρμπεκ εντυπωσίασε τον Βρετανό Πρωθυπουργό Γουίνστον Τσόρτσιλ τόσο πολύ που τη χαρακτήρισε ως την αγαπημένο του κατάσκοπο… Είμαι περήφανος και χαρούμενος που η Αγγλία τιμά την Κριστίνα Σκάρμπεκ με μια Blue Plaque για να αποτίσει φόρο τιμής στη μνήμη μιας από τους πιο αξιόλογους μυστικούς πράκτορες του Β' Παγκοσμίου Πολέμου.
Μόνο το 14% των περισσότερων από 950 μπλε πινακίδων στο Λονδίνο είναι αφιερωμένες σε γυναίκες.
Κριστίν Γκράνβιλ: Η ιστορία της θρυλικής κατασκόπου και το άδοξο τέλος της
Ήταν ένα ζεστό απόγευμα του Ιουνίου το 1952, όταν η Κριστίν Γκράνβιλ επέστρεφε σε ένα ρημαγμένο ξενοδοχείο στο Δυτικό Λονδίνο μετά από δείπνο με φίλους, όταν ένας άντρας έτρεξε με φόρα στο λόμπι πίσω της.
Ήταν ο Dennis Muldowney, ένας παθιασμένος πρώην εραστής, που απαιτούσε την επιστροφή των ερωτικών γραμμάτων του. Η 44χρονη τότε Κριστίν, της οποίας η γοητεία και η ομορφιά φαινόταν εκτός τόπου σε μια τόσο σκοτεινή διεύθυνση, ήταν περιφρονητική. Χλεύασε τον ναυτικό, τον οποίο αποκαλούσε «κουτσό σκυλί» και είπε ότι είχε καταστρέψει όλα τα ερωτικά του γράμματα, καίγοντας κάθε ένα από αυτά.
Τότε αυτός ξαφνικά, έβγαλε ένα μαχαίρι και το έμπηξε βαθιά στο στήθος της με μια δυνατή κίνηση. Η Κριστίν πέθανε από σοκ και αιμορραγία μέσα σε λίγα δευτερόλεπτα. Ο δράστης, δεν προσπάθησε να δραπετεύσει, αλλά έμεινα δίπλα στο πτώμα της, έως ότου έφτασε η αστυνομία και ζήτησε να εκτελεστεί. Τρεις μήνες αργότερα, αυτό έγινε πραγματικότητα, όταν απαγχονίστηκε για τη δολοφονία της θρυλικής κατασκόπου, στη φυλακή του Pentonville. Τα τελευταία λόγια του ήταν: «Το να σκοτώνεις είναι η τελευταία κατοχή».
Για ένα τέτοιο έγκλημα πάθους μπορεί να μην είχε γίνει ιδιαίτερη αναφορά, αλλά η πραγματική ταυτότητα της εντυπωσιακής, μελαχρινής γυναίκας της οποίας η ζωή τελείωσε τόσο βάναυσα, έκανε την υπόθεση να διαφέρει.
Κατά τη διάρκεια του πολέμου, η Γκράνβιλ, είχε υπηρετήσει ως μυστικός πράκτορας, και διερευνήθηκε ακόμη και αν ο θάνατός της θα μπορούσε να ήταν έργο εκδικητικών πρώην Ναζί ή κομμουνιστών, αλλά δεν βρέθηκε ποτέ κανένα αποδεικτικό στοιχείο.
Η πραγματική Βέσπερ Λιντ, που έκανε τον Τζέιμς Μποντ να φαίνεται βαρετός, η Κριστίν Γκράνβιλ, φορούσε ένα μαχαίρι επτά ιντσών στο μηρό της, προτιμούσε τις χειροβομβίδες από τα όπλα και μπορούσε να αποπλανήσει με μια ματιά.
«Με ένα πιστόλι μπορείς να υπερασπιστείς τον εαυτό σου, ενάντια σε ένα άτομο το πολύ. Με μια χειροβομβίδα, μπορείς εναντίον πέντε, ίσως δέκα», εξήγησε κάποτε.
Η εντυπωσιακή κατάσκοπος, είχε επίσης μια κάψουλα με υδροκυάνιο, ραμμένη στα στριφώματα των φούστων της φούστας, μια ζώνη χρημάτων γεμάτη με χρυσά νομίσματα και έναν χάρτη τυπωμένο σε μετάξι και όχι σε χαρτί, ώστε να μην κάνει θόρυβο αν την έψαχνε κάποιος.
Όμως, το πιο καταστροφικό όπλο της ήταν η ικανότητα να γοητεύει τους άντρες. Μάλιστα, ένας θαυμαστής της, την είχε παρομοιάσει με έναν «φακό αναζήτησης που θα μπορούσε να τυφλώσει κάποιον στην ακτίνα του».
Κι αυτό, της φάνηκε σίγουρα χρήσιμο την ημέρα που βρέθηκε σε σιδηροδρομικό σταθμό στην κατεχόμενη Πολωνία, καθισμένη απέναντι από έναν αξιωματικό της Γκεστάπο, όταν στρατεύματα έφτασαν στο τρένο, ψάχνοντας επιβάτες και τα υπάρχοντά τους.
Είχε ένα δέμα, το οποίο είπε στον άνδρα της Γκεστάπο ότι περιείχε τσάι από τη μαύρη αγορά. Μαγεύοντας τον με τα σκοτεινά εκφραστικά μάτια της, τον ρώτησε αν θα μπορούσε να κρατήσει το πακέτο μέχρι να περάσει ο κίνδυνος.
Το δέμα περιείχε κάτι πολύ πιο σημαντικό και ενοχοποιητικό από το τσάι: βρετανικά φυλλάδια προπαγάνδας που είχαν σχεδιαστεί για να ενισχύσουν την πολωνική αντίσταση και η ανακάλυψή τους θα την οδηγούσε στην εκτέλεσή της, ως κατάσκοπος.
Αλλά όπως και πολλοί άντρες πριν και μετά από αυτόν, ο ανυποψίαστος Ναζί, δεν μπόρεσε να αντισταθεί στην Κριστίν. Λίγες ώρες αργότερα, χωρίστηκαν στο σταθμό της Βαρσοβίας, με το «τσάι» να γυρνά πίσω με ασφάλεια στα χέρια της.
Γεννημένη το 1908, κόρη ενός έκλυτου Πολωνού αριστοκράτη, η Σκάρμπεκ μπορούσε να ιππεύσει, να πυροβολήσει και να μιλήσει πολλές γλώσσες, ενώ είχε μάθει πολλές διαδρομές για λαθρεμπόριο.
Στα 14 της, εκδιώχθηκε από το γυναικείο μοναστήρι όπου πήγαινε σχολείο, επειδή έβαλε φωτιά στο ράσο ενός ιερέα, την ώρα της Θείας Λειτουργίας. Μεγαλώνοντας, άρχισε να γοητεύει τους άνδρες, με αυτό που ένας θαυμαστής χαρακτήρισε ως «ζωτικότητα της», ενώ πέρασε πολύ χρόνο ως νεαρή γυναίκα στο μοντέρνο χιονοδρομικό κέντρο του Ζακοπάνε.
Εκεί το 1931 η 23χρονη Κριστίνα στέφθηκε «Μις Σκι» σε έναν περιφερειακό διαγωνισμό ομορφιάς. Η εμφάνισή της, την οδήγησε στο να βγει επιλαχούσα του τίτλου Μις Πολωνία.
Αλλά δεν ήταν απλά μια «άδεια», όμορφη κοπέλα. Η ιδέα της ήταν να κάνει σκι προς την Τσεχοσλοβακία και να παρακάμψει τις συνοριακές περιπολίες για να περάσει λαθραία τσιγάρα στο Ζακοπάνε της Πολωνίας.
Ήταν ήδη με τον δεύτερο σύζυγό της, έναν Πολωνό, όταν ξέσπασε o πόλεμος το 1939, και δραπέτευσε στη Βρετανία, όπου εμφανίστηκε στα μυστικά κεντρικά γραφεία της MI6 και προσφέρθηκε εθελοντικά να γίνεις η πρώτη γυναίκα κατάσκοπος της.
Αρχικά, η βρετανική υπηρεσία πληροφοριών ήταν σκεπτική, επειδή η Κριστίν ήταν ξένη, μισή Εβραία, και πίστευαν ότι ήταν πολύ επιδεικτική για να δουλέψει ως μυστική πράκτορας. Σύμφωνα με τον Βρετανό πρεσβευτής στην Ουγγαρία είχε «παθολογική αγάπη για τον κίνδυνο», αλλά τελικά προσλήφθηκε και την έστειλαν πίσω στην πατρίδα της Πολωνία για να κάνει προπαγάνδα και να συλλέξει πληροφορίες.
Όταν η Κριστίν - το όνομα που είχε υιοθετήσει στην Αγγλία - έφτασε στην Πολωνία τον Φεβρουάριο του 1940, όχι μόνο υπήρξε ένας πόλεμος, αλλά ήταν ο χειρότερος χειμώνας μέχρι τότε, με θερμοκρασίες που έφταναν τους -30 στα βουνά. Τα πουλιά πάγωναν στα κλαδιά στα οποία κοιμούνταν.
Τίποτα από αυτά δεν αποθάρρυνε την Κριστίν, η οποία σε μια μεταγενέστερη αποστολή επέστρεψε πληροφορίες μέσω μικροφίλμ, ότι η Γερμανία είχε σχέδια να εισβάλει στη Σοβιετική Ένωση.
Ήταν όταν συνελήφθη από τη Γκεστάπο στη Βουδαπέστη που έκανε ένα από τα μεγαλύτερα κόλπα της, το οποίο θυμίζει σενάριο ταινίας. Κατά τη διάρκεια της ανάκρισης, δάγκωσε τη γλώσσα της τόσο σκληρά που αιμορραγούσε και άρχισε να βήχει για να δώσει την εντύπωση ότι έβγαζε αίμα.
Τρομοκρατημένη ότι μπορεί να πάσχει από φυματίωση, οι απαγωγείς της απελευθέρωσαν τόσο την ίδια όσο και τον τότε εραστή της, Andrzej Kowerski, έναν Πολωνό ήρωα πεζικού, ο οποίος επίσης θεωρήθηκε μεταδοτικός. Ανίκανη να συνεχίσει να λειτουργεί στη Βουδαπέστη, η Κριστίν διέφυγε στη Ρουμανία, κρυμμένη σε ένα πορτ-μπαγκάζ αυτοκινήτου.
Από εκεί έφτασε στο Κάιρο, κάνοντας δουλειά γραφείου, ενώ οι Επιχειρήσεις Ειδικών Αποστολών (SOE) εξέτασαν αν ήταν διπλή πράκτορας (που δεν ήταν) μετά την προφανώς «εύκολη» απόδραση. Επανενεργοποιήθηκε και στάλθηκε στη Γαλλία τον Ιούλιο του 1944 με αλεξίπτωτο, με αποστολή να πείσει τους Πολωνούς που εργάζονται για τους Γερμανούς στις Άλπεις να πάρουν τα όπλα εναντίον τους.
Η αποστολή της περιελάμβανε αναρρίχηση 1.500 πόδια σε μια αλπική φρουρά επανδρωμένη από Πολωνούς Ναζί. Και το κατάφερε, «σπάζοντας» τα γερμανικά σχέδια για επίθεση στις συμμαχικές δυνάμεις.
Επίσης, στη Γαλλία έκανε τις πιο συναρπαστικές επιχειρήσεις της, όταν πήγαινε στη φυλακή όπου επρόκειτο να εκτελεστούν αρκετοί υψηλόβαθμοι Γάλλοι ηγέτες της Αντίστασης.
Με εκπληκτικό θράσος, έπεισε την τοπική Γκεστάπο ότι ήταν η βαφτιστήρα του Βρετανού διοικητή του στρατού, Μπερνάρντ Μοντγκόμερι, και ότι θα τους περίμενε μια τρομερή μοίρα μετά τη νίκη των Συμμάχων, εάν οι άντρες δεν απελευθερώνονταν. Αυτό το κόλπο, μαζί με μια σημαντική δωροδοκία, λειτούργησε και οι άντρες απελευθερώθηκαν.
Όπως είναι γνωστό, η Κριστίν είχε ένα ακόμη εξαιρετικό τέχνασμα - την ικανότητα να γυρίζει το κεφάλι ενός άνδρα, κάτι που μπορεί να εξηγήσει γιατί ο Φλέμινγκ δημιούργησε την εντυπωσιακή μυστική πράκτορα, τη σκοτεινά ελκυστική Βέσπερ (την οποία έπαιξε η Εύα Γκριν στην ταινία του Μποντ του 2006).
Ωστόσο, παρόλο που η γενναιότητά της τιμήθηκε με το μετάλλιο Croix de Guerre, το George Medal και το Τάγμα της Βρετανικής Αυτοκρατορίας,
της μεταχειρίστηκε άσχημα από τους πρώην εργοδότες της στη SOE μετά τον πόλεμο και απολύθηκε με μια αμοιβή μόλις ενός μήνα.
Το τέλος της δεν ήταν ηρωικό όπως οι πράξεις της, άλλα άδοξο. Θάφτηκε στο νεκροταφείο Kensal Green στο βορειοδυτικό Λονδίνο. Πλέον, η ζωή της θα αναγνωριστεί τελικά στη χώρα που την «υιοθέτησε».