Θα συνεχίσει να εξαπλώνεται η Covid-19 που προκαλεί ο νέος κορωνοϊός; Και μέχρι πότε;
Ερωτήματα στα οποία επιχειρεί να δώσει απαντήσεις ο δρ Μπρους Έιλγουορντ, ο κορυφαίος σύμβουλος του γενικού διευθυντή του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας, που ηγήθηκε της αποστολής του ΠΟΥ στην Κίνα τον Φεβρουάριο για να μελετήσει την αποτελεσματικότητα των μέτρων που ελήφθησαν εκεί για να σταματήσει η διασπορά του κορωνοϊού. Σε συνέντευξη που παραχώρησε στο περιοδικό Time ο δρ Έιλγουορντ επεσήμανε ότι μπορούμε να προβλέψουμε σε κάποιο βαθμό τι θα ακολουθήσει στη συνέχεια από τις περιοχές όπου εμφανίστηκε πρόσφατα η πανδημία, εκείνες που δεν έχουν καταγράψει κρούσματα, αλλά και εκεί όπου όλα ξεκίνησαν.
«Αν δούμε την περίπτωση της Κίνας, ταυτοποίησαν τον κορωνοϊό στις αρχές Ιανουαρίου, απάντησαν με ό,τι είχαν στη διάθεσή τους και τώρα εκτιμούν ότι ίσως στα τέλη Μαρτίου να έχουν βγει από την κρίση, άρα μιλούμε για τρεις μήνες. Αν δούμε τι γίνεται στην Ευρώπη, τη Βόρεια Αμερική, τη Μέση Ανατολή, βλέπουμε ότι είμαστε σε περίοδο εκθετικής αύξησης, βλέπουμε τα κρούσματα του κορωνοϊού να αυξάνονται πολύ γρήγορα ακόμα και σε χώρες που έχουν πληγεί σοβαρά, όπως στην Ιταλία. Αυτές οι χώρες έχουν ακόμη μπροστά τους μήνες μ’ αυτή την πρόκληση. Αν δούμε, πάλι σε άλλα μέρη του κόσμου, όπως στην Αφρική και περιοχές της ινδικής υπηπείρου, εκεί μόλις αρχίζει. Κι ακόμη και αν έχουν πολύ λίγα κρούσματα, αν παρατηρήσουμε προσεκτικά την καμπύλη, είναι επίσης σε φάση εκθετικής αύξησης.
Ανάσα σε έξι μήνες
Ο δρ Έιλγουορντ αναμένει σε έξι μήνες να βγαίνουμε από την βαθιά κρίση. «Αν και θα υπάρχει ακόμη η νόσος Covid-19 σε διάφορα μέρη του κόσμου, λογικά θα βγαίνουμε από το “κακό” κύμα αυτής της ασθένειας σ’ ένα μεγάλο τμήμα του πλανήτη. Η πρόκληση θα είναι ότι θα εισερχόμαστε ξανά στην εποχή της γρίπης. Κι ένα από τα μεγάλα ερωτήματα είναι αν θα δούμε μια νέα αύξηση των κρουσμάτων εκείνη την περίοδο.
Θα εξαφανιστεί η Covid-19;
Ο ειδικός του ΠΟΥ εκτιμά ότι όπως φαίνεται «θα έχουμε ένα σημαντικό κύμα αυτής της νόσου ουσιαστικό σ’ ολόκληρη την υδρόγειο εκτός και συμβεί κάτι διαφορετικό στο νότιο ημισφαίριο. Το ερώτημα, λοιπόν είναι : τι θα γίνει; Θα εξαφανιστεί εντελώς; Θα εισέλθουμε σε μια περίοδο κυκλικών κυμάτων; Ή θα καταλήξουμε σε μια χαμηλού επιπέδου ενδημική νόσο που θα πρέπει να αντιμετωπίσουμε; Οι περισσότεροι θεωρούν λίαν απίθανο το πρώτο σενάριο της πλήρους εξαφάνισης του κορωνοϊού, επειδή μεταδίδεται πολύ εύκολα στους ανθρώπου, άρα περιμένουν νέα κύματα ή περιορισμό της πανδημίας σε τοπικό επίπεδο. Πολλά όμως θα εξαρτηθούν», σημειώνει ο δρ Έιλγουορντ, από τι θα κάνουν οι χώρες και οι κοινωνίες. «Αν υποβάλλουμε σε τεστ κάθε μεμονωμένο κρούσμα, τα απομονώνουμε ταχύτατα, μπορεί να κρατήσουμε χαμηλό των αριθμό τους. Αν πάλι εφησυχαστούμε μόνον με τα μέτρα περιορισμού και καραντίνας χωρίς να εντοπίσουμε κάθε κρούσμα, τότε κάθε φορά που θα αίρονται τα μέτρα, θα επανέρχεται κατά κύματα. Άρα το μέλλον, ειλικρινά, θα εξαρτηθεί καπό εμάς και την αντίδρασή μας όπως και από τον κορωνοϊό».
Τα αυστηρά μέτρα περιορισμού μας κερδίζουν χρόνο
Ο δρ Έιλγουορντ θεωρεί ότι πιθανώς οι κυβερνήσεις σε ΗΠΑ και Ευρώπη δεν αξιοποίησαν στο μέτρο του δυνατού τον χρόνο από την εμφάνιση της επιδημίας στην Ουχάν μέχρι να επεκταθεί εκτός των συνόρων της χώρας στη Δύση. Πιστεύει, όμως, ότι με τα αυστηρά μέτρα περιορισμού έχει κερδηθεί κάποιος χρόνος, που όμως δεν σταματά τον κορωνοϊό, αλλά επιβραδύνει τη διασπορά του. «Εκείνο που προέχει τώρα», λέει, «είναι η σωστή αξιοποίηση αυτού του χρόνου για να ξεκινήσει η επιθετική διεξαγωγή των τεστ και να ενεργοποιηθούν τα αναγκαία συστήματα γα να σταματήσει όλο αυτό. Γιατί αν απλώς κατεβάσεις τα ρολά στις κοινωνίες και τις οικονομίες ελπίζοντας απλώς για το καλύτερο… Αυτό είναι απλώς ένα αντάρτικο κατά του κορωνοϊού, ο ιός, όμως θα περιμένει, έτσι, και θα συνεχίσει να κυκλοφορεί αθόρυβα ανάμεσα στα νοικοκυριά και δεν θα υπάρχει λόγος να μην εκτιναχθούν και πάλι τα κρούσματα, εκτός κι αν είσαι έτοιμος να το σταματήσεις».
Απαιτείται αποφασιστικότητα για να σταματήσει η πανδημία
Απαντώντας στο ερώτημα πόσο θα χρειαστεί για να επιστρέψει η ζωή στη δυτική Ευρώπη και τις ΗΠΑ στους φυσιολογικούς της ρυθμούς ο ειδικός του ΠΟΥ σημειώνει ότι σε αντίθεση με την Κίνα, τη Νότια Κορέα και τη Σιγκαπούρη που έριξαν στη μάχη κατά της πανδημίας όσα μέσα είχαν στη διάθεσή τους και η επιδημία αναμένεται να διαρκέσει εκεί δύο με τρεις μήνες, οι χώρες της Δύσης δεν ακολούθησαν το παράδειγμά τους. «οι περισσότερες χώρες της Δύσης παλεύουν με το ερώτημα “μα μπορούμε να υποβάλουμε όλα αυτά τα κρούσματα σε τεστ; Μπορούμε πράγματι να απομονώσουμε όλα τα επιβεβαιωμένα κρούσματα;” Προσεγγίζουν λοιπόν διαφορετικά το θέμα απ’ ό,τι η Κίνα και το ερώτημα είναι αν θα αποδώσει αυτή η προσέγγιση και αν θα περιοριστεί σε λίγους μήνες η επιδημία, ή αν θα συνεχίσει να σέρνεται παρατείνοντας επί μακρόν τις ανεπιθύμητες κοινωνικές και οικονομικές επιπτώσεις.»
Στην Κίνα προετοιμάζονται για ένα δεύτερο κύμα μολύνσεων
Ο δρ Έιλγουορντ δεν κρύβει την ανησυχία του για ένα δεύτερο κύμα μολύνσεων στην Κίνα, κάτι που ανησυχεί, όπως λέει και τις κινεζικές Αρχές: «Ταξιδεύοντας σε διάφορες περιοχές της Κίνας ένα από τα πράγματα που μου έκαναν μεγαλύτερη εντύπωση, ειδικά σε αντίθεση με τη Δύση, ήταν όταν μιλώντας με κυβερνήτες και δημάρχους, την ώρα που μειώνονταν τα κρούσματα –σε κάποιες περιοχές και σε μονοψήφια νούμερα – και τους ρωτούσα “τι θα κάνετε τώρα;”, μου απαντούσαν “αγοράζουμε κρεβάτια, αναπνευστήρες, προετοιμαζόμαστε. Δεν περιμένουμε να εξαφανιστεί ο ιός αυτός, αλλά να είμαστε σε θέση να λειτουργεί η κοινωνία, η οικονομία και το σύστημα υγεία μας. Δεν γίνεται να ξαναβρεθούμε σε μια τέτοια κατάσταση».
Ποιες χώρες βρίσκονται στην πλέον ευάλωτη θέση
Όπως εξηγεί ο ειδικός του ΠΟΥ το υψηλό ποσοστό θνησιμότητας από την Covid-19 στην Ιταλία οφείλεται σε έναν συνδυασμό παραγόντων με βασικότερο το γεγονός ότι o πληθυσμός της είναι ο δεύτερος γηραιότερος του πλανήτη, πίσω από την Ιαπωνία και οι ηλικιωμένοι συγκεντρώνουν τις περισσότερες πιθανότητες να χάσουν τη μάχη.
Ευάλωτες είναι, βέβαια, όλες οι χώρες, αλλά το ερώτημα για τον δρα Έιλγουορντ είναι τι θα συμβεί όταν η επιδημία αρχίσει να απογειώνεται σε φτωχότερες χώρες με εξασθενημένα εθνικά συστήματα υγείας, όπως στην Αφρική.
«Είναι ένα απ’ αυτά τα πράγματα που δεν θέλεις καν να φαντάζεσαι γιατί οι αριθμοί μπορεί να είναι συντριπτικοί. Η κατανομή του πληθυσμού μπορεί να βοηθήσει και ελπίζω να κάνει το ίδιο η υγρασία και η θερμοκρασία. Αλλά αν δούμε τι έγινε στη Σιγκαπούρη, όπου κάνει ζέστη κι έχει υγρασία, η κατάσταση σ’ αυτές τις χώρες [της Αφρικής] μπορεί να είναι πολύ δύσκολη», λέει.
Προειδοποίηση στους νέους
Ο δρ Έιλγουορντ δεν κρύβει την ανησυχία του για τη στάση νέων ανθρώπων, που γεννήθηκαν γύρω στη στροφή της 2ης χιλιετίας και νομίζουν ότι είναι ανίκητοι από τον κορωνοϊό. «Το 10% των νοσηλευομένων στις ΜΕΘ στην Ιταλία είναι 20άρηδες, 30άρηδες ή 40άρηδες. Νέοι, υγιείς άνθρωποι χωρίς υποκείμενα νοσήματα. Δεν καταλαβαίνουμε γιατί σε κάποια νεαρά άτομα η νόσος εξελίσσεται τόσο βαριά, ώστε να οδηγεί και στο θάνατο και σε άλλα όχι. Το μήνυμά μου στους νέους ανθρώπους είναι ότι [η Covid-19] είναι μια από τις σοβαρότερες ασθένειες που θα αντιμετωπίσουν στη διάρκεια της ζωής τους και πρέπει να το συνιεδητοποιήσουν. Είναι επικίνδυνη για σένα ως άτομο, είναι επικίνδυνη για τους γονείς σου, τους παππούδες σου και τους ηλικιωμένους ιδιαίτερα, αλλά είναι και επικίνδυνη για την κοινωνία σου γενικώς. Δεν βρίσκεται σε κάποιο νησί, είσαι μέλος μιας ευρύτερης κοινότητας, μέλος της αλυσίδας μετάδοσης. Αν κολλήσεις τα πράγματα περιπλέκονται πολύ και βάζεις και άλλους, όχι μόνον τον εαυτό σου, σε κίνδυνο. Ποτέ μην υποτιμάτε μια νέα ασθένεια, υπάρχουν τόσο πολλά άγνωστα στοιχεία. Εκείνο που ξέρουμε είναι ότι θα σκοτώσει νέους ανθρώπους, πολλοί νέοι άνθρωποι θα νοσήσουν.»
Προτεραιότητα στα τεστ διάγνωσης του κορωνοϊού.
Ο ειδικός του ΠΟΥ επισημαίνει ότι η πρώτη προτεραιότητα μιας χώρας μετά την καραντίνα είναι η επιθετική διενέργεια εξετάσεων. «Κάντε ελέγχους, ελέγχους, ελέγχους. Όχι σε όλους, αλλά στα ύποπτα κρούσματα. Ελέγξτε όλα τα ύποπτα κρούσματα. Και μετά απομονώστε αποτελεσματικά τα επιβεβαιωμένα κρούσματα».
Και πώς νομίζεται ότι θα τελειώσει η πανδημία αυτή; Τον ρωτά το Time.
Κι η απάντηση του δρος Έιλγουορντ; «Θα τελειώσει με την ανθρωπότητα να νικά άλλον έναν ιό, δεν τίθεται θέμα. Το ερώτημα είναι πόσα και πόσο γρήγορα θα λάβουμε τα αναγκαία μέτρα για να ελαχιστοποιήσουμε τη ζημιά που μπορεί να προκαλέσει ο κορωνοϊός. Συν τω χρόνω θα έχουμε θεραπείες, θα έχουμε εμβόλιο, δίνουμε μάχη με το χρόνο. Αλλά θα χρειαστεί μεγάλη συνεργασία και υπομονή από τον πληθυσμό να κάνει αυτό που του αναλογεί, γιατί σε τελική ανάλυση αυτός είναι που θα φρενάρει και θα επιβραδύνει αρκετά την πανδημία αυτή για να μπορέσει να τεθεί υπό έλεγχο»