Βιτριολισμός ή acid attack, ονομάστηκε το φρικώδες φαινόμενο της επίθεσης με οξύ, που συνεχίζει δυστυχώς να σημειώνεται σε παγκόσμια κλίμακα και που στην Ελλάδα διαγράφει σκοτεινή ιστορία για πάνω από 70 χρόνια.
Κινηματογραφικά, καταγράφεται στην ταινία του 1962, «Μάννα γιατί με γέννησες», όπου η νεαρή Σοφία (Κική Χατζηδάκη) εκδικείται τον πλούσιο και άπιστο εραστή της (Ανδρέα Μπάρκουλη) ρίχνοντάς του βιτριόλι.
Το σενάριο το είχε γράψει ο Νίκος Φώσκολος, και η συγκεκριμένη σκηνή αντλεί έμπνευση από το φαινόμενο του Βιτριολισμού, που κορυφώνεται στην δεκαετία του 1960.
Η έρευνα σε αρχεία εφημερίδων, δείχνει ότι μέχρι το 1932, υπάρχουν ειδήσεις για απόπειρες αυτοκτονίας με βιτριόλι, όχι όμως και επιθέσεις από βιτριολίστριες για να τιμωρήσουν κάποιον ή κάποια.
Η αρχή του κακού στη Γαλλία, το 1932
Τον Οκτώβριο του 1932, άρθρο στην εφημερίδα ΜΑΚΕΔΟΝΙΑ, αναφέρει ίσως την αρχή του κακού, στη Γαλλία : Βιτριολίστρια έρριψε το οξύ στο πρόσωπο νεαρής γυναίκας για λόγους ερωτικής αντιζηλίας. Το θύμα της είχε «κλέψει» τον άντρα. Το άρθρο προκαλεί στους αναγνώστες την οργή και την αγανάκτηση, όμως φαίνεται πως δίνει και ιδέες και σε κάποιες που αισθάνονται (ή είναι πράγματι) αδικημένες.
Η επίθεση της Μπέλλου στον άντρα της με βιτριόλι
Έτσι, αρχίζουν να εμφανίζονται σποραδικές ειδήσεις για βιτριολίστριες, ανάμεσα σε αυτές και η επίθεση με βιτριόλι, που έκανε το 1938, η Σωτηρία Μπέλλου στον άντρα της Βαγγέλη Τριμούρα. Οι ειδήσεις αυτές, φαίνεται να σταματούν στην περίοδο του Πολέμου.
Μετά την απελευθέρωση από τη Γερμανική Κατοχή, αρχίζουν πάλι τέτοιες ειδήσεις.
Το πρώτο κρούσμα βιτριολισμού στην Ελλάδα το 1947
Τον Μάιο του 1947, μια χήρα ρίχνει βιτριόλι σε 35χρονο που την άφησε για να νυμφευθεί άλλη. Είναι το πρώτο κρούσμα βιτριολισμού, που εντοπίζεται στην μεταπολεμική Ελλάδα.
Η Μαλάμω
Ακολουθεί, τον Σεπτέμβριο του 1949, η περίπτωση της υπηρέτριας Μαλάμως, η οποία με βιτριόλι τύφλωσε ολοσχερώς τον εραστή της που την εκμεταλλεύτηκε και την εγκατέλειψε. Η Μαλάμω, μετάνιωσε για την πράξη της και μετά την αποφυλάκισή της, για να επανορθώσει παντρεύτηκε το τυφλό θύμα της, δουλεύοντας μόνο αυτή πια, για να τον ζήσει.
Μέσα σε λίγες μέρες (Οκτώβριος 1949), δρα και άλλη βιτριολίστρια, δασκάλα αυτή τη φορά, που την είχε εγκαταλείψει ο αρραβωνιαστικός της.
Στη χρονιά που ακολουθεί (1950) βιτριολίστριες «ξεφυτρώνουν» παντού, ρίχνοντας το μίσος τους μαζί με το οξύ στους άτυχους που τις πρόδωσαν ή απλώς δεν τις ήθελαν άλλο.
Το τραγούδι του Τσιτσάνη «Βιτριόλι»
Το φαινόμενο παίρνει τέτοιες διαστάσεις, ώστε την ίδια χρονιά, ο Βασίλης Τσιτσάνης βγάζει τραγούδι με τίτλο «Το Βιτριόλι» (τραγουδά η Νίνου) και στίχους...
Κίνδυνος θάνατος για πάρτε το χαμπάρι,
καινούρια μέτρα οι γυναίκες έχουν πάρει
κι όποιος στον έρωτα σωστά δεν περπατήσει
ένα μπουκάλι βιτριόλι θ’ αντικρίσει
Το τραγούδι καταλήγει και με τη συμβουλή:
γι’ αυτό την τσάντα όταν βλέπεις ανοιγμένη,
βγάλε συμπέρασμα, ζημιά σε περιμένει
Οι βιτριολιστικές επιθέσεις κορυφώνονται στη δεκαετία του 1960.
Στις εφημερίδες της εποχής, διαβάζουμε πληθώρα βιτριολιστικών επιθέσεων που γίνονται με καταδρομικό τρόπο. Αναφέρουμε κάποιες από αυτές:
- «Η 26χρονη Μαρία, στα Κουφάλια Θεσσαλονίκης, τύφλωσε τον μνηστήρα της, με ένα νεροπότηρο βιτριόλι...» (Ιούνιος 1960)
- «40χρονη έρριψε βιτριόλι στον φίλο της που δεν ήθελε να την παντρευτεί, αλλά έκαυσε και άλλα 9 άτομα που ήσαν κοντά του» (Ιουνίος 1961)
- «Ύπανδρος εν διαστάσει έρριψε μετά μανίας κύπελλον βιτριολίου κατά του φίλου της που δεν κράτησε τον λόγο του να την νυμφευθεί...» (Ιούνιος 1963)
- «Στην Κατερίνη, η 17χρονη Γιαννούλα τύφλωσε τον Γρηγόρη, όταν έμαθε πως θα παντρευτεί άλλη...» (Νοέμβριος 1966)
Είναι αυτές οι κατάμαυρες ειδήσεις που ωθούν τον Νίκο Φώσκολο να βάλει στο σενάριο της ταινίας «Μάννα γιατί με γέννησες», την Σοφία να εκδικείται τον Μπάρκουλη με βιτριόλι. Αν και η ταινία είναι μελό, καταγράφει το φριχτό φαινόμενο που εξελίσσεται στην Ελλάδα.
Και άντρες βιτριολιστές!
Η έρευνα στην ειδησιογραφία της εποχής, δείχνει ότι ανεγκέφαλοι «τιμωροί» υπήρξαν και άντρες.
Ανάμεσα σε αυτούς, απεχθέστερος είναι ένας αιμομίκτης πατέρας που τύφλωσε και παραμόρφωσε με βιτριόλι την κόρη του, όταν εκείνη θέλησε να παντρευτεί συνομήλικό της. Το απίστευτο σε θηριωδία αυτό περιστατικό, έγινε στην Ξάνθη τον Ιανουάριο του 1969.
Βιτριολιστικές επιθέσεις στην Ελλάδα καταγράφονται με μειωμένη συχνότητα μέχρι και το 1982, και ύστερα σχεδόν εξαλείφονται.
Μέχρι που η άνανδρη επίθεση στην Κωνσταντίνα Κούνεβα (2008) και η πρόσφατη στην 34χρονη Ιωάννα, να μας θυμίσουν ότι ο κύκλος της παράνοιας ακόμη υπάρχει.