Ποια είναι η Νταϊάνα Νάιαντ, που στα 60 της κατάφερε να πετύχει ένα παγκόσμιο ρεκόρ; Η ιστορία που αφηγείται το Netflix περιγράφει το πείσμα και την επιμονή της Αμερικανίδας κολυμβήτρια που κατάφερε το ακατόρθωτο.
Στις 2 Σεπτεμβρίου 2013, περίπου στις 2 μ.μ., η Νταϊάνα Νάιαντ βγήκε στην παραλία του Κι Γουέστ της Φλόριντα, περίπου 53 ώρες αφότου μπήκε για πρώτη φορά στο νερό στην Αβάνα της Κούβας. Έπεσε τουλάχιστον 2 φορές. Τα χείλη της ήταν πρησμένα, τα χέρια της λευκά και γεμάτα ρυτίδες και τα πόδια της μετά βίας μπορούσαν να την στηρίξουν μετά τα 177 χιλιόμετρα που είχε κολυμπήσει σε νερά γεμάτα καρχαρίες. «Μοιάζει με μοναχικό άθλημα, αλλά είναι ομαδικό» είπε στο έκπληκτο πλήθος των θεατών καθώς έπεφτε στην αγκαλιά της προπονήτριας και καλύτερης φίλης της, Μπόνι Στολ.
Το αμφιλεγόμενο επίτευγμα της Νάιαντ, το οποίο δεν επικυρώθηκε από Παγκόσμια Ένωση Κολύμβησης Ανοικτής Θάλασσας (WOWSA) ή το βιβλίο ρεκόρ Γκίνες, καθώς και η σχέση της με τη Στολ διερευνώνται στο δράμα του Netflix, «Nyad». Με τίτλο «μια αξιοσημείωτη αληθινή ιστορία για την επιμονή, τη φιλία και τον θρίαμβο του ανθρώπινου πνεύματος», στην ταινία πρωταγωνιστεί η Άνετ Μπένιγκ ως η ομώνυμη Αμερικανίδα κολυμβήτρια, ενώ η Τζόντι Φόστερ υποδύεται την έμπιστη και πρώην σύντροφό της.
Τη σκηνοθεσία της ταινίας υπογράφουν οι Τζίμι Τσιν και Ελίζαμπεθ Τσάι Βασαρέλι – το κινηματογραφικό ζευγάρι πίσω από το Free Solo, το εκπληκτικό ντοκιμαντέρ του 2019 για τον Άλεξ Χόνολντ και την ελεύθερη σόλο αναρρίχησή του στο El Capitan.
Με αφορμή λοιπόν, την ανακοίνωση της υποψηφιότητας της Άνετ Μπένινγκ για το βραβείο Α’ Γυναικείου Ρόλου στα SAG, ας ανακαλύψουμε την ιστορία της Νταϊάνας Νάιαντ, που έχοντας πάντα κατά νου το ελληνικό της όνομα και τη σημασία του– το οποίο φρόντιζε να της τονίζει ο πατέρας της διαρκώς στα παιδικά της χρόνια – κάνει το όνειρό της πραγματικότητα ακόμα και σε μια ηλικία που οι περισσότεροι θα είχαν εγκαταλείψει κάθε ελπίδα.
Το ελληνικό όνομα της Νάιαντ - Γιατί την επηρέασε τόσο στην πορεία της
Στην ελληνική μυθολογία, οι ναϊάδες ή νύμφες του νερού, ήταν θηλυκά πνεύματα που κατοικούσαν σε σώματα γλυκού νερού. Και είναι μια σύγκριση στην οποία η Νταϊάνα συνεχίζει να στηρίζεται καθ’ όλη τη διάρκεια της ταινίας στο στο μυαλό της, το κολύμπι είναι κυριολεκτικά το κληρονομικό της δικαίωμα.
«Ήμουν 5 ετών και ο πατέρας μου ρίχνει το λεξικό Webster στην αγκαλιά μου» λέει σε μια ομάδα φίλων κοντά στην αρχή της ταινίας. «Αγάπη μου, περιμένω πέντε χρόνια για να σου το δείξω. Το όνομά σου. Το όνομά σου λέει, στην ελληνικοί μυθολογία – οι πρόγονοί μου! - πως είναι οι νύμφες που κολυμπούσαν στις λίμνες και στα ποτάμια και στον ωκεανό. Αυτό είναι το πεπρωμένο σου».
Η ιστορία της Νταϊάνας Νάιαντ - Οι αποτυχημένες προσπάθειες
Η ταινία Nyad, η οποία έκανε το ντεμπούτο της στο Netflix στις 3 Νοεμβρίου, ξεκινά από τα 60α γενέθλια της κολυμβήτριας όταν, μετά από δεκαετίες αποχής από το άθλημα, αποφασίζει να αποδείξει ότι μπορεί να διασχίσει το στενό της Φλόριντα «χωρίς βοήθεια» (χωρίς κλωβό καρχαρία δηλαδή, όπως είχαν κάνει ο Γουόλτερ Πένις και η Σούζι Μαρόνεϊ το 1978 και το 1997, αντίστοιχα. Έπρεπε να κάνει πέντε προσπάθειες σε 36 χρόνια για να πετύχει το κατόρθωμα, καθώς έγινε το πρώτο άτομο που το κατάφερε. «Δεν τα κατάφερες όταν ήσουν 28 ετών» λέει η Στολ στη φίλη της στην ταινία. «Τώρα είσαι 60!».
Τα ρεκόρ κολύμβησης της Νάιαντ ξεκίνησαν τη δεκαετία του 1970, κερδίζοντας την εθνική προσοχή. Το 1975 έσπασε το ρεκόρ 45 ετών για τον γύρο του νησιού Μανχάταν της Νέας Υόρκης σε λιγότερο από 8 ώρες. Σε δύο μέρες το 1979, η Νάιαντ κολύμπησε από το Μπιμίνι στις Μπαχάμες στη Φλόριντα, σημειώνοντας ρεκόρ απόστασης για άνδρες και γυναίκες για κολύμπι χωρίς διακοπή και χωρίς στολή (164 χιλιόμετρα).
Ένα χρόνο πριν, η Νάιαντ είχε κάνει την πρώτη της προσπάθεια να κολυμπήσει από την Κούβα στη Φλόριντα μέσα σε ένα ατσάλινο κλουβί που την προστάτευε από τους καρχαρίες και τις μέδουσες. Κολύμπησε για σχεδόν 42 ώρες και 76 μίλια πριν οι γιατροί της ομάδας την απομακρύνουν λόγω των ισχυρών κυμάτων που την χτυπούσαν στο κλουβί και την έσπρωχναν εκτός πορείας προς το Τέξας. «Αν κολυμπούσα για 40 ακόμη ώρες, δεν θα μπορούσα να τα καταφέρω τότε;» φέρεται να ρώτησε η Νάιαντ την ομάδα της αφού την έβγαλαν από το νερό.
Μετά το ρεκόρ που πέτυχε το 1979, η Νάιαντ μεταπήδησε στην καριέρα της στην αθλητική δημοσιογραφία, κάνοντας ένα διάλειμμα 30 ετών από τη μαραθώνια κολύμβηση.
Ωστόσο, το 2010, σε ηλικία 60 ετών, η Νάιαντ αποφάσισε να τελειώσει αυτό που είχε ξεκινήσει, συνεργαζόμενη με μια ομάδα 25 ειδικών που τη βοήθησε να προετοιμαστεί για το ταξίδι των 100 μιλίων. «Θα ήθελα να αποδείξω στους άλλους 60χρονους ότι ποτέ δεν είναι αργά για να ξεκινήσεις τα όνειρά σου», δήλωσε τότε.
Επιχείρησε να κολυμπήσει για δεύτερη φορά τον Αύγουστο του 2011 με τη βοήθεια μιας «ασπίδας καρχαριών» - δύο καγιάκερ που κρατούν ράβδους από νεοπρένιο που εκπέμπουν ηλεκτρικά κύματα αποτρέποντας τους θηρευτές. Υπήρχε επίσης μια ομάδα τεσσάρων καρχαριοδυτών με ακόντια στο σκάφος υποστήριξης της σε περίπτωση που η ασπίδα αποτύγχανε. Μετά από 29 ώρες, η Νάιαντ εγκατέλειψε την προσπάθειά της λόγω ενός συνδυασμού παραγόντων. Οι ισχυροί άνεμοι την είχαν απομακρύνει από την πορεία της, υπέφερε από πόνους στον ώμο της και το άσθμα της την δυσκόλευε πολύ.
Τα τσιμπήματα από μέδουσες και τσούχτρες
Η τρίτη και η τέταρτη προσπάθειά της τον Σεπτέμβριο του 2011 και τον Αύγουστο του 2012 διακόπηκαν από επανειλημμένα τσιμπήματα από τσούχτρα και μέδουσα – και τα δύο μπορούν να αποβούν θανατηφόρα.
Παρόλο που φορούσε πλήρη προστατευτική στολή, η Νάιαντ τσιμπήθηκε επανειλημμένα στο στόμα από μέδουσες. « Κυριολεκτικά η μόνη τετραγωνική ίντσα που ήταν εκτεθειμένη από ολόκληρο το σώμα μου ήταν τα χείλη. Απλώς δεν μπορούσαμε να σχεδιάσουμε έναν τρόπο για να προστατεύσουμε το στόμα και να αναπνέουμε ενώ κολυμπάμε» ανέφερε η ίδια σε μια ανάρτηση στο ιστολόγιό της. «Ωστόσο, αυτά τα ζώα… είναι πανέξυπνα στο να βρίσκουν ζώα για να τσιμπήσουν και πράγματι βρήκαν τα χείλη μου. Και στις δύο περιπτώσεις, υπέστη παράλυση, την απόκοσμη αίσθηση του να καίγεσαι ζωντανός».
Στην πέμπτη -εν τέλει επιτυχημένη- προσπάθειά της, η οποία ξεκίνησε το πρωί της 31ης Αυγούστου 2013, η Νάιαντ φορούσε μια μάσκα σιλικόνης για να προστατεύσει το πρόσωπό της από τις μέδουσες. Ήταν τελικά επιτυχής στην προστασία της από τα τσιμπήματα, αλλά για τις 13 ώρες που τη φορούσε, το μικρό άνοιγμα του στόματος της μάσκας είχε ως αποτέλεσμα να καταπίνει «τεράστιες ποσότητες» θαλασσινού νερού, οι οποίες με τη σειρά τους οδήγησαν σε περιόδους εμετού. «Όσο δύσκολη και αν ήταν η κολύμβηση, δεν με τσίμπησε ούτε μία φορά», είπε. «Αυτά τα θανατηφόρα πλοκάμια δεν μπορούσαν να εισχωρήσουν».
Οι αμφισβητήσεις για το κατόρθωμά της
Σχεδόν αμέσως μετά την ολοκλήρωση της αποστολής της Νάιαντ, «οι συναθλητές της κολυμβητές εξαπέλυσαν ένα μπαράζ αμφιβολιών», ανέφεραν οι New York Times. Λόγω της έλλειψης ανεξάρτητων παρατηρητών και των ελλιπών αρχείων, ούτε η WOWSA ούτε το Παγκόσμιο Βιβλίο Ρεκόρ Γκίνες θα επικύρωναν το επίτευγμα της Νάιαντ. Η Νάιαντ από την πλευρά της, λέει ότι δεν της είπαν ποτέ ότι έπρεπε να προσκομίσει έγγραφα για την αναγνώριση αυτή.
«Νόμιζα ότι είχαμε παράσχει όλες τις αποδείξεις που χρειαζόμασταν», δήλωσε η Nyad στους Los Angeles Times αυτό το καλοκαίρι. «Και ίσως είχα υπερβολική έπαρση, όπως, ‘Δεν χρειάζεται να το αποδείξω σε κανέναν’. Αυτό είναι το λάθος μου. Αλλά δεν ήταν για να αποκρύψω τους κανόνες. Ποτέ δεν μας είπαν: 'Πρέπει να κάνετε αυτό, αλλιώς δεν θα επικυρωθείτε'».
Τι λένε οι δημιουργοί της ταινίας για τις επικρίσεις
Σε συνέντευξή τους στο Vanity Fair, οι δημιουργοί της ταινίας Nyad δήλωσαν ότι το «πρώτο πράγμα» που έκαναν ήταν να εξετάσουν τις επικρίσεις που αντιμετώπισε η κολυμβήτρια. Διαπίστωσαν ότι «δεν ήταν έγκυρες». «Όταν βρίσκεσαι στην πρώτη γραμμή του αθλήματός σου, έχεις έναν στόχο στην πλάτη σου. Ειδικά αν είσαι μια ειλικρινής αθλήτρια, όπως μπορεί να θεωρείται η Νταϊάνα» δήλωσε ο Τσιν.
Η Βασαρέτσι πρόσθεσε: «Απλά έχω κουραστεί λίγο από το διαδίκτυο που προσπαθεί να καταστρέψει μια γυναίκα που είναι περίπλοκη και ειλικρινής και κατέχει αυτό που είναι. Κάναμε μεγάλη προσπάθεια στην ταινία για να μπορέσουμε να ανταποκριθούμε σε αυτό. Είναι ένα περίπλοκο άτομο που έχει μια περίπλοκη ζωή».
Σχετικά με το αν η ταινία παίρνει θέση για το θέμα,Βασαρέτσι δήλωσε: «Δεν λέμε, 'Είναι βασισμένη σε αληθινή ιστορία', δεν λέμε, 'Είναι αληθινή ιστορία' - αλλά είναι μια αληθινή ιστορία. Πρόκειται για αυτή την ιδέα της αλήθειας».