Εγινε το πρόσωπο που ενσάρκωσε το ολοκαύτωμα των Εβραίων. Η ιστορία της Άννας Φρανκ, όπως την κατέθεσε η ίδια στο Ημερολόγιό της, έκανε εκατομμύρια να ριγήσουν. Αν ζούσε, θα συμπλήρωνε σήμερα τα 90 της χρόνια.
«Ω, δεν θέλω να ζήσω χωρίς λόγο, όπως οι περισσότεροι άνθρωποι» έγγραφε στο ημερολόγιό της η Αννα Φρανκ, στις 5 Απριλίου του 1944. «Θέλω να δώσω χαρά και και να είμαι χρήσιμη στους ανθρώπους που ζουν γύρω μου και με γνωρίζουν, θέλω να ζω και μετά το θάνατό μου». Μια επιθυμία που πραγματοποιήθηκε. Το Ημερολόγιο της Άννας Φρανκ έγινε παγκόσμιο ανάγνωσμα και έκανε τη συγγραφέα του αθάνατη.
Το ημερολόγιο-σύμβολο, της Αννας Φράνκ
Οπως αναφέρει σε δημοσίευμά της η DW oι επιστολές στην φανταστική της φίλη Κίτυ συγκίνησαν εκατομμύρια σε ολόκληρο τον κόσμο. Η εβραιοπούλα αναδείχθηκε σε συμβολική φιγούρα για όλα τα θύματα του εθνικοσοσιαλισμού. Εάν ζούσε σήμερα η Άννα Φρανκ θα συμπλήρωνε τα 90 της. Το φημισμένο ημερολόγιο με ασπρο-κόκκινα τετραγωνάκια ήταν δώρο που πήρε όταν συμπλήρωσε τα 13 της. «Ελπίζω να μπορέσω να σου εμπιστευτώ τα πάντα, όπως δεν μπορώ να το κάνω με κανένα, και ελπίζω να μπορέσεις να γίνεις το στήριγμά μου» σημείωνε η Άννα Φρανκ.
Λίγο καιρό αργότερα η οικογένεια Φρανκ, που έφυγε από τη Φραγκφούρτη για να βρει ασφάλεια στο Άμστερνταμ, αναγκάστηκε να κρυφτεί στο πίσω μέρος του σπιτιού, στην οδό Prinsengracht 263, για να γλυτώσει από τις μαζικές δολοφονίες των Ναζί που είχαν ήδη ξεκινήσει εναντίον των ευρωπαίων Εβραίων. Επί δύο χρόνια μόνιμη συντροφιά στην κρυψώνα της ήταν το Ημερολόγιο. Μέχρις ότου κάποιος πρόδωσε την κρυψώνα και συνελήφθη μαζί με την οικογένειά της.
Κίτυ, η φανταστική φίλη της Αννας Φρανκ
«Το γράψιμο ήταν ζωτικής σημασίας, ήταν η επιβίωσή της» λέει η μεταφράστια όλου του έργου της Μίριαμ Πρέσλερ. «Στην απομόνωση και τη μοναξιά η Κίτυ ήταν για την Άννα Φρανκ η μοναδική εναλλαγή και υποκατάστατο φίλων και κοινωνικών επαφών». Στην φανταστική της φίλη εμπιστεύονταν το κορίτσι χαρές και λύπες: τα πρώτα χτυποκάρδια, τα προβλήματα με τη μητέρα της, αλλαγές στο σώμα της.
«Το ημερολόγιο είναι η πολύ προσωπική ιστορία μιας μοναδικής εφηβικής περιόδου και παράλληλα η ιστορία της Σόα» σημειώνει η γενική γραμματέας της Unesco Όντρέι Αζουλέ στον πρόλογο της ειδικής έκδοσης που κυκλοφορεί με αφορμή τη συμπλήρωση 90 χρόνων από τη γέννηση της Άννα Φρανκ. «Οι σημειώσεις της αποτελούν λαμπρό κείμενο για τη ζωή στην καταναγκαστική απομόνωση».
Εργο επίκαιρο απέναντι στην άνοδο της ακρας δεξιάς
Το κείμενο δεν έχει χάσει τίποτα μέχρι και σήμερα σε δύναμη και νοήματα, πιστεύει η Μερόν Μέντελ, διευθύντρια του Μορφωτικού Κέντρου στη Φραγκφούρτη. «Η Άννα Φρανκ αποτελεί το σύμβολο αγώνα όχι μόνο ενάντια στον αντισημιτισμό, αλλά και σε κάθε μορφή διάκρισης. Είναι επίκαιρο όσο ποτέ άλλοτε σε ένα κόσμο, στον οποίο οι μάρτυρες της ιστορίας πεθαίνουν και αφυπνίζεται μια Νέα Δεξιά. Η ιστορία της Άννας δείχνει μέχρι πού μπορεί να οδηγήσει το μίσος».
Επιθέσεις από δεξιούς κύκλους δέχεται το Μορφωτικό Κέντρο. Κάθε μέρα φτάνουν μέιλ από αναθεωρητές της ιστορίας, που αμφισβητούν την αυθεντικότητα του ημερολογίου της Άννας Φρανκ. «Το παρατηρώ με μεγάλη ανησυχία, γιατί έτσι ανοίγει η πόρτα για τη σταδιακή νομιμοποίηση τέτοιων μορφών άρνησης της ιστορίας» υποστηρίζει η Μέντελ.
Το Μορφωτικό Κέντρο προσπαθεί να εναντιωθεί στον ρατσισμό και τις διακρίσεις, μεταξύ άλλων με εκθέσεις και workshop. «Το Ημερολόγιο της Άννας Φρανκ αποτελεί ένα καταπληκτικό ενδιάμεσο για την προσέγγιση της θεματικής. Με ένα μεμονωμένο άτομο μπορεί ο αναγνώστης πιο εύκολα να ταυτιστεί από ότι με 6 εκατομμύρια θύματα. Αλλα και το ανθρώπινο μεγαλείο διευκολύνει αυτήν την ταυτοποίηση. Μέχρι το τέλος το κορίτσι δεν έχασε την πίστη του στην ανθρώπινη καλοσύνη».
…Ηταν μόλις 15 ετών
«Βλέπω πως ο κόσμος σταδιακά μετατρέπεται σε ερημιά», έγραφε στις 14 Ιουλίου του 1944 στο Ημερολόγιο. «Ακούω τις βροντές να πλησιάζουν για να μας καταστρέψουν. Αισθάνομαι τον πόνο εκατομμυρίων. Παρόλα αυτά πιστεύω, όταν κοιτώ τον ουρανό, ότι όλα θα πάνε καλά, η βία θα φτάσει στο τέλος και θα επιστρέψει η ηρεμία και η ειρήνη». Δύο εβδομάδες αργότερα τελειώνουν οι σημειώσεις της. Στις 4 Αυγούστου η οικογένεια Φρανκ συλλαμβάνεται και εκτοπίζεται. Αρχές του 1945, λίγες εβδομάδες πριν τον τερματισμό του πολέμου, η Άννα Φρανκ πεθαίνει στο στρατόπεδο συγκέντρωσης του Μπέργκεν Μπέλζεν. Ήταν μόλις 15 χρονών.