Όποιος έχει ταξιδέψει στην Ισπανία, έχει παρατηρήσει ότι οι Ισπανοί τρώνε πολύ αργά μέσα στην ημέρα τους. Γιατί συμβαίνει αυτό όμως;
Σε όλη την Ισπανία τα εστιατόρια σφύζουν από ζωή ακόμη και μετά τα μεσάνυκτα, δηλαδή την ώρα που, στις περισσότερες άλλες χώρες, οι σεφ θα... κρεμούσαν τις ποδιές τους για τη νύχτα και θα πήγαιναν σπίτια τους να κοιμηθούν.
Πολλοί ταξιδιώτες πιστεύουν ότι οι (πολύ) καθυστερημένες ώρες φαγητού στην Ισπανία αντικατοπτρίζουν την χαλαρή στάση της χώρας απέναντι σε όλα, αλλά αυτό δεν θα μπορούσε να απέχει περισσότερο από την αλήθεια.
Ενώ οι ταξιδιώτες μπορεί να αποδίδουν τις καθυστερημένες ώρες φαγητού στην Ισπανία στην χαλαρή μεσογειακή στάση της χώρας, ο πραγματικός λόγος είναι λίγο πιο περίεργος. Οι Ισπανοί ζουν σε... λάθος ζώνη ώρας, και μάλιστα για περισσότερα από 70 χρόνια.
Η χρονική ζώνη που βρίσκεται η Ισπανία
Ρίξτε μια ματιά σε έναν χάρτη και θα συνειδητοποιήσετε ότι η Ισπανία - που βρίσκεται στο ίδιο γεωγραφικό μήκος με το Ηνωμένο Βασίλειο, την Πορτογαλία και το Μαρόκο - θα έπρεπε να βρίσκεται στη μέση ώρα Γκρίνουιτς (GMT).
Όμως η Ισπανία ακολουθεί την Κεντρική Ευρωπαϊκή Ώρα (CET), που τη φέρνει σε συγχρονισμό με το... Βελιγράδι, πάνω από 2.500 χιλιόμετρα ανατολικά της Μαδρίτης.
Φράνκο, Χίτλερ και χρονικές ζώνες
Γιατί λοιπόν οι Ισπανοί ζουν πίσω από τη γεωγραφική τους ζώνη ώρας;
Το 1940, ο δικτάτορας στρατηγός Φρανσίσκο Φράνκο άλλαξε τη ζώνη ώρας της Ισπανίας, μετακινώντας τα ρολόγια μια ώρα μπροστά σε ένδειξη αλληλεγγύης προς τη ναζιστική Γερμανία.
Για τους Ισπανούς, οι οποίοι εκείνη την εποχή ήταν εντελώς... κατεστραμμένοι από τον ισπανικό εμφύλιο πόλεμο, το να διαμαρτυρηθούν για την αλλαγή αυτή δεν πέρασε καν από το μυαλό τους.
Συνέχισαν να τρώνε την ίδια ώρα, αλλά επειδή τα ρολόγια είχαν αλλάξει, τα γεύματά τους στη 1 το μεσημέρι έγιναν γεύματα στις 2 το μεσημέρι και ξαφνικά έτρωγαν το δείπνο τους στις 8 το βράδυ στις 9 το βράδυ.
Μετά το τέλος του Β' Παγκοσμίου Πολέμου, τα ρολόγια δεν άλλαξαν ποτέ ξανά. Ωστόσο, το 2016, ο τότε Ισπανός πρωθυπουργός Μαριάνο Ραχόι ανακοίνωσε ότι η κυβέρνηση επεξεργαζόταν ένα σχέδιο για την εφαρμογή ενός νέου προγράμματος εργάσιμων ημερών που θα τελείωνε στις 6μμ αντί για τις 8μμ.
Ένα σημαντικό στοιχείο του σχεδίου ήταν η αξιολόγηση της δυνατότητας αλλαγής της ζώνης ώρας της Ισπανίας από CET σε GMT - κάτι που προκάλεσε έντονη συζήτηση σε ολόκληρη τη χώρα.
Έχει τόση σημασία;
Το γεγονός ότι βρίσκεστε και ζείτε 60 λεπτά πίσω από τη σωστή ζώνη ώρας σημαίνει ότι ο ήλιος ανατέλλει αργότερα και δύει αργότερα, χαρίζοντας στην Ισπανία υπέροχα μακρά καλοκαιρινά βράδια και ηλιοβασιλέματα στις 10 το βράδυ.
Όσοι διαχειρίζονται τα τουριστικά θέρετρα της Ισπανίας πιστεύουν ότι το περισσότερο φως του ήλιου αποτελεί μεγάλο πόλο έλξης για τους επισκέπτες. Η περιφερειακή κυβέρνηση των Βαλεαρίδων Νήσων - στις οποίες ανήκουν η Μαγιόρκα, η Μινόρκα και η Ίμπιζα - αντιτίθεται σθεναρά στην επιστροφή στην ώρα GMT και έχει μάλιστα εκστρατεύσει για τη διατήρηση της καλοκαιρινής ώρας όλο το χρόνο (CET+1), ώστε οι επισκέπτες να μπορούν να επωφεληθούν πλήρως από το ήπιο χειμερινό κλίμα της περιοχής.
Αλλά για πολλούς Ισπανούς, η ζωή σε λάθος ζώνη ώρας έχει ως αποτέλεσμα τη στέρηση ύπνου και τη μείωση της παραγωγικότητας. Η τυπική ισπανική εργάσιμη ημέρα αρχίζει στις 9 π.μ. Μετά από ένα δίωρο διάλειμμα για μεσημεριανό γεύμα μεταξύ 2 και 4 μ.μ., οι εργαζόμενοι επιστρέφουν στη δουλειά τους και ολοκληρώνουν την ημέρα τους γύρω στις 8 μ.μ.
Το μετατιθέμενο αυτό ωράριο εργασίας αναγκάζει τους Ισπανούς να κρατούν σθεναρά... την κοινωνική τους ζωή για τις πολύ περασμένες βραδινές ώρες. Η ώρα αιχμής στην ισπανική τηλεόραση ξεκινάει στις 22:30 το βράδυ, ενώ το ελληνικό ή το βρετανικό prime time είναι στις 21:00.
Πέφτει το σκοτάδι στην Γαλικία
Εν τω μεταξύ, στη βορειοδυτική περιοχή της Γαλικίας, ο ήλιος δεν ανατέλλει παρά μόνο μετά τις 9 το πρωί το χειμώνα, πράγμα που σημαίνει ότι οι κάτοικοι ξεκινούν τη μέρα τους... στο σκοτάδι.
«Το γεγονός ότι η ώρα στην Ισπανία ακολουθεί αυτό το μοτίβο επηρεάζει την υγεία, ιδίως τον ύπνο», δήλωσε στην El Pais ο José Luis Casero, πρόεδρος της Εθνικής Επιτροπής για τον εξορθολογισμό των ισπανικών χρονοδιαγραμμάτων, μιας οργάνωσης που διεξάγει εκστρατεία για την επιστροφή της Ισπανίας στη σωστή ζώνη ώρας από το 2006.
«Αν αλλάζαμε τις ζώνες ώρας, ο ήλιος θα ανατέλλει μια ώρα νωρίτερα και θα ξυπνούσαμε πιο φυσικά, οι ώρες των γευμάτων θα ήταν μια ώρα νωρίτερα και θα κοιμόμασταν και μια ώρα παραπάνω», επισημαίνει ο ίδιος.
Η σιέστα
Και έπειτα έχουμε και μια από τις πιο διάσημες παραδόσεις της χώρας: τη μεσημεριανή σιέστα.
Η αλλαγή θα απειλούσε τον μεσημεριανό ύπνο των Ισπανών. Μια μελέτη του Ιανουαρίου 2017 από την εταιρεία ερευνών Simple Lógica διαπίστωσε ότι λιγότερο από το 18% των Ισπανών κοιμούνται τακτικά, ενώ σχεδόν το 60% δεν κάνει ποτέ σιέστα.
Στην πραγματικότητα, οι ιδιοκτήτες επιχειρήσεων σε πολλές από τις μεγάλες πόλεις και τα παραθεριστικά θέρετρα της χώρας παραμένουν ανοιχτά κατά τη διάρκεια του μεσημεριανού διαλείμματος για να εξυπηρετήσουν τους τουρίστες.
Η οικονομολόγος Nuria Chinchilla, ειδική σε θέματα ισορροπίας μεταξύ επαγγελματικής και προσωπικής ζωής στην επιχειρηματική σχολή Instituto de Estudios Superiores de la Empresa στη Βαρκελώνη, θεωρεί ότι η ποιότητα ζωής των Ισπανών είναι πιο επιτακτική από τη διατήρηση μιας ή δύο επιπλέον ωρών βραδινού φωτός για τους τουρίστες.
«Έχουμε συνεχές jetlag», είπε. «Ο τουρισμός θα υπάρχει πάντα και οι τουρίστες δεν ενδιαφέρονται. Ο αριθμός των ωρών του ηλιακού φωτός θα είναι ο ίδιος, είτε πρόκειται για μια επιπλέον ώρα το πρωί είτε το βράδυ».