Πώς η Γαλλική Ριβιέρα ήταν πάντα καταφύγιο για τους πλούσιους και τους παρακμιακούς: Από τον χρεοκοπημένο τζογαδόρο που ανατινάχθηκε μέχρι την ιερόδουλη της οποίας οι πελάτες ήταν ένας δούκας, ένας βασιλιάς και ένας τσάρος...
Το βιβλίο του Τζόναθαν Μάιλς σκιαγραφεί την κληρονομιά της πλούσιας Γαλλικής Ριβιέρας.
Γαλλική Ριβιέρα: Πώς απέκτησε κύρος
Αυτό που ο Matisse περιέγραψε ως «η φωτεινότητα της Κυανής Ακτής» προσέλκυε πάντα «ξένους με καταναλωτική δύναμη».
Η Βασίλισσα Βικτώρια, για παράδειγμα, έμεινε στο Menton, όπου η παρουσία της «εδραίωσε το κύρος των θέρετρων της Ριβιέρα», ακόμα κι αν οι ντόπιοι γελούσαν με το κιλτ του Τζον Μπράουν. Είχε ταξιδέψει στη Γαλλία ινκόγκνιτο ως η κόμισσα του Μπαλμόραλ. Λιγότερο δυσδιάκριτα ήταν τα τρία βρετανικά θωρηκτά και τα 15 σκάφη της Γαλλικής Μεσογειακής Μοίρας, αγκυροβολημένα καθ' όλη τη διάρκεια της παραμονής της έξω από το Villefranche.
Η Victoria έφερε το δικό της φαγητό από το Windsor, συμπεριλαμβανομένου του ιρλανδικού στιφάδου. Αλλά τότε οι Βρετανοί θα μπορούσαν να είναι δύσκολοι πελάτες στο εξωτερικό, πάντα παραπονούμενοι, λέει ο Jonathan Miles, για «μύγες, ψύλλους και σκνίπες».
Οι Βρετανοί παραθεριστές και οι κάτοικοι ήταν εύκολα αναγνωρίσιμοι από την «υψηλότητα, την εσφαλμένη προφορά και τις διατροφικές τους συνήθειες», που έτειναν να τρώνε σε αγέλαστη σιωπή.
Τον 19ο αιώνα, επισκέπτες όπως ο Robert Louis Stevenson πήγαν στη Νότια Γαλλία για τον εγγυημένο καλό καιρό, «άσυννεφο, καθαρό σαν κρύσταλλο… αρωματικός αέρας, όλο πεύκο και τσίχλα». Το ζεστό χειμωνιάτικο κλίμα διαφημίστηκε ως καλό για την ουρική αρθρίτιδα, τους ρευματισμούς και τη φυματίωση. Ο D.H. Lawrence πέθανε από αιμορραγία στους πνεύμονες στο Vence. Ο Τζέιμς Τζόις πήγε στη Νίκαια για να του βάλουν «βδέλλες για να στραγγίξουν την πίεση του γλαυκώματος».
Ωστόσο, με την αυξανόμενη δημοτικότητα της Ριβιέρα ως «κοκτέιλ παράνομων σχέσεων και αμφισβητήσιμης συμπεριφοράς», όσοι δεν είχαν ισχύ ήταν λιγότερο ευπρόσδεκτοι. Μέχρι το 1899, οι φυματικοί είχαν απαγορευτεί από τους ξενώνες, καθώς άλλοι θαμώνες «θα αναστατώνονταν από τον βήχα νωρίς το πρωί». Αν κάποιος πέθαινε, οι συγγενείς του αποθανόντος ήταν υπεύθυνοι για την «επισκευή, το άσπρισμα και την ανανέωση των κουρτινών».
Η Νότια Γαλλία έγινε το στέκι πλουτοκρατών και αριστοκρατών, οι οποίοι κατασκεύασαν περίτεχνες βίλες από γυψομάρμαρο. Παραλίες «που βρίσκονται κοντά στην εκροή της αποχέτευσης της πόλης» ανακαινίστηκαν με περιπάτους, πεζόδρομους και εξέδρες.
Στο Μόντε Κάρλο, το καζίνο, με τους τρούλους και τα γαργκόιλ, σχεδιάστηκε από τον αρχιτέκτονα της Όπερας του Παρισιού. Η Ντόροθι Πάρκερ δεν επιτρεπόταν να μπει στο σπίτι τυχερών παιχνιδιών επειδή δεν φορούσε κάλτσες. Η άποψη του Ντιαγκίλεφ τα είπε όλα: «Τα γούστα μου είναι απλά. Το καλύτερο είναι αρκετά καλό για μένα».
Οι υπερβολές και η χλιδή
Υπήρχαν πολλά χρήματα. Οι άνθρωποι έφτασαν με τα ιδιωτικά τους γιοτ, τα οποία ίσως είχαν πλήρωμα 100 ατόμων, συν μια αγελάδα στο σκάφος για φρέσκο γάλα.
Δεν ήταν ασυνήθιστο για τις οικοδέσποινες να παρελαύνουν στο δείπνο σε ένα ασημένιο δίσκο, γυμνές εκτός από ένα διακριτικό κλαδάκι μαϊντανού.
Υπήρχε και το πολυτελές Blue Train, με τα βαγόνια του εστιατορίου και τις θέσεις ύπνου, τους εσωτερικούς χώρους διακοσμημένους με μαόνι και χρυσό.
Τα καταστήματα της Ριβιέρα πουλούσαν εξωφρενικά αγαθά, «αστραφτερά διαμάντια, μαργαριτάρια, ρουμπίνια, σμαράγδια, που κλείνουν το μάτι και λάμπουν στον λαμπερό ήλιο του χειμώνα». Οι κυρίες της μόδας εμφανίζονταν με 20 μπαούλα, που περιείχαν μια τεράστια ποικιλία από φορέματα και αξεσουάρ. Οι Patou, Molyneux, Worth και Coco Chanel είχαν διεξόδους στην Κυανή Ακτή. Σε αυτήν την περίοδο της αλλαγής του αιώνα, 300 εκατομμύρια εξωτικά πουλιά σφάζονταν ετησίως για να διακοσμήσουν τα καπέλα. Η βιομηχανία αρωμάτων στο Grasse απαιτούσε 45.000 κιλά τριαντάφυλλα και 15.000 κιλά άνθη πορτοκαλιάς την ημέρα.
Η σκοτεινή πλευρά της Γαλλικής Ριβιέρας
Αν υπήρχε μια πιο σκοτεινή πλευρά σε όλο αυτό, ο Μάιλς επισημαίνει ότι η Ριβιέρα παρείχε επίσης επιχειρηματικές ευκαιρίες σε πολλές ιερόδουλες της κοινωνίας. Οι πελάτες μιας εταίρας ήταν ο D'Annunzio, ο Ιταλός ποιητής, ο δούκας του Westminster, ο βασιλιάς Alfonso XIII της Ισπανίας και ο Τσάρος Νικόλαος.
Ο γιος και κληρονόμος της βασίλισσας Βικτώριας, ο Έντουαρντ, Πρίγκιπας της Ουαλίας, κατασκεύασε μια ειδική «καρέκλα αγάπης» ή προσαρμοσμένη συσκευή αιώρας, ώστε «με την ελάχιστη προσπάθεια» να μπορεί να κάνει σεξ με δύο ιερόδουλες ταυτόχρονα χωρίς να τις στριμώξει μέχρι θανάτου.
Οι αυτοκτονίες ήταν συχνές, μετά από απώλειες στα τραπέζια τυχερών παιχνιδιών - 19 τη σεζόν του 1884. Ένας άνδρας αυτοκτόνησε «ανατινάζοντας ένα φυσίγγιο δυναμίτη στο στόμα του». Το ποτό ήταν πρόβλημα. Δεν ήταν ασυνήθιστο για τους μεθυσμένους να βουτήξουν σε άδειες πισίνες και να χρειαστούν μήνες νοσηλείας.
Κατά τη διάρκεια του Α' Παγκοσμίου Πολέμου, λόγω της Ρωσικής Επανάστασης, οι μεγάλοι δούκες που συνωστίζονταν στα θέρετρα εργάζονταν ξαφνικά ως θυρωροί και οδηγοί ταξί.
Αργότερα, ο Δούκας και η Δούκισσα του Ουίνδσορ περνούσαν το χρόνο τους με πλούσιους γνωστούς τους Chips, Tufty, Baby, Nana και Fruity. Ο λογαριασμός τηλεφώνου του πρώην βασιλιά, όταν η Γουόλις βρισκόταν αλλού για ένα δεκαπενθήμερο, ήταν 800 £ (δηλαδή περίπου 69.000 £ σήμερα). Ήθελε να τον σερβίρουν πεζοί με κόκκινη επίσημη στολή και επέμενε στο βασιλικό πρωτόκολλο.
Ο Β' Παγκόσμιος Πόλεμος ήταν χειρότερος. Οι Γερμανοί χρησιμοποιούσαν το Blue Train ως οίκο ανοχής. Η Γκεστάπο δημιούργησε κέντρα βασανιστηρίων σε ξενοδοχεία και βίλες. Οι παραλίες ήταν στριμωγμένες με συρματοπλέγματα.
Το Χόλιγουντ ανακαλύπτει τη Γαλλική Ριβιέρα
Στα χρόνια που πέρασαν, η Ριβιέρα ανακαλύφθηκε από το Χόλιγουντ - ο David Niven, ο Dirk Bogarde και ο Gregory Peck απέκτησαν βίλες. Ο Χίτσκοκ γύρισε το To Catch A Thief στην τοποθεσία με την Grace Kelly και τον Cary Grant. Η Brigitte Bardot φωτογραφήθηκε τόπλες στο St Tropez. Το Φεστιβάλ των Καννών έγινε ένα διεθνές χαρακτηριστικό. Γενικά, το μέρος, που κάποτε είδε τόσα πολλά καταπράσινα δάση, έγινε «ένα απέραντο τετράγωνο από ενισχυμένο σκυρόδεμα».
Όλοι οι χώροι πρασίνου έχουν χαθεί σε άναρχα κτίρια. Κατεδαφίστηκε η πολύτιμη αρχιτεκτονική art deco και belle epoque. Το Blue Train διαλύθηκε όταν ανέλαβαν τα αεροπορικά ταξίδια. Εμπορικά κέντρα, πολυκατοικίες, αλυσίδες φαστ φουντ και αυτοκινητόδρομοι είναι παντού.
Το Μόντε Κάρλο είναι το σπίτι των ολιγαρχών του Πούτιν και η πριγκίπισσα Γκρέις σκοτώθηκε όταν το αυτοκίνητό της έπεσε σε γκρεμό.
Υπάρχουν έμποροι ναρκωτικών, παράνομες δραστηριότητες και παραδείγματα δικαστικής απάτης, διαρρήξεις, δολοφονίες και σημαντική ισλαμική τρομοκρατία. Οι κάτοικοι κυκλοφορούν με αλεξίσφαιρα αυτοκίνητα με σκοτεινά παράθυρα.
Είναι μια περιβαλλοντική, πολιτιστική και πολιτική καταστροφή. Το βιβλίο του Miles, ένα χρονικό της «χλιδής, του σκανδάλου, του πολέμου και της διαφθοράς», είναι γεμάτο με εκατοντάδες ζουμερά ανέκδοτα και με έκανε να σκεφτώ το καλύτερο αποτέλεσμα για την Κυανή Ακτή, γράφει ο Roger Lewis στην Daily Mai. «Ένα ηλιόλουστο μέρος για σκιερούς ανθρώπους», είπε ο Maugham είναι για να βυθιστεί εντελώς και τελείως κάτω από τη θάλασσα.