H δράση των κατασκόπων συναρπάζει εδώ και χρόνια τη φαντασία των περισσοτέρων -αν όχι όλων μας. Πόσω μάλλον των θηλυκών κατασκόπων...
Κι αν η δημοφιλής εικόνα μιας λαμπερής γυναίκας που χρησιμοποιεί τα θέλγητρά της για να αποσπά μυστικά από εχθρούς διαπερνά τη λαϊκή κουλτούρα, η πραγματικότητα εκτείνεται πολύ πέρα από αυτό, αφού πολλές εκπρόσωποι του ωραίου φύλου όχι μόνον ανέλαβαν άκρως επικίνδυνες αποστολές, αλλά τις έφεραν και εις πέρας. Εδώ σας παρουσιάζουμε τη συναρπαστική δράση 10 εκ των διασημότερων θηλυκών κατασκόπων του πλανήτη.
Άννα Τσάπμαν
Η Άννα Τσάπμαν, γνωστή ως «φλογερή κοκκινομάλλα» της Ρωσίας, συνελήφθη μαζί με άλλα εννέα άτομα το 2019 στις ΗΠΑ για τη συμμετοχή της σε ένα δίκτυο Ρώσων πρακτόρων, στόχος των οποίων ήταν να διεισδύσουν στους υψηλότερους πολιτικούς και κοινωνικούς κύκλους της Αμερικής. Η εκρηκτική κατάσκοπος και μοντέλο, που προσπάθησε να σαγηνεύσει τον Έντουαρντ Σνόουντεν, γεννήθηκε στο Βόλγκογκραντ. Κόρη ενός ανώτερου στελέχους της KGP, παντρεύτηκε το 2001 τον Βρετανό Άλεξ Τσάπμαν αποκτώντας έτσι εκτός από τη βρετανική υπηκοότητα και βρετανικό διαβατήριο.
Μετά τη διάλυση του γάμου της η Άννα Τσάπμαν μετακόμισε στο Μανχάταν, απ’ όπου κατάφερε να διεισδύσει σε υψηλότερα κλιμάκια και να στέλνει απόρρητες πληροφορίες στο Κρεμλίνο. Πιάστηκε στην παγίδα του FBI πριν από 11 χρόνια σε μια στημένη επιχείρηση, όταν της ζήτησαν να προμηθεύσει με πλαστό διαβατήριο έναν άλλο κατάσκοπο. Αφού τηλεφώνησε στον πατέρα της για να ζητήσει συμβουλές, παρέδωσε το διαβατήριό της στην αμερικανική αστυνομία και στη συνέχεια της πέρασαν χειροπέδες, πέρασε από δίκη και απελάθηκε στην πατρίδα της στο πλαίσιο προγράμματος ανταλλαγής κατασκόπων. Όταν επέστρεψε στη Ρωσία, η παροπλισμένη σεξοβόμβα κατάσκοπος συνέχισε για ένα διάστημα την καριέρα της στο μόντελινγκ, δημιούργησε δική της σειρά ρούχων, ενώ τιμήθηκε και με ένα από τα ανώτερα μετάλλια της πατρίδας της για την κατασκοπευτική της δράση.
Άνα Μόντες
Γεννημένη τον Φεβρουάριο του 1957 από ισπανικής καταγωγής γιατρό των αμερικανικών ενόπλων δυνάμεων, η Άνα Μπελέν Μόντες έπιασε δουλειά το 1985 στην Υπηρεσία Αντικατασκοπείας (Defense Intelligence Agency) των ΗΠΑ, αφού προηγουμένως είχε εργαστεί στο αμερικανικό υπουργείο Δικαιοσύνης. Ανέβηκε γρήγορα τις τάξεις της ιεραρχίας και έγινε η ανώτερη αναλύτρια της υπηρεσίας της για την Κούβα. Αλλά σύμφωνα με τους εισαγγελείς είχε ήδη στρατολογηθεί από τις μυστικές υπηρεσίες της Αβάνας, όταν φοιτούσε τη δεκαετία του 1980 στο Πανεπιστήμιο Τζονς Χόπκινς και Κουβανοί πράκτορες την ώθησαν να αναλάβει πόστο στην DIA. Στους συμφοιτητές της ήταν γνωστή, όπως αποκαλύφθηκε πολλά χρόνια αργότερα, για τις φιλοαριστερές της θέσεις και επειδή υποστήριζε κινήματα στη Λατινική Αμερική, όπως των Σαντινίστας στη Νικαγάρουα.
Ειδική σε οτιδήποτε αφορούσε στην Κούβα, η κατάσκοπος αυτή διέθετε φωτογραφική μνήμη και αποστήθιζε με χαρακτηριστική ευκολία απόρρητα έγγραφα, ενώ πέρασε με επιτυχία από ανιχνευτή ψεύδους στις ΗΠΑ. Ωστόσο, στις 21 Σεπτεμβρίου του 2001 συνελήφθη, της απαγγέλθηκαν κατηγορίες και στη συνέχεια, αφού ομολόγησε ότι διενεργούσε κατασκοπεία για λογαριασμό της Αβάνας, καταδικάστηκε σε 25ετή ποινή κάθειρξης, την οποία και εκτίει.
Ζοζεφίν Μπέικερ
Οι χιλιάδες θαυμαστές της την αποκαλούσαν «Μαύρη Αφροδίτη», ο Πάμπλο Πικάσο τη χαρακτήριζε «Νεφερτίτη του σήμερα» και ο Έρνεστ Χέμινγουεϊ «την πιο αισθησιακή γυναίκα που θα μπορούσε να συναντήσει στη ζωή του». Η χορεύτρια Ζοζεφίν Μπέικερ, την οποία σκεφτόταν πριν από μερικά χρόνια να ενσαρκώσει η Ριάνα στη μεγάλη οθόνη, γεννήθηκε στο Μιζούρι των ΗΠΑ. Η χορεύτρια μητέρα της τη χτυπούσε, κατηγορώντας την ότι εξαιτίας της εγκατέλειψε τον χορό. Η Μπέικερ, τραγουδίστρια και ηθοποιός, μαγνήτιζε τους άνδρες με τους σαγηνευτικούς χορούς της, καταφέρνοντας να ζήσει κατά τη διάρκεια της καριέρας της έντονους έρωτες και εκκεντρικές στιγμές.
Επαναστάτρια από τη φύση της, δεν δέχθηκε να χορεύει σε ξεχωριστές αίθουσες για μαύρους και λευκούς και έτσι τον Οκτώβριο του 1925 εμφανίστηκε για πρώτη φορά στο Παρίσι, στο ξεκίνημα της μεγάλης καριέρας της στην Ευρώπη. Η Μπέικερ δέθηκε τόσο πολύ με τη Γαλλία που εργάστηκε και ως κατάσκοπος για τη γαλλική αντίσταση στη διάρκεια του Β' Παγκοσμίου Πολέμου, όταν οι Ναζί εισέβαλαν στη χώρα. Περνούσε κρυφά μηνύματα με αόρατη μελάνη στις παρτιτούρες της κι έκρυβε Εβραίους πρόσφυγες και όπλα στην έπαυλή της των 24 δωματίων στη νοτιοδυτική Γαλλία. Μετά τον πόλεμο τιμήθηκε με πολλά μετάλλια για την αντιστασιακή της δράση, μεταξύ των οποίων το Croix de Guerre και το Médaille de la Résistance, ενώ αναγορεύτηκε και μέλος της Λεγεώνας της Τιμής. Εφυγε από τη ζωή στις 12 Απριλίου 1975, σε ηλικία 69 ετών.
Στέφανι Ρέιντερ
Κόρη Πολωνών μεταναστών, γεννήθηκε το 1916 στο Τολέδο του Οχάιο των ΗΠΑ και ανατράφηκε μιλώντας κυρίως πολωνικά. Παρά τις δυσκολίες στο σχολείο, επειδή δεν γνώριζε καλά αγγλικά, η Στέφανι Ρέιντερ σπούδασε χημικός στο Πανεπιστήμιο Κορνέλ και περί τα τέλη του Β' Παγκοσμίου Πολέμου επελέγη να εργαστεί για το Γραφείο Στρατηγικών Υπηρεσιών (Office of Strategic Services) επειδή γνώριζε την πολωνική κουλτούρα.
Ήταν η μία από τους δύο κατασκόπους της υπηρεσίας που εργάζονταν στην πρεσβεία των ΗΠΑ στη Βαρσοβία και ταξίδευε σ’ ολόκληρη τη χώρα παριστάνοντας ότι αναζητούσε μέλη της οικογένειάς της μετά τη λήξη του πολέμου. Έτσι μπορούσε να συλλέγει απόρρητα στοιχεία τόσο για τις κινήσεις του ρωσικού Κόκκινου Στρατού, όσο και κοινωνικο-οικονομικές πληροφορίες, στις οποίες δεν είχαν πρόσβαση αξιωματούχοι της πρεσβείας. Η Ρέιντερ γνώριζε πολύ καλά ότι αν την έπιαναν θα εξαφανιζόταν. «Μου έδωσαν όπλο, αλλά ουδέποτε το κουβαλούσα μαζί μου. Τι να κάνω με ένα όπλο;», είχε πει.
Η Ρέιντερ πέθανε σε ηλικία 100 ετών στο σπίτι της στη Βιρτζίνια και μόνο περί τα τέλη της ζωής της αντιλήφθηκαν οι φίλοι και οι γείτονές της ότι ήταν μία από τις πλέον περιζήτητες και επιτυχημένες κατασκόπους στη μεταπολεμική Πολωνία.
Νάνσι Γουέικ
Εκ πρώτης όψεως η γεννημένη στη Νέα Ζηλανδία Αυστραλή Νάνσι Γουέικ δεν θύμιζε σε τίποτε κατάσκοπο.
Είχε σπουδάσει νοσηλευτική και εργαζόταν ως δημοσιογράφος, μέχρι που παντρεύτηκε έναν πλούσιο Γάλλο βιομήχανο και εντάχθηκε στους κύκλους της υψηλής κοινωνίας. Εγκλωβίστηκε στη Γαλλία μετά την εισβολή των Ναζί και σύντομα έγινε κατάσκοπος μεταφέροντας μηνύματα μεταξύ των Γάλλων αντιστασιακών και των βρετανικών ενόπλων δυνάμεων, σώζοντας πολλές ζωές συμμάχων. Όταν την πρόδωσαν, διέφυγε στο Λονδίνο, αλλά η Γκεστάπο συνέλαβε, βασάνισε και δολοφόνησε τον άνδρα της. Αργότερα επέστρεψε κρυφά στη Γαλλία και συνέχισε τη δράση της. Σύμφωνα με ορισμένες πηγές, η κατάσκοπος, την οποία οι Ναζί αποκαλούσαν «λευκό ποντίκι» επειδή κατάφερνε να μην εντοπίζεται, σκότωσε πολλούς Γερμανούς στρατιώτες -έναν μάλιστα με τα χέρια της. «Κατά τη γνώμη μου, ο μόνος καλός Γερμανός είναι ο νεκρός Γερμανός κι όσο περισσότεροι τόσο το καλύτερο. Λυπάμαι που δεν σκότωσα περισσότερους», είχε πει σε συνέντευξή της σε μεγάλη ηλικία, προτού αφήσει την τελευταία της πνοή σε ηλικία 99 ετών τον Αύγουστο του 2011.
Μελίτα Νόργουντ
Επί τέσσερις ολόκληρες δεκαετίες μια άσημη Βρετανίδα γραμματέας ονόματι Μελίτα Νόργουντ δρούσε ως κατάσκοπος της ΕΣΣΔ, διοχετεύοντας στην KGB μυστικά της Δύσης. Το 1932 έπιασε δουλειά ως γραμματέας στη «Βρετανική Ένωση Έρευνας Μη Σιδηρούχων Μετάλλων», μια υπηρεσία που συνεργαζόταν με την εξοπλιστική βιομηχανία της χώρας και στη διάρκεια του Β' Παγκοσμίου Πολέμου με την κυβέρνηση για την κατασκευή ατομικής βόμβας.
Εκείνη την περίοδο ξεκίνησε την κατασκοπευτική της δράση υπέρ της ΕΣΣΔ, προμηθεύοντας σε έναν πράκτορα της διαβόητης NKVD αντίγραφα των απόρρητων εγγράφων που περνούσαν απ’ το γραφείο της. Η «Χόλα», όπως την ήξεραν οι Σοβιετικοί, φέρεται να γνώριζε περισσότερα για το πυρηνικό πρόγραμμα της Βρετανίας απ’ ό,τι πολλοί υπουργοί του διαδόχου του Ουίνστον Τσόρτσιλ στην πρωθυπουργία, του προερχόμενου απ’ το κόμμα των Εργατικών, Κλέμεντ Άτλι, που είχε φροντίσει να μη μυηθούν όλα τα μέλη του υπουργικού του συμβουλίου στα πυρηνικά μυστικά της χώρας για λόγους ασφαλείας.
Όταν αποκαλύφθηκε το 1999 η δράση της 87χρονης τότε γιαγιάς, που θύμιζε φυσιογνωμικά τη «Μις Μαρπλ» της Αγκάθα Κρίστι, άφησε άφωνη τη Βρετανία. Η συναρπαστική ιστορία της μεταφέρθηκε σε ελεύθερη απόδοση στη μεγάλη οθόνη, με την Τζούντι Ντεντς στον πρωταγωνιστικό ρόλο, με την ταινία «Red Joan».
Νουρ Ιναγιάτ Χαν
Η Νουρ Ιναγιάτ Χαν ήταν η πρώτη ινδικής καταγωγής Βρετανίδα κατάσκοπος. Γεννημένη την Πρωτοχρονιά του 1914 στη Μόσχα, ήταν μέλος ινδικής πριγκιπικής οικογένειας μουσουλμάνων Σούφι, από πατέρα Ινδό και μητέρα Αμερικανίδα, ενώ τα παιδικά της χρόνια έζησε στο Λονδίνο και στη συνέχεια εγκαταστάθηκε στο Παρίσι με την οικογένειά της. Το 1940 πήγε στην Αγγλία, όπου εντάχθηκε στον βρετανικό στρατό ως ασυρματίστρια, πριν στρατολογηθεί από τη SOE, την υπηρεσία ειδικών επιχειρήσεων, μία από τις βρετανικές μυστικές υπηρεσίες του Ουίνστον Τσόρτσιλ. Στάλθηκε στη Γαλλία τον Ιούνιο του 1943 με την κωδική ονομασία «Μαντλέν», για να συνεργαστεί με τη γαλλική αντίσταση, μεταδίδοντας στο Λονδίνο μηνύματα που υπέκλεπτε.
Αν και οι ανώτεροί της τής έδωσαν εντολή να γυρίσει στη Βρετανία, η Νουρ παρέμεινε στη Γαλλία και διηύθυνε μόνη της ένα δίκτυο κατασκόπων στο Παρίσι επί τρεις μήνες, της οποίας τα μέλη όμως συλλαμβάνονταν το ένα μετά το άλλο από την Γκεστάπο. Τελικά την πρόδωσαν και συνελήφθη, αλλά αρνήθηκε να δώσει την παραμικρή πληροφορία παρά τα βασανιστήρια που υπέστη επί 10 μήνες. Στο τέλος μεταφέρθηκε στο στρατόπεδο Νταχάου της νότιας Γερμανίας, όπου εκτελέστηκε.
Κριστίν Γκράνβιλ
Πρώην «βασίλισσα της ομορφιάς» και μοντέλο, η Κριστίν Γκράνιβιλ γεννήθηκε ως Maria Krystyna Janina Skarbek, στη Βαρσοβία, και εντάχθηκε στη βρετανική υπηρεσία πληροφοριών το 1939. Έδρασε την περίοδο του Β' Παγκοσμίου Πολέμου μεταφέροντας μηνύματα μέσω της Πολωνίας στους Συμμάχους, ριψοκινδύνευσε πολλές φορές τη ζωή της για να σώσει στρατιώτες από την εκτέλεση και χρησιμοποιούσε ως ατού τα κάλλη και τη γοητεία της. Λέγεται πως η Γκράνβιλ ήταν η αγαπημένη κατάσκοπος του Ουίνστον Τσόρτσιλ.
Μετά τον πόλεμο, η Γκράνβιλ, που ενέπνευσε τον ρόλο της «Βέσπερ Λιντ» την οποία υποδύθηκε η Εύα Γκριν στην ταινία του Τζέιμς Μποντ «Casino Royale», δυσκολεύτηκε να τα βγάλει πέρα και της δόθηκε ένα φθηνό κατάλυμα σε ένα ξενοδοχείο στο Λονδίνο, που ήταν υπό τη διεύθυνση της Polish Relief Society. Αυτό ήταν το σπίτι της, μέχρι που δολοφονήθηκε από έναν ενοχλητικό θαυμαστή που την ακολουθούσε παντού, το 1952, σε ηλικία 44 ετών.
Μάτα Χάρι
Η διασημότερη, ίσως, θηλυκή κατάσκοπος ήταν η Μάτα Χάρι -καλλιτεχνικό ψευδώνυμο που σημαίνει «Κόρη της Αυγής» σε ινδονησιακή διάλεκτο. Αισθησιακή χορεύτρια και πόρνη, η Ολλανδή Margaretha Geertrude Zelle, όπως ήταν το πραγματικό της όνομα, γεννήθηκε το 1876 σε μια μικροαστική οικογένεια. Οι σχεδόν γυμνές εμφανίσεις της στις παραστάσεις χορού, που έδινε από το Βερολίνο μέχρι τη Βιέννη και τη Μαδρίτη, προσέλκυαν πλήθη θεατών και λέγεται ότι είχε αναρίθμητες σχέσεις με ανώτερα στελέχη των ενόπλων δυνάμεων και σημαίνοντες πολιτικούς της εποχής εκείνης.
Λόγω των υψηλών της διασυνδέσεων η Μάτα Χάρι μπορούσε να ταξιδεύει ελεύθερα στη διάρκεια του Α' Παγκοσμίου Πολέμου και μολονότι οι ακριβείς κατασκοπευτικές της δραστηριότητες παραμένουν ασαφείς, το 1917 οι Γάλλοι την κατηγόρησαν ως πράκτορα των Γερμανών, βάσει στοιχείων από Βρετανούς μυστικούς πράκτορες. Η Μάτα Χάρι επέμενε ότι πληρώθηκε για να διενεργεί κατασκοπεία υπέρ των Γάλλων στο Βέλγιο, αλλά οι γαλλικές Αρχές υποστήριξαν ότι είχε γίνει διπλή πράκτορας και διέρρευσε απόρρητες πληροφορίες στους Γερμανούς. Συνελήφθη και εκτελέστηκε το 1917, σε ηλικία 41 ετών, από εκτελεστικό απόσπασμα.
Βιρτζίνια Χολ
Η Βιρτζίνια Χολ ήταν Αμερικανίδα κατάσκοπος που εργάστηκε για λογαριασμό του προδρόμου της CIA, τη βρετανική Υπηρεσία Ειδικών Αποστολών του Ουίνστον Τσόρτσιλ -πρόδρομο της MI6- και το αμερικανικό Γραφείο Στρατηγικών Υπηρεσιών στη διάρκεια του Β' Παγκοσμίου Πολέμου.
Γεννημένη το 1906 στη Βαλτιμόρη, η Βιρτζίνια Χολ είχε χάσει από γάγγραινα -μετά από ατύχημα- το ένα της πόδι και κινείτο μεταξύ Λονδίνου και της κατεχόμενης Γαλλίας. Προκάλεσε τόσο μεγάλες καταστροφές πίσω από τις εχθρικές γραμμές -μάλιστα ενθάρρυνε ιερόδουλες να μολύνουν στελέχη των Ναζί με σύφιλη και γονόρροια- ώστε ο διαβόητος αρχηγός της Γκεστάπο, Xέρμαν Γκέρινγκ, την είχε χαρακτηρίσει «την πιο επικίνδυνη απ’ όλες» τις κατασκόπους του εχθρού, προσφέροντας μεγάλη αμοιβή για τη σύλληψή της. Έσωσε πολλούς αιχμαλώτους πολέμου, στρατολόγησε πολλούς πράκτορες κατά των Ναζί, αλλά παρά τις προσπάθειες της Γκεστάπο και του διαβόητου «χασάπη της Λιόν» Κλάους Μπάρμπι, δεν κατάφεραν ποτέ να ανακαλύψουν την εθνικότητα ή το πραγματικό της όνομα. Και έτσι ο Μπάρμπι σε ένα ξέσπασμα οργής αναφώνησε κάποτε: «Θα έδινα τα πάντα για να πιάσω αυτή την κουτσή Καναδέζα σκύλα».
Μετά το τέλος του πολέμου η γαλλική κυβέρνηση παρασημοφόρησε τη Βιρτζίνια Χολ με το Croix de Guerre avec Palme, η βρετανική την έχρισε «μέλος του Τάγματος της Βρετανικής Αυτοκρατορίας», ενώ ο Αμερικανός στρατηγός Γουίλιαμ Ντόνοβαν της απένειμε τον «Σταυρό για Διακεκριμένη Υπηρεσία» σε μια σεμνή τελετή, για να μην αποκαλυφθεί η ταυτότητά της σε εχθρούς που θα είχαν επιζήσει και θα επεδίωκαν να τη σκοτώσουν. Πέθανε το 1982, σε ηλικία 76 ετών.