Σήμερα θα μπούμε στη χρονοκάψουλα και θα κάνουμε ένα ταξίδι τριάντα ακριβώς χρόνια πίσω, στο 1994, και συγκεκριμένα μέσα στο Cyberia: Tο πρώτο internet cafe του κόσμου στο Λονδίνο. Στο άτυπο διαδικτυακό στέκι της Kylie Minogue και του David Bowie.
Πόσο πρόσφορη ήταν η εποχή εκείνη, τα μέσα της δεκαετίας του '90, για πάσης φύσεως... «κυβερνοεπιθέσεις». Κανείς δεν περίμενε ωστόσο την cyberpunk εισβολή του Cyberia, του πρώτου internet cafe της υφηλίου που άνοιξε στο Λονδίνο πριν από ακριβώς 30 χρόνια, τον Σεπτέμβριο του 1994 και το οποίο παρείχε επιτραπέζιους υπολογιστές με πλήρη πρόσβαση στο διαδίκτυο μέσα σε ένα φιλικό περιβάλλον καφετέριας.
Το καφέ βρισκόταν στην οδό Whitfield στην λονδρέζικη συνοικία Φιτζρόβια και ιδρύθηκε από τους Eva Pascoe, David Rowe, Keith Teare και Gené Teare, ενώ ο χώρος χρησίμευσε ως ένα πρώιμο hub για όσους ενδιαφέρονταν για την πληροφορική και το Διαδίκτυο, που τότε ακόμη βρισκόταν στα σπάργανα.
Το Cyberia ήταν το πρώτο internet cafe στο Ηνωμένο Βασίλειο και σύντομα θα επεκτεινόταν σε επίπεδο franchise, τόσο στη Βρετανία, όσο και σε όλο τον κόσμο.
Cyberia, το πρώτο cybercafe της Βρετανίας (και της υφηλίου)
«Καλώς ήρθατε στο Cyberia, το πρώτο cybercafe της Βρετανίας, όπου μπορείτε να ενεργοποιήσετε, να συντονιστείτε και να «σερφάρετε» στην υπερταχεία της πληροφορίας», σημείωνε το άρθρο της βρετανικής Independent που δημοσιεύτηκε στο φύλλο της Κυριακής 11 Σεπτεμβρίου του 1994. «Πρόκειται για ένα καφέ που προσφέρει την ευκαιρία να ελέγξετε το ηλεκτρονικό σας ταχυδρομείο και να δικτυωθείτε με καφέ και κρουασάν», αναφέρουν οι συντάκτες του άρθρου, Matthew Brace και Neil Curtis. Και συνεχίζει το άρθρο:
«Εδώ, στην Whitfield Street, στο κέντρο του Λονδίνου, πάνω από έναν καπουτσίνο και ένα κρουασάν, τόσο οι γνώστες όσο και οι αρχάριοι μπορούν να επικοινωνούν με ομοϊδεάτες τους σε όλο τον κόσμο. Ακόμη και άνθρωποι με ελάχιστες τεχνικές γνώσεις θα μπορούν να έχουν πρόσβαση σε διεθνείς τράπεζες δεδομένων και να λαμβάνουν e-mail. Η καφετέρια, η οποία άνοιξε το περασμένο Σαββατοκύριακο, θα προσφέρει επίσης μια ηλεκτρονική υπηρεσία γνωριμιών, έναν πίνακα ανακοινώσεων ακινήτων και δωρεάν χώρο για μη κερδοσκοπικούς οργανισμούς».
Το Cyberia προοριζόταν να είναι ένα εγχείρημα μόνο για γυναίκες, παρέχοντας έναν χώρο στον οποίο οι γυναίκες θα μπορούσαν να μάθουν και να παίξουν με τις νέες τεχνολογίες στον δικό τους χώρο.
«Για να είμαι ειλικρινής, σκέφτηκα ότι όλα τα σπασικλάκια αγόρια θα ήταν συνδεδεμένα στο ίντερνετ από το σπίτι τους και δεν θα μας χρειάζονταν. Αλλά είχαμε αυτή την απίστευτα γρήγορη σύνδεση και συνέρρευσαν όλα εδώ», σημείωνε τότε η συνιδρύτρια, Eva Pascoe, μια Βρετανίδα πολωνικής καταγωγής που σπούδαζε Πληροφορική.
Μετά τα εγκαίνιά του, το Cyberia έγινε σύντομα πολύ δημοφιλής και φιλοξενούσε μέχρι και μια εβδομαδιαία βραδιά γυναικών για την εκπαίδευση σε ψηφιακές δεξιότητες.
«Οι συνιδρυτές του πιστεύουν ότι πρόκειται για το πρώτο hub στη Βρετανία που προσφέρει δημόσιες εγκαταστάσεις πρόσβασης στο Διαδίκτυο [WWW], το παγκόσμιο δίκτυο μέσω του οποίου μπορεί κανείς να ανταλλάσσει πληροφορίες και να «μιλάει». Ο κόσμος μπορεί να μπει μέσα, να καθίσει μπροστά σε μια οθόνη και - με λίγη διδασκαλία από έναν εμπειρογνώμονα - να γίνει μέλος των περίπου 30 εκατομμυρίων χρηστών του Διαδικτύου», προσθέτει το ρεπορτάζ.
Υπήρχαν ήδη 30 εκατ. χρήστες του Διαδικτύου το 1994; Για να το αναφέρει η Independent, μάλλον θα ισχύει...
Πάντως το επίμαχο άρθρο είναι σαφές ως προς την περιγραφή του: «Είτε θέλουν μια σύντομη «κουβέντα» με έναν φίλο του στο Σικάγο μέσω ηλεκτρονικού ταχυδρομείου, είτε μια λεπτομερή εκτύπωση δεδομένων που έχουν ληφθεί από τη βιβλιοθήκη του Κογκρέσου στην Ουάσινγκτον, η Cyberia μπορεί να τα προσφέρει.Το καφενείο μπορεί επίσης να παρέχει στους χρήστες του Διαδικτύου (ή «netties») ένα ηλεκτρονικό γραμματοκιβώτιο.
Έξι άτομα μπορούν να χρησιμοποιούν τους υπολογιστές κάθε φορά και αν η ζήτηση είναι τόσο μεγάλη όσο ελπίζει η κα. Pascoe, οι χρήστες θα πρέπει να κάνουν κράτηση για να αποφύγουν την αναμονή στην ουρά».
Όμορφες, αγνές κυβερνο-εποχές, θα έλεγε κάποιος...
Η Pascoe τότε ευαγγελιζόταν ότι ήθελε να προχωρήσει παραπέρα από απλώς το να παρέχει ένα δωμάτιο με υπολογιστές και καφέ.
«Εκτός από γνωσιακή ψυχολόγος, προγραμματίστρια υπολογιστών και ερευνήτρια λογισμικού αξιολόγησης κινδύνων στο Πανεπιστήμιο City, θέλει ιδιαίτερα να ενθαρρύνει τις γυναίκες. Θορυβημένη και απογοητευμένη από την κυριαρχία των ανδρών στην τεχνολογία των υπολογιστών -μόνο το 4% των χρηστών του Διαδικτύου στη Βρετανία είναι γυναίκες- θέλει να αποκαταστήσει την ισορροπία, καθώς και να προσφέρει στις περιβαλλοντικές ομάδες εύκολη και φθηνή πρόσβαση σε πληροφορίες», τόνιζε το άρθρο της βρετανικής εφημερίδας.
«Πιστεύω στην τεχνολογία για τις γυναίκες και την οικολογία. Οι γυναίκες έχουν λιγότερη πρόσβαση σε υλικό και κερδίζουν λιγότερα, οπότε η ικανότητά τους να ασχοληθούν με τους υπολογιστές είναι εξαρχής χαμηλότερη. Και το μεγαλύτερο μέρος της τεχνολογίας δεν εφαρμόζεται σε κάτι χρήσιμο», σημείωνε η κα. Pascoe, καταλήγοντας τότε με νόημα ότι «αυτό που φτιάχνουμε θα αλλάξει τον τρόπο που ζείτε».
Η βρετανοπολωνέζα επιχειρηματίας έκανε κάποια πολύ σημαντικά βήματα: λόγου χάρη, επέτρεψε στους φοιτητές, τους ανέργους και τους χαμηλόμισθους να χρησιμοποιούν δωρεάν τους υπολογιστές του Cyberia τις Κυριακές μεταξύ 12 και 3 μ.μ., προκειμένου να περιηγηθούν στις λίστες με τις αγγελίες εργασίας που θα εμφανίζονταν στην οθόνη των υπολογιστών τους.
Οι υπόγειοι χώροι της Cyberia ήταν επίσης ένας ακμάζων κόμβος δραστηριότητας. Η Webmedia του Ivan Pope, μια από τις πρώτες εταιρείες σχεδιασμού και κατασκευής ιστοσελίδων, ήταν ο πρώτος ενοικιαστής που κατέλαβε μέρος του υπογείου. Στο Subcyberia σύχναζαν gamers παίζοντας αδιάκοπα και ασταμάτητα.
Και μετά υπήρχε και το Transcyberia, ένα (αυτοπροσδιοριζόμενο ως) «nerd lab room creative technology centre» για προγραμματιστές λογισμικού και σχεδιαστές, από το οποίο περνούσαν διάσημοι καλλιτέχνες και μουσικοί: π.χ. η Kylie Minogue πραγματοποίησε εκεί μια συνέντευξη Τύπου, ενώ ο David Bowie έκανε ένα link-up μέσω του Bowienet, του προσωπικού του ιστοτόπου.
Η Cyberia απολάμβανε ταχύτατη πρόσβαση στο διαδίκτυο ως αποτέλεσμα της συνεργασίας της με τον ISP Easynet που ιδρύθηκε από τους Rowe και Teare, ο οποίος λειτουργούσε από το ίδιο κτίριο με το καφέ. Με τη σειρά της, η Cyberia προωθούσε τα προϊόντα και τις υπηρεσίες της Easynet και ήταν συχνά η πρώτη επαφή με τους πελάτες της Easynet που αναζητούσαν υποστήριξη για τα νέα τους συστήματα. Άλλοι πρώτοι επενδυτές στην Cyberia ήταν ο Mick Jagger και ο Maurice Saatchi.
Ο Douglas Rushkoff, ένας πρωτοπόρος του cyberpunk, του οποίου το βιβλίο Cyberia το 1994 πιθανότατα ενέπνευσε το όνομα του καφέ, αποτύπωσε αυτή την ενέργεια. «[Ήταν] μια στιγμή στην ιστορία που όλα φαίνονταν πιθανά», λέει ο ίδιος μιλώντας στο Vice. «Όταν μια ολόκληρη υποκουλτούρα - σαν ένα παιδί σε ένα ρέιβ πάρτυ που δοκιμάζει για πρώτη φορά την εικονική πραγματικότητα - είδε τις άγριες δυνατότητες του «παντρέματος» των τελευταίων τεχνολογιών υπολογιστών με τις πιο αρχαίες πνευματικές αλήθειες».
«Ήμασταν καλλιτέχνες, φοιτητές και άνθρωποι της αντικουλτούρας που δεν είχαμε την οικονομική δυνατότητα να αποκτήσουμε δικούς μας υπολογιστές. Βλέπαμε το διαδίκτυο ως χώρο παιχνιδιού: ένα μέρος όπου ήθελες να είσαι έξυπνος και παράξενος και διασκεδαστικός και ο καλύτερος εαυτός σου», συνοψίζει.
Μέσα στο 1995, περίπου δώδεκα «υποκαταστήματα» της Cyberia, μερικά από τα οποία ήταν franchise, άνοιξαν τόσο στο Ηνωμένο Βασίλειο όσο και στο εξωτερικό, όπως το Μάντσεστερ, το Εδιμβούργο, το Δουβλίνο, το Ρότερνταμ, την Μπανγκόκ, τη Μανίλα, το Τόκιο και το Παρίσι. Και μέχρι το 1996, περίπου 200 διαφορετικά cybercafes είχαν ανοίξει σε όλο τον κόσμο, μιμούμενοι την επιτυχία της Cyberia.
Η Pascoe εγκατέλειψε την επιχείρηση το 1998 για να ασχοληθεί με νέα επιχειρηματικά σχέδια. Αυτή ήταν και η αρχή του τέλους της Cyberia.
Μέχρι το 2004, το 57% των ανθρώπων στο Ηνωμένο Βασίλειο είχε πρόσβαση στο διαδίκτυο από το σπίτι τους. Η Cyberia έκλεισε στο Ηνωμένο Βασίλειο και οι συνεργάτες της Eva την παραχώρησαν σε μια εταιρεία στην Νότια Κορέα, όπου τα PC bangs - τα internet cafes με επίκεντρο τα παιχνίδια - ήταν και εξακολουθούν να είναι εξαιρετικά δημοφιλή. Οι Νοτιοκορεάτες επενδυτές το επαναλειτούργησαν ως «Be The Reds» internet gaming cafe το 2001. Αλλά μια ολόκληρη κυβερνο-εποχή είχε τελειώσει...