Τσιγκούνης, ψυχρός αλλά και ο πλουσιότερος άνθρωπος του κόσμου. Ποιος ήταν ο Ζαν Πολ Γκετί, η οικογένεια του οποίου έχει πληγεί από πολλά σκάνδαλα;
Ο δημοσιογράφος του Vanity Fair Τζέιμς Ρετζινάτο, έγραψε μια νέα βιογραφία για την θρυλική ιστορία της οικογένειας Γκετί με τίτλο: «Growing Up Getty» και μιλά για την «κατάρα» που τους στοιχειώνει.
Μέσα σε ένα χρόνο έβγαλε το πρώτο του εκατομμύριο
Όταν ήταν 22 ετών, το 1914, ο πατέρας του Ζαν Πολ Γκετί του έδωσε 10.000 δολάρια (αντίστοιχο των 300.000 δολαρίων σήμερα) για να επενδύσει σε επιχειρήσεις πετρελαίου.
Ο Γκετί, ο οποίος ονειρευόταν να γίνει συγγραφέας ή διπλωμάτης, έκανε μισθώσεις σε κάποιες μη δοκιμασμένες πετρελαιοπηγές και, μέσα σε ένα χρόνο, είχε βγάλει το πρώτο του εκατομμύριο. Μέχρι να φτάσει στην ηλικία των 60 ετών, ήταν ο πλουσιότερος άνθρωπος της Αμερικής, με περιουσία δισεκατομμυρίων δολαρίων. Αν και ήταν ιδιαίτερα ευφυής και μιλούσε άπταιστα πολλές γλώσσες, η προσωπική ζωή του Γκετί ήταν χαοτική, με πέντε αποτυχημένους γάμους, όλοι με πολύ νεότερες γυναίκες.
Οι πέντε αποτυχημένοι γάμοι του Γκετί
Το 1923, όταν ήταν 30 ετών, παντρεύτηκε την Ζανέτ, η οποία περιγράφεται από τον συγγραφέα της βιογραφίας, Τζέιμς Ρετζινάτο, ως «μια 19χρονη καλλονή πολωνικής καταγωγής». Απέκτησαν έναν γιο, τον Τζορτζ, αλλά ο γάμος τους έληξε μέσα σε ένα χρόνο. Δύο χρόνια αργότερα παντρεύτηκε την Αλέν, η οποία ήταν 17 ετών και «η ψηλή, αδύνατη κόρη ενός κτηνοτρόφου από το Τέξας». Αυτός ο γάμος κράτησε μόλις 6 μήνες.
Ακολούθησε η Φίνι, «μια ξανθομαλλούσα, γαλανομάτα ομορφιά», επίσης 17 ετών. Χώρισαν λίγο μετά τη γέννηση του γιου τους Ρόνι. Η τέταρτη σύζυγος ήταν η Ανν, με την οποία απέκτησε δύο γιους, τον Πολ και τον Γκόρντον. Ο Getty είχε γνωρίσει την Ανν οκτώ χρόνια πριν σε ένα εστιατόριο στο Χόλιγουντ «όταν ήταν μια ζωηρή 14χρονη». Ο Ρετζινάτο γράφει: «Υπήρξε από την πρώτη στιγμή μια έλξη ανάμεσά τους, αλλά οι γονείς της απαγόρευσαν να βλέπουν ο ένας τον άλλον».
Ο Γκετί και η Αν χώρισαν μετά από τέσσερα χρόνια, αλλά, χωρίς να αποθαρρύνεται από το ιστορικό του, το 1937 παντρεύτηκε ξανά την Λουίζ, γνωστή ως Τέντι, «μια τραγουδίστρια με κορακίσια μαλλιά». Ο γιος τους Τίμι πέθανε από όγκο στον εγκέφαλο όταν ήταν 12 ετών και το ζευγάρι χώρισε το 1951.
Γιατί τον παράτησαν όλες οι σύζυγοί του
Ο λόγος για όλους αυτούς τους αποτυχημένους γάμους, είπε ο Γκετί, ήταν πως «καμία σύζυγος δεν θέλει να αισθάνεται ότι την παραμελούν για μια εξέδρα άντλησης πετρελαίου». Βέβαια, όλες οι σύζυγοι κατάφεραν να διατηρήσουν καλές σχέσεις μαζί του μετά το διαζύγιο. Μετά το τελευταίο του, ο Γκετί έφυγε από τις ΗΠΑ, για μια σύντομη διαμονή στο Λονδίνο, όπως είχε προγραμματίσει. Αλλά δεν επέστρεψε ποτέ.
Έχοντας αντισταθεί στην τρέλα των μετοχών και των μεριδίων τη δεκαετία του 1920, ο Γκετί είχε βγει αλώβητος από το κραχ της Wall Street και συνέχισε να επενδύει σε πετρελαϊκά κοιτάσματα σε όλο τον κόσμο. Το 1959, αγόρασε το Sutton Place, μια πελώρια έπαυλη στο Σάρεϊ, όπου φιλοξενούσε καλεσμένους όπως η Βασιλομήτωρ και μέλη των επιφανών οικογενειών Guinness και Rothschild.
Αν και πλέον είχε ορκιστεί να μην παντρευτεί ξανά, ο Γκετί είχε μια σειρά από συντρόφους και χρησιμοποιούσε συχνά της υπηρεσίες της dominatrix Νόρμα Λεβί, η οποία είχε πελάτες τον Αριστοτέλη Ωνάση, τον Σάχη του Ιράν και τον τότε δούκα του Ντεβονσάιρ. Η Λεβί ανέφερε ότι ο 70χρονος τότε Γκετί της είχε ζητήσει να ντυθεί στα λευκά και να ξαπλώσει σε ένα ανοιχτό φέρετρο παριστάνοντας τη νεκρή, καθώς την κοιτούσε από πάνω.
Τα παιδιά του Γκετί όμως υπέφεραν εξαιτίας της ψυχρότητάς του. Ο μεγαλύτερος γιος του Τζορτζ, ο οποίος εργαζόταν στην εταιρεία του πατέρα του, ήταν μεγάλο πότης και συχνά έκοβε τα χέρια του με χαρτοκόπτη όταν ήταν αγχωμένος. Πέθανε από υπερβολική δόση το 1973.
Το σκάνδαλο της απαγωγής του εγγονού του - Αρνιόταν να πληρώσει τα λύτρα, του έκοψαν το αυτί
Εβδομάδες αργότερα, ο μεγαλύτερος εγγονός του Γκετί, ο 16χρονος Πολ, απήχθη στη Ρώμη. Ο μικρός Πολ, όπως τον αποκαλούσε η οικογένεια, κρατήθηκε για πέντε μήνες από τη μαφία της Καλαβρίας, η οποία έκοψε το δεξί του αυτί και το έστειλε πακέτο στον παππού τους σε μια εφημερίδα, λέγοντας ότι το υπόλοιπο σώμα θα έφτανε «σε μικρά κομμάτια».
Ο Γκετί αρχικά αρνήθηκε να πληρώσει οτιδήποτε, δικαιολογώντας το λέγοντας πως εάν το έκανε, τα άλλα 13 εγγόνια του θα κινδύνευαν. Τελικά, πλήρωσε 2,2 εκατομμύρια δολάρια από τα λύτρα των 14 εκατομμυρίων δολαρίων, τα οποία παζάρεψε στα 3,2 εκατομμύρια δολάρια και δάνεισε στον γιο του Πολ τα υπόλοιπα χρήματα, τα οποία θα αποπληρώνονταν με επιτόκιο 4%. Όταν ο νεαρός Πολ του τηλεφώνησε για να τον ευχαριστήσει μετά την απελευθέρωσή του, ο Γκετί αρνήθηκε το τηλεφώνημα.
Οκτώ χρόνια μετά την απαγωγή, του, εξακολουθώντας να υποφέρει από τον εθισμό του στα ναρκωτικά και το αλκοόλ, υπέστη εγκεφαλικό επεισόδιο που τον άφησε τετραπληγικό και ανίκανο να μιλήσει. Πέθανε σε ηλικία 53 ετών.
Πώς μοιράστηκε η περιουσία του Γκετί μετά το θάνατό του το 1976
Ο παππούς του, Ζαν Πολ Γκετί πέθανε το 1976, αφήνοντας το μεγαλύτερο μέρος της περιουσίας του στο μουσείο που είχε ιδρύσει στην Καλιφόρνια. Και οι κληρονόμοι του όμως δεν έμειναν με άδεια χέρια. Επωφελήθηκαν από ένα καταπίστευμα ύψους 2 δισεκατομμυρίων δολαρίων.
Μην μπορώντας όμως να συμφωνήσουν πώς θα έπρεπε να το διαχειρίζονται, τα μέλη της οικογένειας μήνυσαν το ένα το άλλο. Οι αγωγές χρειάστηκαν 10 χρόνια για να επιλυθούν και εδραίωσαν την εικόνα μιας δυσλειτουργικής οικογένειας που μαστίζεται από την «κατάρα των Γκετί».
Ο συγγραφέας της βιογραφίας, δημοσιογράφος του περιοδικού Vanity Fair, αφιερώνει επίσης μεγάλο μέρος του βιβλίου στη νεότερη γενιά των Γκετί. Αλλά οι ιστορίες τους δεν είναι τόσο ενδιαφέρουσες όσο εκείνη του πατέρα.
Οι απόγονοι του Ζαν Πολ Γκετί εξακολουθούν να είναι εντυπωσιακά πλούσιοι – η καθαρή αξία της οικογένειας μπορεί να φτάνει τα 20 δισεκατομμύρια δολάρια. Ορισμένοι πάντως από τους νεότερους Γκετί έχουν αφιερωθεί σε καλούς σκοπούς, όπως η προστασία του περιβάλλοντος και η έρευνα για το AIDS. Και όπως πολλοί πλούσιοι, ασχολούνται με τις ιπποδρομίες, την όπερα, την παραγωγή κρασιού, τα ιστιοπλοϊκά και τις δικές τους κολεξιόν μόδας.
Ο πιο επιτυχημένος από τους απογόνους είναι ο σπουδαγμένος στην Οξφόρδη Μαρκ, ένας από τους εγγονούς του Ζαν Πολ Γκετί. Αγόρασε φωτογραφικά πρακτορεία και η εταιρεία του, η Getty Images, του έχει αποφέρει μια περιουσία.
Το «καλύτερο όπιο» το είχε ο γιος του Getty, Πολ
Ένα από τα πιο ενδιαφέροντα κεφάλαια του βιβλίου πάντως, αφορά τον τρίτο γιο του Γκετί, τον Πολ, πατέρα του απαχθέντος μικρού Πολ, ο οποίος τη δεκαετία του 1960 ζούσε σε ένα παλάτι στο Μαρακές. Ο Κιθ Ρίτσαρντς των Rolling Stones είχε δηλώσει κάποτε ότι ο Πολ και η όμορφη σύζυγός του Ταλίθα είχαν «το καλύτερης ποιότητας όπιο» .
Μετά τον θάνατο της συζύγου του το 1970 από υπερβολική δόση ηρωίνης, ο Πολ αποσύρθηκε από τα κοινά. Καταβεβλημένος από την θλίψη και εξακολουθώντας να παλεύει και ο ίδιος με τους εθισμούς, περνούσε τον περισσότερο χρόνο του σε μια ιδιωτική κλινική στο Λονδίνο, από όπου έκανε φιλανθρωπικές δωρεές. Κάποιες από αυτές ήταν μικρές (έστειλε την Bentley του να μαζέψει ένα σκυλάκι αφού ο ιδιοκτήτης του πήγε στη φυλακή) και κάποιες άλλες πιο μεγάλες (50 εκατομμύρια λίρες στην Εθνική Πινακοθήκη).
Μαθαίνοντας για την ψυχική του κατάσταση, η Μάργκαρετ Θάτσερ πήγε να τον επισκεφθεί και του είπε με έντονο ύφος: «Αγαπητέ κύρια Γκετί, δεν πρέπει να αφήνουμε τα πράγματα να μας καταβάλλουν, έτσι δεν είναι; Θα σας βγάλουμε από εδώ το συντομότερο δυνατό». Ο Πολ τελικά συνήλθε. Έκανε και έναν ευτυχισμένο γάμο και χρίστηκε ιππότης, ενώ έγινε Βρετανός πολίτης, έξι χρόνια πριν από το θάνατό του, το 2003. Ίσως το μυστικό ήταν πως ήταν τόσο γενναιόδωρος όσο ο πατέρας του ήταν τσιγκούνης, συνεισφέροντας μάλιστα πάνω από 100 εκατομμύρια λίρες σε καλούς σκοπούς στη Βρετανία.
Όσο για την «κατάρα των Γκετί», ο συγγραφέας της βιογραφίας απορρίπτει τις συζητήσεις λέγοντας: «Αρκετοί από αυτούς φαίνονται να τα έχουν πάει εξαιρετικά καλά και να είναι ευτυχισμένοι».