Ήταν σχεδόν 60 χρόνια πριν όταν οι Beatles ήρθαν στην Ελλάδα για να... αγοράσουν νησί.
Ήταν ένα στεγνό, ξηρό Σάββατο, η 22α Ιουλίου 1967, μιας εποχής που τη μετρούσαμε με δισταγμό και φόβο, μήνες μακριά από το πραξικόπημα, ένα καλοκαίρι που ακόμη κι αν άκουγες κάποιο «απαγορευμένο» είδος μουσικής, σε πήγαιναν στην ΕΣΑ για απολογία. Θυμάμαι σαν να ήταν χθες, εκείνο το Σάββατο που τα τηλεφωνήματα λιγόστευαν και οι επιλογές για το σαββατόβραδο πολλαπλασιάζονταν.
Άκουσα το τηλέφωνο να χτυπάει, με μια παύση καχυποψίας του είδους «ποιος να 'ναι τέτοια ώρα». Όμως το απάντησα, και μια νεανική φωνή στην άλλη άκρη του σύρματος είπε: «Είσαι ο Νίκος Μαστοράκης; Θέλεις να σου γνωρίσω τους Beatles;». Τον στόλισα καταλλήλως ως ανόητο φαρσέρ και του έκλεισα το τηλέφωνο κατάμουτρα, αλλά εκείνος ξαναπήρε, μου είπε το παραμύθι ότι δήθεν ήταν οι Beatles στην Ελλάδα και εγώ του το ξανάκλεισα. Ο νεαρός πήρε και τρίτη φορά και μου είπε το όνομά του, Γιάννη Μάρδα τον έλεγαν, και, αν ήθελα, θα μου έφερνε τους Beatles το ίδιο απόγευμα, στου Παπάγου.
Η λογική του ρεπόρτερ μού κραύγαζε εκκωφαντικά στο αυτί ότι, αν πήγαινα, θα ήμουν εθελοντικά το κορόιδο, θύμα φάρσας, και κάποια τσογλάνια, κρυμμένα στις πικροδάφνες, θα έσπαγαν πλάκα με τη βλακεία μου. Το ένστικτο του ρεπόρτερ όμως με έκανε να επιβεβαιώσω ότι το απόγευμα θα ήμουν εκεί, περιμένοντας την καζούρα. Ή τους Beatles.
Και ήμουν όντως εκεί, μισή ώρα πριν την καθορισμένη, για να κατοπτεύσω αθέατος τα πέριξ. Τίποτα δεν πρόδιδε οργανωμένη φάρσα. Και λίγο μετά το «ραντεβού» προσπέρασε επιδεικτικά τη δική μου Citroen DS μια λευκή «Μερσεντές» με έναν νεαρό στο τιμόνι. Ο νεαρός μού έκλεισε το μάτι και πρόφτασα να δω, πριν επιταχύνει, τον Πολ Μακάρτνεϊ και τον Τζον Λένον μαζί με κάποιους άλλους. Κατάλαβα. Ήταν μια πρόσκληση σε «δημοσιογραφικό κυνηγητό», άλλοθι του οδηγού για να μην καταλάβουν το «συμφωνημένο» ραντεβού οι διάσημοι καλεσμένοι του.
Με κομμένη την ανάσα κυνήγησα τη «Μερσεντές», που λίγο μετά επιβράδυνε και τελικά σταμάτησε. Δευτερόλεπτα αργότερα έπαιρνα συνέντευξη από τους δύο Beatles για πρώτη φορά στην Ελλάδα και μια από τις σπάνιες εκείνες φορές που Λένον και Μακάρτνεϊ θα έβγαιναν εθελοντικά από το αυτοκίνητο για να χαιρετήσουν έναν ρεπόρτερ.
Ρωτούσα, απαντούσαν, ανάμεσα στα κλικ-κλικ-κλικ της φωτογραφικής μου μηχανής. Κι όλα μαζί συμπιέστηκαν στη σελίδα μου, στο περιοδικό «Μοντέρνοι Ρυθμοί», που αποτελούσε τότε τη μόνη δημοσιογραφική μου ενασχόληση μετά το πραξικόπημα. Έγραφα, λοιπόν...
H πρώτη συνέντευξη των Beatles στην Ελλάδα
«Τα πιο ευγενικά, τα πιο συμπαθητικά παιδιά που γέννησε ποτέ η μουσική, ήρθαν στην Αθήνα. Ίσως είναι λίγο απλά τα λόγια αυτά για να περιγράψουν ένα γεγονός που το κυνήγησε και το χάρηκε όλη η νεολαία -την άφιξη των Beatles-, αλλά είναι τα μόνα που τους ταιριάζουν. Έχουν την ίδια απλότητα με τα τέσσερα Σκαθάρια και είναι το ίδιο ειλικρινή μ’ αυτά.
Για τη νεολαία ο Πολ, ο Τζορτζ, ο Τζον και ο Ρίνγκο είναι τέσσερα ινδάλματα, ίσως τα μόνα δικαιολογημένα στον κόσμο του πενταγράμμου. Για έναν οποιονδήποτε συζητητή, για έναν οποιονδήποτε άνθρωπο, που δεν έχει ακούσει ποτέ τη μουσική τους, είναι τέσσερις τζέντλεμεν.
Ξέρετε πως οι Rolling Stones πέρασαν από τα χέρια μου όσο έμειναν στην Αθήνα. Δεν θα μπορούσα να το πω και γι’ αυτούς. Όσοι τους γνώρισαν από κοντά συνάντησαν μερικά κακομαθημένα παλιόπαιδα, με μόνη εξαίρεση αυτόν τον θαυμάσιο κύριο Μπιλ Γουάιμαν.
Ενώ οι Beatles... Ο Γιάννης Μάρδας, ο Έλληνας φίλος τους που τους διέθεσε το σπίτι του -ένα πραγματικά όμορφο σπίτι- στον συνοικισμό Παπάγου, και τους φιλοξένησε μαζί με τον Ζαχαράκη τζούνιορ*, θα είναι σίγουρα ευχαριστημένος από τη γνωριμία του μαζί τους. Ο κόσμος που τους μίλησε, όσο έμειναν στην Ελλάδα, οι άνθρωποι του γιοτ που τους γύρισε στα νησιά, σε μια κρουαζιέρα χρώματος γαλάζιου, έχουν να το λένε: «Είναι σπουδαία παιδιά».
Οι δύο έφτασαν μέσα σε σιγή και φωτογραφική αδράνεια. Κρύφτηκαν καλά, και μόνον οι teens που μένουν κοντά στη βίλα του Μάρδα τούς πήραν είδηση. Λίγες μέρες αργότερα ο Πολ και ο Τζον έκαναν παρέα στους φίλους τους. Στην άφιξή τους η λευκή «Σιτροέν» κυνήγησε πεισματικά τη λευκή «Μερτσέντες» που προσπαθούσε να τους πάρει μακριά από τη δημοσιότητα. Αν θέλετε να είμαι ειλικρινής, σπάνια στο κυνηγητό μιας προσωπικότητας συνάντησα ευγένεια. Τα δύο Σκαθάρια δεν έδειξαν να ενοχλούνται από τον φακό που πρόβαλε στο παράθυρο, καταλάβαιναν πως δεν τους κυνηγούσα για να διασκεδάσω, αλλά γιατί ήταν η δουλειά μου αυτή. Σταματήσαμε κάπου και τους εξήγησα ότι δεν ήθελα να βρω το κρησφύγετό τους, ήθελα απλώς μια μικρή συνέντευξη.
Ο Πολ και ο Τζον συμφώνησαν χωρίς συζήτηση. Η «Μερτσέντες» σταμάτησε, και οι δύο Beatles πετάχτηκαν έξω. Ήταν το πρώτο πράγμα που έκανε όλους αυτούς που το είδαν να καταλάβουν ότι είχαν να κάνουν με πραγματικούς κυρίους.
Άλλοι στη θέση τους θα περίμεναν στο κάθισμα του αμαξιού τις ερωτήσεις. Εκείνοι πετάχτηκαν έξω, έσφιξαν με μια ελαφριά υπόκλιση το χέρι, και είπαν «χάου ντου γιου ντου, σερ».
Από κει και πέρα, ήταν σαν να τους γνώριζα χρόνια. Η συνέντευξη που ακολούθησε ήταν μικρή για την ημέρα εκείνη. Αλλά ο ήλιος, απογευματιάτικος και ζεστός, δεν επέτρεπε μεγάλη κατάχρηση καλοσύνης.
Μαστοράκης: Θ’ αγοράσετε, στ’ αλήθεια, αυτό το νησί που μάθαμε ότι σας προσφέρεται;
Πολ: Όχι, δεν μας αφήνουν ν’ αγοράσουμε νησί...
Τζον: Ίσως, όμως, να μπορέσουμε να αγοράσουμε λίγη θάλασσα! Μας λείπει στο Λονδίνο...
Μαστοράκης: Μια ερώτηση συνηθισμένη: Τι γίνεται με το συγκρότημα;
Πολ: Η ιστορία είναι παλαιά και όχι αληθινή. Αποφασίσαμε απλώς να σταματήσουμε τις ζωντανές εμφανίσεις. Συνεχίζουμε τους δίσκους και την τηλεόραση...
Τζον: Δεν διαλύθηκε το συγκρότημα... Εδώ, και τις διακοπές μας τις κάνουμε μαζί.
Μαστοράκης: Πολ, θα παντρευτείς την Τζέιν;
(Η ερώτηση γίνεται λίγο πιο δυνατά απ’ το κανονικό, κι η Τζέιν χαμογελά απ’ το παράθυρο του αυτοκινήτου.)
Πολ: Θα κάνω παρέα στους υπόλοιπους...
(Τώρα το χαμόγελο γίνεται πιο πλατύ στα χείλη της Τζέιν.)
Μαστοράκης: Γιατί σταματήσατε τα ρεσιτάλ;
Πολ: Γιατί μας κούρασαν... Και είχαμε φτάσει στο σημείο να μην έχουμε πια σπίτι, με τόσα ταξίδια. Τώρα θα κάνουμε μόνο δίσκους...
Τζον: Είναι για μας μια απόλαυση να καλλιεργούμε τον κήπο μας στο τέλος μιας κουραστικής εβδομάδας...
Μαστοράκης: Ποιος γράφει τους στίχους και ποιος τη μουσική απ’ τους δυο σας;
Τζον: Και οι δύο, και τα δύο... Άλλοτε ο Πολ στίχους, άλλοτε εγώ...
Πολ: Άλλοτε ο Τζον μουσική, άλλοτε εγώ...
Μαστοράκης: Λίγα δευτερόλεπτα ακόμη για μερικές φωτογραφίες...
Πιάνονται αγκαζέ, χαμογελούν, το «ζουμ» της «Νάικον**» προσγειώνεται πάνω τους και κλικ, κλικ, κλικ, μισό φιλμ «γαζώνει» τον δρόμο του Παπάγου.
Φεύγουν με την υπόσχεση ότι θα τα ξαναπούμε μόλις γυρίσουν απ’ την κρουαζιέρα. Ο Γιάννης Μάρδας το επιβεβαιώνει. Και έπειτα τα Σκαθάρια ξεκινούν για τη γνωριμία ενός γαλάζιου, φιλόξενου ουρανού, και μιας χώρας που σε λίγες μέρες θα έχει γίνει πηγή καινούργιας εμπνεύσεως.***
Αράχωβα, Λιβαδειά και Δελφοί ο πρώτος σταθμός. Οι Beatles χορεύουν τσάμικο, φορούν τεράστια κομπολόγια στον λαιμό τους και κάνουν μπάνιο στην Ιτέα. Έπειτα, το Μοναστηράκι. Ψωνίζουν αντίκες, χαζεύουν και τους χαζεύουν.
Ένα κότερο, γι’ αυτούς, που ξεκινά απ’ το Τουρκολίμανο. Λίγη θάλασσα αγριεμένη το ίδιο βράδυ. Κι’ έπειτα νησιά σαν κομπολόι από μαργαριτάρια. Τα Σκαθάρια βλέπουν, γεύονται, γελούν και μαυρίζουν. Τις ώρες του δειλινού ο Πολ κι ο Τζον παίρνουν δύο κιθάρες, ξαπλώνουν γυμνοί πάνω στο κότερο και φτιάχνουν καινούργια τραγούδια. Τα περισσότερα έχουν ελληνικό χρώμα. Στην αναζήτηση του καινούργιου ήχου, τα Σκαθάρια ξέρουν τι κάνουν. Η Ελλάδα έχει σειρά στη μουσική τους.
Δύο μέρες μετά, ο Ρίνγκο παίρνει ένα τηλεγράφημα απ’ το Λονδίνο και εγκαταλείπει την παρέα στη Χαλκίδα. Οι υπόλοιποι συνεχίζουν το ταξίδι μέχρι τη στιγμή που γράφω τούτες τις γραμμές. Στο φινάλε της κρουαζιέρας θα ’χουμε μια νέα, μεγαλύτερη συνάντηση, στη βεράντα του σπιτιού της οδού Λεμησσού».
* Είχε σχέση ο Ζαχαράκης Τζούνιορ με τον Μανώλη Ζαχαράκη, υποδιοικητή της ΚΥΠ; Δεν το ξέρουμε μέχρι σήμερα, ούτε ρώτησα ποτέ τον Μάρδα.
** Έτσι προφέραμε τη Nikon.
*** Ο Τζορτζ, πολύ αργότερα, έγραψε ένα τραγούδι με τίτλο Greece.
Επεράσαν όμορφα, όμορφα...
Και οι Beatles (ή Μπητλις, ελληνοποιημένοι) πέρασαν όμορφα και χαλαρά στην Ελλάδα. Όπως έγραψε η εφημερίδα «Μακεδονία» τον Αύγουστο του ’67:
«Εν τοσούτω υπήρξαν και από μέρους της ελληνικής νεολαίας εξωφρενισμοί, όταν οι Μπητλς έφθασαν εις την Σκίαθον με μίαν νοικισμένην θαλαμηγόν. Το παν ανεστατώθη εις το λιμάνι και εις την προκυμαίαν. Οι θερμόαιμοι θαυμασταί έφθασαν να κυκλώσουν την θαλαμηγόν, παρεμποδίζοντες την κίνησιν των πλοίων, ζητούντες μία τρίχα από τα μαλλιά των ακούρευτων μουσικών, διά να την έχουν ως ανάμνησιν. Αλλά οι Μπητλς ουδέ εις το κατάστρωμα ενεφανίζοντο. Επί τεσσάρας ώρας οι θαυμασταί των εξεροψήνοντο από τον ιουλιανόν ήλιον, όταν έξαφνα από το εσωτερικόν της θαλαμηγού ηκούσθησαν ήχοι μουσικής. Έπαιζαν οι Μπητλς και ετραγουδούσαν. Έξαλλοι ηκούοντο ρυθμοί, υστερικαί κραυγαί, πανδαιμόνιον».
Η χούντα έδωσε άδεια - και πήρε δημοσιότητα
Εκείνο τον καιρό δεν είχαμε ούτε τον χρόνο ούτε το μυαλό να αναρωτηθούμε (σιωπηρά, βέβαια, αφού το αντίθετο ίσως μας έβαζε σε μπελάδες) πώς κι έγινε να επιτραπεί στους Beatles η είσοδός τους στη χώρα, ενώ η χούντα είχε απαγορεύσει ακόμη και τα τραγούδια των ποπ συγκροτημάτων;
Αργότερα, ο Γιάννης (που ήταν γνωστός ως Magic Alex στον κόσμο των Beatles), μου διέλυσε το πυκνό μυστήριο που η λογοκρισία της εποχής θα άφηνε αναπάντητο. Είχε πείσει τους Beatles να αγοράσουν ένα ελληνικό νησί και μέσω του πατέρα του, Αργύρη Μάρδα, τέως στρατιωτικού που είχε επαφές με την ΚΥΠ, έπεισε Παττακούς και σία να καλοδεχθούν τους διάσημους «μαλλιάδες» για να εξασφαλίσουν κάποια θετική διεθνή προβολή. Ήταν ένα είδος barter, που όμως δεν το γνώριζαν οι ίδιοι οι Beatles, παρά μόνον ο δαιμόνιος Γιάννης-Αλέξης Μάρδας, αλλιώς Magic Alex.
Τελικά, οι Beatles δεν αγόρασαν νησί, αλλά αγόρασαν χάντρες, κουδούνια και αναμνηστικά.
Θα χρειαζόταν μεγάλος χρόνος και χώρος για να αφηγηθώ τη συνέχεια εκείνης της σύντομης συνάντησης στου Παπάγου. Συνέχεια στην Ελλάδα, στο Λονδίνο, στο σπίτι του Λένον, στον «πύργο» του Αλέξη, σε δεκάδες μέρες και νύχτες που είχα την ευτυχία να περάσω μαζί τους και που ποτέ δεν εκμεταλλεύτηκα δημοσιογραφικά, όταν πια με θεωρούσαν «φίλο».
Από τη σύντομη συνάντηση στου Παπάγου, έκανα φίλο τον Τζον, πολύ περισσότερο τον Αλέξη και, αργότερα, αναγκαστικά, έκανα «φίλη» και τη Γιόκο.
Χρόνια μετά, ο Τζον και η Γιόκο ήρθαν στην Αθήνα ξανά, κι αυτή τη φορά, αντί να κυνηγήσω «αποκλειστικότητα», οργάνωσα... πρες κόνφερανς, στο ξενοδοχείο όπου έμεναν, όπου έδωσαν αυτόγραφα στους ρεπόρτερ και στους φωτογράφους και όπου η φίλη μου η Έμμυ Πανάγου πήρε και αποκλειστική συνέντευξη, πριν αναχωρήσουμε (ο Τζον, η Γιόκο, ο Αλέξης -παντρεμένος πια με τη Φρόσω Δοξιάδη-) για βόλτα στο Σύνταγμα, περίπατο που τον κατέγραψα σε φιλμ 16 mm με την Bolex μου εκείνης της εποχής.
Αξιοσημείωτο (για την τεχνολογική μου ακόρεστη περιέργεια) σε εκείνη την πρες κόνφερανς ήταν η βιντεοκάμερα του Τζον, κάτι τελείως άγνωστο στον δικό μας κόσμο, όπου ακόμη και η λέξη «βίντεο» ήταν εξωτική και σπάνια. Σε εκείνη την επίσκεψη η Γιόκο φαγώθηκε να δουν χαρτορίχτρες και μέντιουμ, και μια ολόκληρη μέρα που τους γύρναγα ανά την Αθήνα ξετυλίχθηκε και η περίεργη εκείνη ιστορία με την προειδοποίηση στον Τζον «πρόσεχε, θα σε πυροβολήσουν σ’ ένα νησί».
Αλέξης Μάρδας, ο... «πληροφοριοδότης!» μου
Ο Αλέξης, πάντως, αποδείχθηκε διαχρονικά αληθινός φίλος και, χωρίς να του το έχω ποτέ ζητήσει, προσφέρθηκε να μου δίνει πληροφορίες για τα «Σκαθάρια» για επαγγελματική χρήση. Ήμουν, κατά κάποιον ανεπίσημο τρόπο, η πηγή πληροφοριών των Beatles στην ελληνική ειδησεογραφία. Όμως κράτησα πάμπολλες συνομιλίες με τον Τζον μακριά από τη γραφομηχανή μου και τις έχω πάντα αυστηρά προσωπικές.
Ο Αλέξης, που κράτησε την υπόσχεσή του, έγινε... ανταποκριτής μου, με ενημέρωνε για «τα παιδιά» και όταν όλοι τους μετακινήθηκαν συν γυναιξί στον ιδεατό κόσμο των ναρκωτικών και της αμπελοφιλοσοφίας του Μαχαρίσι Μαχές, τον έχασα για μια βδομάδα, όσο δηλαδή πήρε το γράμμα του (σε επιστολόχαρτο, επιστολή και φάκελο μαζί, γνώριμο είδος για ελαχιστότατο βάρος και ανάλογα μικρότερη χρέωση εκείνου του καιρού που σώζεται αυτούσιο) να φτάσει στα χέρια μου.
Έγραφε ο Γιάννης λοιπόν:
«Αγαπητέ Νίκο,
Τα πράγματα που συμβαίνουν εδώ είναι φανταστικά, νομίζω όμως ότι είναι έξω από τα ενδιαφέροντά σου.
Μερικά σύντομα νέα που πιθανώς σε ενδιαφέρουν: ο Γιάννης έγραψε 16 καινούργια τραγούδια, ο Γιώργος 6 και ο Παύλος 14 ίσως τα καλύτερά τους. Τον Μάιο θα αρχίσουν οι εγγραφές και τον Ιούνιο και Ιούλιο θα κυκλοφορήσουν πιθανώς 2 νέα άλμπουμ των Beatles. Στις 9 Απριλίου αρχίζει το γύρισμα ενός φιλμ στο Ρισικές με τη συμμετοχή των Beatles, Μαχαρίσι και πιθανώς Μία Φάροου και Ντόνοβαν. Το φιλμ είναι αμερικανική παραγωγή, θα συνεχιστεί στο Νέο Δελχί και εν συνεχεία Ευρώπη και Αμερική. Οι εισπράξεις θα διατεθούν για την SRM. Μετά το τέλος της σχολής εδώ ο Gitti θα συναντήσει στο Madras τον Ραβί Σανκάρ και θα συνεργαστεί μαζί του σ΄ ένα άλλο φιλμ με θέμα τη ζωή του Ραβί.
Ο Μαχαρίσι θα πάει στην Αμερική σ΄ ένα μεγάλο τουρ για να δώσει διαλέξεις. Θα συνοδεύεται από τους Μπήτς Μπόις, τον αδελφό της Μίας Φάροου και πιθανώς από πολλούς άλλους καλλιτέχνες Ποπ - Ροκ και Σινεμά.
Ο Μαχαρίσι είναι καταπληκτικός Νίκο, πιθανώς θα έρθει αργότερα στην Ελλάδα και θα δεις μόνος σου.
Γεια χαρά
Ίσως συναντηθούμε σύντομα, φεύγω σε μερικές ημέρες και πιθανώς θα περάσω από την Ελλάδα.
Α. Μ.»
Αυτό το Μαγικό Ταξίδι στον κόσμο του Μαχαρίσι έμελλε να τελειώσει άδοξα, όταν ο Αλέξης διαπίστωσε πως ο Ινδός γκουρού τους την έπεφτε ξεδιάντροπα στα θηλυκά της παρέας. Το είπε στον Τζον κι εκείνος διέταξε άμεση αναχώρηση από τον κόσμο του LSD. Όταν ο Μαχαρίσι τον ρώτησε για ποιον λόγο θα έφευγαν έτσι ξαφνικά, ο Τζον τού απάντησε: «Εσύ είσαι ο προφήτης και μάγος, μάντεψέ το».
The Nothing Box
Θα ρωτούσε ο ακόρεστα περίεργος ρεπόρτερ: Τόσα χρόνια φίλος του Μάρδα, τι συμπέρασμα έβγαλες γι' αυτόν; Ήταν τεχνική μεγαλοφυΐα ή απλώς ένας κομψά γοητευτικός απατεώνας; Μια ερώτηση στην οποία μπορώ μόνο να επιβεβαιώσω το «γοητευτικός», γιατί αυτή η γοητεία του αποτελούσε και το μεγάλο διαπραγματευτικό του όπλο.
Τον Γιάννη Μάρδα, που είχε μπει στην Αγγλία με φοιτητική βίζα το 1965, τον γνώρισε στον Τζον ένας «πελάτης» του, ιδιοκτήτης της διάσημης γκαλερί Indica. Όταν λέω «πελάτης», εννοώ πως ο Γιάννης, τότε, δούλευε για μια μικρή εταιρεία επισκευής τηλεοράσεων και στον Τζον πήγε για να του... αλλάξει την κεραία. Πήγε όμως αποφασισμένος να μπει στον κλειστό κύκλο των αποφάσεων και, όπως μου είχε πει ο ίδιος, αυτοσατιριζόμενος (ήταν πολύ καλός σ’ αυτό!), είχε πάρει μαζί του έναν ακαταμάχητο «Δούρειο» - ένα απλό κουτάκι με χρωματιστά λαμπιόνια που αναβόσβηναν. Τhe Nothing Box. Ήταν ο καιρός που ο Τζον ζούσε πίσω από τον παραμορφωτικό φακό του LSD και το κουτάκι με τα φωτάκια τον συντρόφεψε στις παραισθήσεις του, ώστε να αποφασίσει μόνος του πως ο Γιάννης ήταν πραγματικά μεγαλοφυής. Αlex, The Electric Guru.
Σαν «διάνοια» τον επέβαλε και στους άλλους τρεις Beatles, όσο οι ψύχραιμοι Μπράϊαν Έπστην και Νηλ Άσπελ, τον έβλεπαν με καχυποψία που μεγάλωνε, όσο μεγάλωναν και οι προσδοκίες των Beatles από τις πολλά υποσχόμενες «εφευρέσεις» του Μάρδα. Και σε διαδρομή χρόνων, ο Μάρδας είχε δώσει πολλές υποσχέσεις που, από μόνες τους, ούρλιαζαν «απάτη». Είχε λοιπόν πείσει τους Beatles ότι, με την κατάλληλη χρηματοδότηση...
... θα έφτιαχνε ένα πεδίο προστασίας γύρω από τον Ρίνγκο για να μην μπορεί να τον πλησιάσει κανείς.
... τον τρόπο να μην μπορεί κάποιος να ηχογραφήσει τα τραγούδια τους από το ραδιόφωνο.
... αόρατα ηχεία-ταπετσαρία.
... βαφή αυτοκινήτων που αλλάζει χρώμα κάθε φορά που φρενάρεις.
... μια X-Ray Camera.
... ιπτάμενο δίσκο με τα μοτέρ των αυτοκινήτων του Τζον και του Πολ.
... να ανοίξουν οι Beatles μια τρύπα στο κρανίο τους για να εγκατασταθεί το «τρίτο μάτι» που θα τους εξασφάλιζε ενόραση.
... ανεπιβεβαίωτη η φήμη ότι υποσχέθηκε να κατασκευάσει έναν... προσωπικό ήλιο που θα... ανέτελλε και θα έδυε κατά βούληση μόνο για τους Beatles.
... και ένα στούντιο 72 καναλιών, που αποτέλεσε και το Βατερλώ του.
Τα φωτάκια πάντα μαγεύουν
Το μεγάλο σοκ που έκανε τους Beatles να συνέλθουν από τη «μαγεία» του Magic Alex ήταν η «παράδοση» του στούντιο της Apple που είχε αναλάβει να κάνει 72κάναλο ο Μάρδας.
Κόντεψε να πάθει εγκεφαλικό ο σερ Τζορτζ Μάρτιν όταν είδε ένα στούντιο άνω-κάτω, γεμάτο καλώδια, με 20 μικρά μεγαφωνάκια στους τοίχους, μια κονσόλα με φωτάκια και άλλα συμπράγκαλα, που φυσικά δεν δούλευε, και ένα συνηθισμένο μαγνητόφωνο 16 καναλιών.
Σε πολλές περιπτώσεις, τον είχα ρωτήσει, μεταξύ αστείου και σοβαρού, αν ήταν πραγματικά μεγαλοφυής εφευρέτης ή απλώς φοβερός salesman και ο Αλέξης είχε απαντήσει «κάπου στο ενδιάμεσο θα βρεις ίσως την αλήθεια».
Σε κάποιο ταξίδι μου στο Λονδίνο, ο Αλέξης επέμεινε να με φιλοξενήσει, πήγα λοιπόν στον «πύργο» του (παντρεμένος τότε με τη γλυκύτατη Φρόσω Δοξιάδη) να περάσω μερικές μέρες μαζί τους κι ήταν τότε, ένα βράδυ, που ο Αλέξης μού επέδειξε, υπερήφανος, ένα μαύρο κουτάκι που αν το έβαζες στην πρίζα, έπαυε η καταγραφή κατανάλωσης ηλεκτρικού ρεύματος.
«Ρε συ», του είχα πει χωρίς δισταγμό, «αυτό που μου λες είναι μπαλαφάρα, το ίδιο και το κουτάκι σου».
Ο Μάρδας γέλασε αυθόρμητα στην παρατήρηση κι απάντησε: «Κι όμως, το κουτάκι αυτό έχει μια χρησιμότητα. Το δείχνω στους φίλους και όποιος πιστέψει ότι κάνει πραγματικά τη δουλειά του είναι... μαλάκας!».
Αργότερα μου εκμυστηρεύτηκε ότι «το μυστικό είναι στα λαμπάκια. Όσο περισσότερα έχει ένα μηχάνημα, τόσο πιο εύκολα σε πιστεύει ο αγοραστής».
Του απάντησα «ο άνθρωπος δεν εξελίχθηκε ποτέ αρκετά για να ξεπεράσει τη μαγεία από τα φώτα, και για να υπάρχουν φώτα, πρέπει να υπάρχει και σκοτάδι». Αντιπαρήλθε την «μπηχτή» με το κλασικό του χαμόγελο.
Ήταν η πρώτη και η τελευταία φορά που ο Μάρδας παραδέχθηκε ότι μια εφεύρεσή του ήταν «μούφα». Μέχρι το τέλος επέμεινε ότι ήταν ο πραγματικός εφευρέτης της ψηφιακής φωτογραφικής μηχανής και της φωνητικής υπαγόρευσης.
Δεν ρωτάς τον φίλο σου αν είναι απατεώνας...
Πολλά χρόνια μετά, όταν για το Radio Gold έκανα μια έκθεση κλασικών αντικειμένων στον «Αστέρα» της Βουλιαγμένης, ο Μάρδας προσφέρθηκε να φέρει την κιθάρα του Λένον (την ίδια που κράτησα στα χέρια μου, όταν την είχε φέρει στο «Αργά» και που την πούλησε σε δημοπρασία για κάπου 300.000 λίρες), αλλά και το Mini του, αντικείμενα που έκαναν τους επισκέπτες πανευτυχείς, εμένα όμως η απορία μου ήταν πώς το Mini που χρησιμοποιούσε ο Λένον στην Αγγλία είχε τιμόνι αριστερό. Του το είπα, κι εκείνος απάντησε με το σιβυλλικό «κι εσύ, ρε παιδάκι μου, όλα τα προσέχεις».
Σε όλα τα χρόνια της φιλίας μας, απέφυγα πάντα να τον κοντράρω σαν ρεπόρτερ, και το τήρησα και στις δύο τηλεοπτικές μας συναντήσεις, το 1994, με παρέα με τη Μαλβίνα Κάραλη, και το 1996 όταν ξανακάθισε μόνος του στον γνωστό καναπέ.
Για τις ιστορίες του Τζον και της Γιόκο και ειδικά εκείνη με τη στύση του Τζον που δεν... συνέβη ποτέ, όσο η Γιόκο τη «γύριζε» με μια μοναδική high speed camera, αλλά και ποια αστρολόγος προείπε στον Τζον ότι θα τον πυροβολήσουν σε ένα νησί, συστήνω να δείτε αυτά τα δύο «Αργά». Κυρίως δε για να διαπιστώσετε ότι η συνήθως καυστική (σαν οξύ) Μαλβίνα τον Αλέξη τον αντιμετώπισε σχεδόν στοργικά, κάτι που απαντά και σε όσους θα ρώταγαν «καλά κι εσύ Νίκο, αν ήταν απατεώνας, γιατί δεν τον ξεμπρόστιαζες;».
Και τότε μιλήσαμε για τους Beatles, αλλά κουβέντα για τις προσωπικές ιστορίες του, ακόμη και εκείνες τις πικάντικες για το αν κοιμήθηκε ή όχι με τη Σύνθια Λένον, ερώτηση που ο Μάρδας δεν απάντησε ποτέ στα ΜΜΕ, αλλά η ίδια η Σύνθια, εκλαμβάνοντας τη σιωπή ως αποδοχή, είχε διαψεύσει, δηλώνοντας ότι «μια νύχτα που έμεινε σπίτι του, ο Μάρδας είχε γλιστρήσει στο κρεβάτι της, τη χάιδευε και προσπάθησε, αλλά δεν έγινε ποτέ κάτι...».
Τον Γιάννη-Αλέξη τον απέλυσε από την Apple (όπου είχε δαπανήσει πάνω από 500.000 λίρες χωρίς κανένα αποτέλεσμα) ο Άλαν Κλάιν. Ήταν ένας λογιστάκος της Ν. Υόρκης που κράταγε βιβλία δισκογραφικών και είχε ανακαλύψει ότι όλες εξαπατούσαν τους συνθέτες και τους καλλιτέχνες στην είσπραξη δικαιωμάτων. Με αυτό το όπλο κατάφερε να γίνει οικονομικός διαχειριστής των Beatles.
Η περίεργη χορογραφία της ζωής μας το έφερε έτσι ώστε ο Κλάιν να... χρηματοδοτήσει την ταινία μου «The Greek Tycoon», με τα εκατομμύρια που του είχαν πληρώσει εξωδικαστικά... οι Beatles.
Ο Μάρδας και τα θωρακισμένα
Οι μετά-Apple / μετά-Beatles ημέρες του Μάρδα έχουν την ίδια, αν όχι μεγαλύτερη, ένταση και περιπέτεια. Ανεπιβεβαίωτες όλες οι απίστευτες ιστορίες του όταν ασχολήθηκε με θωρακισμένα αυτοκίνητα. Εκείνον τον καιρό, φίλος και σύμβουλός του, που του έκανε και πολύτιμες γνωριμίες, ήταν ο τέως βασιλιάς Κωνσταντίνος και, αργότερα, ο Χουάν Κάρλος. Μετά τα χρόνια του στο βασίλειο των Beatles, τώρα ήταν κοντά σε πραγματικούς βασιλείς.
Λένε, λοιπόν, ότι ένας Άραβας μονάρχης (Σουλτάνος του Ομάν;) παρήγγειλε μια ντουζίνα θωρακισμένες «Μερσεντές», και όταν αφίχθησαν στο αεροδρόμιο, ο μονάρχης διέταξε τη φρουρά του να ανοίξει πυρ στα πανάκριβα αυτοκίνητα για να δει -ω της φρίκης- ότι όλα ή καταστράφηκαν ή ανατινάχθηκαν. Ανεπιβεβαίωτη και η ιστορία με την επίσκεψη του Μάρδα σε κάποιο εμιράτο, με ένα εκπληκτικό σκάφος που όταν ο εμίρης το λιμπίστηκε, ο Μάρδας προσφέρθηκε να του το... χαρίσει! Καταϋποχρεωμένος ο εμίρης, χάρισε στον Μάρδα το προσωπικό του αεροπλάνο, αλλά όταν είχαν ήδη φύγει (Μάρδας και αεροπλάνο) εμφανίστηκαν στο εμιράτο οι εκπρόσωποι της ασφαλιστικής Lloyds για να πάρουν πίσω το... νοικιασμένο κότερο.
Όλα αυτά μεταξύ μυθολογίας και πραγματικότητας που ο ίδιος αντιμετώπιζε με αινιγματικό χαμόγελο και τη στάνταρ φράση «καλά κι εσύ, τα πιστεύεις όλα αυτά;».
Η απόσταση του μύθου από τον θρύλο
Αν με ρωτούσαν σήμερα τι ήταν για μένα ο Γιάννης-Αλέξης Μάρδας, θα έλεγα χωρίς τον παραμικρό δισταγμό ότι ήταν ευγενής, καλός οικοδεσπότης, γλυκύτατος, πειστικότατος όταν έλεγε ψέματα, φοβερός salesman, καλός και πιστός φίλος, και σε όλα αυτά θα προσέθετα πως αν τελικά ήταν όντως απατεώνας (τον είχε αποκαλέσει «τσαρλατάνο» η New York Times και εκείνος έκανε μήνυση, την κέρδισε, και η εφημερίδα ανακάλεσε), το έκανε με τέτοια μοναδική γοητεία που από μόνος του, ο Γιάννης-Αλέξης Μάρδας, υπήρξε ένας συναρπαστικός μύθος, ένας αληθινός θρύλος από τους ελάχιστους αυτού του είδους που κάποιος μπορεί να γνωρίσει στη ζωή του.
Ο Magic Alex κατέληξε να γυρίσει στην Ελλάδα, να παντρευτεί την Τάνια Τρύπη, να κάνει παρέα με το τζετ σετ της Ευρώπης στο σπίτι του στην Ύδρα και να χάσει όλα τα χρήματα (λένε για 50 εκατομμύρια δολάρια) που είχε επενδύσει σε εταιρεία ψηφιακών επικοινωνιών.
Πέθανε μόνος του, από πνευμονία, στα 74 του.
Ο Magic Alex των Beatles, ο φίλος μου ο Γιάννης, σε ένα άδοξο, καθόλου λαμπερό φινάλε μιας ιστορίας που ο ίδιος μου έλεγε συχνά «τη ζωή μου να την κάνεις ταινία».
Κι αυτή δεν έπαψε ποτέ να είναι μια πολύ καλή ιδέα.
