O Cristóbal Balenciaga είχε ισχυριστεί ότι ήταν το μοναδικό άτομο που μπορούσε να διευθύνει το δικό του brand, όπως αναφέρεται στη νέα σειρά του Disney+ για τη ζωή και το έργο του.
Και φαίνεται ότι αυτό μπορεί να είναι αλήθεια καθώς ο μεγάλος οίκος μόδας δεν έχει ποτέ ανακάμψει πλήρως από μια σειρά καταστροφικών σκανδάλων που τον ταλανίζουν τα τελευταία χρόνια.
Το 2022, το ισπανικό brand πυροδότησε σφοδρό κύμα αντιδράσεων όταν χρησιμοποίησε αμφιλεγόμενες εικόνες παιδιών που κρατούσαν αρκουδάκια ντυμένα με BDSM ρούχα στη χριστουγεννιάτικη καμπάνια τους.
Η καμπάνια προκάλεσε σοκ στη βιομηχανία της μόδας και ώθησε την πρέσβειρα του brand Κιμ Καρντάσιαν να αποστασιοποιηθεί για λίγο από τον οίκο μόδας. Ως αποτέλεσμα αυτής της αμφιλεγόμενης υπόθεσης, οι αετομάτηδες άρχισαν να εξετάζουν προσεκτικά και τις υπόλοιπες καμπάνιες του Balenciaga.
Πριν από αυτό, ο οίκος Balenciaga είχε αποκτήσει φήμη για τις αντισυμβατικές καμπάνιες και τα ανατρεπτικά σόου του, συμπεριλαμβανομένων των εμφανίσεων στις πασαρέλες όπου τα μοντέλα περιηγούνταν είτε στη λάσπη είτε σε συνθήκες χιονοθύελλας, ενώ φορούσαν πολυτελή ρούχα.
Η ισπανική μάρκα, που ιδρύθηκε από τον Cristóbal Balenciaga το 1917, έχει γίνει συνώνυμη με την ανατρεπτικότητα και την αντισυμβατικότητα, ιδιαίτερα μετά τον διορισμό του δημιουργικού διευθυντή Demna Gvasalia το 2015, ο οποίος είπε περίφημα: «Ποιος δεν αγαπά ένα σκάνδαλο μόδας;».
Τα πρώτα χρόνια του Balenciaga
Ο Cristóbal Balenciaga, γεννημένος στο Σαν Σεμπαστιάν της Ισπανίας, σημείωσε τεράστια επιτυχία όταν πρωτολάνσαρε το brand του μετά τη μετακόμισή του στο Παρίσι το 1937.
Ο σχεδιαστής ήταν γιος ψαρά και έδειξε ενδιαφέρον για τη μόδα αφού εργάστηκε ως μαθητευόμενος σε έναν ράφτη σε ηλικία 12 ετών.
Το 1919, ο Cristóbal άνοιξε την πρώτη του μπουτίκ στο Σαν Σεμπαστιάν, ενώ αργότερα επεκτάθηκε σε μεγαλύτερες πόλεις με υποκαταστήματα σε Μαδρίτη και Βαρκελώνη.
Τα σχέδιά του κέρδισαν γρήγορα αναγνωρισιμότητα μεταξύ των μελών της ισπανικής βασιλικής οικογένειας και της αριστοκρατίας. Αλλά με την έναρξη του ισπανικού εμφυλίου πολέμου, αναγκάστηκε να κλείσει τα καταστήματά του και στη συνέχεια μετακόμισε στο Παρίσι.
Τον Αύγουστο του 1937, ο Balenciaga άνοιξε τον οίκο ραπτικής του στο Παρίσι στη Λεωφόρο Γεωργίου V, αποκαλύπτοντας την πρώτη του επίδειξη μόδας με σχέδια επηρεασμένα σε μεγάλο βαθμό από την Ισπανική Αναγέννηση.
Πέτυχε μια άμεση επιτυχία και μέσα σε δύο χρόνια, ο Τύπος τον χαιρέτισε ως επαναστατική δύναμη, με τις δημιουργίες του να γίνονται περιζήτητες.
Η συνάδελφός του και σημαντική σχεδιάστρια μόδας Coco Chanel αλλά και η Carmel Snow, συντάκτρια του Harper's Bazaar, εμφανίστηκαν από τους πρώτους υποστηρικτές του πρωτοποριακού έργου του Balenciaga.
Στη συνέχεια, τα σχέδιά του φορέθηκαν από διασημότητες και γαλαζοαίματες όπως η Όντρεϊ Χέπμπορν, η Γκρέις Κέλι, η Τζάκι Κένεντι και η Γουόλις Σίμπσον.
Ο Balenciaga είχε μία από τις μόλις 60 επιχειρήσεις που επιτρεπόταν να λειτουργούν στο Παρίσι καθ' όλη τη διάρκεια του Β' Παγκοσμίου Πολέμου και η επιρροή του αυτή την περίοδο έπαιξε μεταμορφωτικό ρόλο στη βιομηχανία της μόδας.
Οι χαρακτηριστικές σιλουέτες, όπως το sack dress, το φόρεμα baby doll και το παλτό-κουκούλι έφεραν την επανάσταση στον τρόπο με τον οποίο ντύνονταν οι γυναίκες.
«Ο Balenciaga είναι couturier με την πραγματική έννοια της λέξης. Μόνο αυτός είναι ικανός να κόψει υλικό, να συναρμολογήσει μια δημιουργία και να τη ράψει στο χέρι, οι άλλοι είναι απλώς σχεδιαστές μόδας», είχε δηλώσει χαρακτηριστικά η Coco Chanel.
Η σύζυγος του πρώην βουλευτή Thomas «Loel» Guinness και γνωστή socialite, Gloria, ήταν κεντρική φιγούρα της μεταπολεμικής κοινωνικής σκηνής και δεινή πελάτισσα του Balenciaga. Ήταν επίσης συντάκτρια του Harper's Bazaar στη δεκαετία του '60 και εμφανιζόταν συνεχώς στις διεθνείς λίστες με τις πιο καλοντυμένες.
Αλλά όταν οι πωλήσεις άρχισαν να μειώνονται με την άνοδο των ready-to-wear ενδυμάτων, ο Balenciaga αναγκάστηκε να κλείσει τον οίκο μόδας του και να αποσυρθεί το 1968.
Πέθανε τέσσερα χρόνια αργότερα και ο οίκος του παρέμεινε αδρανής μέχρι το 1997, όταν η εταιρεία πουλήθηκε στην Kering, που διόρισε τον Nicolas Ghesquiere ως δημιουργικό διευθυντή.
Οι αντιμαχόμενοι διευθυντές του Balenciaga
Ο Ghesquiere, ο οποίος είναι σήμερα δημιουργικός διευθυντής στον οίκο Louis Vuitton, αναζωογόνησε τη μάρκα, προσελκύοντας πελατεία διασημοτήτων, συμπεριλαμβανομένης της «Σιδηράς Κυρίας» της Vogue, Άννα Γουίντουρ.
Παρά την επιτυχία στο ντύσιμο της Κάιλι Μινόγκ για την περιοδεία της στο Showgirl και στο σχεδιασμό του νυφικού της Νικόλ Κίντμαν το 2006, η εταιρεία έκανε μια αναπάντεχη ανακοίνωση «διαζυγίου» με τον Ghesquiere μετά από 15 χρόνια, χρίζοντας τον Alexander Wang διάδοχό του.
Σε συνέντευξή του, ο Ghesquiere κατηγόρησε τον οίκο Balenciaga για «έλλειψη κατεύθυνσης» και υποστήριξε ότι τον «ρουφούσαν ξερά», «σαν να ήθελαν να κλέψουν την ταυτότητά μου προσπαθώντας να ομογενοποιήσουν τα πράγματα».
Στη συνέχεια, η Kering υπέβαλε αγωγή κατά του Ghesquiere για αθέτηση της σύμβασης, ζητώντας αποζημίωση ύψους 7 εκατομμυρίων ευρώ. Η δικαστική διαμάχη επιλύθηκε τελικά εξωδικαστικά.
Ο Demna Gvasalia αντικατέστησε τον Alexander Wang το 2015. Ο νέος δημιουργικός διευθυντής εξασφάλισε μια σειρά από νέους brand ambassadors, όπως ο Τζάστιν Μπίμπερ και η Κιμ Καρντάσιαν, χάρη στην ιδιαίτερη προσέγγισή του στο streetwear.
Ο Demna βρισκόταν πίσω από τη διάσημη εμφάνιση της Καρντάσιαν στο Met Gala του 2021, όπου εμφανίστηκε καλυμμένη με μαύρα από πάνω μέχρι κάτω, φορώντας και balaclava, καθώς έφτασε στο Μητροπολιτικό Μουσείο Τέχνης στη Νέα Υόρκη.
Σοκαριστικές διαφημίσεις
Τον Ιανουάριο του 2022, ο οίκος μόδας συγκλονίστηκε από ένα σκάνδαλο όταν κυκλοφόρησε μια σειρά εικόνες ως μέρος της καμπάνιας του για τον εορτασμό του Έτους της Τίγρης.
Η συλλογή περιλάμβανε παιδιά και ενήλικες σε ένα οικείο περιβάλλον, που αλληλεπιδρούν μεταξύ τους ως οικογένεια. Ωστόσο, τα παιδιά βρίσκονταν σε ασυνήθιστες πόζες, ξαπλωμένα πάνω σε άνδρες μοντέλα κάτι που πυροδότησε αντιδράσεις.
Αντισυμβατικές πασαρέλες
Η επίδειξη μόδας της εταιρείας για την Άνοιξη του 2023 στο Παρίσι σόκαρε πολλούς θαυμαστές της μόδας, αφού στη συνεργασία με την Adidas έντυσε μοντέλα με μάσκες gimp.
Φορούσαν πολύχρωμες κόκκινες, μπλε και κίτρινες μάσκες λατέξ στο πρόσωπό τους ενώ περπατούσαν φορώντας τα ρούχα του brand.
Εκείνο το καλοκαίρι, η επίδειξη στην Εβδομάδα Μόδας στο Παρίσι προκάλεσε ποικίλα σχόλια όταν ο αμφιλεγόμενος ράπερ Kanye West ενώθηκε με τα μοντέλα για να περπατήσει μέσα στη λάσπη ενώ φορούσε τα τελευταία σχέδια του οίκου, με ολόμαυρο κοστούμι σε στιλ ασφαλείας με εξάρτηση.
Το brand είναι γνωστό για τα ιδιόμορφα σχέδιά του, αλλά οι περισσότεροι ένιωσαν αμηχανία από τη θέα της λασπωμένης πασαρέλας, καθώς τα μοντέλα περπατούσαν σαν να βρίσκονταν σε ένα βρεγμένο χωράφι με νερό και λάσπη.
Το σόου άνοιξε με την Μπέλα Χαντίντ να φορά προσθετικά προσώπου με καρφιά. Η επίδειξη παρουσίασε ενδιαφέροντα σχέδια, όπως κορσέδες για άνδρες και μακριά μαύρα φορέματα με ασορτί γάντια και στέφθηκε με επιτυχία.
Παράξενες φετιχιστικές μάσκες
Τον Σεπτέμβριο του 2021, η Κιμ Καρντάσιαν είχε εκπλήξει τους πάντες καθώς επέλεξε να κάνει μια εντελώς μινιμαλιστική αλλά αλλόκοτη εμφάνιση στο Met Gala.
Η 40χρονη επιχειρηματίας κάλυψε εντελώς το πρόσωπο και το κεφάλι της με ένα ολόμαυρο σύνολο Balenciaga από την κορυφή έως τα νύχια που περιελάμβανε balaclava καθώς έφτασε στο Μητροπολιτικό Μουσείο Τέχνης της Νέας Υόρκης.
Το σύνολο που σχεδίασε ο δημιουργικός διευθυντής Demna Gvasalia περιλάμβανε πολλά ασορτί μαύρα κομμάτια, όπως ένα φόρεμα πάνω από ένα T-Shirt με κορμάκι.
Η ολόμαυρη εμφάνιση είχε αρκετά περίπλοκα κομμάτια παρά την απλότητα της εμφάνισής της καθώς περιλάμβανε και μπότες τύπου «pantaleggings». Ακόμη, φορούσε μαύρα γάντια και μια μάσκα που κάλυπτε όλο το πρόσωπό της. Τα μαλλιά της έβγαιναν από το balaclava με τη μορφή μιας αλογοουράς με εξτένσιονς που έφταναν μέχρι κάτω.
Στη συνέχεια, η Καρντάσιαν έκανε και πολλές άλλες τέτοιες εμφανίσεις, φορώντας δερμάτινη μάσκα προσώπου με φερμουάρ, καμπαρντίνα, ψηλές μαύρες μπότες και γάντια.
«Προσβλητικά» προϊόντα
Η τσάντα-αρκουδάκι σε στιλ BDSM δεν είναι το πρώτο αμφιλεγόμενο προϊόν του brand που θεωρήθηκε προσβλητικό.
Το 2022, ο οίκος Balenciaga βρέθηκε στο στόχαστρο γιατί πούλησε «σακούλες σκουπιδιών» 1.470 λιρών που έμοιαζαν με πλαστικές σακούλες για κάδους.
Όταν ρωτήθηκε για το αμφιλεγόμενο προϊόν, ο Demna είπε: «Δεν μπορούσα να χάσω την ευκαιρία να φτιάξω την πιο ακριβή σακούλα σκουπιδιών στον κόσμο, γιατί σε ποιον δεν αρέσει ένα σκάνδαλο μόδας;».
Μια άλλη τσάντα, η «Barbes East-West Shopper Bag» των 2.090 δολαρίων της Balenciaga μοιάζει με σχέδιο τσάντας που προέρχεται από τη Δυτική Αφρική και αναφέρεται ανεπίσημα ως τσάντα «Ghana Must Go».
Πέρυσι, μια γκρι φόρμα των 1.190 δολαρίων προκάλεσε σάλο, αφού πολλοί κατηγόρησαν το σχέδιο ως μια μορφή πολιτιστικής οικειοποίησης, καθώς θύμιζε το στιλ που έγινε διάσημο στην κουλτούρα της χιπ χοπ κατά τη διάρκεια της δεκαετίας του '90.
Ο οίκος μόδας κυκλοφόρησε στη συνέχεια μια νέα σειρά παπουτσιών 1.290 λιρών «πλήρως κατεστραμμένων», καλυμμένα με τρύπες και σημάδια.
Οι θαυμαστές έσπευσαν να χλευάσουν τη μάρκα αφού τα παπούτσια των 450 λιρών έγιναν viral στα social media αμέσως μόλις κυκλοφόρησαν.
Η διαφήμιση με θέμα το BDSM
Ωστόσο, το πιο σοβαρό σκάνδαλο ξέσπασε όταν η Balenciaga κυκλοφόρησε τη διαφημιστική της καμπάνια για τις γιορτές του 2022, η οποία παρουσίαζε παιδιά να ποζάρουν με την βελούδινη τσάντα παιχνιδιών της. Οι τσάντες, που έμοιαζαν με λούτρινα αρκουδάκια, ήταν ντυμένες με bondage gear, δηλαδή δερμάτινα σαδομαζοχιστικά αξεσουάρ.
Στη φωτογράφιση, τα παιδιά εμφανίζονταν περιτριγυρισμένα από άδεια ποτήρια κρασιού και σαμπάνιας. Η ενήλικη θεματολογία προβλημάτισε και προκάλεσε ποικίλες αντιδράσεις.
Ο οίκος Balenciaga αγνόησε το σκάνδαλο ενώ ο φωτογράφος, Gabriele Galimberti, δήλωσε ότι δεν είχε κανέναν έλεγχο πάνω στο περιεχόμενο της φωτογράφισης και τελικά, ο οίκος ανέλαβε την ευθύνη για την καμπάνια.
Μετά το φιάσκο με τη BDSM θεματολογία, οι αετομάτηδες άρχισαν να εξετάζουν προσεκτικά τις υπόλοιπες καμπάνιες του Balenciaga για να βρουν κάτι μεμπτό.
Σύντομα ανακάλυψαν ότι στο φόντο μιας φωτογραφίας από την καμπάνια της Άνοιξης του 2023 υπήρχε μια απόφαση του Ανωτάτου Δικαστηρίου σχετικά με το εάν η παιδική πορνογραφία στο Διαδίκτυο μπορεί να θεωρηθεί νομικά ως ελεύθερη έκφραση.
Πολλοί επικριτές είπαν ότι υποδείκνυε ένα ανησυχητικό μοτίβο εντός του Balenciaga. Ο οίκος έσπευσε να κατηγορήσει την εταιρεία παραγωγής που βοήθησε στα γυρίσματα, για τη συμπερίληψη των συγκεκριμένων εγγράφων.
Ισχυρίστηκε ότι εμπιστεύτηκε όλα τα props από τη φωτογράφιση στην εταιρία και ότι η ομάδα τους διαβεβαίωσε ότι όλα όσα περιλαμβάνονταν ήταν πλαστά.
«Σοκαρίστηκα όταν άκουσα για την παρουσία τους… ήταν μια σειρά από αμελείς και ατυχείς αλλά όχι εσκεμμένες συμπτώσεις», είπε τότε ο Demna.
Καθώς το #cancelBalenciaga κέρδισε γρήγορα έδαφος στο Twitter και το TikTok, πολλοί κατηγόρησαν την επωνυμία και τον Demna ότι υποστηρίζουν την παιδοφιλία και την εκμετάλλευση παιδιών.
Ο αντίκτυπος ήταν σημαντικός, και ακόμη και η Κιμ Καρντάσιαν καταδίκασε δημοσίως τις αμφιλεγόμενες διαφημίσεις, δηλώνοντας ότι επανεξετάζει τη σχέση της με το brand, «βασιζόμενη στην προθυμία τους να αποδεχθούν την ευθύνη για κάτι που δεν έπρεπε να είχε συμβεί ποτέ από την αρχή».
Η προσπάθεια για αναδίπλωση και η νέα κριτική
Τον Μάρτιο του 2023, η Balenciaga παρουσίασε την πρώτη της συλλογή στο Παρίσι μετά τη διαμάχη, με τον Demna να επικεντρώνεται στην επαναφορά των home κωδικών.
«Δεν θα υπάρχει τίποτα να δεις παρά μόνο ρούχα. Πρέπει να είμαι το ριζικό αντίδοτο - για να μην είμαι καθόλου σε αυτή τη συζήτηση», είπε πριν από το σόου. «Αυτό θα έκανε ο Cristóbal Balenciaga».
Ωστόσο, η μάρκα κυκλοφόρησε αργότερα μια «πετσέτα-φούστα» 695 λιρών ως μέρος της συλλογής της για την Άνοιξη του 2024, η οποία πυροδότησε νέα κριτική και σχόλια.
Η στοχοποίηση της Νικόλ Κίντμαν
Η Νικόλ Κίντμαν είναι θαυμάστρια του Balenciaga εδώ και δεκαετίες έχοντας εμπιστευτεί τον οίκο μόδας για να σχεδιάσει το νυφικό της το 2005. Ωστόσο, η ηθοποιός επικρίθηκε τον περασμένο Δεκέμβριο όταν έγινε το πρόσωπο της νέας καμπάνιας του Balenciaga.
Η είδηση προκάλεσε αντιδράσεις στους φαν της στα social media, πολλοί από τους οποίους έχουν αφήσει επικριτικά σχόλια εκφράζοντας την απογοήτευσή τους.
Η τελευταία συνεργασία της Κίντμαν με τον Balenciaga έρχεται ένα χρόνο αφότου η εταιρεία δέχθηκε τεράστιες κριτικές για τη σειρά με αντικείμενα που σχετίζονται με το BDSM.