Η Μαίρη Νόρις είναι Αμερικανίδα συγγραφέας, που έμαθε ελληνικά κατά τη διάρκεια της 24χρονης σταδιοδρομίας της στο διάσημο περιοδικό «New Yorker».
Το 2019 δημοσίευσε το βιβλίο της «Greek to Me - Adventures of the Comma Queen», όπου αφηγείται την εξαιρετική περιπέτεια που ανέλαβε όταν αποφάσισε να μάθει την ελληνική γλώσσα.
«Το "Greek To Me" της Νόρις είναι μια πραγματική κατάθεση ψυχής. Μέσα από τις σελίδες του διαγράφεται το πάθος δεκαετιών της Νόρις για την Ελλάδα: Για τη γλώσσα της (νέα και αρχαία), τη λογοτεχνία, τη μυθολογία, τους ανθρώπους, τα μέρη, το φαγητό και τα μνημεία της -όλα αυτά περιγράφονται με έναν λόγο που κεντρίζει μονομιάς το ενδιαφέρον του αναγνώστη, χωρίς να κάνει την παραμικρή "κοιλιά"», γράφει για το βιβλίο η δημοσιογράφος Βίβιαν Γκόρνικ στους New York Times.
«Σε μια περίοδο που αγγίζει τα 40 χρόνια και η οποία περιλαμβάνει αμέτρητα ταξίδια στην Ελλάδα, οι εμπειρίες της Νόρις από τη χώρα και την ελληνική καθημερινότητα παραμένουν ακόμη φρέσκιες: Είναι πεπεισμένη ότι είναι το πεπρωμένο της. Κατά έναν παράξενο τρόπο, πιστεύει πως η Ελλάδα υπάρχει από πάντα εκεί για να τη σώσει», σημειώνει η δημοσιογράφος.
Πώς η Νόρις ξεκίνησε να μαθαίνει ελληνικά
Η Νόρις δεν γνώριζε τίποτα για την ελληνική γλώσσα πριν από την ένταξή της στο προσωπικό του «The New Yorker» στα τέλη της δεκαετίας του 1970. Ο πατέρας της, εξηγεί, ήταν ρεαλιστής και δεν ήθελε εκείνη να μελετήσει «νεκρές γλώσσες» όπως τα λατινικά ή τα αρχαία ελληνικά.
Ήταν το 1982 όταν ο Εντ Στρίνγκχαμ, το αφεντικό της στο περιοδικό, τη συγκλόνισε διαβάζοντας ελληνικά τοπωνύμια ή ονόματα θέσεων, γραμμένα στο ελληνικό αλφάβητο.
Η Νόρις δεν μπορούσε να πιστέψει ότι ο οποιοσδήποτε μπορούσε να μάθει μια ξένη γλώσσα που δεν χρησιμοποιεί το λατινικό αλφάβητο. Η ικανότητα του αφεντικού της να διαβάζει και να μεταφράζει από τα ελληνικά την εντυπωσίασε τόσο, που θέλησε να μάθει και η ίδια την ελληνική γλώσσα.
Η 69χρονη σήμερα συγγραφέας, κατάφερε να πείσει την εταιρεία της να πληρώσει για τα δίδακτρα στη Σχολή Συνεχιζόμενης Εκπαίδευσης του Πανεπιστημίου της Νέας Υόρκης για μαθήματα νεοελληνικών.
Τα ελληνικά δεν ήταν απλώς άλλη μια γλώσσα
Ήταν στα μέσα της δεκαετίας του 1980, όταν η ζωή της άλλαξε για πάντα καθώς μπήκε στον συναρπαστικό κόσμο μιας από τις πιο δύσκολες, αλλά όμορφες, πλούσιες και περίπλοκες γλώσσες σε ολόκληρο τον κόσμο.
Η Νόρις σύντομα συνειδητοποίησε ότι τα ελληνικά δεν ήταν, όπως είχε προηγουμένως σκεφτεί, «απλώς άλλη μια γλώσσα». Ήταν μια γλώσσα της οποίας η συμβολή στη Δύση ήταν τόσο βαθιά, που χωρίς αυτήν, ο κόσμος μας θα ήταν πραγματικά εντελώς διαφορετικός.
Οι βιβλικές αναφορές, οι αρχαίοι μύθοι, οι θεοί και οι επικές ιστορίες των ηρώων δεν αποτελούν απλώς μέρος της αρχαίας λογοτεχνίας. Όλα αυτά, και οι έννοιες που μεταφέρουν, είναι ακόμα ζωντανά, όχι μόνο στην Ελλάδα, αλλά παντού στον αγγλόφωνο κόσμο.
Το πρόβλημα είναι ότι οι περισσότεροι από δεν το συνειδητοποιούν ή δεν εκτιμούν αυτό το γεγονός. Μέσα από το βιβλίο της όμως, το καθιστά σαφές. Χιλιάδες λέξεις και ολόκληρες φιλοσοφικές έννοιες, εφευρέθηκαν και διαμορφώθηκαν και στη συνέχεια μεταφέρθηκαν από τους Έλληνες στον υπόλοιπο κόσμο.
Η Νόρις ήταν περίπου 30 ετών όταν επισκέφθηκε για πρώτη φορά την Ελλάδα και αφότου γύρισε πίσω στη Νέα Υόρκη άρχισε να ασχολείται διεξοδικά με τη μελέτη της γλώσσας. «Στα χρόνια που ακολούθησαν, μεταπηδούσα από τα αρχαία στα νέα ελληνικά. Μελετούσα νέα ελληνικά πριν ταξιδέψω και όταν επέστρεφα βυθιζόμουν στη μελέτη της αρχαίας ελληνικής γλώσσας» γράφει η Νόρις. Κάποια στιγμή μετακόμισε στην Αστόρια με σκοπό να ζήσει από κοντά την ελληνική καθημερινότητα.
Τι κάνει το ελληνικό αλφάβητο τόσο συναρπαστικό;
Όταν ένας χρήστης της ηλεκτρονικής πλατφόρμας «Quora», έθεσε προς συζήτηση το θέμα του ελληνικού αλφαβήτου, ρωτώντας «τι κάνει το ελληνικό αλφάβητο τόσο όμορφο και συναρπαστικό;», η συγγραφέας και πρώην επιμελήτρια κειμένων του περιοδικού New Yorker, έδωσε την εξής απάντηση:
«Υπάρχει μια θεωρία, σύμφωνα με την οποία το ελληνικό αλφάβητο επινοήθηκε κατά την εποχή του Ομήρου. Οι Ελληνες συνειδητοποίησαν την ανάγκη καταγραφής της Ιλιάδας και της Οδύσσειας αλλά και της μεταφοράς τους σε όσο το δυνατόν μεγαλύτερα ακροατήρια. Μέχρι τότε, η ποίηση ήταν μια προφορική παράδοση, μια μορφή θεάτρου, την οποία η γραφή κατάφερε να διαδώσει σε μέρη μακρινά και να την κρατήσει ζωντανή στους αιώνες.
Πρότυπο υπήρξε το φοινικικό αλφάβητο, ενώ τα δύο πρώτα γράμματα, το άλφα και το βήτα, που εισήχθησαν στα αγγλικά από τα ελληνικά μέσω των λατινικών, δεν έχουν αλλάξει έκτοτε. Το ότι το αλφάβητο έχει επιζήσει, με τον έναν ή τον άλλον τρόπο, για τόσα πολλά χρόνια είναι μια απόδειξη της χρησιμότητας και της αντοχής του, αλλά και της μεγαλοφυΐας των δημιουργών του.
Στο φοινικικό αλφάβητο υπήρχαν μόνο σύμφωνα. Η καινοτομία των Ελλήνων ήταν ότι χρησιμοποίησαν μερικά από τα σύμβολα ως φωνήεντα. Αυτό έκανε τη γραπτή γλώσσα πιο εκφραστική - της έβαλε ψυχή. Για να μιλήσουμε, πρέπει να αναπνέουμε, να παράγουμε ήχους χρησιμοποιώντας τις φωνητικές μας χορδές και τα εγκεφαλικά μας κύτταρα καθώς και τα χείλη, τα δόντια και την γλώσσα μας.
Τα φωνήεντα είναι η ανάσα της αλφαβήτου - θα μπορούσαμε να πούμε πως επινοήθηκαν για να μεταφέρουν την ανθρώπινη φωνή. Τραγουδάνε. Στην εποχή μας, το ηλεκτρονικό ταχυδρομείο ήταν μια καινοτομία, και πριν από αυτό το φαξ, και πριν από αυτό ο τηλέγραφος (το Twitter της εποχής του).
Η εξέλιξη της αλφαβήτου ως τρόπος καταγραφής της ανθρώπινης ομιλίας, ήταν η αρχή του πολιτισμού μας, κατά κάποιο τρόπο. Αυτή η ευέλικτη ομάδα των 24 συμβόλων (για το ελληνικό αλφάβητο, το ρωμαϊκό αλφάβητο έχει 26) έδωσε τη δυνατότητα στην ανθρωπότητα να έρθει αντιμέτωπη με το μέλλον και να κοιτάξει στα μάτια το παρελθόν. Ενα ακόμη πράγμα που πιστεύω ότι είναι καταπληκτικό όσον αφορά την επινόηση της γραφής, είναι ότι αρχικά έγινε πάνω σε πηλό. Κατά κάποιο τρόπο είναι σαν να γράφουμε ποίηση πάνω στην ίδια τη Γη».