Ο Άλμπερτ Αϊνστάιν ήταν ένας από τους μεγαλύτερους φυσικούς στην Ιστορία, αλλά, για πολλά χρόνια, μέρη της ιδιωτικής του ζωής παρέμεναν κρυφά, όπως το ότι είχε μια κόρη, τη Lieserl Einstein (Λίζερλ Αϊνστάιν).
Γιατί η ύπαρξη της Lieserl κρατήθηκε ως μυστικό; Η απάντηση είναι επειδή γεννήθηκε εκτός γάμου.
Το 1901, η Mileva Marić (Μιλέβα Μάριτς), φοιτήτρια Φυσικής και Μαθηματικών μαζί με τον Αϊνστάιν στο Πολυτεχνείο της Ζυρίχης, εγκατέλειψε τη σχολή και επέστρεψε στο σπίτι της στη Σερβία, γεννώντας μία κόρη τον επόμενο χρόνο.
Το 1903, ο Αϊνστάιν και η Μάριτς παντρεύτηκαν. Μαζί απέκτησαν επίσης δύο γιους, τον Χανς Άλμπερτ και τον Έντουαρτ. Ο Χανς Άλμπερτ γεννήθηκε το 1904, ενώ ο Έντουαρτ το 1910.
Στη συνέχεια, όμως, η Λίζερλ Αϊνστάιν εξαφανίστηκε. Και παρέμεινε κρυμμένη μέχρι πολύ μετά τον θάνατο τόσο της Μάριτς όσο και του Αϊνστάιν, το 1948 και το 1955, αντίστοιχα. Μόνο όταν ανακάλυψαν προσωπικές επιστολές δεκαετιών μεταξύ των δύο, το 1986, οι βιογράφοι του Αϊνστάιν έμαθαν ότι το κορίτσι υπήρχε.
Τι συνέβη λοιπόν στη Lieserl Einstein, τη μοναχοκόρη του Άλμπερτ Αϊνστάιν;
Το μυστήριο του ξεχασμένου παιδιού του Άλμπερτ Αϊνστάιν
Η Lieserl Einstein γεννήθηκε στις 27 Ιανουαρίου 1902 στην πόλη Újvidék, στο τότε Βασίλειο της Ουγγαρίας στην Αυστροουγγαρία και σημερινό τμήμα της Σερβίας. Αυτό είναι σχεδόν το μόνο που γνωρίζουν με βεβαιότητα οι ερευνητές για τη ζωή της κόρης του Άλμπερτ Αϊνστάιν.
Η εξαφάνισή της ήταν τόσο «πετυχημένη» που οι ιστορικοί δεν έμαθαν ποτέ για την κόρη του Αϊνστάιν, μέχρι το 1986. Εκείνη τη χρονιά ήρθαν στην επιφάνεια οι πρώτες επιστολές μεταξύ του Άλμπερτ και της Μίλεβα. Ξαφνικά, οι μελετητές ανακάλυψαν αναφορές σε μια κόρη που ονομαζόταν Lieserl.
Στις 4 Φεβρουαρίου 1902, ο Άλμπερτ Αϊνστάιν έγραψε στη Mileva Marić: «Τρόμαξα πάρα πολύ όταν έλαβα το γράμμα του πατέρα σου, γιατί είχα ήδη υποψιαστεί κάποιο πρόβλημα».
Η Mileva είχε μόλις γεννήσει το πρώτο παιδί του Αϊνστάιν, μια κόρη που αποκαλούσαν Lieserl. Εκείνη την εποχή, ο Αϊνστάιν ζούσε στην Ελβετία και η Marić είχε επιστρέψει στη γενέτειρά της, στη Σερβία.
«Είναι υγιής και κλαίει ήδη κανονικά;»... Ο Αϊνστάιν ήθελε να μάθει. «Τι είδους ματάκια έχει; Σε ποιον από εμάς τους δύο μοιάζει περισσότερο;»
Οι ερωτήσεις του Αϊνστάιν συνεχίζονταν και συνεχίζονταν... Τελικά, είπε: «Την αγαπώ τόσο πολύ και δεν την ξέρω καν ακόμα!».
Ο Άλμπερτ ρώτησε τη Μίλεβα: «Δεν θα μπορούσε να φωτογραφηθεί όταν θα είσαι και πάλι απολύτως υγιής;» Παρακάλεσε την ερωμένη του να κάνει μια ζωγραφιά της κόρης του και να του τη στείλει.
«Σίγουρα μπορεί ήδη να κλαίει, αλλά το να γελάει θα το μάθει πολύ αργότερα», συλλογίστηκε ο Αϊνστάιν. «Σε αυτό έγκειται μια βαθιά αλήθεια».
Αλλά όταν η Μιλέβα συνάντησε τον Άλμπερτ στη Βέρνη της Ελβετίας για να παντρευτεί τον Ιανουάριο του 1903, δεν έφερε τη Λίζερλ. Το παιδί φαινομενικά εξαφανίστηκε από όλα τα ιστορικά αρχεία. Η Lieserl Einstein έγινε φάντασμα. Στην πραγματικότητα, ούτε ένα γράμμα με ημερομηνία μετά το 1903 δεν περιείχε το όνομα Lieserl.
Αναζητώντας τη Lieserl Einstein
Όταν οι μελετητές έμαθαν ότι ο Άλμπερτ Αϊνστάιν είχε μια κόρη με το όνομα Lieserl Einstein, άρχισε η αναζήτηση πληροφοριών γι' αυτήν. Αλλά οι ιστορικοί δεν μπόρεσαν να βρουν πιστοποιητικό γέννησης για τη Lieserl Einstein. Δεν είχε απομείνει ούτε ένας ιατρικός φάκελος. Δεν μπόρεσαν καν να βρουν πιστοποιητικό θανάτου που να αναφέρεται στο παιδί.
Ακόμη και το όνομα «Lieserl» δεν ήταν πιθανότατα το πραγματικό της όνομα. Ο Άλμπερτ και η Μίλεβα αναφέρονταν ποικιλοτρόπως στις επιστολές τους σε μια «Lieserl» και μια «Hanserl», γενικά γερμανικά υποκοριστικά ονόματα με βάση το φύλο, όταν αναφέρονταν στις επιθυμίες τους να αποκτήσουν ένα κορίτσι ή ένα αγόρι.
Οι ιστορικοί προσπάθησαν να συνθέσουν στοιχεία για το τι της συνέβη. Ο Άλμπερτ Αϊνστάιν και η Mileva Marić ήταν ανύπαντροι όταν απέκτησαν τη Lieserl. Η εγκυμοσύνη αναστάτωσε τα σχέδια της Mileva. Ήταν η μόνη γυναίκα στην τάξη του Αϊνστάιν στο Πολυτεχνείο της Ζυρίχης. Αλλά όταν έμαθε για την εγκυμοσύνη της, η Mileva αποσύρθηκε από το πρόγραμμα.
Η οικογένεια του Άλμπερτ δεν ενέκρινε ποτέ τη Μιλέβα. «Μέχρι να γίνεις 30 ετών, θα είναι ήδη μια γριά στρίγγλα», προειδοποίησε η μητέρα του Αϊνστάιν για τη γυναίκα που ήταν μόλις τρία χρόνια μεγαλύτερή του.
Παρά τους ενδοιασμούς της οικογένειάς του, ο Albert παντρεύτηκε τη Mileva. Αλλά μόνο αφού άφησε τη Lieserl πίσω στη Σερβία, όπου τη φρόντιζε η οικογένεια της Mileva.
Ο Αϊνστάιν είχε κίνητρο να κρύψει την εξώγαμη κόρη του. Εργαζόμενος σε ένα ελβετικό γραφείο ευρεσιτεχνιών, ένα εξώγαμο παιδί θα μπορούσε να σταματήσει την καριέρα του πριν καν αρχίσει.
Η τελευταία αναφορά στη Lieserl στις επιστολές του Αϊνστάιν γίνεται τον Σεπτέμβριο του 1903. «Λυπάμαι πολύ για ό,τι συνέβη στη Lieserl», έγραψε ο Άλμπερτ στη Mileva. «Είναι τόσο εύκολο να έχεις μόνιμες επιπτώσεις από την οστρακιά».
Η Lieserl είχε προφανώς προσβληθεί από οστρακιά γύρω στους 21 μήνες. Αλλά η επιστολή του Αϊνστάιν υπονοεί ότι επέζησε. «Μακάρι αυτό να περάσει», έγραψε. «Ως τι είναι το παιδί καταγεγραμμένο; Πρέπει να λάβουμε προφυλάξεις ώστε να μην της δημιουργηθούν προβλήματα αργότερα».
Τα λιγοστά στοιχεία άφησαν στους μελετητές δύο θεωρίες: είτε η Lieserl πέθανε ως παιδί είτε οι Einstein την έδωσαν για υιοθεσία.
Τι συνέβη στη Lieserl Einstein;
Το 1999, η συγγραφέας Michele Zackheim δημοσίευσε το βιβλίο «Einstein’s Daughter: The Search for Lieserl». Μετά από χρόνια αναζήτησης στοιχείων και συνεντεύξεων με Σέρβους για τα γενεαλογικά δέντρα, η Zackheim ανέπτυξε μια θεωρία.
Σύμφωνα με τη Zackheim, η Lieserl είχε γεννηθεί με άγνωστες αναπτυξιακές διαταραχές. Η Mileva Marić άφησε τη Lieserl πίσω με την οικογένειά της όταν ταξίδεψε στη Βέρνη για να παντρευτεί τον Albert. Στη συνέχεια, μερικούς μήνες πριν από τα δεύτερα γενέθλιά της, η Lieserl πέθανε.
Είναι πιθανό ότι ο Άλμπερτ, ο οποίος επιθυμούσε τόσο πολύ μια φωτογραφία της κόρης του, δεν γνώρισε ποτέ τη Lieserl Einstein. Σίγουρα δεν την ανέφερε ποτέ γραπτώς μετά το 1903.
Είναι επίσης πιθανό ο Άλμπερτ να έκρυψε τη Lieserl από την οικογένειά του. Ωστόσο, λίγες εβδομάδες μετά τη γέννηση της Lieserl, η μητέρα του Αϊνστάιν έγραψε: «Αυτή η δεσποινίς Marić μου προκαλεί τις πιο πικρές ώρες της ζωής μου. Αν ήταν στη δύναμή μου, θα έκανα κάθε δυνατή προσπάθεια για να την εξορίσω από τον ορίζοντά μας, την αντιπαθώ πραγματικά».
«Υπάρχει μια πραγματική προσπάθεια να διατηρηθεί ο Αϊνστάιν ως το είδωλο του ανθρωπισμού και της καλοσύνης, ενώ δεν ήταν καλός», υποστηρίζει η Zackheim. «Ήταν μια εξαιρετικά ταλαντούχα δημιουργική ιδιοφυΐα και ήταν ένας απαίσιος πατέρας και ένας απαίσιος άνθρωπος και καθόλου ευγενικός με τα παιδιά του».
Το 1904, η Mileva συνειδητοποίησε ότι ήταν και πάλι έγκυος. Περίμενε να το πει στον Άλμπερτ, φοβούμενη την αντίδρασή του. «Δεν είμαι καθόλου θυμωμένος που η καημένη η Ντόλι εκκολάπτει ένα νέο νεοσσό», είπε ο φυσικός στη σύζυγό του. «Στην πραγματικότητα, χαίρομαι γι' αυτό και είχα ήδη σκεφτεί αν δεν θα έπρεπε να φροντίσω να αποκτήσεις μια νέα Lieserl».
Μέχρι τότε, λίγους μήνες αφότου η Lieserl Einstein εξαφανίστηκε από τα ιστορικά αρχεία, ο Albert είχε ήδη στο μυαλό του μια «νέα Lieserl».
Τι συνέβη στη Lieserl Einstein; Είτε πέθανε ως παιδί είτε οι γονείς της την έδωσαν για υιοθεσία, η Lieserl εξαφανίστηκε από την ιστορία.