Είναι ο μεγαλύτερος νομικός αγώνας που έχει δει ποτέ ο κόσμος της τέχνης: ένας Ρώσος ολιγάρχης, ο οποίος ισχυρίζεται ότι εξαπατήθηκε για να αγοράσει αριστουργήματα πολλών εκατομμυρίων δολαρίων, εναντίον ενός Ελβετού εμπόρου τέχνης.
Ο Ρώσος μεγιστάνας Ντμίτρι Ριμπολόβλεφ «κυνηγά» τον Ελβετό επιχειρηματία και έμπορο τέχνης Ιβ Μπουβιέ σε όλο τον κόσμο εδώ και πολλά χρόνια, σε διάφορα δικαστήρια, ισχυριζόμενος ότι έχει εξαπατηθεί δίνοντας 1 δισεκατομμύριο δολάρια σε 38 έργα τέχνης που του έχει πουλήσει ο Μπουβιέ σε διάστημα μιας δεκαετίας.
Αλλά τα πράγματα τώρα παίρνουν μια νέα τροπή, καθώς ο Ιβ Μπουβιέ είπε στο CNN ότι ετοιμάζει τη δική του μήνυση εναντίον του Ριμπολόβλεφ, για ζημιές δισεκατομμυρίων δολαρίων, ισχυριζόμενος ότι η μακροχρόνια δικαστική μάχη μαζί του έχει καταστρέψει τις επιχειρήσεις και τη φήμη του.
Και τα δύο στρατόπεδα έχουν στη διάθεσή τους τους καλύτερους δικηγόρους και μάνατζερ. Μέσα σε όλο αυτό το χάος, περιλαμβάνονται μερικά από τα πιο ανεκτίμητα και αμφιλεγόμενα έργα τέχνης, μεταξύ των οποίων και μια αγορά του 2013, που είναι τώρα ο πιο ακριβός και αινιγματικός πίνακας στον κόσμο: ο «Salvator Mundi», που σημαίνει «Ο σωτήρας του κόσμου». Ορισμένοι θεωρούν ότι είναι έργο του Λεονάρντο ντα Βίντσι, όμως εδώ και χρόνια συνεχίζονται οι συζητήσεις σχετικά με την αυθεντικότητά του.
Ο πίνακας «Salvator Mundi», που πολλοί τον αποκαλούν «αρσενική Μόνα Λίζα», αγοράστηκε το 2005 από κάποιους κερδοσκόπους σε τιμή κάτω από 10.000 δολάρια. Οκτώ χρόνια αργότερα, αφού ο πίνακας είχε αποκατασταθεί, ο Μπουβιέ τον αγόρασε για 80 εκατομμύρια δολάρια, αφού ζήτησε τη βοήθεια ενός παίκτη πόκερ για να μειώσει την τιμή.
Ο έμπορος τον πούλησε γρήγορα στα 127,5 εκατομμύρια δολάρια στον τότε πελάτη του, Ντμίτρι Ριμπολόβλεφ. Και ενώ ο ολιγάρχης αργότερα δημοπράτησε τον πίνακα στα 450 εκατομμύρια δολάρια το 2017, σε έναν μυστικό αγοραστή που σήμερα πιστεύεται ευρέως ότι είναι ο πρίγκιπας της Σαουδικής Αραβίας, Μοχάμεντ μπιν Σάλμαν, ισχυρίζεται ότι ο Μπουβιέ τον εξαπάτησε, κάτι που ο έμπορος τέχνης αρνείται.
Το σίριαλ αυτής της νομικής μάχης, που έχει ονομαστεί «The Bouvier Affair», περιλαμβάνει πολλά από τα προβλήματα που έχουν εντοπίσει οι ρυθμιστικές Αρχές σχετικά με την ανερχόμενη παγκόσμια αγορά τέχνης: η τέχνη, σε λάθος χέρια, έχει γίνει ένα ακόμη εμπόρευμα για τη μεταφορά χρημάτων με ελάχιστη λογοδοσία.
Με τον πίνακα «Salvator Mundi», εν τω μεταξύ, δεν ασχολήθηκε ξανά κανείς από τότε, αλλά επανήλθε στα πρωτοσέλιδα μετά από ένα γαλλικό ντοκιμαντέρ που ισχυρίστηκε τον Απρίλιο ότι ο πίνακας ήταν στο επίκεντρο μιας διπλωματικής διαμάχης μεταξύ Παρισιού και Ριάντ, εν μέσω αμφιβολιών για την αυθεντικότητά του και ενός αιτήματος του βασιλείου για να εμφανιστεί στο Λούβρο.
Στο ντοκιμαντέρ «The Savior for Sale», ένας ανώνυμος υψηλόβαθμος Γάλλος αξιωματούχος ισχυρίζεται ότι ο πρίγκιπας Μπιν Σαλμάν ανυπομονεί να εμφανιστεί ο «Salvator Mundi» δίπλα στη Μόνα Λίζα προκειμένου να παγιώσει τη θέση του ως αυθεντικός πίνακας του Λεονάρντο ντα Βίντσι, παρά τα συνεχιζόμενα ερωτήματα σχετικά με το αν το έργο είναι εξ ολοκλήρου δημιούργημα του Ιταλού καλλιτέχνη.
Η γαλλική κυβέρνηση αποφάσισε τελικά να μην εκθέσει τον πίνακα υπό τις αξιώσεις των Σαουδάραβων, καθώς ο ανώνυμος αξιωματούχος λέει στην ταινία ότι «θα μοιάζει με το ξέπλυμα ενός κομματιού που κόστισε 450 εκατομμύρια δολάρια».
Ιστορικοί τέχνης και εμπειρογνώμονες συνεχίζουν να συζητούν εάν ο πίνακας «Salvator Mundi» είναι έργο του Λεονάρντο ντα Βίντσι, ή αν απλώς εκείνος συνέβαλε σε έναν πίνακα που εκτελέστηκε κυρίως από το εργαστήριό του. Η διαφορά θα μπορούσε να επηρεάσει την αξία του κατά εκατοντάδες εκατομμύρια δολάρια, δεδομένου ότι υπάρχουν λιγότεροι από 20 αυθεντικοί πίνακες του Λεονάρντο ντα Βίντσι στον κόσμο. Ασχέτως της αυθεντικότητας του έργου, οι συντηρητές συμφωνούν πως η «υπερβολική συντήρηση» έχει αποδυναμώσει συνολικά το έργο.
Φαίνεται ότι ακόμη και εκείνοι που επιδιώκουν να επωφεληθούν από τον πίνακα είχαν αμφιβολίες για την αυθεντικότητά του. Τα email που κοινοποιήθηκαν στο CNN από τον Μπουβιέ δείχνουν την επικοινωνία μεταξύ του ιδίου και ενός εκπροσώπου του Ριμπολόβλεφ, στην οποία ο έμπορος ενημέρωσε τον πελάτη του το 2013 ότι το έργο ήταν κάτι πανέμορφο, αλλά όχι καλή επένδυση. Έγραψε, επίσης, όπως αναφέρει το δημοσίευμα, ότι οι ειδικοί αμφισβήτησαν πως ο πίνακας ολοκληρώθηκε εξ ολοκλήρου από τον ίδιο τον Λεονάρντο ντα Βίντσι, και ότι ούτε το Βατικανό, ούτε κανένα μεγάλο παγκόσμιο μουσείο δεν είχαν εκδηλώσει ενδιαφέρον να το αποκτήσουν.
Ο Αντουάν Βίτκιν, ο σκηνοθέτης που πέρασε δύο χρόνια στην παραγωγή του πρόσφατου ντοκιμαντέρ, είπε στο CNN ότι έμεινε έκπληκτος όταν έμαθε ότι ο Μπουβιέ, ο οποίος ξεκίνησε την καριέρα του ως outsider στον κόσμο της τέχνης, ήταν μεταξύ εκείνων που αμφισβητούν τα διαπιστευτήρια του πίνακα, δεδομένου ότι οι πιο εξέχοντες ειδικοί έχουν πιστοποιήσει τον «Salvator Mundi».
Στο πλαίσιο της νομικής διαμάχης, υπάρχει ένα ερώτημα στα χείλη όλων στον κόσμο της τέχνης: Πού βρίσκεται τώρα ο «Salvator Mundi»; Ο Μπουβιέ αμφιβάλλει για τις πρόσφατες αναφορές ότι βρίσκεται στο σκάφος του Σαουδάραβα πρίγκιπα Μπιν Σαλμάν, όπως ειπώθηκε το 2019.
«Το να βάζεις έναν τέτοιο πίνακα σε ένα γιοτ, με τον θαλασσινό αέρα και την υγρασία, θα ήταν εντελώς ανόητο. Δεν μπορώ να πιστέψω ότι ο αγοραστής θα έβαζε αυτόν τον πίνακα σε ένα τέτοιο περιβάλλον», είπε ο Μπουβιέ.
Εν τω μεταξύ, πιστεύεται ότι ο πίνακας θα μπορούσε να βρίσκεται σε ένα παλάτι στη Σαουδική Αραβία, έτοιμο να αποκαλυφθεί -ίσως πριν από το τέλος του τρέχοντος έτους- ως μέρος της προσπάθειας του βασιλείου να αναδειχθεί ως κόμβος για τις τέχνες και τον πολιτισμό.