Η μίνι σειρά «Ο Ιησούς από τη Ναζαρέτ» (Jesus of Nazareth) σε σκηνοθεσία του Φράνκο Τζεφιρέλι είναι μια από τις πιο εμβληματικές κινηματογραφικές απεικονίσεις της ζωής του Χριστού.
Προβλήθηκε για πρώτη φορά το Πάσχα του 1977 και έκτοτε καθιερώθηκε ως αναπόσπαστο κομμάτι του τηλεοπτικού Πάσχα σε πολλές χώρες, συμπεριλαμβανομένης της Ελλάδας.
Παρακάτω ακολουθούν μερικά ενδιαφέροντα και λιγότερο γνωστά trivia για τη δημοφιλή σειρά.
Γενικά στοιχεία
Η πρωτότυπη έκδοση είχε διάρκεια περίπου 6 ώρες και 20 λεπτά, προβλήθηκε σε δύο μέρη. Στις επαναλήψεις, συχνά μεταδίδεται σε μικρότερα επεισόδια ή σε ενιαία μορφή με συντομεύσεις.
Ήταν συμπαραγωγή μεταξύ της ιταλικής RAI και του βρετανικού ITV, με τεράστιο προϋπολογισμό για την εποχή (περίπου 12 εκατομμύρια δολάρια).
Η σειρά έχει ένα εξαιρετικά εντυπωσιακό διεθνές καστ. Ορισμένοι ηθοποιοί έπαιξαν ρόλους χωρίς να πληρωθούν, θεωρώντας τη συμμετοχή τους τιμή ή πνευματικό χρέος.
Ο ρόλος του Ιησού και το καστ
Ο Ρόμπερτ Πάουελ δεν ανοιγόκλεινε ποτέ τα μάτια του κατά τη διάρκεια των σκηνών που μιλούσε ως Ιησούς, κατόπιν υπόδειξης του Τζεφιρέλι, για να ενισχύσει τη μυστηριακή, σχεδόν υπερφυσική παρουσία του χαρακτήρα.
Εφαρμόστηκε επίσης λεπτή γραμμή σκούρου μπλε eyeliner στο άνω βλέφαρο και λευκού στο κάτω, για να ενισχυθεί η ένταση του βλέμματός του.
Ο σκηνοθέτης αρχικά σκεφτόταν να δώσει τον ρόλο στον Ντάστιν Χόφμαν ή στον Αλ Πατσίνο, αλλά τελικά επέλεξε τον πιο άγνωστο τότε Πάουελ, ο οποίος «έμοιαζε σχεδόν αγγελικός». Η ομοιότητα του ηθοποιού με τις παραδοσιακές απεικονίσεις του Ιησού, ήταν έντονη και στην επιλογή του συνέβαλαν ιδιαίτερα τα διαπεραστικά γαλάζια μάτια του.
Μάλιστα, επειδή ο Ρόμπερτ Πάουελ έμοιαζε τόσο πολύ με τον Ιησού, κάθε φορά που έβγαινε από το καμαρίνι του ντυμένος με τα ρούχα της σειράς, οι βωμολοχίες που έλεγαν τα μέλη του συνεργείου σταματούσαν ξαφνικά.
Ο Πάουελ ακολούθησε δίαιτα που περιλάμβανε μόνο τυρί για δώδεκα ημέρες, ώστε να φαίνεται εξαντλημένος στις σκηνές της σταύρωσης.
Σε μια συνέντευξη του το 2019, ο Ρόμπερτ Πάουελ παραδέχτηκε ότι, αν και ο ίδιος δεν είναι θρησκευόμενο άτομο, ένιωσε αυτό που θα μπορούσε να περιγραφεί ως μια θρησκευτική εμπειρία κατά τη διάρκεια των γυρισμάτων της σκηνής του Κηρύγματος στο Όρος, μπροστά σε εκατοντάδες συνεπαρμένους και δακρυσμένους κομπάρσους. Το συνεργείο ήταν επίσης ιδιαίτερα συγκινημένο μετά το γύρισμα και συνεχάρη τον Πάουελ για την καθηλωτική του ερμηνεία.
Ο 80χρονος σήμερα ηθοποιός, έχει εκφράσει τη δυσαρέσκειά του για το γεγονός ότι φωτογραφίες του από τη σειρά χρησιμοποιούνται ως αντικείμενα λατρείας σε ορισμένες χριστιανικές εκκλησίες.
Ο σεναριογράφος και σκηνοθέτης Φράνκο Τζεφιρέλι ήθελε τον Μαρτσέλο Μαστρογιάννι για το ρόλο του Πόντιου Πιλάτου, αλλά δεν μπορούσαν να συμφωνήσουν στους οικονομικούς όρους. Ο Τζεφιρέλι ήταν ευτυχής στο τέλος, καθώς θεωρούσε ότι ο Ροντ Στάιγκερ ήταν ένας «υπέροχος Πιλάτος».
Πίσω από τις κάμερες
Τα γυρίσματα έγιναν κυρίως στο Μαρόκο και την Τυνησία, σε αυθεντικές τοποθεσίες που έμοιαζαν με την αρχαία Παλαιστίνη.
Κατά τη διάρκεια των γυρισμάτων στην Τυνησία, το τηλεκατευθυνόμενο μοντέλο του R2-D2 από το «Star Wars» περιπλανήθηκε κατά λάθος στο σετ του «Ιησού από τη Ναζαρέτ», καθώς ο Τζορτζ Λούκας γύριζε την ίδια εποχή τον «Πόλεμο των Άστρων».
Η μουσική επένδυση είναι του Maurice Jarre, γνωστού και από το Lawrence of Arabia. Η μουσική της σειράς παραμένει συγκινητικά αναγνωρίσιμη και διαχρονική.
Πολλοί τοπικοί κομπάρσοι δεν μιλούσαν αγγλικά, με αποτέλεσμα να χρειαστεί μεταγλώττιση των σκηνών τους.
Ο παραγωγός Lew Grade πρότεινε να εμφανιστούν μόνο έξι απόστολοι για λόγους κόστους, αλλά τελικά παρουσιάστηκαν και οι δώδεκα.
Η σειρά απαγορεύτηκε στην Αίγυπτο λόγω αντιδράσεων θρησκευτικών ηγετών που θεώρησαν το περιεχόμενο προσβλητικό.
Πίστη και λεπτομέρεια
Η παραγωγή συμβουλεύτηκε θεολόγους, ιστορικούς και εκπροσώπους διαφόρων δογμάτων για να δημιουργηθεί μια όσο το δυνατόν πιο ουδέτερη και περιεκτική αφήγηση.
Ο Τζεφιρέλι, καθολικός ο ίδιος, ήθελε να αποφύγει τον δογματισμό, γι’ αυτό και τόνισε περισσότερο τον ανθρώπινο χαρακτήρα του Ιησού και το μήνυμα αγάπης και συγχώρεσης.
Η σειρά μεταδίδεται σχεδόν κάθε Πάσχα στην Ελλάδα, αποτελώντας πλέον έθιμο.
Ο Ρόμπερτ Πάουελ έγινε τόσο συνυφασμένος με τον ρόλο του Ιησού, που δυσκολεύτηκε να βρει ρόλους στη συνέχεια, αν και ο ίδιος θεωρεί την εμπειρία «ευλογία».