Τα μοιραία γεγονότα που οδήγησαν τον Κωνσταντίνο στην εξορία και η μετέπειτα πορεία του χωρίς τίτλο, στο Λονδίνο και στο Πόρτο Χέλι, όπου ο τέως βασιλιάς απολάβανε την πολυτελή ζωή ενός κοσμοπολίτη, γεμάτη τρυφηλές απολαύσεις.
Πάρτι στο Λονδίνο που άφησαν εποχή. Δεξιώσεις σε παλάτια. Λαμπεροί γάμοι και βαφτίσεις σε ελληνικά νησιά. Κληρονόμοι που ζουν σε εξωτικά μέρη και μεγάλες μητροπόλεις. Επαύλεις και βίλες εκατομμυρίων. Αρκεί να ανατρέξει κάποιος στον Τύπο των τελευταίων 49 χρόνων για να καταλάβει ότι ο Κωνσταντίνος Γλύξμπουργκ μπορεί να ετάφη ως ιδιώτης, όμως υπήρξε βασιλιάς και, μετά την απώλεια του τίτλου του, έζησε τη ζωή όχι ενός κοινού θνητού, ούτε ενός εμιγκρέ, αλλά ενός jet-setter μέσα στην κομψότητα και στα πλούτη.
Στην πορεία των 49 αυτών χρόνων που έζησε έκπτωτος, ο τέως βασιλιάς Κωνσταντίνος σεβάστηκε τη βούληση του ελληνικού λαού και έμεινε διακριτικά στο περιθώριο. Δεν τον είδαμε να βγάζει χολή ή να διαφημίζει σαπούνια, όπως είδαμε να κάνει στο The Crown ο δούκας του Ουίνδσορ, ο τέως βασιλιάς Εδουάρδος Η΄, ο οποίος έζησε εξόριστος στη Γαλλία ξεπουλώντας μία-μία τις αναμνήσεις του και «σκοτώνοντας» σε τιμή ευκαιρίας τα οικογενειακά του κειμήλια σαν απεγνωσμένος influencer.
Φυσικά, υπήρξαν και κάποια μελανά σημεία στη ζωή του Κωνσταντίνου ως έκπτωτου βασιλιά -όπως η πολύκροτη δικαστική διαμάχη του με το ελληνικό κράτος η οποία του απέφερε κέρδος 13.200.000 ευρώ ως αποζημίωση για το Τατόι-, τα οποία κηλίδωσαν την ήδη επιβαρυμένη δημόσια εικόνα του έκπτωτου μονάρχη. Αυτό όμως ήταν μάλλον το κερασάκι στην τούρτα. Μην ξεχνάμε ότι ο Κωνσταντίνος δεν έφυγε από την Ελλάδα ως ένας αγαπητός, άμεμπτος βασιλιάς που τον σάρωσε αγρίως η Ιστορία, αλλά ως ένας άπειρος μονάρχης που μέσα από πολλά, μοιραία λάθη κατάφερε μέσα σε τέσσερα χρόνια να γίνει συνώνυμο της ίντριγκας, της συνωμοσίας, των παιχνιδιών εξουσίας, της παρεμβατικότητας, των αδίστακτων συμμαχιών ακόμα και με δικτάτορες, παρακρατικούς ή μυστικούς πράκτορες.
Στην Ιστορία έμεινε ως το θύμα μιας παρεμβατικής μητέρας που κινούσε τα νήματα από τις κουίντες. Από την ανοιχτή σύγκρουσή του με τον τότε πρωθυπουργό Γεώργιο Παπανδρέου -τα διαβόητα Ιουλιανά του 1965- και το «μοναρχικό πραξικόπημα», όπως το αποκαλεί μεγάλη μερίδα ιστορικών, μέχρι τις ανίερες συνδιαλλαγές του με τους συνταγματάρχες της χούντας, ο Κωνσταντίνος, μέσα από μια σειρά μεγάλων λαθών, κακών επιρροών και μοιραίων κινήσεων, κατάφερε να γίνει ένα από τα πιο αμφιλεγόμενα πρόσωπα στη μεταπολεμική Ελλάδα.
49 χρόνια έκπτωτος: 4 πριγκιπικοί γάμοι, μία κηδεία και μια σειρά από αγοραπωλησίες μυθικών επαύλεων
Τι έκανε, όμως, ο τελευταίος βασιλιάς της Ελλάδας, όσο ζούσε στην εξορία, για να ανατρέψει την κακή εικόνα που είχαν για αυτόν οι περισσότεροι Έλληνες; Φαινομενικά, για τα tabloids και τα lifestyle έντυπα για τους κοσμικούς και τους royalties, o Κωνσταντίνος μοιάζει αυτά τα 49 χρόνια να τα έζησε σαν jet-setter, σαν «κοσμικός» σε βασιλικές δεξιώσεις, σαν ένας κομψός γλυκός κύριος με αφοπλιστικό χαμόγελο που περιφερόταν σε γάμους, κηδείες και φιλανθρωπικά γκαλά της υψηλής κοινωνίας, σαν ένας έξυπνος «μεσίτης» ο οποίος αγόραζε και πουλούσε βίλες, πολυτελή διαμερίσματα και επαύλεις (όπως αυτές στο Λονδίνο και στο Πόρτο Χέλι) που του απέφεραν κέρδος και χρηματοδοτούσαν την υπερπολυτελή ζωή του.
Είναι γεγονός ότι κάθε φορά που απασχολούσε τον Τύπο ήταν μόνο για τους ακριβούς, glamorous γάμους των παιδιών του, για βαφτίσεις των εγγονιών του, για αγοραπωλησίες των επαύλεών του, για κοσμικά πάρτι γενεθλίων στα οποία συμμετείχε και η βασίλισσα Ελισάβετ. Επίσης, γεγονός είναι ότι στις συνεντεύξεις του εμφανιζόταν αμετανόητος, παρουσιάζοντας τα ιστορικά γεγονότα με τρόπο που βόλευαν το δικό του αφήγημα, χωρίς να ζητάει συγχώρεση από τον ελληνικό λαό για τις πληγές που προξένησαν οι κακοί χειρισμοί του στη χώρα. Στην οικονομική κρίση ήρθε ως πολίτης να ζήσει στην πολύπαθη, πληγωμένη Ελλάδα, και φιλομοναρχικά αγγλικά περιοδικά όπως το «Town and Country» χειροκροτούσαν αυτή τη συμβολική κίνησή του. Το γεγονός, βέβαια, ότι θα ζούσε στην κρίση συμπάσχοντας μαζί μας ως απλός πολίτης σε μια τεράστια παραθαλάσσια βίλα-παλάτι ήταν μάλλον μια μικρή ασήμαντη λεπτομέρεια.
Παρά τα όσα κακά μπορεί κανείς να προσάψει στον τελευταίο βασιλιά της Ελλάδας και στην επεμβατική μητέρα του Φρειδερίκη, εκείνος, αλλά και όλα τα άλλα μέλη της δυναστείας του, τίμησαν την Ελλάδα ακόμα και χωρίς τίτλο και αποδέχθηκαν τη συνταγματική απόφαση των Ελλήνων για αλλαγή του πολιτεύματος. Ο Κωνσταντίνος παρέμεινε ένας άνθρωπος ευγενής, πολύ ζεστός στις διαπροσωπικές του σχέσεις, ένας άνθρωπος που αγάπησε την Ελλάδα, πίστεψε στη δύναμη του πολιτισμού της και έφυγε χωρίς να προσπαθήσει να δημιουργήσει ταραχές ή να διχάσει. Επίσης, είναι γεγονός ότι όταν η Ελλάδα τον χρειάστηκε στην καμπάνια για την ανάληψη των Ολυμπιακών Αγώνων του 2004, έσπευσε, ως πρώην ολυμπιονίκης, πρόθυμα να τη βοηθήσει με περηφάνια.
Ας πάρουμε όμως τα πράγματα από την αρχή, επιστρέφοντας, στο σημείο εκκίνησης αυτής της περιπέτειας που μετέτρεψε έναν βασιλιά σε jet-setter. Ποιοι ήταν οι κακοί χειρισμοί του Κωνσταντίνου και της μητέρας του Φρειδερίκης που προκάλεσαν το στρατιωτικό πραξικόπημα του 1967 και ποιες οι λάθος κινήσεις του τέως βασιλιά που τον οδήγησαν στην εξορία; Tι συνέβη μέσα στο Παλάτι τη μοιραία νύχτα του πραξικοπήματος και τι συνέβη τους μήνες που ακολούθησαν, μέχρι ο Κωνσταντίνος μαζί με την οικογένειά του να επιβιβαστούν στο βασιλικό Γκρούμαν Γκόλγκστριμ και στην Ντακότα 47 για να αναζητήσουν καταφύγιο στη Ρώμη, μετά το αντικίνημα που κατέληξε σε παρωδία;
Τα Ιουλιανά δεν ήταν η αρχή, αλλά το σημείο βρασμού
Μετά τον Εμφύλιο Πόλεμο, με την εφαρμογή του Σχεδίου Μάρσαλ, η οικονομία της Ελλάδας άρχισε να αναπτύσσεται θεαματικά και να ανθεί. Αντιθέτως, το πολιτικό σύστημα κλυδωνιζόταν όλο και πιο πολύ, φουντώνοντας τις φήμες για πραξικόπημα. Το Παλάτι, με μια σειρά από παρεμβατικές κινήσεις, δεν περιοριζόταν στο να βασιλεύει αλλά επιθυμούσε διακαώς να κυβερνά, καταπατώντας τη Δημοκρατία χωρίς καν να τηρεί τα προσχήματα.
Έτσι, το μοιραίο πραξικόπημα δεν ήταν η αρχή του τέλους. Από την πρώτη στιγμή που ανέβηκε στον θρόνο ο Κωνσταντίνος, συνέχισε τις πολιτικές, αντιδημοκρατικές παρεμβάσεις που είχε ήδη κλιμακώσει υπογείως η Φρειδερίκη. Όλη αυτή η συνεχής αντιδικία του Παλατιού με τον εκλεγμένο πρωθυπουργό Γεώργιο Παπανδρέου, η οποία κορυφώθηκε τον Ιούλιο του 1965, άφησε πίσω της ένα βαθύ -επικίνδυνο- ρήγμα.
«Στους 14 μήνες που προηγήθηκαν του απριλιανού πραξικοπήματος, ο Κωνσταντίνος γενναία και με κάθε τρόπο προσπάθησε να θεραπεύσει κατά το δυνατόν τα προβλήματα που είχε προκαλέσει η βαθιά κρίση του 1965, της οποίας ήταν ο ίδιος -θύμα πιθανώς κακών συμβούλων- ο κύριος υπαίτιος», εξηγεί ο Κώστας Μ. Σταματόπουλος στο βιβλίο του «Τατόι, περιήγηση στο χρόνο και τον χώρο» (εκδ. Καπόν).
Στο βιβλίο «Καταστροφές και θρίαμβοι» (εκδ. Παπαδόπουλος) του καθηγητή Πολιτικής Επιστήμης στο Πανεπιστήμιο του Yale Στάθη Καλύβα υπάρχει μια συνοπτική εξιστόρηση που δίνει ανάγλυφα και με απλά λόγια το ιστορικό πλαίσιο μέσα στο οποίο ζυμώθηκαν τα γεγονότα που οδήγησαν στο πραξικόπημα του 1967.
«Στην πολιτική σκηνή της δεκαετίας του 1950 κυριαρχούσε η φιλοβασιλική Δεξιά, την οποία εξέφραζε η ΕΡΕ (Εθνική Ριζοσπαστική Ένωση). Το πρώτο μισό της δεκαετίας του 1960 χαρακτηρίστηκε από αντιστροφή της κατάστασης αυτής, με την Ένωση Κέντρου να κερδίζει τις εκλογές, αμφισβητώντας ορισμένα στοιχεία του μεταπολεμικού κατεστημένου. Η ΕΡΕ κατάφερε να κερδίσει τις εκλογές του 1961, αλλά η εκτεταμένη εκλογική νοθεία προκάλεσε μεγάλες αντιδράσεις. Η Ένωση Κέντρου κατάφερε να κερδίσει το 1963 και θριάμβευσε στις επόμενες εκλογές του 1964, όμως το επόμενο έτος ξέσπασε μια μεγάλη διαμάχη σχετικά με το ποιος θα ήλεγχε τις Ένοπλες Δυνάμεις. Ο πρωθυπουργός Γεώργιος Παπανδρέου είχε ζητήσει από τον υπουργό Εθνικής Άμυνας να αντικαταστήσει τον αρχηγό του Γενικού Επιτελείου Στρατού, όμως εκείνος αρνήθηκε και υπέβαλε την παραίτησή του. Όταν ο Παπανδρέου αποφάσισε να αναλάβει ο ίδιος το χαρτοφυλάκιο της Άμυνας, βρέθηκε αντιμέτωπος με την άρνηση του νεαρού βασιλιά Κωνσταντίνου Β' και υποχρεώθηκε να παραιτηθεί, γεγονός που πυροδότησε μια οξεία πολιτική κρίση, η οποία έμεινε γνωστή ως “Ιουλιανά” και χαρακτηρίστηκε από εκτεταμένες διαδηλώσεις και ταραχές. Την κρίση τροφοδότησε και η εμπρηστική προσωπικότητα του Ανδρέα Παπανδρέου, γιου του Γεωργίου και ανερχόμενου πολιτικού της ΕΚ. Ο Κωνσταντίνος κλιμάκωσε την πολιτική αυτή κρίση, ενθαρρύνοντας τη διάσπαση της ΕΚ, την απόσχιση ενός μεγάλου αριθμού βουλευτών της και τον σχηματισμό νέας κυβέρνησης συνασπισμού με την ΕΡΕ. Οι ενέργειες αυτές ενίσχυσαν τα επιχειρήματα όσων ισχυρίζονταν πως το Παλάτι επιχειρούσε να αλλοιώσει τους δημοκρατικούς θεσμούς και πως τόσο ο βασιλιάς όσο και οι Ένοπλες Δυνάμεις δρούσαν υπεράνω του Συντάγματος [...]. Όταν προκηρύχθηκαν εκλογές για τον Μάιο του 1967, όλοι θεώρησαν πως θα οδηγούσαν σε συντριπτική επικράτηση της Ένωσης Κέντρου. Οι εν λόγω εκλογές δεν έγιναν ποτέ. Το πραξικόπημα του 1967 δείχνει ανάγλυφα τα εμπόδια που αντιμετώπιζε η χώρα στην πορεία του εκδημοκρατισμού της», καταλήγει ο Στάθης Καλύβας.
Κατά τον Κώστα Μ. Σταματόπουλο, «η χώρα βυθιζόταν στο χάος και διάχυτες ήταν οι φήμες για επικείμενο πραξικόπημα». Καθώς οι εκλογές του 1967 πλησίαζαν, ο Κωνσταντίνος, σύμφωνα με τον ίδιο ιστορικό και το βιβλίο του για το Τατόι, δεν τήρησε τη «Συμφωνία του Τατοΐου» που πυροσβεστικά είχε οργανώσει ο ίδιος ως βασιλιάς προκειμένου να κατευνάσει τα πνεύματα. Γέρνοντας εντελώς μονόπαντα προς την ΕΡΕ, ζήτησε από τον Κωνσταντίνο Καραμανλή να επιστρέψει στην Ελλάδα και να αναλάβει το κόμμα, αλλά εκείνος αρνήθηκε. «Στις 4 Απριλίου η μεταβατική κυβέρνηση παρέδωσε τη θέση της στην κυβέρνηση Παναγιώτη Κανελλόπουλου. Στο μεταξύ δυο ξεχωριστές ομάδες στρατιωτικών συνωμοτούσαν και προετοίμαζαν την εκτροπή, θεωρώντας βέβαιη τη νίκη του Γεωργίου Παπανδρέου συρόμενου από τον Ανδρέα: οι στρατηγοί και, εν αγνοία αυτών, οι συνταγματάρχες», γράφει ο κ. Σταματόπουλος.
Ο δημοσιογράφος της εποχής Γιάννης Κάτρης, στο βιβλίο «1960-1970: Η γέννηση του νεοφασισμού στην Ελλάδα» (εκδ. Παπαζήση), αναφέρει ότι, αν η Ένωση Κέντρου κέρδιζε τις εκλογές, «οι Ηνωμένες Πολιτείες ήξεραν ότι μια ομάδα στρατηγών, με τη συγκατάθεση του Κωνσταντίνου, σχεδίαζε να καταλάβει την εξουσία».
Ο Στάθης Καλύβας, στο βιβλίο του «Καταστροφές και θρίαμβοι», ως προς την εμπλοκή των Αμερικανών στο πραξικόπημα, αναφέρει: «Παρ' ότι εκ των υστέρων επικράτησε η αντίληψη πως το πραξικόπημα υποκινήθηκε και οργανώθηκε από τις ΗΠΑ, η ερμηνεία αυτή δεν τεκμηριώνεται [...] Οι ΗΠΑ μπορεί να μην οργάνωσαν ή υπέθαλψαν το πραξικόπημα, γρήγορα όμως προσέφεραν την άνευ όρων στήριξή τους στο στρατιωτικό καθεστώς».
Η μοιραία νύχτα στο Τατόι
Η νύχτα κατά την οποία τα τανκς περικύκλωσαν το βασιλικό κτήμα στο Τατόι ήταν συνηθισμένη. Ο Κωνσταντίνος είχε μόλις δει στην ιδιωτική αίθουσα προβολών του Παλατιού μια βαρετή ταινία με τον Ροκ Χάτσον που δεν άρεσε καθόλου στη Φρειδερίκη, η οποία έφυγε μαζί με την Ειρήνη για την έπαυλή στο Ψυχικό (όπου είχαν μετακομίσει μετά τον γάμο του βασιλιά με την Άννα-Μαρία). Η αδερφή του Σοφία έμεινε με τον Κωνσταντίνο για να δούνε κάτι άλλο.
«Εγώ δεν είχα ακόμα νυστάξει. Παρακάλεσα λοιπόν τη Σοφία να μείνει να δούμε μια άλλη ταινία και εκείνη δέχτηκε, υπό την προϋπόθεση να την κατεβάσω μετά ο ίδιος στο σπίτι της. Δέχθηκα, δεν ήταν τίποτε. Είκοσι λεπτά δρόμος», λέει ο τέως βασιλιάς Κωνσταντίνος, σε μια εξομολόγησή του στον Σούλτσμπεργκ για τα συμβάντα της μοιραίας νύχτας του πραξικοπήματος, που περιλαμβάνεται στο βιβλίο του Κώστα Μ. Σταματόπουλου για το Τατόι.
«Το δεύτερο φιλμ ήταν ένα με τον Άντονι Κουίν στον ρόλο ενός Γάλλου αξιωματικού που πολέμησε πρώτα στον πόλεμο της Ινδοκίνας και στη συνέχεια βρέθηκε στον πόλεμο της Αλγερίας. Δεν ήταν κακό. Όταν τελείωσε, η ώρα ήταν μία, μία παρά, και ένιωθα κουρασμένος. Είπα στη Σοφία ότι ήμουν κουρασμένος, ότι έπρεπε να σηκωθώ νωρίς το πρωί, ότι είχα και πάλι μπροστά μου μια κουραστική ημέρα, ας την κατέβαζε στο Ψυχικό ένας από τους οδηγούς. Εκείνη εξανέστη, διαμαρτυρήθηκε ότι αθέτησα τη συμφωνία μας, αλλά τελικώς μπήκε σε ένα αυτοκίνητο και έφυγε για το Ψυχικό. Ξάπλωσα σχεδόν αμέσως και διάβασα στο κρεβάτι. Ήταν η ώρα δύο όταν έσβησα το φως» συνεχίζει την αφήγησή του ο Κωνσταντίνος.
Καθώς ο τέως βασιλιάς είχε μόλις αποκοιμηθεί, τον ξύπνησε ένα τηλεφώνημα. Στην άλλη γραμμή έντρομος ήταν ο γραμματέας του Μάκης Αρναούτης. «“Είμαι περικυκλωμένος” φώναξε, “πυροβολούν το σπίτι μου, γυρεύουν να σπάσουν την πόρτα!”. Άκουγα πράγματι τους πυροβολισμούς» λέει ο τέως βασιλιάς.
Ο Αρναούτης προσέγγισε έρποντας το παράθυρο για να δει ποιοι είχαν περικυκλώσει το σπίτι του. Φορούσαν στολές. Στο άκουσμα των στρατιωτικών στολών ο Κωνσταντίνος κλείνει και καλεί τον αξιωματικό υπηρεσίας για να σημάνει συναγερμό στο Τατόι και ταυτόχρονα αρπάζει το περίστροφό του. Οι τηλεφωνικές γραμμές δεν είχαν ακόμα κοπεί. Ο Κωνσταντίνος ειδοποιεί τη μητέρα του Φρειδερίκη και της ζητάει να πάρει τα παιδιά της Σοφίας που είχαν έρθει επίσκεψη από την Ισπανία και να ανέβουν στο Τατόι.
«Λίγο αργότερα ακούστηκε ο βόμβος των τανκς που πλησίαζαν. Δεν μπήκαν στο κτήμα, αλλά το περικύκλωσαν, παίρνοντας θέση στις εισόδους. Έστειλα τότε τον αξιωματικό υπηρεσίας να δει τι συμβαίνει [...]. Ο αξιωματικός συνελήφθη και δεν επέστρεψε. Έδωσα τότε εντολή να κλείσουν οι πύλες, να συσπειρωθούν οι δυνάμεις από τα φυλάκια γύρω από το σπίτι και να ετοιμαστούμε για άμυνα. Υπήρχαν εν όλω δύο οπλοπολυβόλα, μερικά αυτόματα και περίστροφα... Δεν ήξερα ποιοι ήταν, ήταν της Αριστεράς ή της Δεξιάς, και τι διάολο συνέβαινε. Εξακολουθούσα να καθησυχάζω τη σύζυγό μου. Ξέρετε, περιμένει παιδί σε τρεις εβδομάδες. Ήταν πολύ εκνευρισμένη και ήμασταν απομονωμένοι στο κτήμα, χωρίς γιατρό. Δεν μπορούσα να βγω έξω και δεν ήξερα πού να πάω αν έβγαινα...» αφηγείται ο Κωνσταντίνος.
Ο τέως βασιλιάς, πριν κοπούν οι τηλεφωνικές επικοινωνίες, μαθαίνει ότι η κυβέρνηση έχει συλληφθεί και ακούει από τον υπασπιστή του Βαγενά στα Ανάκτορα Αθηνών τα ονόματα των πραξικοπηματιών: Παττακός, Παπαδόπουλος, Μακαρέζος. Αυτοί οι τρεις εμφανίστηκαν στην πύλη της Βαρυμπόμπης στις 6 το πρωί ζητώντας να δουν τον βασιλιά. Προτού μπουν στο Παλάτι, τους ζητήθηκε να παραδώσουν τα όπλα τους. Οι πραξικοπηματίες διαμαρτυρήθηκαν αλλά τα παρέδωσαν. Ο Κωνσταντίνος, όταν μπήκε, συνάντησε έναν Παπαδόπουλο να παριστάνει τον χαλαρό και, όπως λέει ο ίδιος, αυστηρά του ζήτησε να στέκεται προσοχή όταν μιλάει στον βασιλιά.
Ο Κωνσταντίνος τούς ζήτησε να φύγουν τα τανκς από το σπίτι της μητέρας του στο Ψυχικό. «Από τους τρεις, λαλίστερος ήταν ο Παπαδόπουλος. Μακρηγορούσε, προέβαλλε δικαιολογίες, προσπαθούσε να με καθησυχάσει. Τον άφηνα να μιλάει, γιατί αυτό μου έδινε χρόνο να σκεφτώ. Για ένα μόνο ήμουν βέβαιος από την πρώτη στιγμή: να προσπαθήσω να μη χυθεί αίμα» ισχυρίζεται ο τέως βασιλιάς Κωνσταντίνος στις αφηγήσεις του για τη νύχτα του πραξικοπήματος.
«Ημέρα Ω»: Το αποτυχημένο αντικίνημα και η φυγή στη Ρώμη
Το επόμενο διάστημα η χούντα διείσδυσε στο Παλάτι. Άνθρωποι του καθεστώτος εκ των έσω παρακολουθούσαν στενά τον Κωνσταντίνο και την οικογένειά του. Τα τηλέφωνα παρακολουθούνταν και ο Κωνσταντίνος, που μόλις είχε αποκτήσει το δεύτερο παιδί του, τον Παύλο, ισχυρίζεται ότι η φαινομενική συνδιαλλαγή με το καθεστώς των χουντικών τού εξασφάλιζε χρόνο μέχρι να περάσει στην αντεπίθεση. Με κρυφές συναντήσεις όχι στο Παλάτι αλλά σε γειτονικά κτήματα στη Βαρυμπόμπη και στο Φασιδέρι, ο Κωνσταντίνος οργάνωνε με άκρα μυστικότητα το αντικίνημα, με την κωδική ονομασία «Ημέρα Ω».
Στις 13 Δεκεμβρίου 1967 γράφει ο κ. Σταματόπουλος: «Η βασίλισσα Φρειδερίκη και η πριγκίπισσα Ειρήνη έφτασαν από το Ψυχικό στο Τατόι. Είχαν ελάχιστες αποσκευές τόσο για να μην κινήσουν υποψίες όσο και διότι πίστευαν ότι θα ήταν σύντομα πίσω. Η βασίλισσα-μητέρα είχε μαζί της τη σκυλίτσα της ράτσας Caniche [...] Στις 10.15 ο βασιλιάς έδωσε το σημείο εκκίνησης. Η μικρή Αλεξία κρατούσε το χέρι της μητέρας της, ο διάδοχος Παύλος, βρέφος έξι μηνών, κοιμόταν στην αγκαλιά της νηπιαγωγού Cecilia. Πιο δίπλα στεκόταν η Μαρία, η καμαριέρα της βασίλισσας. Η επιβίβαση στα τέσσερα αυτοκίνητα που περίμεναν μπροστά στην είσοδο έγινε αστραπιαία. Πριν καλά-καλά προλάβουν η φρουρά και το προσωπικό των Ανακτόρων να αντιληφθούν τι συνέβαινε, η μικρή πομπή περνούσε την πύλη του κτήματος και κατευθύνθηκε στο αεροδρόμιο Τατοΐου. Στις 10.29 το βασιλικό Γκρούμαν Γκόλγστριμ και η Ντακότα 47 με τον πτέραρχο Αντωνάκο ήταν στον αέρα. Ο κύβος είχε ριφθεί. Γνωρίζουμε τώρα πως η 13η Δεκεμβρίου ήταν όντως η “Ημέρα Ω” της ελληνικής βασιλείας».
Τους επόμενους μήνες μια τριμελής επιτροπή του ΓΕΣ, καθορισμένη από το καθεστώς, συνομιλούσε με τη βασιλική οικογένεια στη Ρώμη, όπου είχε βρει καταφύγιο, και εκείνοι τους έστελναν όποια προσωπικά αντικείμενα χρειάζονταν.
Το κτήμα στο Τατόι σφραγίστηκε. Ο Κωνσταντίνος το 1970 πούλησε ένα μέρος του κτήματος, έκτασης 1.560 στρεμμάτων. Μετά από αυτό ξεκίνησε μια συνεχής διαπραγμάτευση, μια μάχη του Κωνσταντίνου για τη βασιλική περιουσία. Οι αποθήκες και τα ιπποστάσια γέμισαν ασφυκτικά έως την οροφή με πράγματα από διάφορα παλάτια και επαύλεις.
Μετά το δημοψήφισμα της 1ης Ιουνίου του 1973, ο Κωνσταντίνος έπαψε να είναι επίσημα βασιλιάς. Μετά την πτώση της χούντας και την αποκατάσταση της Δημοκρατίας, ο Κωνσταντίνος απαγορευόταν να έρθει στην Ελλάδα μέχρι να γίνει το δημοψήφισμα για το πολίτευμα. Στις 8 Δεκεμβρίου του 1974 το 69,2% του λαού ψήφισε υπέρ της αβασίλευτης δημοκρατίας. Ο Κωνσταντίνος Καραμανλής δήλωσε, χαιρετίζοντας το αποτέλεσμα: «Ένα καρκίνωμα αποκόπηκε σήμερα από το σώμα του έθνους». Την επόμενη ημέρα ο τέως βασιλιάς Κωνσταντίνος, απευθυνόμενος στον ελληνικό λαό, δήλωσε: «Έλληνες και Ελληνίδες. Πιστός στη διακήρυξή μου, επαναλαμβάνω ότι προέχει η εθνική ενότητα χάριν της ομαλότητας, της προόδου και της ευημερίας της χώρας και εύχομαι ολόψυχα οι εξελίξεις να δικαιώσουν το αποτέλεσμα που προέκυψε από τη χθεσινή ψηφοφορία».
Η κηδεία της Φρειδερίκης στο Τατόι
Ο τέως βασιλιάς δεν επιχείρησε να έρθει ξανά στην Ελλάδα μέχρι το 1981 που ήρθε στο Τατόι συνοδεύοντας τη σορό της μητέρας του για να ενταφιαστεί δίπλα στον πατέρα του, Παύλο. Η χώρα βρισκόταν σε προεκλογική περίοδο και η κόντρα για την ταφή της Φρειδερίκης ξέσπασε μεταξύ της κυβέρνησης του Γεωργίου Ράλλη και του Ανδρέα Παπανδρέου, ο οποίος, όπως όλα έδειχναν, θα σάρωνε με το ΠΑΣΟΚ. Τελικά, η κυβέρνηση Ράλλη αποφάσισε να μη γίνει δεκτό το αίτημα του τέως βασιλιά Κωνσταντίνου για λαϊκό προσκύνημα στη Μητρόπολη, αλλά η λειτουργία και η ταφή να γίνουν στο Τατόι. Η τέως βασιλική οικογένεια πήρε 6ωρη άδεια παραμονής στη χώρα για να ολοκληρωθεί η τελετή κάτω από δρακόντεια μέτρα ασφαλείας, σε στενό κύκλο, ανάβοντας ωστόσο «φωτιές» στο πολιτικό σύστημα και στον Τύπο της εποχής.
Ο αγώνας διεκδίκησης της βασιλικής περιουσίας
Το 1984 ο Κωνσταντίνος ξεκίνησε με δική του πρωτοβουλία μια προσέγγιση της ελληνικής κυβέρνησης ώστε να ρυθμίσει τα φορολογικά χρέη της τέως βασιλικής οικογένειας προς το Ελληνικό Δημόσιο. Ο Κωνσταντίνος θα παραχωρούσε το σύνολο της βασιλικής περιουσίας στο Δημόσιο, κρατώντας μόνο ένα μέρος του Τατοΐου, συγκεκριμένα το 7% της συνολικής του έκτασης. Παρότι τα δύο μέρη ήρθαν σε συμφωνία, επίσημα δεν πρόλαβε αυτή να υπογραφεί, καθώς μεσολάβησε το σκάνδαλο Κοσκωτά.
Ο Κωνσταντίνος, κληρονομώντας αναδρομικά ένα γενναίο ποσό που κατέβαλε το γερμανικό κράτος στην πριγκιπική οικογένεια του Ανόβερο, απ' όπου καταγόταν η βασίλισσα Φρειδερίκη, κέρδισε χρόνο, όπως αναφέρει στο βιβλίου του ο Κώστας Μ. Σταματόπουλος, για να σχεδιάσει σε νέα βάση την εκστρατεία διεκδίκησης της βασιλικής περιουσίας από το Ελληνικό Δημόσιο.
Τα έτη 1990-91 ο τέως βασιλιάς πήρε άδεια να πάρει από το Τατόι μέρος της οικοσκευής που θα επέλεγε σχετική επιτροπή των υπουργείων Οικονομικών και Πολιτισμού. Η διαδικασία δεν ολοκληρώθηκε όμως γιατί ξέσπασε η «υπόθεση των 9 containers» όπου με γρήγορους ρυθμούς κειμήλια και αμύθητοι θησαυροί από το Τατόι βρέθηκαν να πωλούνται σε δημοπρασίες μεγάλων οίκων του εξωτερικού και η τότε κυβέρνηση έκανε πίσω.
Το 1992 ο τέως βασιλιάς και η κυβέρνηση Κωνσταντίνου Μητσοτάκη ήρθαν σε συμφωνία (νόμος 2008/1992), σύμφωνα με την οποία «η τέως βασιλική οικογένεια διατηρούσε στο Τατόι κατά πλήρη κυριότητα ιδιοκτησία 3.962,710 στρεμμάτων, έχοντας καταβάλει στο Ελληνικό Δημόσιο 343.000.000 δραχμές και έχοντας επί πλέον πωλήσει σε αυτό έκταση 200,30 στρεμμάτων, αξίας τότε 460.000.000 δραχμών». Το υπόλοιπο τμήμα του κτήματος θα περνούσε στην ιδιοκτησία του Ελληνικού Δημοσίου, εκτός από ένα κομμάτι που θα πήγαινε στο «Ελληνικό Ίδρυμα Επιμέλειας του Παιδιού» και ένα άλλο στο Ίδρυμα «Εθνικός Δρυμός Τατοΐου».
Ο Κωνσταντίνος και η δικαστική του διαμάχη με το ελληνικό κράτος
Το 1994 ο τότε υπουργός Δικαιοσύνης Ευάγγελος Βενιζέλος με τον νόμο 2215/1994, όπως αναφέρει στο βιβλίο του ο Κώστας Μ. Σταματόπουλος, «επενέφερε τη βασιλική περιουσία στο καθεστώς που ίσχυσε με τον δικτατορικό νόμο 225/1973, ενώ επί πλέον επιβαλλόταν στα μέλη της τέως βασιλικής οικογένειας η στέρηση της ιθαγένειάς τους. Ο Κωνσταντίνος προσέφυγε στη Δικαιοσύνη, την ελληνική κατ' αρχάς και την ευρωπαϊκή εν συνεχεία. Στις 23 Νοεμβρίου 2000 το Δικαστήριο Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων στο Στρασβούργο δικαίωσε ηθικά την πρώην βασιλική οικογένεια της Ελλάδος αναγνωρίζοντας το δικαίωμα πλήρους ιδιοκτησίας επί του Τατοΐου, του Mon Repos στην Κέρκυρα και του κτήματος Πολυδένδρι στη Θεσσαλία [...] Στις 28 Νοεμβρίου 2002 το Δικαστήριο Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων δημοσίευσε την απόφαση με την οποία ζήτησε από το Ελληνικό Δημόσιο να καταβάλει στην τέως βασιλική οικογένεια ως αποζημίωση για το σύνολο της ακίνητης και κινητής της περιουσίας στην Ελλάδα το ποσό των 13.200.000 ευρώ. Η παραλαβή του κτήματος από τον νέο ιδιοκτήτη του, το Ελληνικό Δημόσιο, έγινε στις 7 Μαρτίου 2003».
Το κτήμα στο Τατόι ερήμωσε μέσα στα χρόνια, λεηλατήθηκε, βανδαλίστηκε, κάηκε, αφέθηκε σε μια παρακμιακή σιωπή και δεν αξιοποιήθηκε για να αποφέρει κέρδη στο Δημόσιο. Με πρωτοβουλία της κυβέρνησης του Κυριάκου Μητσοτάκη, έχει ξεκινήσει ήδη το σχέδιο ανάπλασης και αξιοποίησης του Τατοΐου, με στόχο να δημιουργηθεί ένας πολιτιστικός, τουριστικός πολυχώρος στο πρότυπο αναγέννησης του Dumfries House στην Αγγλία. Ο ίδιος ο βασιλιάς Κάρολος παρέχει συμβουλές στην ελληνική κυβέρνηση για την αποκατάσταση του κτήματος.
Το κοιμητήριο στο οποίο ετάφη ο τέως βασιλιάς Κωνσταντίνος ανήκει μαζί με το υπόλοιπο κτήμα του Τατοΐου στο Ελληνικό Δημόσιο. Ο Κωνσταντίνος θα αναπαυθεί πλάι στους τάφους των γονιών του, Παύλου και Φρειδερίκης, κοντά στα μνήματα των προγόνων του, όπως το επιθυμούσε. Ο θάνατος του Κωνσταντίνου, του τελευταίου βασιλιά της Ελλάδας, κλείνει έναν κύκλο που αφορά τη δυναστεία των Γλύξμπουργκ, γιατί ο κύκλος που αφορά την Ελλάδα έχει ουσιαστικά και αμετάκλητα κλείσει οριστικά από το 1974, με την απόφαση του ελληνικού λαού στο δημοψήφισμα για το πολίτευμα της χώρας.