Μέσα στο χάος από τις τρομοκρατικές επιθέσεις στους Δίδυμους Πύργους του Παγκόσμιου Κέντρου Εμπορίου την 11η Σεπτεμβρίου 2011 στη Νέα Υόρκη ο Μάικλ Ο’ Κόνελ ήταν από τους πρώτους πυροσβέστες που έσπευσαν στο σημείο όπου είχαν πέσει τα δύο αεροπλάνα.
Καθ’ οδόν προς τα φλεγόμενα κτίρια και με τις σειρήνες των οχημάτων τους να ουρλιάζουν ο 25χρονος εκπαιδευόμενος πυροσβέστης κι οι συνάδελφοί του ενημερώθηκαν ότι οι Δίδυμοι Πύργοι είχαν καταρρεύσει. «Όταν φθάσαμε στο σημείο, βρέθηκα μπροστά σ’ ένα σκηνικό που δεν είχα ξαναδεί στη ζωή μου. Έμοιαζε βγαλμένο από ταινία καταστροφής», λέει ο 43χρονος σήμερα πυροσβέστης.
Η πρώτη σκέψη που πέρασε απ’ το μυαλό του και των συναδέλφων του ήταν να σώσουν όσες περισσότερες ζωές μπορούσαν. Πού μυαλό για προστατευτικές μάσκες.... Επί τρεις ολόκληρες μέρες εργάζονταν πυρετωδώς με μικρά διαλείμματα χωρίς να φορούν μάσκες μέσα στα φλεγόμενα συντρίμμια και την τοξική σκόνη. «Ήμασταν μέσα σ’ ένα σύννεφο σκόνης από δύο κτίρια διακοσίων ορόφων, την καταπίναμε. Δεν την εισπνέαμε μόνο, περνούσε μέσα από τους πόρους μας», λέει ο Μάικλ Ο’ Κόνελ στο περιοδικό People.
«Η τοξική σκόνη περνούσε μέσα από τους πόρους μας»
Έξι χρόνια αργότερα, κι ενώ στο μεταξύ είχε παντρευτεί και περίμενε τη γέννηση του πρώτου του παιδιού, ο πυροσβέστης ξύπνησε την Πρωτοχρονιά του 2007 με έντονους πόνους σ’ ολόκληρο το κορμί του. «Κάτι κακό συμβαίνει», σκέφτηκε. Όταν πήγε στο νοσοκομείο η πρώτη διάγνωση των γιατρών ήταν ότι έπασχε από προχωρημένο λέμφωμα, μια ύπουλη μορφή καρκίνου που επηρεάζει το ανοσοποιητικό σύστημα, κι ότι του απέμενε λίγος χρόνος ζωής. Συντετριμμένος σκεφτόταν μόνον την γυναίκα του και το αγοράκι που κυοφορούσε, πόσο θα ήθελε να προλάβει να το κρατήσει στα χέρια του, προτού αφήσει την τελευταία του πνοή.
Αλλά την ίδια εκείνη μέρα ένας πνευμονολόγος τον ενημέρωσε μετά τα σχετικά τεστ ότι η πρώτη διάγνωση ήταν εσφαλμένη κι ότι ο Ο’ Κόνελ έπασχε στην πραγματικότητα από σαρκοείδωση, μια αυτοάνοση διαταραχή του ανοσοποιητικού συστήματος, στην οποία συγκεκριμένα φλεγμονώδη κύτταρα συσσωρεύονται και σχηματίζουν όζους γνωστούς ως κοκκιώματα σε οποιοδήποτε μέρος του σώματος -συνηθέστερα όμως στους πνεύμονες, το δέρμα και τα μάτια-.
Αν και είχαν αρρωστήσει κι άλλοι αστυνομικοί, πυροσβέστες και εθελοντές από τον τοξικό καπνό και την δηλητηριώδη σκόνη που σήκωσαν τα συντρίμμια των Δίδυμων Πύργων, ο Ο’ Κόνελ ήταν ένας από τους νεότερους και πρώτους πυροσβέστες του Σώματος της Νέας Υόρκης που διαγνώστηκε με σαρκοείδωση. Σύμφωνα με μελέτη του 2017, τουλάχιστον 74 πυροσβέστες που είχαν σπεύσει στο Παγκόσμιο Κέντρο Εμπορίου κόλλησαν την αερομεταφερόμενη νόσο.
Οι Δίδυμοι Πύργοι έσπειραν τον καρκίνο σε διασώστες, αστυνομικούς και πυροσβέστες
Τα προβλήματα υγείας που αντιμετώπισαν οι άνθρωποι που αποτέλεσαν ένα ξεχωριστό κεφάλαιο στη σύγχρονη ιστορία των ΗΠΑ, προσφέροντας τις υπηρεσίες τους στα ερείπια των Δίδυμων Πύργων, δεν σταματούν όμως εκεί. Ο Ο’ Κόνελ είναι ένας από τους περίπου 40.000 που προσβλήθηκαν από νόσους -ανάμεσά τους και περίπου 10.000 διασώστες και εθελοντές, που εμφάνισαν διάφορους τύπους καρκίνου λόγω της έκθεσή τους στις τοξίνες από τα ερείπια-, ενώ πολλοί άλλοι διαγνώστηκαν με αναπνευστικά νοσήματα και ψυχολογικά προβλήματα όπως η διαταραχή μετατραυματικού στρες. Επίσημα στοιχεία για το πόσοι εξ’ αυτών πέθαναν δεν υπάρχουν, αλλά υπολογίζεται ότι είναι πάνω από 2.100.
Μετά από μήνες θεραπείες, τα οδυνηρά συμπτώματα υποχώρησαν και ο πυροσβέστης επέστρεψε στα καθήκοντά του, αλλά έναν χρόνο αργότερα, λόγω της έκθεσης στον καπνό ενώ μετείχε στην αντιμετώπιση μιας πυρκαγιάς σε πολυκατοικία στο Μανχάταν, η σαρκοείδωση επανεμφανίστηκε κι ο Ο’ Κόνελ επέστρεψε στο νοσοκομείο. Αυτό ήταν και το τέλος της καριέρας του στο πυροσβεστικό σώμα: συνταξιοδοτήθηκε και γύρισε στο σπίτι του για να ασχοληθεί με την ανατροφή των παιδιών του, που είχαν φθάσει τα τρία στο μεταξύ.
Οι μάχες του πρώην πυροσβέστη για τους συναδέλφους του
Στη δεκαετία που ακολούθησε ο Ο’ Κόνελ πήρε μια μικρή σύνταξη για τη μάλλον σύντομη καριέρα του στο πυροσβεστικό σώμα και μια αποζημίωση από το ειδικό ταμείο που είχε συγκροτήσει η ομοσπονδιακή κυβέρνηση για τους επιζώντες και τους διασώστες, πυροσβέστες και αστυνομικούς που υπέστησαν μεγάλα προβλήματα υγείας από την εργασία τους στο χώρο των Δίδυμων Πύργων μετά την 11η Σεπτεμβρίου 2001. Σε αντίθεση με τον Ο’ Κόνελ, ωστόσο, πολλοί άλλοι -όπως π.χ. οικοδόμοι- που εργάστηκαν στο σημείο δεν έχουν πάρει σύνταξη και τα επιδόματα απ’ το ειδικό ταμείο ολοένα και λιγοστεύουν. Γι’ αυτό κι ο πρώην πυροσβέστης αποφάσισε να πάει στην Ουάσιγκτον για να ασκήσει πίεση στα κέντρα αποφάσεων να μην κόψουν τη χρηματοδότηση στους «ήρωες» του Παγκόσμιου Κέντρου Εμπορίου. «Βλέπουμε ανθρώπους να πέφτουν κάτω σαν τις μύγες και πρέπει να τους φροντίσουμε», λέει.
Ο Ο’ Κόνελ ένωσε τις δυνάμεις του με τον Τζον Στιούαρτ, τον διάσημο πρώην οικοδεσπότη του Daily Show, ενός από τα δημοφιλέστερα τηλεοπτικά σόου στην Αμερική, που κατακεραύνωσε πρόσφατα βουλευτές επειδή δεν ενέκριναν εκ νέου την ενίσχυση του ειδικού ταμείου για την οικονομική στήριξη των διασωστών και των επιζώντων της τρομοκρατικής επίθεσης στους Δίδυμους Πύργους. Ο πρώην πυροσβέστης συναντήθηκε επίσης πρόσφατα με τον επικεφαλής της πλειοψηφίας στη Γερουσία, Μιτς ΜακΚόνελ, που κατηγορείται ότι κωλυσιεργεί ως προς το θέμα κι έλαβε τη διαβεβαίωσή του, ότι το σχετικό νομοσχέδιο θα εγκριθεί μέχρι τον Αύγουστο.