Οταν γίνεται κουβέντα για την ιστορία του ποδοσφαίρου, τα πρώτα δύο ονόματα που θα έρθουν στη συζήτηση είναι αυτά του Πελέ και του Μαραντόνα.
Είναι οι δύο που αναπόφευκτα προκάλεσαν το μεγαλύτερο αθλητικό debate στον κόσμο, για το ποιος είναι ο καλύτερος στην ιστορία.
Ο Πέλε πέρα από τον Μαραντόνα, συγκρίθηκε με Ντι Στέφανο, με Κρόιφ και ακόμη και σήμερα με τους Μέσι και Κριστιάνο Ρονάλντο. Πάντα στο πέρασμα του χρόνου, το όνομά του μπαίνει στο άτυπο αυτό γκάλοπ (όπως και του Ντιέγκο), πολύ απλά γιατί με το ποδόσφαιρο που έπαιζε, άφησε το στίγμα του για γενιές επί γενεών.
Ίσως, αυτό που έκανε την διαφορά στο ερώτημα «Πελέ ή Μαραντόνα» ήταν πως στην περίπτωση του Πελέ και οι Αργεντίνοι, όσο κι αν είχαν σαν θεό τον Ντιέγκο, «τολμούσαν» να βάλουν πάνω τον Βραζιλιάνο. Όπως ο Σέζαρ Λουίς Μενότι, παγκόσμιος πρωταθλητής το 1978 με την Αργεντινή.
«Αυτός, για εμένα, ήταν ο καλύτερος στην Ιστορία. Ο Πελέ είχε τα πάντα, δεν του έλειπε τίποτα: μια προνομιακή σωματική διάπλαση, ένας παίκτης που κέρδιζε τις μονομαχίες, ηγέτης σαν τους θεούς… Ήταν ο μεγαλύτερος, ο καλύτερος όλων των εποχών».
Τα πρώτα βήματα και τα παιδικά χρόνια του θρυλικού Πελέ
Ο Έντσον Αράντες ντο Νασιμέντο από τις πρώτες στιγμές της καριέρας του έκανε αίσθηση για την ντρίμπλα, την πάσα και την διορατικότητά του στο γήπεδο, ενώ ήταν ικανός να παίξει εξίσου καλά και στο ψηλό παιχνίδι. Αποτέλεσε ίσως τον πρώτο ολοκληρωμένο ποδοσφαιριστή που είδαν ποτέ τα γήπεδα.
O μικρός Έντσον (ήταν το πρώτο παιδί από τα τρία της οικογένειας και βαφτίστηκε Έντισον προς τιμή του εφευρέτη Τόμας Έντισον και στη συνέχεια αφαιρέθηκε το «ι» από το όνομα) γεννήθηκε στις 23 Οκτωβρίου του 1940 στην πόλη Τρες Κορασόες (Τρεις καρδιές) και έκανε τα πρώτα του βήματα στις ακαδημίες της Σάντος συνδέοντας το όνομα του με τον σύλλογο της Βραζιλίας.
Τα παιδικά χρόνια του Πελέ ήταν φτωχικά. Αναγκαζόταν να παίζει μπάλα γεμίζοντας τις κάλτσες του με χαρτιά, αφού η οικογένειά του δεν είχε την οικονομική δυνατότητα να του αγοράσει παπούτσια.
Ο πατέρας του Ζοάο Ράμος ντο Νασιμέντο, ελπιδοφόρος διεθνής ποδοσφαιριστής αγωνιζόμενος ως κεντρικός επιθετικός, που ένας σοβαρός τραυματισμός στα 25 του τον υποχρέωσε να σταματήσει, ήθελε ο γιος του να ακολουθήσει τον δρόμο του, σε αντίθεση με την μητέρα του Δόνα Σελέστε. Θέλοντας να βοηθηθεί οικονομικά και να μπορέσει να αγοράσει δική του μπάλα δούλευε σε καταστήματα τσαγιού ως υπάλληλος και γυάλιζε παπούτσια έξω από τους κινηματογράφους.
Ο Πελέ σχολείο κατάφερε να πάει μόνο μέχρι την τέταρτη τάξη της πρωτοβάθμιας εκπαίδευσης. Ο δρόμος που θα έπρεπε να περπατήσει ήταν διαφορετικός.
«Έζησα μια ευτυχισμένη παιδική ηλικία. Ο μπαμπάς μου, μού έλεγε ότι για να είσαι ποδοσφαιριστής χρειάζεσαι συκώτι. Είναι ένα θεμελιώδες όργανο του ανθρώπου, αν δεν λειτουργεί καλά τότε δεν είσαι καλά. Είναι σαν την καρδιά. Ο μπαμπάς μου ήταν ποδοσφαιριστής, ήταν Νο 9, είχε σημειώσει πολλά γκολ με κεφαλιές. Το μόνο πράγμα που ήθελα, να μου δώσει ο Θεός ήταν να παίξω όπως και ο πατέρας μου», είχε πει κάποτε μιλώντας στην εκπομπή της ιταλικής τηλεόρασης «Che Tempo che fa» (Πως είναι ο καιρός).
Στα 17 του χρόνια ωστόσο, μεγαλούργησε στο Παγκόσμιο Κύπελλο της Σουηδίας, σκόραρε έξι γκολ, τα δύο στον τελικό με τους διοργανωτές και σήκωσε το πρώτο του Μουντιάλ ως το νέο μεγάλο αστέρι του ποδοσφαίρου.
Πελέ, ο κορυφαίος όλων
Το «μαύρο μαργαριτάρι» αναδείχθηκε από την ΔΟΕ και την FIFA ως ο κορυφαίος ποδοσφαιριστής όλων των εποχών, αν και πάντα θα κουβαλά πάνω του ένα μεγάλο ερωτηματικό: δεν έπαιξε ποτέ σε ευρωπαϊκό σύλλογο, καθώς προτίμησε να παίξει μόνο στη Βραζιλία με την Σάντος (19 χρόνια με 658 τέρματα) και στη συνέχεια στην Κόσμος της Νέας Υόρκης όπου και έκλεισε την καριέρα του.
Επίσημα, ο «Βασιλιάς του Ποδοσφαίρου» πέτυχε 753 γκολ σε 813 παιχνίδια. Από αυτά, τα 77 (σε 91 αγώνες) με την εθνική Βραζιλίας, αριθμός που τον κρατάει ακόμα στην κορυφή των σκόρερ της Σελεσάο, μαζί με τον Νεϊμάρ πλέον. Εκείνος και όχι μόνο, συνηθίζει να αναφέρει τον αριθμό 1.283 μιλώντας για τα γκολ, υπολογίζοντας εκείνα σε ανεπίσημα παιχνίδια (1281 σε 1363 παιχνίδια σύμφωνα με την FIFA).
Μεταξύ άλλων, κατέχει το παγκόσμιο ρεκόρ επίτευξης χατ-τρικ (92!!!), έχει θέση στο βιβλίο «Guinness World Records» για τα ρεκόρ-γκολ και το ρεκόρ για τον μικρότερο σε ηλικία ποδοσφαιριστή που έπαιξε σε τελικό Μουντιάλ και κατέκτησε το τρόπαιο, καθώς το 1958 στον αγώνα με την Σουηδία, ήταν 17 ετών και 249 ημερών!
Κατέκτησε τρία Μουντιάλ (1958, 1962, 1970) με την εθνική ομάδα της Βραζιλίας, με πρώτο, εκείνο στην Σουηδία, σε ηλικία 17 ετών και 9 μηνών. Το 1958 μάλιστα, έφυγε για πρώτη φορά από την Βραζιλία σε άλλη χώρα και κατάφερε να γίνει ο πρωταγωνιστής της εθνικής του ομάδας, σε ηλικία 17 ετών.
«Το Παγκόσμιο Κύπελλο στη Σουηδία το '58; Δεν φαντάστηκα να κληθώ σε εκείνη την ηλικία. Υπήρχαν πολλοί άνθρωποι διαφορετικοί από τους Βραζιλιάνους (σ.σ: η πρώτη φορά που ο Πέλε έφυγε από τη Βραζιλία), όταν φτάσαμε στο αεροδρόμιο, δεν υπήρχαν μαύροι. Δεν μπορώ να ξεχάσω το γκολ στον τελικό. Και σήμερα σκέφτομαι πόσο καλός ήταν ο Θεός προς εμένα», είχε πει.
Ο Πελέ, θεωρείται ως ο καλύτερος ποδοσφαιριστής του 20ού αιώνα από την FIFA και την Διεθνή Ομοσπονδία Ιστορίας και Στατιστικής Ποδοσφαίρου (IFFHS). Κατά την διάρκεια της καριέρας του, ήταν για μεγάλη περίοδο ο καλύτερα αμειβόμενος αθλητής στον κόσμο.
To 1999 εξελέγη Ποδοσφαιριστής του Aιώνα μετά από ψηφοφορία των νικητών (1956-1999) της Χρυσής Μπάλας του περιοδικού France Football. Το 2000, σε παγκόσμια δημοσκόπηση της FIFA στο Διαδίκτυο με το ερώτημα ποιος είναι καλύτερος ποδοσφαιριστής όλων των εποχών, ήρθε δεύτερος ωστόσο με 18%, με πρώτο τον Μαραντόνα (53,60%), ενώ αντίθετα, στην ψηφοφορία της FIFA "Football family" και των αναγνωστών του περιοδικού FIFA Magazine ο Πελέ ήρθε πρώτος με 72% των ψήφων. Στην ψηφοφορία των ειδικών αθλητικογράφων, ο Πελέ ήρθε πρώτος με 1.705 βαθμούς και δεύτερος ήρθε ο Γιόχαν Κρόιφ με 1.303. Σε ψηφοφορία στην Βραζιλία για τον καλύτερο ποδοσφαιριστή του αιώνα ήρθε πρώτος, με δεύτερο τον Γκαρίντσα.
Οι «θρύλοι» που ακούστηκαν για τον Πελέ
Πολλές είναι οι ιστορίες που περιβάλουν -και δημιούργησαν- τον θρύλο του Πελέ. Ο Γκιγιέρμο Βελάσκες, ο πρώην διαιτητής, πρωταγωνίστησε σε μία από αυτές. Ήταν 18 Ιουνίου 1968, στην Μπογκοτά, σε μια φιλική συνάντηση μεταξύ Σάντος και της εθνικής Κολομβίας, που προετοιμαζόταν να συμμετάσχει στους Ολυμπιακούς Αγώνες του Μεξικού. Μετά 42 λεπτά στο παιχνίδι, ο Πελέ έκανε φάουλ σε ένα αντίπαλό του και είδε την κόκκινη κάρτα.
Οι διαμαρτυρίες των παικτών της Σάντος ένωσαν τους χιλιάδες οπαδούς που βρίσκονταν στις κερκίδες του Estadio El Campin, απαιτώντας την επιστροφή του στο γήπεδο. Οι αντιδράσεις ανάγκασαν την κολομβιανή ομοσπονδία να αντικαταστήσει τον Γκιγιέρμο Βελάσκες στο ημίχρονο και να επιτρέψει την επιστροφή του Πελέ για να αγωνιστεί στην επανάληψη.
Έναν χρόνο αργότερα, στις 19 Νοεμβρίου 1969, στο στάδιο Maracana, ο Πελέ έγραψε Ιστορία σημειώνοντας το 1000ο γκολ του (σε επίσημα και ανεπίσημα παιχνίδια), νικώντας από το σημείο του πέναλτι τον Αργεντινό τερματοφύλακα Εντγκάρντο Αντράντι, κάνοντας το 2-1 τον αγώνα Σάντος-Βάσκο ντα Γκάμα. Ο αγώνας διακόπηκε, καθώς πλήθος δημοσιογράφων και οπαδών εισήλθε στον αγωνιστικό χώρο προκειμένου να τον αποθεώσουν.
Εκείνος θυμούμενος την ημέρα και με αφορμή τον Μέσι, έχει πει: «Ο κόσμος με ρωτάει πότε θα γεννηθεί ο νέος Πελέ. Ποτέ! Οι γονείς μου έκλεισαν το εργοστάσιο παραγωγής. Όταν ο Μέσι βάλει 1.283 γκολ σαν εμένα και πάρει τρία Μουντιάλ, το βλέπουμε. Στις 19 Νοεμβρίου 1969 σημείωσα το 1000ο γκολ μου στο Μαρακανά, έχω ακόμα την μπάλα. Εζησα μερικές σημαντικές στιγμές με όλους», είχε πει.
Ακόμη, στις 5 Μαρτίου του 1961, ο Πελέ σημείωσε το λεγόμενο «γκολ ντε πλάκα» (Gol de placa - τέρμα για πλακέτα): ένα γκολ εναντίον της Φλουμινένσε στο 41ο λεπτό της συνάντησης του Τουρνουά Ρίο-Σάο Πάολο, που θεωρήθηκε τόσο εντυπωσιακό που τοποθετήθηκε μία πλάκα με αφιέρωση ως το πιο όμορφο τέρμα που σημειώθηκε ποτέ στο στάδιο Μαρακανά.
Ήταν μια ατομική προσπάθεια του Βραζιλιάνου διάρκειας άνω του ενός λεπτού που διέσχισε απόσταση σχεδόν 70 μέτρων, ξεπέρασε έξι αντιπάλους προτού αποφύγει και τον τερματοφύλακα και ευστόχησε, μία εντυπωσιακή αλληλουχία που προκάλεσε μια μόνιμη επευφημία διάρκειας σχεδόν δύο πλήρων λεπτών από όλους τους θεατές που ήταν παρόντες, ακόμη και από τους αντιπάλους, σε ένα φαινόμενο που δεν είχε παρατηρηθεί προηγούμενα στο Μαρακανά. Ήταν το 1–0 στον αγώνα και το 371ο τέρμα του θρυλικού ποδοσφαιριστή. Ο αγώνας έληξε με 3–1 υπέρ της Σάντος. Και το γκολ σημειώθηκε χωρίς τηλεοπτική καταγραφή…
Οι τρεις γάμοι, τα παιδιά και η ζωή που έγινε ταινία
Χιλιάδες προσωπικά αντικείμενα του Πελέ, έχουν δημοπρατηθεί και μεταξύ αυτών, τα τρία μετάλλια του παγκοσμίου κυπέλλου, προκειμένου να συγκεντρωθούν χρήματα για φιλανθρωπικούς σκοπούς αλλά και την ενίσχυση της πρώην ομάδας του, Σάντος.
Στο «Tribeca Film festival», στην Νέα Υόρκη, παρουσιάστηκε η ταινία για την παιδική του ηλικία, με τίτλο «Η γέννηση ενός Θρύλου». Η ταινία σκηνοθετήθηκε από τους αδελφούς Τζεφ και Μάικλ Ζίμπαλιστ, συγγραφείς των ντοκιμαντέρ «Favela Rising» και «The two Escobars». Στην ταινία πρωταγωνιστούν μερικοί διάσημοι Βραζιλιάνοι ηθοποιοί, όπως οι Ροντρίγκο Σαντόρο, Μίλτον Γκονσάλβες και ο 18χρονος ποδοσφαιριστής Κέβιν ντε Πάουλα, στο ντεμπούτο του στις οθόνες, ο οποίος υποδύεται τον Πελέ.
Πάντως και ο Πελέ έχει πρωταγωνιστήσει σε ταινία, στην περίφημη «Η μεγάλη απόδραση των 11» μαζί με τον Σιλβέστερ Σταλόνε.
Ο Πελέ, παντρεύτηκε την Ροσιμέρι Τσίμπι, με την οποία απέκτησε τρία παιδιά (Εντίνιο, Τζένιφερ, Κέλι), καθώς και με την τραγουδίστρια Ασίρια Νασιμέντο, μητέρα των διδύμων Ζόσουα και Σελέστε, ενώ είχε επίσης μια κόρη από την πρώην οικονόμο του Ανίζια Μασάντο, τη Σάντρα Αράντες, η οποία πέθανε το 2006.
Λίγο πριν συμπληρώσει 76 χρόνια ζωής νυμφεύθηκε στην Γκαραούχα, στην ακτή του Σάο Πάολο, την 50χρονη επιχειρηματία ιαπωνικής καταγωγής Μάρσια Σιμπέλε Αόκι, με την οποία διατηρούσε σχέση από το 2010 και είχε γνωρίσει στο ασανσέρ πολυκατοικίας του Σάο Πάολο, όπου και ζούσαν.