Το να αφήνεις τον σούπερ σταρ Κριστιάνο Ρονάλντο έξω από την 11άδα της εθνικής Πορτογαλίας σε νοκ άουτ ματς Μουντιάλ θέλει... κότσια. Ο Φερνάντο Σάντος το έκανε, και θριάμβευσε -και τώρα δρέπει τους καρπούς.
«Άφησα εκτός ενδεκάδας τον Ρονάλντο για λόγους τακτικής», είπε ο ομοσπονδιακός προπονητής της Πορτογαλίας λίγο πριν από την έναρξη του κρίσιμου αγώνα με την Ελβετία για τη φάση των «16» του Μουντιάλ 2022.
Λίγοι τον πίστεψαν -πολλοί περισσότεροι ήταν έτοιμοι να τραβήξουν τη σκανδάλη σε περίπτωση αποκλεισμού της ομάδας. Φευ... Η «αρμάδα» του Σάντος με μια εκπληκτική εμφάνιση διέλυσε 6-1 την Ελβετία και πέρασε με πανηγυρικό τρόπο στα προημιτελικά της κορυφαίας ποδοσφαιρικής διοργάνωσης.
Και μάλιστα με πρωταγωνιστή τον... αντικαταστάτη του CR7 στην 11άδα, τον σχετικά άγνωστο μέχρι χθες Γκονσάλο Ράμος. Ο 21χρονος επιθετικός της Μπενφίκα ήταν αυτός που «σκότωσε», ουσιαστικά, τους Ελβετούς, πετυχαίνοντας το πρώτο χατ τρικ του Μουντιάλ και οδηγώντας την ομάδα του στους «8» του κόσμου.
Όσο για τον Ρονάλντο; Μπήκε ως αλλαγή στο παιχνίδι όταν όλα είχαν κριθεί (με το σκορ στο 5-1), με χιλιάδες θεατές να ζητωκραυγάζουν κάθε φορά που έστω ακούμπαγε την μπάλα.
Η σφοδρή ενόχλησή του, βέβαια, φάνηκε ξεκάθαρα μετά το τέλος του αγώνα. Όταν όλοι οι συμπαίκτες του πανηγύριζαν τη μεγαλειώδη πρόκριση, εκείνος αποχωρούσε μόνος, σχεδόν στεναχωρημένος και έχοντας βγάλει το περιβραχιόνιο του αρχηγού, προς τα αποδυτήρια.
Κι ας έγραψε λίγο μετά στα social media: «Απίστευτη μέρα για την Πορτογαλία, με ιστορικό αποτέλεσμα στη μεγαλύτερη διοργάνωση του παγκόσμιου ποδοσφαίρου. Επίδειξη πολυτελείας μιας ομάδας γεμάτης ταλέντο και νιάτα. Συγχαρητήρια στην εθνική μας ομάδα. Το όνειρο είναι ζωντανό. Μέχρι το τέλος. Φόρτσα, Πορτογαλία!».
Ποιος Ρονάλντο;
Στην Πορτογαλία, τα ΜΜΕ της χώρας ούτε καν ασχολήθηκαν -τουλάχιστον στα πρωτοσέλιδά τους- με την απόφαση του Σάντος να πετάξει εκτός ενδεκάδας τον Κριστιάνο Ρονάλντο. Ήταν τέτοια η εμφάνιση της ομάδας που δεν υπήρχε χώρος για ίντριγκες και σενάρια.
Την ίδια στιγμή, ο Φερνάντο Σάντος έφτασε να συζητείται στα... πέρατα του κόσμου, με τη δημοφιλία του να εκτοξεύεται εν μια νυκτί. Είναι ενδεικτικό ότι ακόμα και σε χώρες όπως η Ανγκόλα, η Κένυα, το Νεπάλ κ.ά. έγιναν αναζητήσεις στο Google με το όνομά του.
Ο ίδιος, πάντως, επέλεξε μετά τον θρίαμβο να κρατήσει χαμηλά τους τόνους. «Δεν υπάρχει κανένα πρόβλημα με τον αρχηγό μας», είπε ο 68χρονος προπονητής. «Είμαστε φίλοι (σ.σ.: με τον Κριστιάνο Ρονάλντο) επί πολλά χρόνια. Μιλήσαμε πριν από το παιχνίδι και δεν είχε θέμα με την απόφασή μου. Είναι παράδειγμα για όλους», πρόσθεσε.
«Ο Ρονάλντο είναι ευτυχισμένος και απόλυτα συγκεντρωμένος. Γνωρίζει ότι το πιο σημαντικό πράγμα είναι η εθνική ομάδα», είπε από την πλευρά του ο Πέπε, που επίσης σκόραρε στο ματς με την Ελβετία.
Το αν, τελικά, ο κόουτς των Πορτογάλων θα επιλέξει να χρησιμοποιήσει ως βασικό τον Ρονάλντο στο ματς με το Μαρόκο (Σάββατο 10/12, 17:00) μένει να φανεί, με τα... στοιχήματα να κλίνουν προς χρησιμοποίηση του σούπερ σταρ της Πορτογαλίας στο αρχικό σχήμα.
Το who is who του Φερνάντο Σάντος
Ο Φερνάντο Σάντος ξεκίνησε την καριέρα του ως ποδοσφαιριστής (δεξιός μπακ) από τις ακαδημίες της Μπενφίκα, ωστόσο ποτέ δεν έφτασε να παίξει στην πρώτη ομάδα.
Η επαγγελματική καριέρα του ξεκίνησε το 1972 στην Εστορίλ, με την οποία έπαιξε και στις τρεις μεγαλύτερες κατηγορίες του πορτογαλικού πρωταθλήματος. Το 1979 μετακόμισε στη Μαρίτιμο, αλλά τρία χρόνια μετά (το 1980) επέστρεψε στην Εστορίλ, όπου και ολοκλήρωσε την ποδοσφαρική την καριέρα του το 1987.
Το 1987 (σε ηλικία 33 ετών) ο Σάντος ξεκίνησε την καριέρα του ως προπονητής, αναλαμβάνοντας την ομάδα με τη φανέλα της οποίας αγωνίστηκε τελευταία φορά ως ποδοσφαιριστής, την Εστορίλ, τότε ομάδα της Γ' κατηγορίας της Πορτογαλίας. Στα επτά χρόνια που έμεινε στην Εστορίλ, η ομάδα ανέβηκε δύο κατηγορίες και στη συνέχεια είχε διαρκή παρουσία στην πρώτη κατηγορία του πορτογαλικού πρωταθλήματος.
Το 1994 ανέλαβε την Εστρέλα Αμαδόρα. Με τον Σάντος στον πάγκο η Αμαδόρα κατάφερε να έχει σταθερή πορεία για τέσσερα χρόνια, και μάλιστα την τελευταία χρονιά του Σάντος κατέλαβε την έβδομη θέση, την καλύτερη μέχρι σήμερα στην ιστορία του συλλόγου.
Η επιτυχημένη χρονιά με την Αμαδόρα καθώς και μια νίκη επί της Πόρτο έκαναν τον τότε πρόεδρο των «δράκων» Ζόρζε Νούνο Πίντο ντα Κόστα να φέρει τον Σάντος στο Πόρτο για να αναλάβει τη θέση του προπονητή. Στην πρώτη χρονιά του Σάντος, η Πόρτο κατέκτησε το πρωτάθλημα Πορτογαλίας, το πέμπτο συνεχόμενο, με διαφορά οκτώ βαθμών από την Μπενφίκα, ενώ επικράτησε και στο Σούπερ Καπ Πορτογαλίας απέναντι στην Μπράγκα.
Τη δεύτερη σεζόν (1999-2000) η Πόρτο έφτασε στα προημιτελικά του Champions League, όπου και αποκλείστηκε από την Μπάγερν με γκολ στο 93ο λεπτό της ρεβάνς στο Μόναχο. Την τρίτη και τελευταία χρονιά του Σάντος στην Πόρτο, η ομάδα δεν είχε ανάλογη πορεία. Αποκλείστηκε νωρίς από το Champions League, αλλά και από τα προημιτελικά του Κυπέλλου ΟΥΕΦΑ όπου είχε συνεχίσει, ενώ έχασε το πρωτάθλημα από την Μποαβίστα. Η μόνη «παρηγοριά» εκείνη τη χρονιά ήταν το Κύπελλο Πορτογαλίας, με νίκη στον τελικό 2-0 επί της Μαρίτιμο, που ήταν ο τελευταίος αγώνας του Σάντος με πορτογαλική ομάδα, καθώς αμέσως μετά απολύθηκε.
Το σύντομο πρώτο πέρασμα από την Ελλάδα
Από τον Ιούνιο του 2001 ξεκινά η «περιπέτεια» του Φερνάντο Σάντος στην Ελλάδα. Τότε ήταν που ανέλαβε προπονητής στην ΑΕΚ. Η Ένωση διεκδίκησε μέχρι τέλους το πρωτάθλημα εκείνης της χρονιάς, χάνοντάς το στην ισοβαθμία με τον Ολυμπιακό. Η ΑΕΚ και ο Σάντος πήραν την «εκδίκησή» τους κερδίζοντας τον Ολυμπιακό με 2-1 στον τελικό του Κυπέλλου του 2002. Το καλοκαίρι εκείνης της χρονιάς ο Σάντος έφυγε από την ΑΕΚ και ανέλαβε τον Παναθηναϊκό, διαδεχόμενος τον Σέρχιο Μαρκαριάν. Έπειτα από τέσσερις αγωνιστικές με τρεις ήττες (από Προοδευτική 0-1 στη Λεωφόρο Αλεξάνδρας, ΠΑΟΚ 4-1 στην Τούμπα και ΑΕΚ 1-0 στη Νέα Φιλαδέλφεια) και μόλις μία νίκη (2-1 τον ΠΑΣ Γιάννινα στη Λεωφόρο), αλλά και λόγω διαφοράς φιλοσοφίας, ο Σάντος απολύθηκε από τον Παναθηναϊκό.
Η Σπόρτινγκ Λισαβόνας και η επιστροφή στην ΑΕΚ
Το καλοκαίρι του 2003 ο Σάντος ανέλαβε την τεχνική ηγεσία της Σπόρτινγκ Λισαβόνας. Ήταν τότε που η ομάδα της Λισαβόνας πούλησε τον Κριστιάνο Ρονάλντο στη Μάντσεστερ Γιουνάιτεντ έναντι 15 εκατομμυρίων ευρώ. Η Σπόρτινγκ έκανε χείριστο φινάλε στο πρωτάθλημα και τελικά τερμάτισε τρίτη.
Το καλοκαίρι του 2004, στο νέο ξεκίνημα της ΑΕΚ με τον Ντέμη Νικολαΐδη στον προεδρικό θώκο, ο Σάντος κλήθηκε ξανά να αναλάβει τα ηνία της ομάδας. Η Ένωση έκανε εξαιρετική πορεία στο πρωτάθλημα, καταφέρνοντας να μη χάσει σε κανένα ντέρμπι και τις τελευταίες αγωνιστικές ήταν φαβορί για να κατακτήσει τον τίτλο. Την 28η αγωνιστική όμως, στον εντός έδρας αγώνα με τον Ιωνικό, όπου η ΑΕΚ έχανε τη μια ευκαιρία μετά την άλλη, γνώρισε την ήττα, υποχωρώντας στην τρίτη θέση. Την επόμενη αγωνιστική, στο ντέρμπι με τον Παναθηναϊκό στη Λεωφόρο, η ΑΕΚ έμεινε στο 0-0, μην καταφέρνοντας να πάρει ούτε τη δεύτερη θέση που θα την έστελνε στα προκριματικά του Champions League της επόμενης περιόδου.
Την περίοδο 2005-2006 η ΑΕΚ κατάφερε τελικά να πάρει το πολυπόθητο εισιτήριο για τα προκριματικά του Champions League, τερματίζοντας δεύτερη σε ευνοϊκή ισοβαθμία με τον Παναθηναϊκό. Επίσης αγωνίστηκε στον τελικό του Κυπέλλου όπου ηττήθηκε από τον Ολυμπιακό με 3-0, ενώ στην Ευρώπη αποκλείστηκε από τη Ζενίτ. Μετά το τέλος της χρονιάς, ο Σάντος αποφάσισε να φύγει από την ομάδα.
Η Μπενφίκα και ο ΠΑΟΚ
Δεν έμεινε όμως για πολύ χωρίς ομάδα, καθώς η Μπενφίκα του έδωσε τη θέση του προπονητή το καλοκαίρι του 2006. Στο πρωτάθλημα οι «αετοί» έμειναν τρίτοι, πίσω από Πόρτο και Σπόρτινγκ, μόνο δύο βαθμούς από την κορυφή. Την επόμενη περίοδο, έπειτα από μια εκτός έδρας ισοπαλία 1-1 με τη Λεϊσόες για την 1η αγωνιστική, ο Σάντος απολύθηκε από τον πάγκο της Μπενφίκα.
Λίγες ημέρες αργότερα ο ΠΑΟΚ, με πρόεδρο τον Θοδωρή Ζαγοράκη, άλλοτε ποδοσφαιριστή του Σάντος στην ΑΕΚ, τον προσέλαβε ως προπονητή. Ο «Δικέφαλος του Βορρά» βρέθηκε στην 9η θέση εκείνου του πρωταθλήματος. Την επόμενη χρονιά τα πήγε εξαιρετικά, τερματίζοντας στην κανονική περίοδο στη δεύτερη θέση με 63 βαθμούς, δύο περισσότερους από τον Παναθηναϊκό, αλλά στα play off έμεινε τρίτος πίσω από Παναθηναϊκό και ΑΕΚ (τέταρτος στη γενική κατάταξη).
Η περίοδος 2009-10 βρήκε τον ΠΑΟΚ να συμμετέχει στις ευρωπαϊκές διοργανώσεις για πρώτη φορά μετά από τέσσερα χρόνια. Στο πρωτάθλημα, η ομάδα του Σάντος τερμάτισε στην κανονική περίοδο πίσω από τον νταμπλούχο Παναθηναϊκό και τον Ολυμπιακό. Στα play off όμως η ομάδα βρήκε την καλύτερη φόρμα της, και τερμάτισε πρώτη με 16 βαθμούς, 7 περισσότερους από τη δεύτερη ΑΕΚ, με δύο νίκες με το ίδιο σκορ (1-0) επί του Ολυμπιακού, κερδίζοντας την έξοδο στο Champions League. Αυτή ήταν και η καλύτερη βαθμολογική θέση που είχε ο ΠΑΟΚ από την περίοδο 1984-85, χρονιά που κατέκτησε το πρωτάθλημα.
Μετά το τέλος εκείνης της απόλυτα επιτυχημένης περιόδου, ο Σάντος έλυσε το συμβόλαιό του με τον ΠΑΟΚ, έπειτα από τρία χρόνια.
Η Εθνική Ελλάδας
Και ενώ είχε ανακοινώσει ότι θα απέχει από τους πάγκους με σκοπό να ξεκουραστεί, το τέλος της θητείας του Ρεχάγκελ στην Εθνική Ελλάδας μετά το Μουντιάλ στη Ν. Αφρική, άνοιξε τον δρόμο της πρόσληψής του στην εθνική ομάδα.
Ο Σάντος ως προπονητής της Ελλάδας κατέχει το ρεκόρ των περισσότερων αγώνων χωρίς ήττα (συνολικά 17 αγώνες). Επί των ημερών του, η Ελλάδα προκρίθηκε αήττητη στην τελική φάση του Euro 2012. Στις 15 Ιουνίου 2012 την οδήγησε σε νίκη επί της Ρωσίας με 1-0 και πρόκριση στα προημιτελικά της διοργάνωσης, όπου αντιμετώπισε τη Γερμανία και ηττήθηκε με 4-2.
Στις 19 Νοεμβρίου 2013 η Ελλάδα υπό την καθοδήγησή του εξασφάλισε τη συμμετοχή της στην τελική φάση του Μουντιάλ 2014 στη Βραζιλία, ενώ στα τελικά της διοργάνωσης προκρίθηκε για πρώτη φορά στην ιστορία της στη φάση των «16». Ωστόσο, με την ολοκλήρωση των υποχρεώσεων της Ελλάδας στο Μουντιάλ αποχώρησε -εν μέσω σεναρίων- από τη θέση του ομοσπονδιακού προπονητή.
Το κεφάλαιο «Εθνική Πορτογαλίας» και το μέλλον
Τον Σεπτέμβριο του 2014 ο Φερνάντο Σάντος ανέλαβε την Εθνική Πορτογαλίας, μετά την αποτυχία της ομάδας να προκριθεί στα νοκ άουτ του Μουντιάλ της Βραζιλίας.
Ο Σάντος οδήγησε την Πορτογαλία στην κατάκτηση του Euro 2016 στη Γαλλία (με νίκη 1-0 στην παράταση επί της οικοδέσποινας), αλλά και του Nations League το 2019. Μέχρι τώρα, μετράει 68 νίκες, 21 ισοπαλίες και 19 ήττες με την Εθνική Πορτογαλίας, στα 108 παιχνίδια που έχει κάτσει στον πάγκο της ομάδας.
Το συμβόλαιο του Φερνάντο Σάντος με την Πορτογαλία ολοκληρώνεται το 2024, με τον ίδιο να μην έχει ανοίξει ακόμα τα χαρτιά του για το εάν θέλει να συνεχίσει στην τεχνική ηγεσία.
Προσώρας, το ταξίδι συνεχίζεται. Με ή χωρίς Ρονάλντο.