Λίγο-πολύ, οι περισσότεροι από εμάς έχουμε ακούσει τον όρο Special Olympics, αλλά πόσοι γνωρίζουμε ακριβώς περί τίνος πρόκειται;
Ο Πρόεδρος των Special Olympics Hellas και πρέσβης ε.τ., Διονύσιος Κοδέλλας, εξηγεί μέσα από τη συνέντευξή του στο iefimerida, τη φιλοσοφία και τον σκοπό δημιουργίας τους, ενώ επίσης περιγράφει το σπουδαίο έργο του Κινήματος, το οποίο αγκαλιάζει παιδιά κι ενήλικες με νοητική αναπηρία.
Τα άτομα αυτά, μπορούν με την κατάλληλη εκπαίδευση και υποστήριξη
μέσω των Special Olympics, να αναδείξουν τις ξεχωριστές τους ικανότητες, να απολαύσουν ισότιμα με τους άλλους ανθρώπους τη χαρά που προσφέρει ο αθλητισμός και να αποδείξουν στην κοινωνία ότι τους έχει ανάγκη.
Παρόλο που ο κ. Κοδέλλας έχει ασχοληθεί ξανά με το κομμάτι της κοινωνικής προσφοράς, καθώς έχει διατελέσει επικεφαλής της Ελληνικής Αντιπροσωπείας στην Επιτροπή Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων του ΟΗΕ αλλά και πρόεδρος του Ελληνικού Ερυθρού Σταυρού, τα χρόνια που είναι επικεφαλής των Special Olympics Hellas, τον έχουν σημαδέψει με έναν δικό τους τρόπο.
«Τελικά από την εμπειρία μου αυτή έχω πάρει περισσότερα από όσα έχω δώσει», μου αναφέρει χαρακτηριστικά.
Ακολουθεί η συνέντευξη του Προέδρου των Special Olympics Hellas, Διονύσιου Κοδέλλα:
Τι είναι τα Special Olympics και πότε ήρθαν στην Ελλάδα;
Τα Special Olympics ιδρύθηκαν το 1968 από την Eunice Kennedy Shriver, αδελφή του Προέδρου των Η.Π.Α John F. Kennedy, και το έναυσμα δόθηκε από την αδελφή τους με νοητική αναπηρία Rosemary Kennedy. Το όραμα γεννήθηκε τον Ιούνιο του 1962 σε μία θερινή κατασκήνωση, η οποία με την πάροδο του χρόνου επεκτάθηκε στις Ηνωμένες Πολιτείες Αμερικής και από εκεί σε ολόκληρο τον κόσμο. Πλέον προσφέρουν, εντελώς δωρεάν, δυνατότητες άθλησης και συμμετοχής σε αγώνες και αθλητικά προγράμματα, σε 6 εκατομμύρια άτομα με νοητική αναπηρία, σε πάνω από 190 χώρες. Στην Ελλάδα ήρθαν το 1988 και λειτουργούν αδιάλειπτα, με απόλυτη προτεραιότητά τους την υπεράσπιση και την προαγωγή των δικαιωμάτων των ατόμων με νοητική αναπηρία στον αθλητισμό. Μάλιστα, από το 2022, τα Special Olympics Hellas με τη σχετική διάταξη νόμου, αναβαθμίστηκαν θεσμικά από Αθλητικό Σωματείο σε Ομοσπονδία, ως αναγνώριση της αποστολής που επιτελούμε.
Ποια είναι η φιλοσοφία και η αποστολή του κινήματος των Special Olympics;
Τα Special Olympics Hellas έχουν ως στόχο την εξέλιξη και ένταξη των ατόμων με νοητική αναπηρία στο κοινωνικό σύνολο, μέσω του αθλητισμού. Παράλληλα, μέσω των εκπαιδευτικών και πολιτιστικών προγραμμάτων, ενημερώνουμε και ευαισθητοποιούμε την κοινωνία για τη νοητική αναπηρία, με στόχο την ένταξη των ατόμων με νοητική αναπηρία σε όλους τους τομείς της κοινωνίας, καθώς και την ανάδειξη του εθελοντικού κινήματος στη χώρα μας.
Ποιες ήταν οι σκέψεις σας όταν αναλάβατε Πρόεδρος των Special Olympics Hellas;
Θα σας πω ποιες ήταν οι σκέψεις μου αφότου ανέλαβα Πρόεδρος των Special Olympics Hellas. Ήταν η διαπίστωση του λάθους που πολλοί κάνουμε, πιστεύοντας ότι η σωματική και η νοητική υγεία είναι κάτι δεδομένο. Όταν έρθεις σε επαφή με άτομα με νοητική αναπηρία, τότε νιώθεις να ξυπνάει μέσα σου η επιθυμία να βοηθήσεις με όση δύναμη διαθέτεις άτομα που δεν είναι διαφορετικά από οποιαδήποτε άλλα, απλά η φύση ευνόησε ικανότητες διαφορετικές από τις δικές σου. Μετά από 9 χρόνια που είμαι Πρόεδρος, είναι καθαρό στο νου μου ότι τελικά από την εμπειρία μου αυτή έχω πάρει περισσότερα από όσα έχω δώσει.
Θεωρείτε πως έχει αλλάξει η νοοτροπία της κοινωνίας σχετικά με τα άτομα με νοητική αναπηρία σε σύγκριση με το παρελθόν ή παραμένει ακόμα ένα θέμα ταμπού;
Η νοοτροπία της κοινωνίας έχει σαφώς αλλάξει σε σύγκριση με το παρελθόν. Ωστόσο, χρειάζεται ακόμη δουλειά, πρέπει να γίνουν κι άλλα βήματα για να πούμε ότι έχουμε πετύχει την συνύπαρξη ατόμων με και χωρίς αναπηρία. Είναι ελπιδοφόρο όμως ότι τα νέα παιδιά, και το βλέπουμε καθημερινά μέσα από το Εκπαιδευτικό μας Πρόγραμμα, αγκαλιάζουν τους αθλητές μας με ενθουσιασμό, αθλούνται μαζί τους και ζητούν να μάθουν όσο γίνεται περισσότερα για την αναπηρία. Εντούτοις, θεωρούμε ότι οι προσπάθειες δεν πρέπει να σταματήσουν και γι’αυτό το λόγο, κι εμείς από την πλευρά μας, συνεχώς εξελισσόμαστε.
Τι μπορεί να κάνει το κράτος αλλά και ο κόσμος σε ατομικό επίπεδο, ώστε να εξαλειφθούν οι προκαταλήψεις;
Είναι γεγονός ότι το κράτος έχει δραστηριοποιηθεί σε μεγάλο βαθμό προωθώντας και υλοποιώντας ένα σημαντικό στρατηγικό σχεδιασμό για τα δικαιώματα των ατόμων με αναπηρία. Από τα μέχρι τώρα αποτελέσματα, είμαστε αισιόδοξοι ότι θα λειτουργήσει με επιτυχία προς όφελος και των ατόμων με αναπηρία αλλά και των οικογενειών τους. Σε ατομικό επίπεδο, αρκεί να συνειδητοποιήσουμε και να αποδεχτούμε τη διαφορετικότητα, να μη νιώθουμε ότι δεν μας αφορά. Γιατί μόνο έτσι και ο σεβασμός και τα δικαιώματα των ατόμων με νοητική αναπηρία θα γίνουν γενικά αποδεκτά, αλλά κι εμείς οι ίδιοι θα γίνουμε, χωρίς αμφιβολία, καλύτεροι άνθρωποι.
Πόσοι/ες είναι οι ενεργοί/ές αθλητές/τριες στη χώρα μας και πώς μπορεί κάποιος να γίνει ένας από αυτούς;
Οι εγγεγραμμένοι αθλητές μας είναι 1.500 σε 150 προπονητικά προγράμματα σε όλη την Ελλάδα. Σε βάθος χρόνου, οι συμμετοχές των αθλητών των Special Olympics σε αγώνες στην Ελλάδα και στο εξωτερικό έχουν ξεπεράσει τις 14.000. Για να ενταχθεί κάποιος ή κάποια στα προγράμματά μας μπορεί να επικοινωνήσει μαζί μας και εμείς, λαμβάνοντας υπόψιν τα χαρακτηριστικά τους, θα τους παραπέμψουμε στο προπονητικό πρόγραμμα που είναι πιο κοντά σε αυτούς.
Από πόσα μέλη αποτελείται η ομάδα των ανθρώπων που «τρέχουν» τα Special Olympics Hellas και κρατούν ζωντανό τον πνεύμα τους; Ποιες είναι οι ιδιότητές τους;
Στα Special Olympics Hellas η βασική Ομάδα αποτελείται από 13 άτομα. Είναι η Εθνική Διευθύντρια, η κα. Άρτεμις Βασιλικοπούλου, ο Διευθυντής και η Συντονίστρια του Αναπτυξιακού Προγράμματος, η Διευθύντρια και η Συντονίστρια του Εκπαιδευτικού Προγράμματος και του Προγράμματος «Νεαροί Αθλητές», η Υπεύθυνη του Προγράμματος Οικογενειών, ο Υπεύθυνος του Εθελοντικού Προγράμματος, Γραμματειακή Υποστήριξη, η Project Manager, η Υπεύθυνη Επικοινωνίας και το Λογιστήριο. Υπάρχουν φυσικά και αρκετοί συνεργάτες που μας βοηθούν να υλοποιούμε τις δράσεις μας, καθώς η πληθώρα των εθελοντών μας, που πρόθυμα ανταποκρίνονται στο κάλεσμά μας όποτε υπάρχει ανάγκη.
Ο σχεδιασμός των προγραμμάτων, γίνεται με βάση εκτός από τη σωματική, και την ψυχική υγεία; Μπορείτε να μας πείτε ποια είναι τα προγράμματα των Special Olympics;
Τα Special Olympics μπορεί να έχουν ως βάση τους τον αθλητισμό αλλά υλοποιούμε και έξι ακόμη παράλληλα προγράμματα: το Εκπαιδευτικό Πρόγραμμα «Παίζουμε Μαζί. Μαθαίνουμε Μαζί», το Πρόγραμμα Οικογενειών, το Πρόγραμμα Νεαροί Ηγέτες, το Πρόγραμμα Νεαροί Αθλητές, το Πρόγραμμα Υγιείς Αθλητές και το Motor Activity Training Program (MATP, για άτομα με νοητική και κινητική αναπηρία). Συγκεκριμένα, στην ψυχική υγεία εστιάζεται ιδιαίτερα το Πρόγραμμα Οικογενειών, το οποίο αποσκοπεί στην ενημέρωση των οικογενειών των αθλητών μας, σε θέματα υγείας, διατροφής και συμβουλευτικής ψυχολογίας. Διοργανώνονται fora, μέσα από τα οποία δίνεται η δυνατότητα να συζητήσουν για καλές πρακτικές με τους ειδικούς συνεργάτες και να μοιραστούν χρήσιμες συμβουλές για βελτίωση της καθημερινότητάς τους.
Σε ποιους αγώνες μπορούν να συμμετάσχουν οι αθλητές και οι αθλήτριες με νοητική αναπηρία;
Τα Special Olympics διοργανώνουν κάθε τέσσερα χρόνια Παγκόσμιους Θερινούς Αγώνες και επίσης κάθε τέσσερα χρόνια Παγκόσμιους Χειμερινούς Αγώνες. Οι αγώνες αυτοί δίνουν την ευκαιρία στους αθλητές μας, όχι μόνο να αγωνιστούν σε παγκόσμιο επίπεδο, αλλά και να ταξιδέψουν σε ξένη χώρα, να κοινωνικοποιηθούν και πάνω απ’ όλα να νιώσουν αυτόνομοι. Παράλληλα, στα Special Olympics Hellas διοργανώνουμε κάθε δύο χρόνια Πανελλήνιους Αγώνες στο Λουτράκι σε διαφορετικά αθλήματα, ενώ σε ετήσια βάση διοργανώνονται πανελλήνιοι αγώνες σε μεμονωμένα αθλήματα όπως ιππασία, κανόε καγιάκ, αλλά και μπάσκετ και ποδόσφαιρο.
Υπάρχουν διαφορές στη ζωή και τη συμπεριφορά τους, αφότου ξεκινήσουν προπονήσεις ή συμμετάσχουν σε αγώνες; Τι σας λένε οι οικογένειές τους;
Φυσικά και βλέπουμε διαφορά. Οι αθλητές μας γίνονται σταδιακά πιο αυτόνομοι, πιο ανεξάρτητοι, αυξάνεται η αυτοπεποίθησή τους, βελτιώνονται δηλαδή όχι μόνο σωματικά, αλλά και ψυχικά και ψυχολογικά. Οι εμπειρίες που αποκτούν μέσα από τη συμμετοχή τους σε προπονήσεις και αγώνες, η κοινωνικοποίηση, οι δεξιότητες που αναπτύσσουν, τους βοηθάνε σημαντικά στη καθημερινότητά τους.
Μέσα σε όλα αυτά τα χρόνια, έχει υπάρξει κάποια εμπειρία που να σας έχει προκαλέσει προβληματισμό, εντύπωση ή συγκίνηση;
Είναι αμέτρητες εμπειρίες που μου έχουν προκαλέσει συναισθήματα όπως αυτά που αναφέρατε. Με σημαντικότερο, και πιο συχνό, την συγκίνηση. Όταν βλέπεις πώς ένα νέο παιδί αναπτύσσεται, πώς αθλείται, πώς κοινωνικοποιείται, με τι θάρρος βγαίνει στην κοινωνία, δεν μπορείς παρά να αναλογιστείς πώς η ζωή του παιδιού αυτού άλλαξε, πώς η ζωή της οικογένειάς του άλλαξε. Θα σταθώ σε μία στιγμή, όπου σε μία μεγάλη Οργάνωση, ζήτησε εντελώς αυθόρμητα το λόγο μία αθλήτριά μας, η οποία πήρε το μικρόφωνο και απευθυνόμενη στους γονείς που παρευρίσκονται είπε επιγραμματικά «Βγάλτε τα παιδιά σας απ’ τα σπίτια σας!»
Προσωπικά, τι είναι αυτό που έχετε μάθει από τη συναναστροφή σας με άτομα που έχουν νοητική αναπηρία, καθώς και με τους ανθρώπους που βρίσκονται κοντά τους;
Το λέω πολύ συχνά, οι αθλητές και οι αθλήτριές μας είναι άγγελοι έτοιμοι να δώσουν και να πάρουν όσο περισσότερη αγάπη είναι δυνατόν.
Φαντάζομαι πως οι οικονομικές ανάγκες για τη λειτουργία των Special Olympics Hellas είναι μεγάλες. Έχετε κάποια στήριξη από την Πολιτεία;
Επειδή η «κάποια» στήριξη από την Πολιτεία είναι όρος πολλαπλής ανάγνωσης, η απάντηση είναι ναι, έχουμε κάποια στήριξη από την Πολιτεία. Παράλληλα, καταβάλλουμε μία υπεράνθρωπη προσπάθεια να καλύπτουμε τα έξοδά μας από δωρεές και χορηγίες Ιδρυμάτων, εταιρειών και ιδιωτών.
Πώς μπορεί κάποιος να βοηθήσει στο έργο σας;
Τα Special Olympics Hellas βασίζονται στους εθελοντές τους, στους μοναδικούς αυτούς ανθρώπους που επιλέγουν να αφιερώσουν ανιδιοτελώς και αφιλοκερδώς για να συνεισφέρουν στο έργο μας. Πάντα είμαστε έτοιμοι να καλωσορίσουμε άτομα, από προπονητές και γραμματειακή υποστήριξη μέχρι φωτογράφους, γραφίστες ή social media managers. Αλλά ακόμη και η παρουσία των ανθρώπων στους αγώνες, ακόμη και ένα χειροκρότημα τους, είναι σημαντικά για τους αθλητές μας! Ειδικά εν όψει των Πανελλήνιων Αγώνων Special Olympics που θα πραγματοποιηθούν στο Λουτράκι στο διάστημα 24-29 Μαΐου, οι ανάγκες μας αυξάνονται για εθελοντές.
Υπάρχει κάποιο μήνυμα που θα θέλατε να στείλετε στα άτομα που έχουν νοητική αναπηρία, στις οικογένειές τους και στον κόσμο γενικότερα;
Θα σας παραπέμψω στο μήνυμα της αθλήτριας που ανέφερα πιο πάνω: «Βγάλτε τα παιδιά από τα σπίτια σας.»
Φωτογραφίες: Special Olympics Hellas