Πιθανή ακύρωση των Ολυμπιακών Αγώνων Τόκιο 2021, ως απόκριση της αυξανόμενης δημόσιας αντιπολίτευσης στην Ιαπωνία για τη διεξαγωγή του κορυφαίου αθλητικού γεγονότος του πλανήτη εν μέσω της πανδημίας του κορωνοϊού, θα ήταν μια ανήκουστη απόφαση σε εποχή ειρήνης.
Θα αποτελούσε «βόμβα» στον κόσμο του αθλητισμού και θα είχε εκτεταμένες και πολύπλοκες οικονομικές συνέπειες.
Ενώ η ιαπωνική κυβέρνηση και η Διεθνής Ολυμπιακή Επιτροπή (ΔΟΕ) δηλώνουν ότι είναι σίγουροι ότι μπορούν να διοργανώσουν ασφαλείς Αγώνες, δημοσκοπήσεις στην Ιαπωνία δείχνουν ότι πάνω από το 80% των κατοίκων αντιτίθενται, μόλις δύο μήνες πριν από την Τελετή Έναρξης.
Ολυμπιακοί Αγώνες-Τόκιο: Ποιος θα έπαιρνε την απόφαση ακύρωσης
Επισήμως, το συμβόλαιο της οικοδέσποινας πόλης, που υπογράφηκε από τους Ιάπωνες διοργανωτές, ρίχνει αυτήν την ευθύνη στους... ώμους της ΔΟΕ σε περίπτωση που υπάρχει πόλεμος ή αστική αναταραχή, ή εάν κρίνει ότι η ασφάλεια των συμμετεχόντων «απειλείται σοβαρά ή κινδυνεύει για οποιονδήποτε λόγο».
Η ΔΟΕ, ωστόσο, δεν έχει καμία πρόθεση να προχωρήσει σε ακύρωση, πεπεισμένη ότι μπορούν να διεξαχθούν ασφαλείς Ολυμπιακοί Αγώνες για τους περίπου 11.000 αθλητές που θα βρεθούν στην ιαπωνική πρωτεύουσα.
Όμως, οι εκκλήσεις για ακύρωση έχουν αυξηθεί στην Ιαπωνία, όπου εκφράζεται ανησυχία σε εκτεταμένες ιατρικές εγκαταστάσεις και οι δημοσκοπήσεις δείχνουν συντριπτική υποστήριξη από τον τοπικό πληθυσμό για την ακύρωση των Αγώνων. Η έναρξη του εμβολιασμού στην Ιαπωνία ήταν αργή και οι εθνικές και τοπικές εκλογές βρίσκονται στο προσκήνιο.
«Όσο πιο κοντά φτάνουμε στους Αγώνες, τόσο λιγότερο έλεγχο έχει η ΔΟΕ, η οποία ναι μεν θέλει να διατηρήσει την εικόνα ότι είναι το "αφεντικό", αλλά δεν θα επιβάλει τους Αγώνες στις ιαπωνικές αρχές», υπογραμμίζει ο ομότιμος καθηγητής στο Πανεπιστήμιο της Λωζάννης, Ζαν-Λουπ Σαπελέ, του οποίου η έρευνα επικεντρώνεται στη διακυβέρνηση διεθνών αθλητικών οργανώσεων και εκδηλώσεων.
Εξ ολοκλήρου «πολιτική» η απόφαση, λοιπόν, η οποία εξαρτάται τόσο από το ιαπωνικό κράτος όσο και από τη μητροπολιτική κυβέρνηση του Τόκιο, ακόμη και αν όλα τα μέρη συμφωνήσουν «σε κοινή ανακοίνωση με τη ΔΟΕ, όπως συνέβη και για την αναβολή που αποφασίστηκε τον Μάρτιο του 2020», δήλωσε ο Σαπελέ στο Γαλλικό Πρακτορείο Ειδήσεων.
Ποιες θα είναι οι επιπτώσεις για την Ιαπωνία
Ένα μεγάλο μέρος του προϋπολογισμού για τους Αγώνες έχει ήδη δαπανηθεί και στα τέλη του 2020 επανεκτιμήθηκε σε 15,4 δισεκατομμύρια δολάρια (13 δισεκατομμύρια ευρώ), ενώ περισσότερο από το ήμισυ αυτών των δαπανών αποτελείται από δημόσιες επενδύσεις σε μόνιμους ιστότοπους γύρω από το Τόκιο.
Η ακύρωση θα μείωνε τα λειτουργικά κόστη που συνδέονται με τους ίδιους τους Αγώνες: τροφοδοσία, μεταφορά, ενέργεια και αποκατάσταση του Ολυμπιακού Χωριού, προτού μετατραπεί σε διαμερίσματα. Κυρίως, όμως, θα μειώσει τα έσοδα.
Η Ιαπωνία έχει ήδη πληγεί από την απώλεια από τις πωλήσεις εισιτηρίων, που εκτιμάται σε 800 εκατομμύρια δολάρια (673 εκατομμύρια ευρώ), λόγω της απαγόρευσης παρουσίας ξένων θεατών, ενώ δεν έχει ακόμη ληφθεί απόφαση σχετικά με το εάν θα επιτρέπεται περιορισμένος αριθμός Ιαπώνων στα γήπεδα.
Οι διοργανωτές θα μπορούσαν επίσης να βρεθούν αντιμέτωποι με έναν τεράστιο λογαριασμό: μερική επιστροφή χρημάτων για τοπικούς χορηγούς ύψους 3,3 δισεκατομμυρίων δολαρίων, ενώ πιθανότατα θα έπρεπε να επιστρέψουν τη συνεισφορά της ΔΟΕ ύψους 1,3 δισ. δολαρίων.
Θα κοστίσει μία ακύρωση των αγώνων στη ΔΟΕ
Η ΔΟΕ δεν αποκάλυψε ποτέ τα έσοδα που αναμένει από τους αγώνες του Τόκιο, επειδή το σώμα δημοσιεύει τα έσοδά του μόνο σε έναν τετραετή κύκλο. Τα έσοδα στον κύκλο 2013-16 που καλύπτουν τους Χειμερινούς Αγώνες του Σότσι και τους Θερινούς Αγώνες του Ρίο 2016 έφτασαν τα 5,7 δισεκατομμύρια δολάρια.
Τα 3/4 αυτών των εσόδων προέρχονται από δικαιώματα μετάδοσης, με τους εμπειρογνώμονες να εκτιμούν ότι η ΔΟΕ θα λάβει τουλάχιστον 1,5 δισεκατομμύριο δολάρια για το Τόκιο, ποσό που θα έπρεπε να επιστρέψει σε περίπτωση ακύρωσης των Αγώνων.
Τα υπόλοιπα έσοδα προέρχονται από διεθνείς χορηγούς και μια ακύρωση θα απαιτούσε λεπτομερείς διαπραγματεύσεις με κάθε εταίρο για το ποσό που θα μπορούσαν να αντισταθμίσουν.
Δεν υπάρχει αμφιβολία ότι η ΔΟΕ, η οποία διατηρεί μόνο το 10% των εσόδων της και έχει αποθέματα άνω των 1 δισεκατομμυρίου δολαρίων, θα πληγεί σοβαρά εάν στερηθεί αυτό το οικονομικό απροσδόκητο.
Επίσης θα μπορούσε να κινδυνεύσει ολόκληρο το αθλητικό «οικοδόμημα», δεδομένου ότι η ΔΟΕ χρηματοδοτεί τόσο τις Εθνικές Ολυμπιακές Επιτροπές όσο και τις διεθνείς ομοσπονδίες και βρίσκονται ήδη κάτω από το οικονομικό περιθώριο λόγω του κορωνοϊού.
Τι θα κάλυπτε η ασφάλεια
Αυτό παραμένει το βασικό μυστήριο: από τους Χειμερινούς Αγώνες του 2006 στο Τορίνο, η ΔΟΕ έχει ασφαλιστεί έναντι του κινδύνου ακύρωσης, «αλλά δεν είναι γνωστό εάν η πολιτική παρέμεινε στο αρχικό ποσό, περίπου 900 εκατομμύρια δολάρια, ή μειώθηκε», καθώς τα αποθέματά της διογκώθηκαν, σύμφωνα με τον Πάτρικ Βάιντα, επικεφαλής της XAW Sports, που ειδικεύεται στη διαχείριση κινδύνων και στις ασφαλιστικές λύσεις για αθλητικές εκδηλώσεις.
Σε κάθε περίπτωση, η αποζημίωση θα κάλυπτε μόνο ένα μέρος των πιθανών απωλειών, ενώ δεν έχει αποσαφηνιστεί αν οι Ιάπωνες διοργανωτές θα ανακτήσουν οτιδήποτε από την πλευρά τους: ποτέ δεν επιβεβαίωσαν ότι υπάρχει κάλυψη κατά της ακύρωσης.
Ο Βάιντα, πάντως, δήλωσε στο Γαλλικό Πρακτορείο Ειδήσεων ότι ορισμένοι ραδιοτηλεοπτικοί φορείς, όπως το NBC στις Ηνωμένες Πολιτείες, είναι ασφαλισμένοι για ποσά που δεν αποκαλύπτονται δημοσίως, και ορισμένες διεθνείς ομοσπονδίες μπόρεσαν επίσης «να εγγραφούν στην πολιτική ακύρωσης της ΔΟΕ».