Παρουσιάστηκαν σε ανοιχτή συνέντευξη Τύπου, υπό τη Λίνα Μενδώνη, τα συμπεράσματα της Ομάδας Εργασίας του υπουργείου Πολιτισμού για την Κλιματική Αλλαγή και την Πολιτιστική Κληρονομιά.
«Ένα αισιόδοξο συμπέρασμα της επιτροπής είναι ότι, μέχρι σήμερα τουλάχιστον, δεν έχει καταγραφεί σημαντικός κίνδυνος για κάποιο συγκεκριμένο μνημείο ή για κάποιο στοιχείο της πολιτιστικής κληρονομιάς που να αποδίδεται στην κλιματική κρίση. Αυτό βέβαια δεν σημαίνει ότι είναι αμελητέα τα ακραία καιρικά φαινόμενα που ολοένα αυξάνονται και τα οποία δημιουργούν προκλήσεις που πρέπει να αντιμετωπίσουμε. Αυτό το οποίο θεωρώ κρίσιμο είναι η πρόληψη, όπως και σε πολλές άλλες περιπτώσεις άλλωστε», δήλωσε η υπουργός Πολιτισμού και Αθλητισμού, Λίνα Μενδώνη, στη σημερινή συνέντευξη Τύπου όπου παρουσιάστηκαν τα συμπεράσματα της Ομάδας Εργασίας του ΥΠΠΟΑ για την Κλιματική Αλλαγή και την Πολιτιστική Κληρονομιά, παρουσία του γγ Πολιτισμού, Γιώργου Διδασκάλου, του επικεφαλής της Ομάδας Εργασίας, καθηγητή του ΕΚΠΑ, Κώστα Καρτάλη και των μελών της Ομάδας.
ΥΠΠΟ: Οι επιπτώσεις της κλιματικής κρίσης
Όπως επισημάνθηκε, η κλιματική κρίση δεν έχει επιπτώσεις μόνο στα υλικά μνημεία αλλά και στην άυλη πολιτιστική κληρονομιά, ενώ το ΥΠΠΟΑ, έχοντας αξιολογήσει τις προκλήσεις από τα ακραία δεδομένα αυτής της κρίσης, έχει επεξεργαστεί και διαμορφώσει βασικές αρχές και κατευθύνσεις για τις επιμέρους ενότητες του Εθνικού Σχεδίου Δράσης «Πολιτιστική Κληρονομιά και Κλιματική Αλλαγή». «Το σχέδιό μας έχει έναν ορίζοντα ολοκλήρωσης το 2050, με ενδιάμεσους στόχους ανά δεκαετία και δράσεις που έχουν εξειδικευτεί ως το 2030. Διότι, τα φαινόμενα εξελίσσονται, δεν τα γνωρίζουμε ακόμα, δεν γνωρίζουμε τη σφοδρότητά τους, επομένως θα πρέπει να υπάρχει μια ευελιξία και μια προσαρμοστικότητα», ανέφερε η υπουργός, επισημαίνοντας μερικά ακόμα από τα συμπεράσματα της Επιτροπής, που αναλυτικότερα παρουσιάστηκαν από τον επικεφαλής της, Κώστα Καρτάλη.
Ένα από αυτά είναι ότι «ενδεχομένως το ΥΠΠΟΑ να χρειαστεί να αναθεωρήσει και θεσμικά κάποια από τα ισχύοντα δεδομένα. Για παράδειγμα, ενδεχομένως να χρειαστεί, καθώς μελετάται κάθε επιμέρους χώρος και κάθε περιοχή, να επανεξεταστεί και να επαναξιολογηθεί το όριο των Ζωνών Προστασίας, γιατί πλέον θα συνεκτιμηθούν κι άλλοι παράγοντες (πχ μη διευθέτηση ρεμάτων). Επίσης, θα πρέπει να ενισχυθούν παράμετροι στις Μελέτες Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων. Κάτι ακόμα, που δεν μπορεί να παραγνωρίσει κανείς, είναι ότι μέσα στα αναπτυξιακά σχέδια των επιμέρους περιοχών ή περιφερειών θα πρέπει να δει πλέον κανείς με σημαντικό και έντονο τρόπο την παράμετρο της κλιματικής αλλαγής», επισήμανε η Λ. Μενδώνη, προσθέτοντας ότι η Επιτροπή κατέληξε επίσης ότι θα πρέπει να δημιουργηθεί μια ηλεκτρονική κεντρική πλατφόρμα όπου θα καταγράφονται οι παρατηρήσεις όλων των υπηρεσιών του ΥΠΠΟ, των Εφορειών Αρχαιοτήτων κατά κύριο λόγο, που συνδέονται με τις επιπτώσεις της κλιματικής κρίσης.
Αναφορά έγινε, επίσης, στο έργο που «τρέχει» η ΔΙΠΚΑ και αφορά την εκπόνηση διαχειριστικών σχεδίων για τα μνημεία της χώρας τα οποία έχουν ενταχθεί στον Κατάλογο Μνημείων Παγκόσμιας Πολιτιστικής Κληρονομιάς της UNESCO.
Το έργο αφορά 15 από τα 18 ενταγμένα στον κατάλογο της UNESCO ελληνικά μνημεία καθώς, όπως επισημάνθηκε, η παλιά πόλη της Κέρκυρας και ο αρχαιολογικός χώρος Φιλίππων (που εντάχθηκαν τελευταία) διαθέτουν ήδη διαχειριστικά σχέδια, ενώ για το 'Αγιον Όρος το διαχειριστικό σχέδιο εκπονείται σε συνεργασία με την Ιερά Κοινότητα. «Το πρόγραμμα της ΔΙΠΚΑ εκπονείται από το 2018, αλλά από το 2019 δόθηκε ιδιαίτερη έμφαση και στις επιπτώσεις της κλιματικής αλλαγής», σημείωσε η υπουργός για το ενταγμένο σε ΕΣΠΑ έργο (προϋπολογισμού περίπου 1,5 εκατ. ευρώ), που προβλέπει, επίσης, μια ψηφιακή πλατφόρμα για την επίδραση της κλιματικής αλλαγής στα υλικά των μνημείων, η οποία θα ενοποιηθεί με την ηλεκτρονική κεντρική πλατφόρμα. Επιπλέον, η ΔΙΠΚΑ υλοποιεί μια μελέτη ωρίμανσης σχετικά με την εκπόνηση ολοκληρωμένου σχεδίου διαχείρισης κινδύνων για τους αρχαιολογικούς χώρους των Μυκηνών, της Τίρυνθας, της Ακρόπολης των Αθηνών και της Μονής Δαφνίου, ενώ από το ΥΠΠΟΑ εκπονείται και το ενταγμένο στο Ταμείο Ανάκαμψης έργο της αντιμετώπισης της κλιματικής κρίσης, προϋπολογισμού περίπου 32 εκ. ευρώ, στο οποίο, εκτός των άλλων, έχουν περιληφθεί έργα στους αρχαιολογικούς χώρους των Δελφών (προστασία από τις βραχοπτώσεις), του Δίου, της Φαιστού και των Μαλίων (αντιπλημμυρικά έργα), των Φιλίππων και του Μυστρά (πυροπροστασία).
«Όντως η Επιτροπή θεωρεί ότι συστηματικός κίνδυνος σε ό,τι αφορά τους χώρους πολιτισμού, την πολιτιστική κληρονομιά, από την κλιματική αλλαγή, δεν προκύπτει. Αυτό δεν σημαίνει ότι δεν υπάρχουν επιμέρους κίνδυνοι ή ακραίες συνθήκες που διαμορφώνονται κατά περίπτωση, όπως είδαμε το φετινό καλοκαίρι με την ακραία καιρική συνθήκη που συναρτάται με τον καύσωνα, που προκάλεσε σε δεύτερη φάση την επιθετική και δυναμική εξέλιξη της πυρκαγιάς στην Αρχαία Ολυμπία», επισήμανε από την πλευρά του ο καθηγητής Κ. Καρτάλης, που κι εκείνος τόνισε την ανάγκη «του εντοπισμού των μέτρων που κινούνται σε μία προληπτική κατεύθυνση έτσι ώστε να είναι έτοιμο το Υπουργείο Πολιτισμού και η χώρα προφανώς να προστατεύσει την πολιτιστική της κληρονομιά».
«Νομίζω ότι το υπουργείο Πολιτισμού με την καθοδήγηση και τη στενή παρακολούθηση της κ. υπουργού διαμορφώνει μία αποτελεσματική πολιτική για να μπορέσουμε να αντιμετωπίσουμε και να απαντήσουμε στην πρόκληση της κλιματικής αλλαγής. Χτίζουμε συμμαχίες με τους υπόλοιπους εμπλεκόμενους φορείς και υπηρεσίες και φυσικά καλλιεργούμε συνέργειες για να μπορέσουμε από κοινού να απαντήσουμε», σημείωσε μεταξύ άλλων ο γγ Πολιτισμού.