Το βιβλίο του Τουρκου Κεμάλ Γιαλτσίν με μία αληθινή ιστορία από την περίοδο της Μικρασιατικής καταστροφής, γίνεται ταινία.
Το δράμα των προσφύγων από την Ελλάδα και την Τουρκία που αναγκάστηκαν να εκτοπιστούν βάσει της Σύμβασης περί Ανταλλαγής των Πληθυσμών που υπογράφηκε μεταξύ των δύο χωρών τον Ιανουάριο του 1923 , επιχειρεί να μεταφέρει στη μεγάλη οθόνη η τουρκικής καταγωγής Γερμανίδα σκηνοθέτρια Γκιουλσέλ Οζκάν.
Ξεκινώντας από μια πραγματική ιστορία, που καταγράφηκε από τον Τούρκο συγγραφέα Κεμάλ Γιαλτσίν στο βιβλίο «Μια προίκα αμανάτι», η Οζκάν θα ακολουθήσει την πορεία μιας οικογένειας Ελλήνων που εμπιστεύτηκαν τα προικιά των κοριτσιών τους στον Τούρκο γείτονα.
Ενας Τουρκος γράφει για το δράμα των προσφύγων της Μικράς Ασίας
«Το βιβλίο "Μια προίκα αμανάτι" αφηγείται το δράμα των προσφύγων που προέρχονται και από τις δύο πλευρές. Είναι ένα βιβλίο πού αναδεικνύει τις αφηγήσεις των ανθρώπων αυτών και το τραύμα που έχει μείνει όχι μόνο στους πρόσφυγες της πρώτης γενιάς αλλά εξακολουθεί να υπάρχει και σε αυτούς της δεύτερης και της τρίτης γενιάς. Όταν διάβασα το βιβλίο, εντυπωσιάστηκα τόσο πολύ από τις αφηγήσεις των προσφύγων από την Ελλάδα και την Τουρκία κι αποφάσισα να το γυρίσω σε μια ταινία μυθοπλασίας. Μεταφέροντας την υπόθεση αυτού του βιβλίου στη μεγάλη οθόνη θέλω να αναδείξω τις ιστορίες αυτών των ανθρώπων και να προβάλω το δράμα τους και την αλήθεια. Κι αφού δείξω αυτόν τον εφιάλτη που έζησαν να δώσω στις νεότερες γενιές το μήνυμα: "να μην ξανασυμβούν όλα αυτά που οδήγησαν τους ανθρώπους στην προσφυγιά"», τονίζει, μιλώντας στο ΑΠΕ-ΜΠΕ, η σκηνοθέτρια.
Επαφές με οικογένειες προσφύγων από τη Μικρά Ασία
Όπως εξηγεί, στο πλαίσιο της επίσκεψης που πραγματοποιεί στην Ελλάδα, θα μεταβεί μαζί με τον Κεμάλ Γιαλτσίν σε περιοχές της δυτικής Μακεδονίας, κυρίως τόπους όπου εγκαταστάθηκαν οι πρόσφυγες, ενώ θα επισκεφτεί και λαογραφικά μουσεία προκειμένου να δει τις φορεσιές των ανθρώπων εκείνης της εποχής. Επίσης θα συναντηθεί με εκπροσώπους της τοπικής αυτοδιοίκησης και με επιχειρηματίες που θα μπορούσαν να στηρίξουν την παραγωγή της ταινίας ώστε να καταστεί δυνατή η ολοκλήρωσή της στην 100η επέτειο της ανταλλαγής των πληθυσμών. Να σημειωθεί ότι αντίστοιχες επαφές είχε τον περασμένο μήνα σε περιοχές της Τουρκίας.
Στο πλαίσιο της επίσκεψής της στην Ελλάδα, η Γκιουλσέλ Οζκάν είχε συναντήσεις με καθηγητές από το Πανεπιστήμιο Μακεδονίας και τη Σχολή Κινηματογράφου του ΑΠΘ, ενώ επισκέφθηκε το Ιστορικό Αρχείο Προσφυγικού Ελληνισμού στην Καλαμαριά προκειμένου να αντλήσει υλικό που θα της φανεί χρήσιμο στην ταινία της.
«Είναι η πρώτη φορά που επισκέπτομαι την Ελλάδα. Σε πρώτη φάση, σκέπτομαι , εκτός από τους ηθοποιούς από την Ελλάδα και την Τουρκία που θα παίξουν τους πρωταγωνιστικούς ρόλους, να συμπεριλάβω ως κομπάρσους ανθρώπους προσφυγικής καταγωγής γιατί έχουν και αυτοί τη δική τους ιστορία, η οποία μπορεί να αποτελέσει κομμάτι της ταινίας. Επίσης θα έχω επαφές με σχολές κινηματογράφου προκειμένου να εξασφαλίσω συνεργασία στην παραγωγής της ταινίας αλλά και για να δοθεί η δυνατότητα απασχόλησης φοιτητών των σχολών κινηματογράφου ως βοηθών στην παραγωγή ώστε να αποκτήσουν επαγγελματική εμπειρία», προσθέτει η τουρκικής καταγωγής Γερμανίδα σκηνοθέτρια.
Μια καλημέρα στα ελληνικά από τον Τούρκο γείτονα
«Καλημέρα αγαπητά αδέλφια μου, Έλληνες. Φίλες και φίλοι σας χαιρετώ με αγάπη και σεβασμό. Καλά που υπάρχετε», λέει στα ελληνικά ο Κεμάλ Γιαλτσίν, ο οποίος είχε έρθει για πρώτη φορά στην Ελλάδα πριν από 28 χρόνια.
«Είχα έρθει πρώτη φορά στην Ελλάδα πριν από 28 χρόνια. Είναι η δέκατη φορά που έρχομαι στη Θεσσαλονίκη. Πριν από 28 χρόνια είχα έρθει στην Ελλάδα για να εκπληρώσω το καθήκον που μου ανέθεσαν οι γονείς μου. Να αναζητήσω τους Ρωμιούς γείτονες, που είχαν αφήσει στον παππού μου τα προικιά τους για να τα φυλάξει. Ξεκίνησα την αναζήτηση από την Αθήνα, πήγα στη Θεσσαλονίκη, την Κοζάνη, τα Γρεβενά, τη Βέροια, την Έδεσσα, τον Πλαταμώνα . Γύρισα την Ελλάδα πόλη πόλη, χωριό χωριό, για να βρω τους γείτονες του παππού μου», λέει ο Κεμάλ Γιαλτσίν, σημειώνοντας ότι τελικά κατάφερε να εντοπίσει την οικογένεια που έψαχνε, στον Βόλο.
Αναφέρει ακόμη ότι από την αγάπη και τη φιλοξενία που έδειξαν οι άνθρωποι με τους οποίους συναντήθηκε, τον έκαναν να αισθάνεται την Ελλάδα ως δεύτερη πατρίδα. «Αγαπητοί Έλληνες φίλοι μου ,στο παρελθόν πολεμήσαμε και είχαμε συνεχείς διενέξεις . Φτάνει πια, να δώσουμε τέλος στις διενέξεις και να αγωνιστούμε για την ειρήνη. Οι Έλληνες και οι Τούρκοι είναι δύο λαοί που μοιάζουν πάρα πολύ ο ένας με τον άλλον. Στην ταυτότητα του κάθε Τούρκου υπάρχουν ίχνη από τον ελληνικό πολιτισμό και το ίδιο ισχύει και για τους Έλληνες. Στη δικιά μου ταυτότητα υπάρχει η φιλοσοφία του Αριστοτέλη, του Σωκράτη, του Σοφοκλή, τους οποίους διδάχτηκα όσο φοιτούσα στη Φιλοσοφική Σχολή του πανεπιστημίου της Κωνσταντινούπολης. Αυτό για μένα είναι μεγάλος πλούτος. Σήμερα ήρθα εδώ με τη σκηνοθέτρια Γκιουλσέλ Οζκάν για να μπορέσει να γίνει ταινία το βιβλίο μου, με τίτλο «Μια προίκα αμανάτι». Αυτή η ταινία θα συμβάλει στην ειρήνη μεταξύ της Ελλάδας και της Τουρκίας», λέει ο Κεμάλ Γιαλτσίν.
Παράλληλα, αναφέρει ότι πολλοί ζητούν την ελληνική έκδοση του βιβλίου «Μια προίκα αμανάτι», η οποία έχει εξαντληθεί και δεν υπάρχει ενδιαφέρον από τον εκδοτικό οίκο για την επανέκδοσή του. Μάλιστα, επισημαίνει ότι ο ίδιος, χάρη σε χορηγία, έκανε μια ιδιωτική δεύτερη έκδοση του βιβλίου στα ελληνικά και ότι υπάρχουν περίπου 200 αντίτυπα, τα οποία βρίσκονται στην Τουρκία αλλά υπάρχει πρόβλημα να μεταφερθούν στην Ελλάδα, λόγω υψηλού κόστους μεταφοράς. «Θα ήταν ευχής έργο, αν βρισκόταν κάποιος εκδοτικός οίκος στην Ελλάδα να αναλάβει την επανέκδοση του βιβλίου», λέει ο Κεμάλ Γιαλτσίν.