Οι χρήσεις 55 κτιρίων που είναι χαρακτηρισμένα μνημεία εντός του ιστορικού τόπου τού πρώην Βασιλικού Κτήματος Τατοΐου εγκρίθηκαν πριν από λίγο από το Κεντρικό Συμβούλιο Νεωτέρων Μνημείων, δίνοντας το στίγμα της τελικής φυσιογνωμίας και ταυτότητάς του.
Ένα έργο γιγαντιαίο, ένα πρότζεκτ που, αν υλοποιηθεί όπως έχει σχεδιαστεί, πραγματικά θα αλλάξει τη φυσιογνωμία όχι μόνο του Τατοΐου αλλά ευρύτερα της Αττικής.
Ακολουθούν οι εγκριθείσες χρήσεις των κτιρίων ανά ενότητα:
Ανακτορική Ενότητα
Το Ανάκτορο μετατρέπεται σε Μουσείο, ενώ στα Μαγειρεία θα λειτουργήσει το εκδοτήριο εισιτηρίων του Ανακτόρου, πωλητήριο και αναψυκτήριο. Τα υποστηρικτικά κτήρια του Ανακτόρου προορίζονται να λειτουργήσουν ως υποστηρικτικές λειτουργίες του Κτήματος αλλά και ως χώροι φιλοξενίας. Συγκεκριμένα, προβλέπεται: Στο Υπασπιστήριο φιλοξενούνται τα Γραφεία Διοίκησης του Κτήματος, το Κτήριο του Προσωπικού μετατρέπεται σε Ξενώνα Υψηλών Προσώπων, η Οικία Sturm και το Κτήριο Τηλεπικοινωνιών χρησιμοποιούνται ως εκθεσιακοί χώροι επιμέρους θεματικών συλλογών, η Οικία Φροντιστή θα φιλοξενήσει το Αστυνομικό Τμήμα, η Αποθήκη διατηρείται ως αποθηκευτικός χώρο, οι Χώροι Στάθμευσης μετατρέπονται σε εργαστήρια συντήρησης, η Οικία Οδηγών θα στεγάσει τον Πυροσβεστικό Σταθμό και τους προσκόπους από το Κατσιμίδι, το Συγκρότημα των Στρατώνων μετατρέπεται σε εστιατόριο και χώρο κοινωνικών εκδηλώσεων, η Οικία Αρχικηπουρού θα στεγάσει το Κέντρο Ελέγχου του Κτήματος (τηλεπικοινωνίες, ασφάλεια, διοίκηση Κτήματος), η Οικία Δασοφύλακα θα φιλοξενήσει το Κέντρο Πληροφόρησης, η Γεννήτρια Ηλεκτρικού Ρεύματος θα στεγάσει αποδυτήρια και τους χώρους υγιεινής.
Διοικητική Ενότητα
Το Διευθυντήριο, το Δασονομείο, η Οικία Αξιωματικών, ο Σταθμός Χωροφυλακής, το Ξενοδοχείο, τα Κτήρια Α, Β και Γ των Εργατικών Κατοικίων, η Αποθήκη και το Εργαστήριο Εργατών διαμορφώνονται σε ξενώνες για παροχή υπηρεσιών φιλοξενίας, το Φυλάκιο εσωτερικής πύλης θα λειτουργήσει ως Κέντρο Πληροφόρησης Τατοΐου, το Θερμοκήπιο και το Πρατήριο Καυσίμων διατηρούν την ίδια χρήση.
Παραγωγική Ενότητα
Το Παλιό Βουστάσιο μετατρέπεται σε έκθεση Αμαξών, το Ιπποστάσιο θα υποστηρίξει τη λειτουργία καφέ, πωλητηρίου, χώρου δημιουργικής απασχόλησης παιδιών, ψηφιακού κέντρου ενημέρωσης για άλογα, στο Νέο Βουστάσιο δημιουργείται σε ένα μέρος του έκθεση αγροτικής παραγωγής και στο υπόλοιπο έκθεση των Αυτοκινήτων-Μνημείων, συνεδριακό κέντρο, και αναψυκτήριο, στο Χοιροστάσιο θα λειτουργήσει το κύριο πωλητήριο αναμνηστικών ειδών, το Οινοποιείο, το Εμφιαλωτήριο, ο Χώρος Στάθμευσης Οινοποιείου αξιοποιούνται για τη λειτουργία Οινοποιείου, το Σιδηρουργείο, το Ξυλουργείο, το Πεταλωτήριο, οι Κατοικίες Εργατών και η Πλάστιγγα στο συγκρότημα της «Μάνδρας», θα φιλοξενήσουν χρήσεις για τη διάθεση αγροτικών προϊόντων και για αναψυκτήρια, το Βουτυροκομείο θα φιλοξενήσει το Μουσείο Βουτυροκομείου και το ιατρείο, ο Χώρος Στάθμευσης θα χρησιμοποιηθεί για τη στάθμευση Ασθενοφόρου, το Κτήριο Εποχικών Εργατών προορίζεται για χρήσεις εκπαίδευσης μικρής κλίμακας και για χρήσεις εκπαιδευτικές σε συνεργασία με Πανεπιστήμια, το Γαλακτοκομείο θα φιλοξενήσει αναψυκτήριο-καφέ, το Ελαιοτριβείο και το Βοηθητικό Κτίσμα του Ελαιοτριβείου θα λειτουργήσουν ως Ελαιουργείο.
Ταφική Ενότητα
Περιλαμβάνει το Μαυσωλείο και τον Ιερό Ναό της Αναστάσεως, για τα οποία διατηρείται η αρχική χρήση τους, ενώ στο Φυλάκιο Φρουράς των Τάφων, δημιουργείται έκθεση αρχαιοτήτων Δεκέλειας και ιστορίας του βασιλικού κοιμητηρίου.
Για τα περιφερειακά κτήρια προβλέπεται: Τα Φυλάκια Βαρυμπόμπης και Κρυονερίου να λειτουργήσουν ως εγκαταστάσεις υποδοχής στο Κτήμα, ελέγχου στάθμευσης και πώλησης προϊόντων του Κτήματος, ο Στάβλος Κρυονερίου να λειτουργήσει ως Κέντρο Ιππασίας, ο Αστυνομικός Σταθμός Βαρυμπόμπης να διαμορφωθεί σε κεντρικό πωλητήριο προϊόντων του Κτήματος, το Φυλάκιο της Κιθάρας να φιλοξενήσει υπαίθριες δραστηριότητες (πεζοπορία/trekking/παρατήρηση/ιππασία) και αναψυκτήριο, ο Στάβλος Πλατάνου να λειτουργήσει ως αναψυκτήριο, καφέ και εστιατόριο, ενώ το Κτήριο Κατσιμιδίου προορίζεται για τη μεταστέγαση των Φίλων του Δάσους Τατοΐου από το κτήριο των Στρατώνων.
Στην τελική ευθεία -Ολοκλήρωση το 2025
Μετά την ομόφωνη θετική γνωμοδότηση του Κεντρικού Συμβουλίου Νεωτέρων Μνημείων, επί των προτεινόμενων χρήσεων σε χαρακτηρισμένα μνημεία, η υπουργός Πολιτισμού και Αθλητισμού Λίνα Μενδώνη, δήλωσε: «Προχωρούμε στις διαδικασίες του σχεδίου ανάπτυξης του π. βασιλικού κτήματος στο Τατόι με συνέπεια στα χρονοδιαγράμματα που έχουμε θέσει. Με τη δημοπράτηση, προ ημερών, του έργου για την αποκατάσταση και ανάδειξη του Ανακτόρου, συνολικού προϋπολογισμού 14,3 εκατ. ευρώ, που χρηματοδοτεί το Ταμείο Ανάκαμψης, μπαίνουμε στην τελική ευθεία για την έναρξη των εργασιών με ορίζοντα ολοκλήρωσης το 2025. Με δεδομένο ότι οι διαδικασίες για την εκπόνηση των απαιτούμενων εξειδικευμένων μελετών για την ωρίμανση των έργων και εργασιών, που περιλαμβάνει η μελέτη βιωσιμότητας ολοκληρώθηκαν, σήμερα, με την θετική γνωμοδότηση επί των χρήσεων στα κτήρια, τα χαρακτηρισμένα μνημεία του ιστορικού πυρήνα του κτήματος, οι ρυθμοί επιταχύνονται. Με τη στενή συνεργασία και τον συντονισμό των συναρμοδίων Υπουργείων, και παρά τα προβλήματα που δημιούργησαν στο φυσικό περιβάλλον οι μεγάλες πυρκαγιές του περασμένου καλοκαιριού, καταβάλλεται κάθε δυνατή προσπάθεια, ώστε το Κτήμα, μέσα στους χρόνους που έχουν τεθεί, να αποκατασταθεί, όπως του αρμόζει, προκειμένου να αποτελέσει έναν πόλο εθνικού και διεθνούς ενδιαφέροντος».
Καθοριστική στη διαμόρφωση των τελικών χρήσεων ήταν η συμβολή του Συλλόγου Φίλων Τατοϊου που από το 2011 ζητούσαν τις συγκεκριμένες χρήσεις και συνέβαλαν στη διαμόρφωση του τελικού σχεδίου, ενώ έχουν χρηματοδοτήσει και δωρίσει μελέτες για τέσσερα κτήρια στον ιστορικό πυρήνα.
Πέντε βασικές κατηγορίες λειτουργίας
Υπενθυμίζουμε ότι πριν από ένα χρόνο, κατά την παρουσίαση της μελέτης βιωσιμότητας για το κτήμα, η υπουργός Πολιτσιμού Λίνα Μενδώνη είχε τονίσει ότι στην ενότητα του κεντρικού πυρήνα του κτήματος, ο οποίος περιλαμβάνει τα ανάκτορα, βοηθητικά κτίρια των ανακτόρων, ταφικά μνημεία, χώρο αγροτικής και κτηνοτροφικής παραγωγής και ένα τμήμα που ονομάζεται «χωριό». Στα δύο τελευταία τμήματα του κτήματος θα επιχειρηθεί να αναβιώσει το ιστορικό brand προϊόντων που παρήγαγε το κτήμα στο παρελθόν, με πρότυπες πλέον μεθόδους καλλιέργειας. Ένα μοντέλο αγροτουρισμού, που θα αποφέρει επίσης σημαντικά έσοδα στο κτήμα. Το Κτήμα θα λειτουργεί όλο τον χρόνο με τις εξής θεματικές κατευθύνσεις: Ιστορία και Πολιτισμός, Υπαίθρια Αθληση και Αναψυχή, Αγροτική Οικονομία, Ερευνα και Γνώση, Ευεξία και Ηρεμία.
Ο ρόλος του Ιδρύματος Αθανάσιος Κ. Λασκαρίδης στο Τατόι
Πρόσφατα, με Κοινή Υπουργική Απόφαση από τα υπουργεία Πολιτισμού, Περιβάλλοντος, Υποδομών και Αγροτικής Ανάπτυξης το κόστος όλων των απαιτούμενων μελετών αναλαμβάνει το Ιδρυμα Αθανασίου Λασκαρίδη. Σύμφωνα με την ΚΥΑ, η εκπόνηση μελετών και η παροχή συναφών υπηρεσιών που απαιτούνται για την ωρίμανση και υλοποίηση των δραστηριοτήτων και έργων που θέτει η μελέτη βιωσιμότητας Κτήματος Τατοΐου για την προστασία, ανάδειξη και αξιοποίηση του τέως Βασιλικού Κτήματος Τατοΐου εντός των ορίων του Δήμου Αγ. Στεφάνου και του Δήμου Αχαρνών, με δαπάνη του Κοινωφελούς Ιδρύματος «Αθανάσιος Κ. Λασκαρίδης», με σκοπό τη δωρεά τους προς το Ελληνικό Δημόσιο, άνευ ουδεμίας οικονομικής συμμετοχής, ανταλλάγματος ή επιβάρυνσης του δημοσίου.
Η παρακολούθηση της πορείας και η έγκριση του χρονοδιαγράμματος εκπόνησης των μελετών και παροχής των υπηρεσιών, ο συντονισμός των ενεργειών των υπηρεσιών των συναρμόδιων Υπουργείων, η επιτάχυνση των σχετικών διοικητικών διαδικασιών και η έγκαιρη και αποτελεσματική αντιμετώπιση τυχόν διοικητικών ζητημάτων, θα πραγματοποιούνται από Επιτροπή Παρακολούθησης που θα συγκροτηθεί με απόφαση της Κυβερνητικής Επιτροπής για τον προγραμματισμό, τον συντονισμό και την επιτάχυνση των διαδικασιών αποκατάστασης του τέως Βασιλικού Κτήματος Τατοΐου.
Η Επιτροπή αποτελείται από τρεις (3) εκπροσώπους του Υπουργείου Πολιτισμού και Αθλητισμού, δύο (2) εκπροσώπους του Υπουργείου Περιβάλλοντος και Ενέργειας και έναν (1) εκπρόσωπο των Υπουργείων Υποδομών και Μεταφορών και Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων, αντίστοιχα.
Στις συνεδριάσεις της Επιτροπής Παρακολούθησης δικαιούται να παρίσταται και εκπρόσωπος του Δωρητή, με συμβουλευτικό, διευκρινιστικό και επιβοηθητικό ρόλο.