Μακάρι στον ορισμό της λέξης εικαστικός να βάζαμε τη φωτογραφία του. Γιατί ο Παναγιώτης Βασιλάκης που έγινε παγκοσμίως γνωστός με το ψευδώνυμο Takis, συγκαταλέγεται και μετά θάνατο στους σημαντικότερους εκπροσώπους της σύγχρονης εικαστικής σκηνής και κινητικής Τέχνης.
Το λέει και το ΚΠΙΣΝ: Από τις 23 Ιουνίου έως τις 07 Νοεμβρίου 2021, το Κέντρο Πολιτισμού Ίδρυμα Σταύρος Νιάρχος (ΚΠΙΣΝ), σε συνεργασία με το ίδρυμα Takis - Κέντρο Ερευνών για την Τέχνη και τις Επιστήμες (ΚΕΤΕ), παρουσιάζει μια μεγάλης έκτασης έκθεση με εμβληματικά γλυπτά του διεθνώς καταξιωμένου εικαστικού Takis.
Εδώ αξίζει να πούμε πως σχεδόν δύο χρόνια πριν, μετά την έκθεση αφιερωμένη στον Takis από τo Λονδρέζικο μουσείο Tate modern, στις 3 Ιουλίου του 2019, μπορούμε να μιλάμε για τον πιο αναγνωρίσιμο, διεθνώς, εικαστικό καλλιτέχνη που έζησε στην Ελλάδα. Ο Takis κέρδισε αυτόν τον τίτλο ζώντας πάντα με τη λέξη “πρόκληση” να βράζει μέσα στα κύτταρα του. Λες και ήθελε πάντα να ταράζει τα λιμνάζοντα νερά. Αυτό το απέδειξε πολλές φορές στη ζωή και στην καριέρα του.
Oταν ο Takis γίνεται πρωτοσέλιδο στους New York Times
Τον Ιανουάριο του 1969 ο Takis γίνεται πρωτοσέλιδο στους New York Times. Κατά τη διάρκεια της έκθεσης «ο τρόπος που βλέπει τη μηχανή κανείς στο τέλος της εποχής των μηχανών», στο μουσείο Moma της Νέας Υόρκης, ο Takis εισβάλει στον χώρο να αποσύρει ένα από τα έργα του (τα «Τηλεγλυπτά» του) το οποίο ισχυρίζεται ότι προβάλλεται χωρίς την άδειά του. Η κίνησή του είχε ένα ιδιαίτερο συμβολισμό και αποτέλεσε την εκκίνηση για μια σειρά από συζητήσεις μεταξύ διευθυντών μουσείων, καλλιτεχνών και κοινού σχετικά με τα δικαιώματα του καλλιτέχνη, για τα οποία να μην ξεχνάμε έδειξε ο Takis την ευαισθησία του από τη στιγμή που ίδρυσε την ίδια χρονιά το «Συνασπισμό Εργατών Τέχνης» (Art Worker’s Coalition). «Η δυσπιστία του καλλιτέχνη απέναντι σε κάθε μορφή εξουσίας πρέπει να είναι το πρώτο πολιτικό δικαίωμα» είπε. Η πρώτη του «αμφισβήτηση» όμως εκφράστηκε απέναντι στην ίδια του την οικογένεια, ασχολούμενος με κάτι που οι γονείς του δεν το ενέκριναν: την Τέχνη.
Μίλησα με έναν άνθρωπο που τον ήξερε καλά, τη διευθύντρια του ιδρύματος Takis, Μένια Κούλη. Ο Takis ήταν μια πολύ έντονη προσωπικότητα. Κυριαρχούσε στον χώρο, θα έλεγα πως «μαγνήτιζε» τους πάντες γύρω του. Δεν μπορούσε παρά μόνο δέος να μου προκαλέσει η γνωριμία και η επαφή μαζί του. Η πρώτη μου εντύπωση ήταν σίγουρα θετική, αλλά συνάμα με κυριαρχούσε ένας φόβος, αν θα μπορέσω να ανταποκριθώ σε μια υψηλού επιπέδου συζήτηση και επικοινωνία μαζί του. Ο Takis όμως ήταν απλός, με τρομερό μορφωτικό επίπεδο και γνώσεις μεν, αλλά παράλληλα τον διακατείχε μια απλότητα και μια συμπάθεια στους νέους ανθρώπους, κάτι που σε έκανε να νιώθεις άνετα μαζί του από την αρχή. Αυτό με το οποίο συνδέθηκα περισσότερο μαζί του ήταν η φιλοσοφία του για τη ζωή. «Όλα είναι μυαλό και κίνηση» έλεγε.
«Η σύγχρονη προσέγγιση του «Νους υγιής εν σώματι υγιή» των Αρχαίων Ελλήνων ήταν το μότο του και έγινε και δικό μου”. Αναφερόμενη στο πως ξεκίνησε να εργάζεται στο Takis foundation, εκεί που αργότερα απέκτησε τον τίτλο “director of public affairs” είπε «Έχοντας συνεργαστεί με τον ίδιο τον Takis για μεγάλο χρονικό διάστημα, μου έγινε η πρόταση να συνεργαστώ με το Ίδρυμα Takis. Στο πλαίσιο διοργάνωσης μεγάλων διεθνών εκθέσεων, όπως αυτή στην Tate Modern το 2019, η συνεργασία μου με το Ίδρυμα ήταν για εμένα εξ αρχής μια πρόκληση. Ήταν μια ευκαιρία ζωής να εργαστώ πλάι σε ανθρώπους ειδήμονες στη σύγχρονη τέχνη και να συμμετάσχω στη διοργάνωση εκθέσεων σε διεθνές επίπεδο».
«Ο Takis υπήρξε μεγάλος δάσκαλος»
«Δίπλα σε έναν τέτοιο σημαντικό άνδρα, τα μαθήματα μπορούσαν να είναι πολλά: Ο Takis υπήρξε μεγάλος δάσκαλος. Ως γνήσιος καλλιτέχνης μπορεί κάποιες φορές να έδειχνε ιδιόρρυθμος και δύσκολος στο να τον κατανοήσεις. Όμως, είχε βαθιά γνώση και εμπειρία τόσο για τον κόσμο της σύγχρονης τέχνης, όσο και για τη ζωή γενικότερα. Έμοιαζε κάποιες φορές δυσνόητος, όμως αν κατάφερνες να ανοίξεις το μυαλό σου, να ελευθερωθείς από παλιές πεποιθήσεις και να τον ακούσεις προσεκτικά, είχες να πάρεις πολλά από εκείνον. Η ίδια του η καθημερινότητα, η όμορφη ρουτίνα, όπως την αποκαλούσε, ήταν από μόνη της ένα μάθημα ζωής. «Σπεύδε βραδέως» σε δίδασκε, μην σπαταλάς την ενέργειά σου άσκοπα, έλεγε. Ο τρόπος ζωής του και η στάση του απέναντι στους ανθρώπους της τέχνης υπήρξε ένα μάθημα για εμένα. Αν μπορούσε να μιλήσει μαζί του σήμερα, με μια πετυχημένη, μεταφυσικά χρήση του πίνακα Quija, θα του έλεγα πως ακόμα και αν έχει φύγει από τη ζωή, κυριαρχεί παντού στο Ίδρυμά του μέσα από το έργο του και πως επιτελείται το όραμά του και οι στόχοι του με τον καλύτερο τρόπο. Επίσης, θα του έλεγα πως καθημερινά προσπαθώ να εφαρμόζω όλα όσα με δίδαξε και συμβούλεψε, όπως το να μη βιάζομαι και να λειτουργώ με πιο αργούς ρυθμούς αλλά και να είμαι πιο μεθοδική στις κινήσεις μου».
Αν κάποιος επισκεφτεί την έκθεση με τίτλο Τakis: Κόσμος σε Κίνηση, θα δει μεταξύ άλλων με ποια μαεστρία ο Έλληνας καλλιτέχνης αποτύπωνε με υλικό τρόπο, άυλες δυνάμεις. Στην έκθεση θα παρουσιαστούν 46 ιστορικά και αντιπροσωπευτικά έργα από ολόκληρη την καλλιτεχνική πορεία του κορυφαίου καλλιτέχνη Takis.
Όπως με ενημέρωσε η Μένια Κούλη, στα έργα της έκθεσης περιλαμβάνονται τα εμβληματικά Αιολικά του Takis, Σινιάλα με Φως και Βίδες του Αρχιμήδη, τα Πυροτεχνήματα, αλλά και αντιπροσωπευτικά έργα του από τις ενότητες των Μουσικών Γλυπτών, των Μαγνητικών Τοίχων-Τέταρτη Διάσταση, των Σπειρών, των Ηλεκτρικών Βαρελιών, των Λουλουδιών και των Σφαιρών.
Η ίδια συμπλήρωσε: Τα έργα μαζί, και το καθένα χωριστά, συγκροτούν έναν «κόσμο σε κίνηση», έναν κόσμο τον οποίο οι επισκέπτες θα μπορούν να εξερευνήσουν και να συνδεθούν μαζί του, σε μια έκθεση που θέτει στο κέντρο της, μεταξύ άλλων, την ενασχόληση του καλλιτέχνη με τους φυσικούς νόμους, με τις κοσμικές δυνάμεις του σύμπαντος, στην προσπάθειά του να ορίσει με υλικό τρόπο τις αόρατες δυνάμεις.