Ποιες ταινίες μάς έρχονται στο μυαλό όταν σκεφτόμαστε κινηματογραφικές αναφορές στο ραδιόφωνο;
Η αγαπημένη των κριτικών ταινία ενηλικίωσης του Τζορτζ Λούκας, AMERICAN GRAFFITI (1973), όπως και τα δύο φιλμ του 1987, το RADIO DAYS του Γούντι Άλεν, που δανείζει και το όνομά του στο αφιέρωμα, και το αντιπολεμικό GOOD MORNING VIETNAM, με το ρεσιτάλ ερμηνείας του Ρόμπιν Γουίλιαμς.
Ο ασπρόμαυρος κινηματογράφος έχει την τιμητική του στο αφιέρωμα, με την αντιφασιστική σάτιρα THE GREAT DICTATOR (1940), την ταινία ΟΙ ΓΕΡΜΑΝΟΙ ΞΑΝΑΡΧΟΝΤΑΙ (1948) που καθιέρωσε τον Βασίλη Λογοθετίδη σαν κωμικό, αλλά και το πρώτο ελληνικό κινηματογραφικό μιούζικαλ ΧΑΡΟΥΜΕΝΟ ΞΕΚΙΝΗΜΑ (1953), με τον δημοφιλή εκφωνητή του ραδιοφώνου Γιώργο Οικονομίδη.
Το αφιέρωμα περιλαμβάνει και δύο ταινίες μικρού μήκους, την ΕΚΠΟΜΠΗ (1968) του Θόδωρου Αγγελόπουλου και την πρόσφατης παραγωγής ταινία των Δεληγιάννη-Τσιουβάρα, À LA CARTE (2021), που μας μεταφέρει στο ραδιοφωνικό στούντιο.
Ο ραδιοφωνικός σταθμός Αθήνα 98.4 και η Ταινιοθήκη της Ελλάδος παρουσιάζουν το τετραήμερο αφιέρωμα RADIO DAYS, με ταινίες που ανέδειξαν τη δύναμη και την επίδραση του αγαπημένου μας μέσου.
Από την Πέμπτη 2 έως την Κυριακή 5 Μαρτίου, το ραδιόφωνο πρωταγωνιστεί σε εννέα επιλεγμένες ταινίες, ανάμεσά τους ασπρόμαυρες, ευρωπαϊκές και κλασικά φιλμ. Καλεσμένοι-έκπληξη θα προλογίσουν τις ταινίες.
Το ραδιόφωνο στον κινηματογράφο
Οι Radio Days παρουσιάζουν, σε πρώτη προβολή σε αθηναϊκή αίθουσα, το ντεμπούτο του Β. Μ. Καρντονά για το πειρατικό ραδιόφωνο στα 80s, LES MAGNÉTIQUES (Magnetic Beats) (2021).
Η πρόεδρος της Ταινιοθήκης της Ελλάδος Μαρία Κομνηνού γράφει για τις ταινίες του αφιερώματος: «Το ραδιόφωνο είναι μια εφεύρεση του 19ου αιώνα που απέκτησε μαζική απήχηση τον 20ό αιώνα και εξακολουθεί να έχει φανατικούς φίλους και τον 21ο. Οι θεωρητικές διαμάχες στον 20ό αιώνα έφεραν σε αντιπαράθεση τους Αντόρνο και Χορκχάιμερ που υποστήριζαν τις χειραγωγικές λειτουργίες των ΜΜΕ, όπως και του ραδιοφώνου, σε αντίθεση με τον Μπέρτολντ Μπρεχτ, που υποστήριζε τις χειραφετητικές του δυνατότητες.
Στην ταραγμένη περίοδο του Β' Παγκοσμίου Πολέμου το ραδιόφωνο θα χρησιμοποιηθεί τόσο για την προπαγάνδα των δικτατόρων, όσο και από το αντίπαλο στρατόπεδο για να εμψυχώνονται οι μαχόμενοι και οι άνθρωποι που ήταν υπό Κατοχή από τις δυνάμεις του Άξονα.
Η αριστουργηματική ταινία του Τσάρλι Τσάπλιν Ο Μεγάλος Δικτάτωρ του 1940 είναι μια ταινία που ξεδιπλώνει τη δύναμη του ραδιοφώνου καθώς γελοιοποιεί το Χίτλερ, ενώ στο φιλμ Οι Γερμανοί Ξανάρχονται του Αλέκου Σακελλάριου (1948) υπάρχει αναφορά στην περίοδο της Κατοχής και το σημαντικό ρόλο που έπαιζε το BBC για την ανόρθωση του ηθικού των Ελλήνων. Στη μεταπολεμική περίοδο το ραδιόφωνο απετέλεσε το κύριο μέσο ψυχαγωγίας και οικογενειακής διασκέδασης. Στο Χαρούμενο Ξεκίνημα του Ντίνου Δημόπουλου (1954), που αποτελεί και το πρώτο ελληνικό μιούζικαλ, έχουμε μια περιήγηση στα μυστικά της λειτουργίας του μοναδικού τότε ελληνικού κρατικού ραδιοφώνου. Με μια ματιά επηρεασμένη από τη γαλλική νουβέλ βαγκ, ο Θόδωρος Αγγελόπουλος σατιρίζει στη μικρού μήκους Εκπομπή του (1968) την ικανότητα του ραδιοφώνου να καλλιεργεί είδωλα και φαντασιώσεις.
Τα Νεανικά Συνθήματα (1973) του Τζορτζ Λούκας είναι μία αξέχαστη δραματική κωμωδία ενηλικίωσης για την περίοδο 1970 και τον ρόλο που έπαιζε το ραδιόφωνο στη διαμόρφωση της νεανικής κουλτούρας.
Στις Μέρες Ραδιοφώνου (1987) έχουμε μια νοσταλγική αναφορά από το Γούντι Άλεν για τη χρυσή εποχή του ραδιοφώνου (1930-1940) στην Αμερική. Οι τραυματικές εμπειρίες των Αμερικανών στρατιωτών στο Βιετνάμ και η σάτιρα του μιλιταρισμού μέσα από έναν αντισυμβατικό ραδιοφωνικό παραγωγό που τον ενσαρκώνει ο αξέχαστος Ρόμπιν Γουίλιαμς, αποτελούν την πλοκή της περίφημης ταινίας Καλημέρα Βιετνάμ του Μπάρι Λέβινσον (1987).
Η ταινία του Βενσάν Μαέλ Καρντονά Magnetic Beats (2021) ακολουθεί την έκρηξη μιας post-punk κουλτούρας μέσα από δύο αδελφούς που έχουν τον δικό τους πειρατικό σταθμό, ενώ στη μικρού μήκους ταινία À la carte (2021) του διδύμου Ταξιάρχη Δεληγιάννη-Βασίλη Τσιουβάρα ο Υπουργός Υγείας καλείται σε μια ραδιοφωνική εκπομπή, για να καλύψει ένα σκάνδαλο στο οποίο εμπλέκεται».
Η γενική διευθύντρια του Αθήνα 9.84, Μαργαρίτα Μυτιληναίου για το αφιέρωμα: «Έχουμε μεγάλη χαρά για τις 4 μέρες προβολών και τις 9 επιλεγμένες ταινίες. Η Ταινιοθήκη της Ελλάδος αγκάλιασε την πρόταση του Αθήνα 9. 84 και, μαζί, συνεργαστήκαμε για να προβάλουμε στο πανί του σινεμά ασπρόμαυρες και έγχρωμες ταινίες με θέμα το Ραδιόφωνο και ήρωες φανατικούς ακροατές του και θρυλικούς εκφωνητές. Ιστορίες που έχουν καταγραφεί στην καρδιά και το συναίσθημά μας. Σας ευχαριστούμε θερμά που είστε εδώ, μαζί μας».
Το πρόγραμμα του κινηματογραφικού αφιερώματος
Πέμπτη 2 Μαρτίου: 19.00 Χαρούμενο ξεκίνημα
Ελλάδα | 1954 | 91’ | Μουσική κωμωδία | Ασπρόμαυρο
Προλογίζει ο Ιάσονας Τριανταφυλλίδης
21.00 Magnetic Beats (Θα διατεθεί περιορισμένος αριθμός εισιτηρίων)
Γαλλία/Γερμανία | 2021 | 98’ | Αισθηματική, Δράμα | Έγχρωμ
Προλογίζει η Μαρία Κομνηνού
Παρασκευή 3 Μαρτίου:19.00 Οι Γερμανοί Ξανάρχονται
Ελλάδα | 1948 | 85’ | Πολιτική Σάτιρα | Ασπρόμαυρο
Προλογίζει ο Γιάννης Ζουμπουλάκης
21.00 The Great Dictator
ΗΠΑ | 1940 | 125’ | Πολιτική Σάτιρα | Ασπρόμαυρο
Προλογίζει ο Ιάσονας Τριανταφυλλίδης
Σάββατο 4 Μαρτίου:18.30 À la carte
Ελλάδα | 2021 | 12’ | Μικρού Μήκους Έγχρωμη
Προλογίζουν οι συντελεστές
19.00 Good Morning Vietnam
ΗΠΑ | 1987 | 121’ | Κωμωδία | Έγχρωμη
Προλογίζει ο Ρόμπυ Εκσιέλ
21.30 Radio Days
ΗΠΑ | 1987 | 84’ | Κωμωδία | Έγχρωμη
Προλογίζει ο Μενέλαος Καραμαγγιώλης
Κυριακή 5 Μαρτίου:18.30 Η Εκπομπή
Ελλάδα | 1968 | 23’ | Ασπρόμαυρη
Προλογίζει ο Ιάσονας Τριανταφυλλίδης
19.00 American Graffiti
ΗΠΑ | 1973 | 112’ | Κωμωδία-Δράμα Ενηλικίωσης | Έγχρωμο
Προλογίζει ο Λευτέρης Χαρίτος
21.30 Magnetic Beats (2η προβολή)
Προλογίζει ο Τάσος Μελεμενίδης
Ποιες ταινίες θα δούμε στο αφιέρωμα
ΠΕΜ 02.03 | 19.00 ΧΑΡΟΥΜΕΝΟ ΞΕΚΙΝΗΜΑ Ελλάδα | 1954 | 91’ | Μουσική κωμωδία | Ασπρόμαυρο. ΣΚΗΝΟΘΕΣΙΑ: Ντίνος Δημόπουλος ΣΕΝΑΡΙΟ: Ασημάκης Γιαλαμάς, Κώστας Πρετεντέρης, Γιώργος Οικονομίδης ΠΑΡΑΓΩΓΗ: Φίνος Φιλμ. ΠΑΙΖΟΥΝ: Γιώργος Οικονομίδης, Ντίνος Ηλιόπουλος, Καίτη Μπελίντα, Βασίλης Αυλωνίτης, Μαργαρίτα Παπαγεωργίου, Γεωργία Βασιλειάδου, Νίκος Ρίζος, Ρένα Στρατηγού, Γιώργος Δαμασιώτης. ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΑ: Αριστείδης Καρύδης-Φουκς. ΜΟΝΤΑΖ: Ντίνος Κατσουρίδης. ΣΚΗΝΟΓΡΑΦΙΑ: Μάρκος Ζέρβας.ΜΟΥΣΙΚΗ: Kώστας Καπνίσης, Λυκούργος Μαρκέας, Νίκος Γούναρης. ΧΟΡΟΓΡΑΦΙΑ: Απόλλων Γαβριηλίδης.
Η πρώτη μουσική κωμωδία του Ελληνικού Κινηματογράφου, προπομπός των μιούζικαλ που ακολούθησαν τη δεκαετία του '60. Ο Ραδιοφωνικός Σταθμός της Αθήνας προκηρύσσει διαγωνισμό για διαφημιστικές εκπομπές. Συμμετοχή δηλώνουν δύο τριάδες, τρεις άνδρες συνθέτες και τρεις γυναίκες στιχουργοί, που αρχικά ανταγωνίζονται και υπονομεύουν ο ένας τον άλλον με στόχο του βραβείο, αλλά τελικά καταλήγουν να συνδεθούν τόσο επαγγελματικά όσο και συναισθηματικά.
ΠΕ 02.03 | 21.00 ΜΑΓΝΗΤΙΚΟΙ ΠΑΛΜΟΙ / MAGNETIC BEATS/ LES MAGNÉTIQUES Γαλλία/Γερμανία | 2021 | 98’ | Αισθηματική, Δράμα | Έγχρωμη. ΣΚΗΝΟΘΕΣΙΑ:Βενσάν Μαέλ Καρντονά. ΣΕΝΑΡΙΟ: Βενσάν Μαέλ Καρντονά, Chloé Larouchi, Maël Le Garrec, Rose Philippon, Catherine Paillé, Romain Compingt. ΠΑΡΑΓΩΓΗ: Easy Tiger, Srab Films.ΠΑΙΖΟΥΝ: Τιμοτέ Ρομπάρ, Ζοζέφ Ολιβέν, Μαρί Κολόμπ. ΜΟΥΣΙΚΗ: David Sztanke.
Το ντεμπούτο του Βενσάν Μαέλ Καρντονά, μιλά με νοσταλγία για τη μουσική και την πολιτική και τα 80’s, βραβεύτηκε στο Δεκαπενθήμερο Σκηνοθετών του Φεστιβάλ Καννών. Σε μια μικρή επαρχιακή πόλη στις αρχές της δεκαετίας του '80, ο Φιλίπ ζει στη σκιά του αδελφού του, Ζερόμ, που είναι το κακό παιδί της παρέας. Ανάμεσα στο πειρατικό ραδιόφωνο, το γκαράζ του πατέρα τους και την απειλή της στρατιωτικής θητείας, αγνοούν ότι ζουν τις τελευταίες στιγμές ενός κόσμου στο χείλος του αφανισμού.
ΠΑΡ 03.03 | 19.00 | ΟΙ ΓΕΡΜΑΝΟΙ ΞΑΝΑΡΧΟΝΤΑΙ Ελλάδα | 1948 | 85’ | Πολιτική Σάτιρα | Ασπρόμαυρο. ΣΚΗΝΟΘΕΣΙΑ: Αλέκος Σακελλάριος. ΣΕΝΑΡΙΟ: Αλέκος Σακελλάριος, Χρήστος Γιαννακόπουλος. ΠΑΡΑΓΩΓΗ: Φιλοποίμην Φίνος. ΠΑΙΖΟΥΝ: Βασίλης Λογοθετίδης, Νίτσα Τσαγανέα, Λαυρέντης Διανέλλος, Ίλυα Λιβυκού, Μίμης Φωτόπουλος, Βαγγέλης Πρωτοπαππάς, Γεωργία Βασιλειάδου. ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΑ: Γιόζεφ Χεπ. ΜΟΝΤΑΖ: Φιλοποίμην Φίνος.ΣΚΗΝΟΓΡΑΦΙΑ: Μάριος Αγγελόπουλος. ΜΟΥΣΙΚΗ: Κώστας Γιαννίδης.
Η ταινία διαδραματίζεται στα χρόνια του Εμφυλίου, με τον Θόδωρο, έναν φιλήσυχο οικογενειάρχη, να είναι απογοητευμένος από τους διαπληκτισμούς μεταξύ των γειτόνων και φίλων του. Οι μνήμες από την Γερμανική κατοχή είναι ακόμα νωπές και μια μέρα βλέπει σε εφιάλτη πως οι Γερμανοί ανακαταλαμβάνουν τη χώρα. Όταν πια ξυπνήσει ανακουφισμένος, εκφράζει την πικρία του για τον εμφύλιο σπαραγμό.
ΠΑΡ 03.03 | 21.00 | THE GREAT DICTATOR ΗΠΑ | 1940 | 125’ | Πολιτική Σάτιρα | Ασπρόμαυρο. ΣΚΗΝΟΘΕΣΙΑ/ ΣΕΝΑΡΙΟ/ ΠΑΡΑΓΩΓΗ: Τσάρλι Τσάπλιν. ΠΑΙΖΟΥΝ: Τσάρλι Τσάπλιν, Πολέτ Γκοντάρ, Τζακ Οακι. ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΑ: Kαρλ Στρους, Ρόλαντ Τόθεροχ. ΜΟΝΤΑΖ: Γουίλαρντ Νίκο. ΜΟΥΣΙΚΗ: Τσάρλι Τσάπλιν, Μέρεντιθ Γουίλσον.
H πρώτη ομιλούσα ταινία του Τσάρλι Τσάπλιν, η αριστουργηματική αντιφασιστική σάτιρα παραμένει επίκαιρη και ο μονόλογος του φινάλε, συγκλονιστικός. Ένας Εβραίος κουρέας, μετά από πολύχρονη νοσηλεία σε στρατιωτικό νοσοκομείο, αγνοώντας την άνοδο του δικτάτορα Αντενόιντ Χίνκελ και την εκστρατεία αντισημιτισμού που έχει ξεκινήσει, επιστρέφει στην πατρίδα του. Εκεί, εμπλέκεται σε μια σειρά από κωμικές παρεξηγήσεις λόγω της τεράστιας ομοιότητας που έχει με τον δικτάτορα.
ΣΑΒ 04.03 | 18.30 | À LA CARTE Ελλάδα | 2021 | 12’ | ΜΙΚΡΟΥ ΜΗΚΟΥΣ | Έγχρωμη. ΣΚΗΝΟΘΕΣΙΑ/ ΣΕΝΑΡΙΟ: Ταξιάρχης Δεληγιάννης, Βασίλης Τσιουβάρας. ΠΑΡΑΓΩΓΗ: Ταξιάρχης Δεληγιάννης, Βασίλης Τσιουβάρας, Ιωάννα Σουλτάνη, Authorwave. ΠΑΙΖΟΥΝ: Χρήστος Στέργιογλου, Αντώνης Μποσκοΐτης. ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΑ: Διονύσης Ευθυμιόπουλος. ΜΟΝΤΑΖ: Ιωάννα Σπηλιοπούλου.
Ο Υπουργός Υγείας είναι καλεσμένος σε μια lifestyle ραδιοφωνική εκπομπή, με στόχο την απόκρυψη ενός σκανδάλου που τον αφορά. Μαζί με το δημοσιογράφο ακροβατούν “στον αέρα”, σε ένα σκοινί που τεντώνει επικίνδυνα από τις αποκαλυπτικές αντιδράσεις των ακροατών και τις πιέσεις των φαρμακευτικών και της κυβέρνησης.
ΣΑΒ 04.03 | 19.00 | GOOD MORNING, VIETNAM. ΗΠΑ | 1987 | 121’ | ΚΩΜΩΔΙΑ | Έγχρωμη. ΣΚΗΝΟΘΕΣΙΑ: Μπάρι Λέβινσον. ΣΕΝΑΡΙΟ: Μιτς Μάρκοβιτς. ΠΑΡΑΓΩΓΗ: Λάρι Μπρένζερ, Μαρκ Τζόνσον. ΠΑΙΖΟΥΝ: Ρόμπιν Γουίλιαμς, Φόρεστ Γουίτακερ. ΜΟΝΤΑΖ: Στου Λίντερ. ΜΟΥΣΙΚΗ: Άλεξ Νορθ.
Ρεσιτάλ ερμηνείας από τον Ρόμπιν Γουίλιαμς, σε έναν ρόλο που του χάρισε Χρυσή Σφαίρα και την πρώτη του υποψηφιότητα για Όσκαρ Α' Ανδρικού Ρόλου, μεταξύ άλλων. Η ταινία περιγράφει τις περιπέτειες ενός εκφωνητή ραδιοφώνου που εργάζεται στο στρατιωτικό σταθμό της Σαιγκόν το 1965 και σχολιάζει καυστικά αλλά και με χιούμορ τα δεινά του πολέμου.
ΣΑΒ 04.03 | 21.30 | RADIO DAYS ΗΠΑ | 1987 | 84’ | Κωμωδία | Έγχρωμη. ΣΚΗΝΟΘΕΣΙΑ/ ΣΕΝΑΡΙΟ: Γούντι Άλεν. ΠΑΡΑΓΩΓΗ: Ρόμπερτ Γκρίνχατ. ΠΑΙΖΟΥΝ: Μία Φάροου, Μάικλ Τάκερ, Τζούλι Κάβνερ, Ντάιαν Γουίστ, Ντάνι Αϊέλο, Τόνι Ρόμπερτς, Τζεφ Ντάνιελς, Σεθ Γκριν, Γούντι Άλεν, Λάρι Ντέιβιντ, Ντάιαν Κίτον. ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΑ: Κάρλο Ντι Πάλμα. ΜΟΝΤΑΖ: Σούζαν Ε. Μορς. ΜΟΥΣΙΚΗ: Ντικ Χάιμαν.
Ο Τζο περιγράφει ιστορίες της οικογένειάς του από τα νεανικά του χρόνια, στη Νέα Υόρκη, τέλη της δεκαετίας του 1930. Όλες οι αναμνήσεις έχουν κοινό παρονομαστή το ραδιόφωνο κατά τη χρυσή εποχή του.
ΚΥΡ 05.03 | 18.30 Η ΕΚΠΟΜΠΗ Ελλάδα | 1968 | 23’ | Ασπρόμαυρη ΣΚΗΝΟΘΕΣΙΑ/ ΣΕΝΑΡΙΟ/ ΠΑΡΑΓΩΓΗ: Θόδωρος Αγγελόπουλος. ΠΑΙΖΟΥΝ: Θόδωρος Κατσαδράμης, Λίνα Τριανταφύλλου, Νίκος Μαστοράκης, Μίρκα Καλατζοπούλου. ΔΙΕΥΘ. ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΑΣ: Γιώργος Αρβανίτης. ΜΟΝΤΑΖ: Γιώργος Τριανταφύλλου. ΗΧΟΣ: Θανάσης Αρβανίτης.
Μια ομάδα δημοσιογράφων του ραδιοφώνου κάνουν γκάλοπ για να ορίσουν τα χαρακτηριστικά που συνθέτουν τον «ιδανικό άνδρα». Στη συνέχεια, αναζητούν τον άντρα που ανταποκρίνεται στην περιγραφή και καταλήγουν σε έναν μικροαστό, λίγο σεξομανή. Όταν του ανακοινώνουν πως έχει κερδίσει, ως βραβείο, μια νύχτα με μια ντίβα του κινηματογράφου εκείνος ενθουσιάζεται, όμως όταν φτάνει στο χώρο που του υπέδειξαν, εμφανίζονται οι δημοσιογράφοι της έρευνας και αντί για το ραντεβού, τον οδηγούν στο στούντιο.
ΚΥΡ 05.03 | 19.00 AMERICAN GRAFFITI / Νεανικά συνθήματα ΗΠΑ | 1973 | 112’ | Κωμωδία-Δράμα Ενηλικίωσης | Έγχρωμο. ΣΚΗΝΟΘΕΣΙΑ: Τζορτζ Λούκας. ΣΕΝΑΡΙΟ: Γουίλαρντ Χάικ, Γκλόρια Κατς, Τζορτζ Λούκας.ΠΑΡΑΓΩΓΗ: Φράνσις Φορντ Κόπολα. ΠΑΙΖΟΥΝ: Ρίτσαρντ Ντρέιφους, Ρον Χάουαρντ, Πολ Λε Ματ, Χάρισον Φορντ. ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΑ: Γιαν Νταλκέν, Ρον Έβεσλεϊτζ. ΜΟΝΤΑΖ: Βέρνα Φιλντς, Μάρσια Λούκας. ΣΚΗΝΙΚΑ: Ντέννις Κλάρκ. ΚΟΣΤΟΥΜΙΑ: Άγκι Γκέραρντ Ρότζερς
Το επιδραστικό φιλμ του Τζορτζ Λούκας, με την ξεχωριστή εμφάνιση του ραδιοφωνικού παραγωγού "Wolfman Jack” και τέσσερις υποψηφιότητες για Όσκαρ (καλύτερης ταινίας, σεναρίου, β' γυναικείου ρόλου και μοντάζ), ακολουθεί μία παρέα νεαρών που μόλις τελείωσαν το σχολείο και χαρτογραφεί τις ξέγνοιαστες στιγμές τους, πριν πάρουν ο καθένας τον δρόμο του κολεγίου ή της επαγγελματικής αποκατάστασης.
ΚΥΡ 05.03 | 21.30 MAGNETIC BEATS
Επαναληπτική προβολή
Ταινιοθήκη της Ελλάδος
Ιερά Οδός 48 και Μεγάλου Αλεξάνδρου, μετρό Κεραμεικός, τηλ. 210 3612046
Ημερομηνίες: Πέμπτη 2 έως 5 Μαρτίου, 2023 / Εισιτήρια: 5 ευρώ (ανά προβολή), 10 ευρώ (4 προβολές)