Η Μαρία Φαραντούρη μιλάει στο iefimerida.gr και ανακαλεί στη μνήμη στιγμές από την πορεία 50 χρόνων μαζί του.
«Ήταν στη μοίρα μου γραφτό και με τα ωραιότερα γράμματα να συναντήσω και να τραγουδήσω το έργο του Μίκη Θεοδωράκη. Αυτή η τύχη έδωσε φως και νόημα στη ζωή μου κι έτσι ένιωσα ό,τι περνούσα κι εγώ σ ’ ένα μουσικό σύμπαν, που δεν τελειώνει ποτέ και πουθενά» λέει η Μαρία Φαραντούρη μιλώντας στο iefimerida.gr με αφορμή τη συναυλία της το Σάββατο 4 Φεβρουαρίου στο Μέγαρο Μουσικής με τίτλο της παράστασης «Μίκης: Αυτός ο γνωστός-άγνωστος».
Κι όταν ο τίτλος λέει «άγνωστος» μιλάει για ένα έργο του Μίκη Θεοδωράκη το οποίο η Μαρία Φαραντούρη θα ερμηνεύσει για πρώτη φορά στην Ελλάδα, την καντάτα-τραγούδι ποταμό «Ο Επιζών», που μελοποίησε ο μεγάλος Έλληνας συνθέτης το 1969 κατά τη διάρκεια της εξορίας του στη Ζάτουνα, πάνω στην ποίηση του Τάκη Σινόπουλου, και έχει ενδιαφέρον το πώς έφτασε η κασέτα και οι παρτιτούρες στα χέρια της Μαρίας Φαραντούρη, που ήταν στο εξωτερικό, από έναν Άγγλο δημοσιογράφο που είχε επισκεφθεί τον Μίκη στη Ζάτουνα.
Εκτός από το έργο «Ο Επιζών» στη συναυλία στο Μέγαρο Μουσικής η Μαρία Φαραντούρη, μαζί με τον εξαιρετικό βαρύτονο Τάσο Αποστόλου, θα ερμηνεύσει πολλά γνωστά τραγούδια του Μίκη Θεοδωράκη από τους κύκλους Οδύσσεια, Poetica, Asmata, Σερενάτες, Μαουτχάουζεν, Μπαλάντες καθώς και τραγούδια πάνω σε ποίηση Κάλβου, Καβάφη, Λόρκα, Σεφέρη, Ελύτη, Ρίτσου, Αναγνωστάκη, Γκάτσου, Παπαδόπουλου και Ελευθερίου.
«Κυρία Φαραντούρη, θα μου εμπιστευθείτε την κόρη σας;»
Δόξα, χειροκρότημα, επιτυχίες, τα μεγαλύτερα θέατρα του κόσμου. Πώς να διαλέξεις μόνο κάποιες στιγμές. Η Μαρία Φαραντούρη θυμάται τη στιγμή που την πρωτοπλησίασε ο Μίκης Θεοδωράκης, τη στιγμή που της έπαιξε στο πιάνο το «Μαουτχάουζεν», την εξορία, τα τελευταία λόγια που της είπε πριν φύγει από τη ζωή.
«Δύσκολο πολύ να ξεχωρίσω κάποιες στιγμές, γιατί η κάθε στιγμή ήταν ιδιαίτερη και σημαντική. Πώς μπορώ να ξεχάσω την πρώτη φορά που με άκουσε σε μια συναυλία του Συλλόγου Φίλων Ελληνικής Μουσικής στο Δημοτικό Θέατρο του Πειραιά όπου τραγούδησα τον "Καημό". Ήρθε στο τέλος της συναυλίας στα παρασκήνια και μίλησε στη μητέρα μου που με συνόδευε, της είπε "κυρία Φαραντούρη, θα μου εμπιστευθείτε την κόρη σας; Γεννήθηκε για τη μουσική μου, για τα τραγούδια μου" και αμέσως μετά με ρώτησε "το ξέρεις ότι έχεις τρομερή φωνή; Θέλεις να γίνεις η ιέρειά μου;". Εγώ, με την αυθάδεια της ηλικίας, ήμουν 16 χρόνων, του είπα "Ναι, το ξέρω και θέλω να γίνω η τραγουδίστριά σας". Από εκεί ξεκίνησαν όλα».
«Μια άλλη στιγμή που σφράγισε την πορεία μας ήταν το 1964, όταν με φώναξε να πάω στο σπίτι του για να μου δείξει ένα νέο έργο που συνέθεσε για τη φωνή μου. Εκεί ήταν παρών κι ο δημιουργός του έργου, ο Ιάκωβος Καμπανέλλης. Ο Μίκης κάθισε στο πιάνο και μας έπαιξε τα τέσσερα κομμάτια της "Μπαλάντας του Μαουτχάουζεν". Είμασταν οι πρώτοι ακροατές. Μαγευτήκαμε, συγκινηθήκαμε, δεν θα ξεχάσω το βουρκωμένο βλέμμα του Καμπανέλλη, σαν να αναβίωνε τον εγκλεισμό του στο ναζιστικό στρατόπεδο του Μαουτχάουζεν, έναν από τους φρικτότερους τόπους του εβραϊκού ολοκαυτώματος. Τότε μου είπε ο Μίκης "Μαρία, σημείωσε τη μέρα και το χρόνο, γράψε τη σημερινή ημερομηνία. Αυτό το έργο θα σε συνοδεύει σε όλη σου τη ζωή" και είχε απόλυτα δίκιο. Δεν σταμάτησα ποτέ να το τραγουδώ. Είχα τη συγκλονιστική εμπειρία να το τραγουδήσω δυο φορές στο ίδιο το στρατόπεδο του Μαουτχάουζεν, το διηύθυνε ο Μίκης και το διάβασε ο Ιάκωβος Καμπανέλλης, ανεξίτηλες εικόνες και αισθήσεις που πάντα θα με σημαδεύουν».
«Την μπαλάντα του Μαουτχάουζεν είχα την τύχη να τη τραγουδήσω στο Ηρώδειο το 1991 με τη Φιλαρμονική του Ισραήλ και με τη διεύθυνση του μεγάλου μαέστρου Zubin Mehta. Επίσης, το 2000 στο Παρίσι με τη Συμφωνική της γαλλικής πρωτεύουσας και με τη διεύθυνση πάλι του Zybin Mehta, σε ενορχήστρωση του Leo Brower».
«Μια άλλη στιγμή που ήταν πολύ σημαντική στη διαδρομή μου με τον Μίκη ήταν αμέσως μετά το πραξικόπημα της 21ης Απριλίου 1967. Πέρασα από το σπίτι του στη Νέα Σμύρνη, εκεί βρήκα τη Μυρτώ, γυναίκα του Μίκη, ταραγμένη, μου είπε ότι ο Μίκης έφυγε το ίδιο βράδυ από το σπίτι προκειμένου να βγει στην παρανομία και να κρυφτεί. Μου έδωσε όμως ένα σημείωμα μέσα σε ένα κουτί από τσίχλες, που άφησε ο Μίκης για μένα. Εκεί μου έγραφε "Μαρία, πάρε την ορχήστρα και φύγε στο εξωτερικό, τα τραγούδια μου οι πραξικοπηματίες τα φοβούνται, θα τα απαγορεύσουν. Πάρε την πρωτοβουλία πάνω σου. Προχώρα, εσύ ξέρεις". Έτσι άρχισε η μεγάλη περιπέτεια. Ήμουν 20 χρονών. Αναλάμβανα μεγάλες ευθύνες κι εγώ κι όλοι μας. Έπρεπε να συνεννοηθώ με την ορχήστρα και τον Αντώνη Καλογιάννη. Δεν ήταν εύκολο, γιατί όλοι είχαν οικογένειες και ήταν δύσκολο να φύγουν στο άγνωστο και να αντιμετωπίσουν τα έξοδα. Τελικά, τα καταφέραμε και ταξιδέψαμε χωριστά ένας-ένας για το Παρίσι».
«Τον πρώτο καιρό ήταν πολύ δύσκολα βέβαια, αλλά μετά σιγά σιγά μας ανακάλυψαν και ήρθαν αρωγοί μας σπουδαίες προσωπικότητες της εποχής, από τον Μιτεράν, που ήταν απλός βουλευτής τότε, μέχρι τους μεγάλους καλλιτέχνες στη Γαλλία όπως ο Υβ Μοντάν και στη Μεγάλη Βρετανία όπως ο σπουδαίος κλασικός κιθαρίστας Τζον Γουίλιαμς».
«Κάποια στιγμή ο editor manager των Sunday Times του Λονδίνου, που ήταν πολύ φιλέλληνας, έστειλε τον δημοσιογράφο Τζον Μπάρι στη Ζάτουνα της Αρκαδίας, τόπος εξορίας του Μίκη. Μετά από πολλές δυσκολίες τα κατάφερε ο Άγγλος δημοσιογράφος κι ο Μίκης τού έδωσε κρυφά μια κασέτα και παρτιτούρες να την παραδώσει σε εμένα που ήμουν στο εξωτερικό.
Έτσι παρέλαβα την "Κατάσταση Πολιορκίας", σε ποίηση Μαρίνας και το τραγούδι-ποταμός "Ο Επιζών" σε ποίηση Τάκη Σινόπουλου. Παρουσιάσαμε την "Κατάσταση Πολιορκίας" στο Round House στο Λονδίνο, με μεγάλη επιτυχία. Αργότερα την παρουσιάσαμε στο Albert Hall, μας βοήθησε τότε ο Μίνως Βολανάκης, ο οποίος ήταν στο Λονδίνο και είχε σχέση με μεγάλους ηθοποιούς του Old Vic όπως ο Τζον Γκίλγουντ, Πέγκι Άσκροφτ, Άλαν Μπέιτς, Βανέσα Ρέντγκρεϊβ, διάβαζαν κείμενα στις συναυλίες από την αρχαία ελληνική γραμματεία. Όλοι αυτοί όπως κι όλοι οι ξένοι δεν μπορούσαν να διανοηθούν ότι στην Ελλάδα κυβερνούσε μια στρατιωτική χούντα».
«Το έργο "Ο Επιζών" παρουσιάστηκε όταν βγήκε ο Μίκης στο εξωτερικό το 1970, είναι ένα εξαίρετο υπαρξιακό ποίημα με το οποίο ταυτίστηκε ο Μίκης στην απομόνωση της Ζάτουνας και το μελοποίησε. Είχε πολύ μεγάλη επιτυχία στο κοινό και στις κριτικές στον Τύπο. Στην Ελλάδα παρουσιάζεται τώρα για πρώτη φορά το Σάββατο 4 Φεβρουαρίου στο Μέγαρο Μουσικής. Με την ευκαιρία αυτής της πρώτης παρουσίασης στο ελληνικό κοινό, θέλω να δηλώσω τη συγκίνησή μου, γιατί είναι ένα από τα μεγαλύτερα έργα του Μίκη που, ενώ το διηύθυνε τόσες φορές στο εξωτερικό, δεν μπόρεσε να το διευθύνει και εδώ στην Ελλάδα μπροστά στο κοινό του».
«Την τελευταία φορά που είδα τον Μίκη ήταν αδύναμος, πολύ ταλαιπωρημένος, οι δυνάμεις του τον είχαν εγκαταλείψει. Είχε κουραστεί και ήθελε να φύγει. Προσπάθησα να τον ενθαρρύνω μιλώντας του για το έργο του, τα τραγούδια, την αγάπη του κόσμου και την προοπτική συναυλιών. Με κοίταζε σαν να μιλούσε με τα μάτια και μπόρεσε μόνο να ψελλίσει "Προχώρα, εσύ ξέρεις". Αυτός ήταν κι ο αποχαιρετισμός μας. Μετά από λίγες μέρες έφυγε».
Φωτογραφίες: Μαρία Φαραντούρη, για το iefimerida.gr
Η Μαρία Φαραντούρη στο Μέγαρο Μουσικής Αθηνών
«Μίκης: Αυτός ο γνωστός - άγνωστος», Σάββατο 4 Φεβρουαρίου, συμμετέχει ο Τάσος Αποστόλου
Εκτός από τα μεγάλα δημοφιλή τραγούδια του Μίκη Θεοδωράκη, η Μαρία Φαραντούρη θα ερμηνεύσει την καντάτα-τραγούδι «Ο Επιζών» που μελοποίησε ο μεγάλος Έλληνας συνθέτης το 1969 κατά τη διάρκεια της εξορίας του στη Ζάτουνα, πάνω στην ποίηση του Τάκη Σινόπουλου. Ο Τάκης Σινόπουλος υπήρξε ποιητής της πρώτης μεταπολεμικής γενιάς. Στο συγκεκριμένο ποίημα που έγραψε το 1959, εξέφρασε με μία γλώσσα αιχμηρή και αλληγορική τον υπαρξιακό και κοινωνικό αποκλεισμό της εποχής του. Πρόκειται για ένα έργο που όπως έλεγε ο Μίκης Θεοδωράκης «Μέσα στο ποίημα του Σινόπουλου υπάρχει μια ασθμαίνουσα κραυγή αγωνίας για τον άνθρωπο, που πολύ με άγγιξε ώστε να το μελοποιήσω. Ο «Επιζών» ήταν η μεγάλη μας επιτυχία στο εξωτερικό. Η Μαρία Φαραντούρη το τραγουδούσε με συνταρακτικό τρόπο».
ΑΧΙΛΛΕΑΣ ΓΟΥΑΣΤΩΡ: Μουσική επιμέλεια και ενορχήστρωση
Παίζουν οι μουσικοί: DAVID LYNCH: Πνευστά, ΜΙΧΑΛΗΣ ΠΟΡΦΥΡΗΣ: Βιολοντσέλο, ΚΩΣΤΑΣ ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΥ: Κοντραμπάσο, ΗΡΑΚΛΗΣ ΖΑΚΚΑΣ: Μπουζούκι, ΝΙΚΟΣ ΣΠΑΘΑΣ: Ηλεκτρική κιθάρα, ΒΑΓΓΕΛΗΣ ΚΑΡΙΠΗΣ: Κρουστά, ΑΧΙΛΛΕΑΣ ΓΟΥΑΣΤΩΡ: Πιάνο / ΣΥΜΜΕΤΕΧΕΙ Η ΧΟΡΩΔΙΑ ΤΗΣ ΕΡΤ
